Over jubilerende dominees gesproken Centraal comité bepaalt de koers voor komende jaren Kleurling-theologen willen aansluiting bij zwarte gemeenschap Vandaag Wereldraad kernenergie wijst niet af Onze adressen: VOORBUGANGE WOENSDAG 18 AUGUSTUS 1976 KERK door A. J. Klei Toen ik mijn eerste, beschroomde stappen zette op het pad van de kerkelijke journalistiek, was Nederland in veel sterkere mate dan tegenwoordig domineesland en hadden de kranten nog een veelheid van edities. Het één gevoegd bij het ander bracht mee dat ik altijd druk in de weer was met jubilerende dominees, want die verdienden sowieso een plekje in de krant. Zo geviel het dat ik eens met veel toewijding een bericht had gemaakt van een jubileumbijeenkomst van een predikant in een deftig dorp. Alle sprekers had ik keurig op een rijtje gezet, ik had zorgvuldig het jubileumcadeau omschreven en ook de bloemen voor mevrouw, die al die jaren hem tot zo grote steun was geweest, niet vergeten. Met voldoening zag ik de vrucht van mijn vlijt afgedrukt staan. Geen zetfouten. mooi zo. Een telefoontje stoorde mij in mijn rooskleurige gedachten. Het was de betrokken jubilaris, die niet zoals ik eerst argeloos dacht dankbaar was. maar nijdig. Het stukje was veel te kort en er stond ook geen foto bij. terwijl een pagina verderop in de krant een of andere sportknul levensgroot afgebeeld stond en of we dan geen grein eerbied voor het ambt hadden! Beduusd zegde ik de boze jubilaris toe. dat wij de zaak nader zouden bekijken en dat hij van ons zou horen. Ik legde de kwestie aan mijn chef voor. Die las vluchtig mijn verslagje nog eens door en zei toen: ik zal die man wel een briefje schrijven. En zie. hij schreef een brief, waarin hij uitlegde dat de redactie, gelet het feit dat de jubilaris de bewuste avond gesproken had over de tekst: ..Hij moet wassen en ik minder worden", gemeend had in de geest van de hoofdpersoon van het feest te handelen, door de berichtgeving wat sober te houden.Het was een fraaie brief, we kregen geen antwoord, alleen vernamen we van de abonnementenafdeling dat de dominee bedankt had als abonnee. Kort hierna kreeg ik een brief van een andere predikant. Zijn jubileum stond voor de deur. eigenlijk wou hij er niets aan doen. maar ja. dat kon niet vanwege de gemeente, begrijpt u wel? Nu had je kans dat iemand een erg lovend stuk over hem zou schrijven en dat moest maar niet. en om nu een al te opgewonden en al te prijzend verhaal in de krant te voorkomen, had hij zelf maar een bescheiden bericht gemaakt: zie bijlage. De eigen pennevrucht van de aanstaande jubilaris, waarin hij zijn verdiensten op somde, bleek een uitvoerig stuk van twee dichtbetikte kwartovellen te zijn. Elk krantje dat hij in de bezettingstijd had rondgebracht, werd vermeld en geen artikeltje dat hij ooit in een kerkblad had geschreven bleef ons bespaard. We vroegen ons nieuwsgierig af in welk stadium deze predikheer iets onbescheiden zou vinden. Ik wou maar zeggen dat ik sindsdien altijd enigszins argwanend aankijk tegen hetgeen jubilerende dominees zeggen en schrijven. Maar zojuist krijg ik op de krant een (gedrukte) brief van een eerwaarde jubilaris, die me grote deugd doet. Hij is van de hervormde dominee N. K. van den Akker, die een kwart eeuw in Den Bosch staat. Ik ken dominee Van den Akker niet persoonlijk, ik weet niet of t een aardige man is of niet. Ik weet wel dat hij in het Brabantse een niet weg te vlakken figuur is. zowel in als buiten de hervormde kerk. In elk geval heb ik nog nooit een r dominee ontmoet die zo onbevangen te kennen geeft dat-ie er plezier in heeft, te jubileren en waarom dat zo is. Ik laat