,Soweto begin van groter /erzet in Zuid-Afrika" Mevechten tussen libanese groepen eer opgelaaid Noordierse hoofdstad toneel yan grootscheepse botsingen Kenianen behouden terug uit Oeganda Frankrijk wil fabriek voor kernstof toch leveren aan Pakistan pyprisch schip getorpedeerd ,i4'ieuwe schok Ihina gemeld Katholieke leider met geweld bedreigd Russisch maanschot Oud-premier van Japan formeel aangeklaagd rH|SDAG 10 AUGUSTUS 1976 BUITENLAND TROUW KWARTET 7 JROET (Reuter, UPI, AFP, DPA, AP) De partijen in banon zijn gisteren weer in felle gevechten gewikkeld geraakt Ji dat men elkaar over en weer er van had beschuldigd nieuwe ichajidingen van de modernste wapens te hebben ontvangen. In de i vorjvenstad Sidon werd een Grieks-Cypriotisch schip door een pedo tot zinken gebracht. ts ii ide ir nger schip, de Athena, zonk toen het ur. 'jgens de rechtse Libanese radio doq n lading wapens voor de Palestij- loste". Op het schip deed zich zware ontploffing voor vlak na- de dertig passagiers van boord ien gegaan. Ook onder de beman- ghuijg zouden, aldus de eigenaars van schip in Nicosia, geen slachtof- zijn gevallen. De Athena ver- cteu rde wapens ter waarde van bijna trdinperhalf miljoen gulden. Het is het ™~'iede schip uit Cyprus dat binnen week tijds tot zinken is gebracht. Grieks-Cypriotische reders heb- iirecji besloten geen ladingen meer te evaiivaarden voor Libanese havens. Hl worden beheerst door de progres- r adjven. J116; besluit is genomen nadat de ikenpe gevallen van sabotage waren ma" onstateerd en na de aanhouding !Viel%r de Israëlische marine van sche- die naar Libanese havens varen, onder controle staan van de pro- ssieven. De Israëlische marine Phi t drs irdin Vilm geel va^ aajn tvon ir d i or eren. Ie Le L Ber n ui o vai n la :oiio n za com Toe usonr* 1 1 rk in hfjll de o teria =>PZïKING (Reuter. UPI, AP) De oijinese hoofdstad Peking is giste- opnieuw getroffen door een