hier de brief van ds. Van den Akker en zijn vrouw grotendeels volgen. Ik hou het slot achter, waarin precies de tijden staan aangegeven waarop je dit of dat kunt nuttigen (want beneden de Moerdijk zijn de consumptieve aspecten van een dergelijke zaak geenszins te verwaarlozen!), want ik wil de Van den Akkers niet op te hoge kosten jagen. Hier is de brief: Beste vrienden. Op 9 september zal het vijfentwin tig jaar geleden zijn, dat ik als predikant aan de Hervormde ge meente te 's-Hertogenbosch werd verbonden. Deze kwart eeuw bete kent voor mij een boeiende en ge lukkige periode in mijn leven. Door mijn kerkelijk en oecume nisch werk kwamen mijn vrouw en ik in aanraking met talrijke men sen en instanties, niet alleen in de strikt kerkelijke sector, maar in allerlei geledingen van de samen leving. Samenwerkingsverbanden en vriendschappen, die veel voor ons beiden betekenen, zijn daaruit voortgevloeid. Wij voelen ons in Den Bosch, in Brabant, thuis en gelukkig. Dit alles stemt ons dankbaar. Aan deze dankbaarheid willen wij uitdrukking geven, door dit „zilve ren jubileum" als aanleiding te nemen voor een ongedwongen en hartelijk feest, waarop wij een groot aantal kennissen, vrienden en instanties zouden willen ont moeten. Geen officiële toestanden, geen obligate receptie, nee, ze maar een feestelijk samenzijn. Het liefst zouden wij u bij ons thuis ontvangen, maar dat is op grotere schaal uiteraard onmogelijk. Daarom hebben wij ons „huis" ver- Ds. N. K. van den Akker legd naar een andere omgeving, waarin dat beter kan. Welnu, op vrijdag 10 september a.s. houden wij vanaf 17.00 uur „open huis" in de Orangerie van Kasteel Maurick te Vught. Tot zover de brief. Cetera desunt, om met beets te spreken: het overige ontbreekt. Ik wil nog wel kwijt dat er pas om elf uur 's avonds koffie geschonken wordt. Ik hoop dat het een heel mooi feest wordt. door Aldert Schipper KAAPSTAD In de Nederduitse gereformeerde zendingskerk, de speciaal voor kleurlingen bestemde dochterkerk van de dominerende blanke Nederduitse gereformeerde kerk. is grote ontsteltenis ontstaan door de arrestaties van theologische stu denten van de universiteit van West-Kaapland. In de felste verklaring die de kleur- lingenkerk ooit heeft uitgegeven te gen de apartheid, veroordeelt zij dit systeem en roept zij op tot een be raad tussen de rassen. De blanke moederkerk steunt de dochterkerk in haar beroep op de regering de gearresteerden los te laten, vertelde mij dr. Koos Vorster. de broer van de premier. De drie gearresteerde jongens zitten echter nog steeds vast krachtens de nieuwe staatsveiligheidswét. die de justitie in staat stelt iemand voor onbepaalde tijd vast te houden. Het moderamen van de kleurlingen- kerk verliet maandag overhaast de gereformeerde oecumenische syno de voor een bezoek aan de studen tenraad en de rector van de universi teit. prof. dr. R. E. van der Ross. Van hem hoorde het moderamen dat het begin vorige week aan de universi teit rustig was. Donderdag vluchtte een groep beto gers die geen studenten van de uni versiteit waren, naar de campus waar de politie een charge uitvoerde en behalve verscheidene betogers ook verscheidene studenten arres teerde. Zondagochtend werd ineens een stu dent die die dag zijn proefpreek zou houden, van zijn bed gelicht hetgeen grote ontsteltenis en droefheid in de kerk in Belville veroorzaakt Maan dagochtend zeiden de theologische studenten, dat hun hoofd niet stond naar hetvatting van de colleges De leiding van de faculteit besloot daar op de lessen stop te zetten voor die dag voor overleg met het toegesnel de moderamen van de kerk Een groep van zeventien kleurlin gen-theologen onder wie dr. Allan Boesak. pas in Kampen gepromo veerd. heeft in een tweede verkla ring een beroep op de kleurlingenge- meenschap gedaan, zich bij de zwar te gemeenschap van Zuid-Afrika aan te sluiten. Dit is een belangrijke ontwikkeling, omdat zij ingaat tegen het rege- rlngsstreven de kleurling- en zwarte gemeenschappen van elkaar te scheiden. ..Wij als predikanten van de Neder duitse gereformeerde zendingskerk zijn er ons pijnlijk van bewust dat de predikanten van de Nederlandse gereformeerde zendingskerk te lang gezwegen hebben ovpr de Zuidafri- kaanse situatie. De arrestaties van sommigen van onze studenten maakt het nodig, het stilzwijgen nu te verbreken. WIJ verwerpen in de sterkste termen de apartheid, die het mogelijk maakt dat mensen zonder verhoor worden gedetineerd, waardoor de rechtsgang in ons land praktisch wordt stilgezet." In de ge meenschap van kleurlingen is enige hoop dat een rapport, opgesteld door een regerins-commissie onder voorzitterschap van Erika Theron hun positie zal verbeteren. De zeventien dommees zeggen nu echter: „Wij roepen de kleurlingen op zich door het geharrewar rondom het verslag van de staatscommissie Theron niet te laten misleiden De kleurlingen- en zwarte ge meenschappen zijn in hun geheel van alle belangrijke rechten versto ken en zij moeten samen strijden voor de erkenning van hun door God gegeven menselijkheid. Wij weigeren voorrechten te aanvaar den die niet ook aan de rest van de zwarte gemeenschap gegeven wor den en wij laten ons niet langer verdelen door de regeringspolitiek van verdeel en heers." Solidair Het stuk vervolgt: „Wij verklaren ons solidair met alle verdrukten in ons land en vooral met de studenten en de gedetineerden Wij betreuren het geweld van de laatste weken, maar beseffen tegelijkertijd dat het geweld van de apartheids-structuur niet anders kan dan tegen geweld uitlokken. Daarom moet er nu oprecht met elkaar gesproken worden, zodat het gebruik van geweld onnpdig wordt. Wij vragen de blanke bevolking van Zuid-Afrika zich bewust te worden, dat de zonde van de apartheid blijk baar alleen met geweld en willekeu rig autoritair regeringsoptreden in stand gehouden kan worden. Als dienaars van het Evangelie van Jezus Christus beloven wij plechtig, ons onvermoeid te wijden aan het streven naar een rechtvaardig, vrij Zuid-Afrika waarin de menselijke waardigheid van ieder erkend zal worden en wij zullen blijven bidden om en werken aan ware verzoening tussen de mensen in dit land. dat wij lief hebben." De zeventien predikanten besluiten hun verklaring: Laten wij in deze dagen niet wanhopen, maar onze blijdschap en ons geloof in Jezus Christus de bevrijder, meer dan ooit bevestigen. Synode AMSTERDAM Postbus 859. Wibautstraat 131 Tel 020-913456 Telex 13006 ROTTERDAM/DORDRECHT Postbus 948 Westblaak 9. Rotterdam Tel 010-115588 DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101. Parkstraat 22. Den Haag Tel 070-469445 ZWOLLE/GRONINGEN Postbus 3. Melkmarkt 56. Zwolle Tel 05200-17030 De geref Oecumenische Synode (GOS) heeft gisteren opnieuw vastgelegd, dat een uitsluiten van mensen van een kerk op grond van ras of huidskleur niet schriftuurlijk is. In de aangenomen verklaring staat: „Gemeenschappelijke aan bidding. met inbegrip van het Avondmaal, is onder christenen een uitdrukking van de eenheid van het lichaam van Christus. Zulke geza menlijke aanbidding is een teken van eenheid van de kerk en kan een christelijk getuigenis ten overstaan van de wereld zijn. Inzake naar ras gemengde huwelij ken heeft de Gereformeerde Oecu menische Synode vastgesteld, dat kerk en staat zich behoren te ont houden van het beperken van een vrije keus van de huwelijkspartner. Het besluit heeft gevolgen voor de situatie in Zuid-Afrika. waar de gro te Nederduitse Gereformeerde kerk zich nog steeds verzet tegen raciaal gemengde huwelijken. De kleurling-predikant H. M. Beets zei echter. „De blanke Zuidafrika nen mogen wel met een Rus trou wen. maar niet met een landgenoot die toevallig een andere huidskleur heeft." De zwarte ouddominee E T. S. Buti zei: „Als ik bij een blanke Zuidafri- kaanse gemeente ter kerke wil gaan. moet ik eerst toestemming vragen om te worden toegelaten. Maar als ik bij mijn blanke college Vorster thuis kom eten. kunnen wij gewoon samen bidden. Ben ik dan ineens niet zwart meer?" Orthodoxen in de vergadering van het centraal comité van de wereldraad van kerken. door L. M. P. Scholten GENEVE. Het centraal comité van de wereldraad van kerken heeft gisteren in grote lijnen het beleid vastgesteld voor de komende jaren. De financien vormen daarbij een groot pro- bieem, waarover vandaag verder gesproken zal worden. Verder is het de bedoeling, dat vandaag (de laatste dag) nog enkele uitspraken worden gedaan over brandende politieke kwesties. Het centraal comité aanvaardde een aantal nieuwe studieprogram ma's. zoals militarisme en ontwape ning. transnationale ondernemingen en een nieuwe internationale econo mische orde en „vrouw en man in de kerk". Er komt meer aandacht voor de plaatselijke gemeente. De oecu menische ontwikkelingsbank kan beginnen, zodra de miljoen dollar binnen is. Het werk van de wereldraad is ge groepeerd in drie programma eenheden: „Geloof en .getuigenis", „gerechtigheid en dienst", en „toe rusting en vernieuwing". dialoog In de afdeling ..geloof en getuigenis" is het de bedoeling, gedurende de komende vier jaar telkens een onder deel van het werk centraal te stellen. Het eerst is de onderafdeling „dia loog met mensen van andere godsdiensten en ideologieën aan de beurt. Een beraad in 1977 zal verhel dering moeten geven over wat nu eigenlijk met dialoog in ge meenschap" bedoeld wordt. Specia le aandacht zal daarbij worden be steed aan het gevaar van synkretis- me. tvermenging van godsdiensten). Intussen gaat het bestaande dia- loogprogram door. In 1978 houdt de onderatdeling „ge loof en kerkorde" een grote confe rentie. waarop de balans zal worden opgemaakt van de studie „re kenschap geven van de hoop die in ons is", die mogelijk zal leiden tot een gezamenlijk getuigenis van wat de kerken bezielt. De studies over de conciliariteit, de eenheid van de kerk en de eenheid van de mensheid en over de reacties van de kerken op de eerder gepubliceerde documenten over doop. avondmaal en ambt kun nen doorgaan. In 1979 houdt de afdeling „kerk en samenleving" haar conferentie over „de bijdrage van geloof, wetenschap en theologie in de strijd voor een rechtvaardige, duurzame samenle ving. waaraan ieder deel heeft". Er zal een heel program worden opge zet. dat naar deze conferentie toe werkt en erop volgt met verschillen de kleinere consultaties. In 1980 houdt de commissie voor zending en evangelisatie haar we- reldzendingsconferentie over de zendingsroeping van de kerk. Deze commissie kreeg verder onder meer de opdracht, speciale aandacht voor evangelisatie, de plaatselijke ge meente meer stimulerende zc;.- dingsgemeente te zijn en voortgaan de hulp aan zending in stads- en industriesituatie en op het platte land. Tevens werd besloten, dat „zending en evangelisatie" het thema zal zijn van de volgende vergadering van het centraal comité* in 1977 („als men nu maar niet ineens alles onder de woorden zending en evangelisa tie gaat verstaan", zei wat sceptisch de Noorse bisschop Per Loenning). Gerechtigheid De onderdelen van de afdeling „ge rechtigheid en dienst" kregen het groene licht om hun werk voort te zetten, zoals de commissie voor in ternationale zaken (CCIA, met meer aandacht voor de mensenrechten), het program tot bestrijding van het racisme (Zuidelijk Afrika blijft het voornaamste, daarnaast met name aandacht voor dc Indianen in La- tijns-Amerika, landrechten voor ra ciale minderheden en het begin van een onderzoek van racisme in Azië), de CCPD (ontwikkleingssamenwer- king tussen de kerken). CICARWS (interkerkelijke hulp) en de christe lijke medische commissie. Het centraal comité besloot hier ver der. dat er uiterlijk eind 1977 een beraad over militarisme moet ko men en voorjaar 1978 een over ont wapening. gepaard gaande met een enquête onder de kerken over hun standpunten in deze. Onder ver antwoordelijkheid van in eerste in stantie de CCPD moeten er studie- /actie-programs worden opgezet over de transnationale ondernemin gen en de nieuwe internationale eco nomische orde. DRIE PUNTEN Naar aanleiding van het heei1 van de christen-staatsman gIN Heinemann wijdt het maani ;e h „Evangelische Konwnentare" )r w gustus 1976) een eerste artike j_ deze christen-socialist. Eb€1^ Stammler komt daarin tot he melden van drie markante pu eik* die het optreden van Heineisch kenmerkten. In de eerste plaa rgh< teerde hij bijzonder vaak en b slissende gelegenheden, de ta, spraak „Gott sieht in Regim b Geschiedenis is in laatste of e instantie een werk van God. O a lend voor iemand die zozeer d druk legde op de verantwoord heid van de mens voor die ges 1" denis. In de tweede plaats liet nemann er nimmer twijfel ove ~j staan dat hij uitging van de Stuttgarter Schulderklarung." Jjp liep niet weg onder de schulc rTl- het Duitse volk aan de gebeurt sen van de jaren dertig en ve 7" r Hij zag de schuldbelijdenis als i ?ng mogelijkheid om opnieuw te bj? nen. In de derde plaats werd,., politiek optreden getekend doo)SS zeer besliste aandacht voor de z ken, de weggeduwden en vergGlI groepen. Dit was voor hem nie er kwestie van woorden. Hij beste rede veel tijd om met zijn vrouw all ;eecl plaatsen waar deze mensen te de den waren, te bezoeken. Ik denl en met deze drie punten niet tevee urvt deze man is gezegd. Ik denk ook juist dit beeld van een chri politicus heel dicht komt bij bepaalde christenen in de confe nele partijen voor een event CDA doet spreken van zekere i T waarden. Wie zijn politiek chi lijk wil blijven noemen, zal hier onderuit kunnen. Vei NED. HERV. KERK Beroepen: te 's-Gravenzande B. Ie te Leersum; te Santpoort C. Waardenburg te Oisterwijk. GEREF. KERKEN Beroepen te Nunspeet: Th. P. Belzen te Hoogeveen. eme inne it, ii eek ebei rij ge k de Voorganger Ungvari *>e ipo Wegens het houden van illegale t 'f t< eenkomsten is de voorganger laat een pinkstergemeente in het H »r gaarse dorp Cseteny veroordeeld erw: een geldboete van ruim 5000 foi erk< (ongeveer 650 gulden). Zijn ech ent note moet 1000 forint betalen, an c meldt „Kruistochten", de o.a. en a Oost-Europa werkende organis eeft van Anne van der Bijl. 7an De voorganger, Sandor Ungttoillei wordt als een der leiders van teur beweging der niet geregistree eeft pinkstergemeenten beschouwd, groepering weigert zich aan te i ten bij de onder de Raad van Vpe A Kerken ressorterende Unie Pinkstergemeenten. at d taat Dsse: Ungvari en zijn vrouw waren e^otei tot een gevangenisstraf van e df van enkele vrouwelijke afgevaardig den. die van de inbreng van „geloof en kerkorde" een overwicht van „achterhaalde theologische kwes ties" vreesden. Het jeugddepartement tenslotte gaat onder meer een onderzoek in stellen naar de rol van jongeren in het christelijk getuigenis voor socia le gerechtigheid in de verschillende landen. Ook zal het een grotere in breng van jongeren aan het kerke lijk leven op alle niveaus stimuleren. maand veroordeeld. Zij bevon rote zich al in een werkkamp efer Veszprem, toen alsnog een financ ünii regeling (afbetaling van een boet iet twee jaar) werd getroffen. Een vaifnibl 'redenen daarvoor was dat Ung^ats medische verzorging nodig had, hem in het kamphospitaal niet lavc en. worden gegeven. Het echtpaar h |rec negen kinderen. eidt, nve Vorig jaar werd de kerkzaal vanlen i gemeente in Cseteny door de polnee gesloten, nadat daar een confere: r van de voorgangers der niet erke pinkstergemeenten was gehoud, Behalve de voorganger en <fe< vrouw zijn ook enkele ouderlin tot geldboeten veroordeeld. Toerusting De derde programma-eenheid van de wereldraad tenslotte, die „toerus ting en vernieuwing" heet. heeft zich steeds toe gelegd op jeugd- en vor mingswerk. de positie van de leek, vrouwenemancipatie, het gezinsle ven en vernieuwing van het gemeen televen. Een onderafdeling gaat zich speciaal met dat laatste bezighou den. Het gaat daarbij niet alleen om kerkelijke gemeenten, ook bewegin gen, groepen, leken, kortom het grondvlak meer vertrouwd te ma ken met het oecumenische werk. Daarnaast zal deze onderafdeling zich ook wijden aan vernieuwing van eredienst en spiritualiteit. Zij kreeg het consigne mee. gevoelig te zijn voor de verschillen in kerkop vatting binnen de wereldraad, een concessie aan de orthodoxen. De onderafdeling voor vrouwen gaat samen met „geloof en kerkorde" een studie opzetten over „vrouw en man in de kerk", overigens onder verzet ejas e i ng énde Iet otul zijn te belangrijk om beperkt te b oor ven tot het technische terrein van et z wetenschapsmensen. Hoewel, z 'ate: der volledige medewerking van d aad experts kan er geen oplossing van de vragen." In deze geest zal de onderafdelflech „Kerk en samenleving" van de reldraad een stellingname zen( naar de internationale conferei over kernenergie, die in mei 1971 Salzburg zal worden gehouden. rin§ vai )EN and P lertj igel endi Van een onzer verslaggevers GENÈVE De wereldraad van kerken erkent de noodzaak v het gebruik van kernenergie als „een van verschillende moi lijke keuzen voor de toekomst in vele landen". Tegelijk dient IfêtTt onderzoek naar alternatieve, veiliger vormen van energie onv minderd door te gaan. Dit zegt het centraal comité van de wereldraad in een verklaring, die gis teren werd behandeld. Deze verkla ring is nog maar zeer voorlopig. De kerken staan nog maar aan het be gin van de bezinning op de vragen van kernenergie, zei dr. Paul Ab- recht. directeur van de onderafde ling „Kerk en samenleving" van de wereldraad. De verklaring is meer bedoeld om een discussie op gang te brengen. Het centraal comité stelt vast. dat er een spanning is tussen de toeganke lijkheid van kernenergie voor alle volken en veiligheid. Het signaleert ook. dat de ontwikkeling van kerne nergie voor vredelievende doelein den verbonden is met de ontwikke ling van kernwapens. Het dringt er vooral op aan. dat de ethische kant van de zaak volledig aan de orde komt. „De beslissingen Vorig jaar heeft de wereldraad al beraad gehouden in Sigtuna, Zi den. over kernenergie Deze „pl formfunctie", waarbij de wereldra aan de wetenschappers de geleg heid biedt, om elkaar te ontmoet en speciaal over de sociale ethische gevolgen op langere term te spreken, wil de wereldraad ver( uitdiepen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 2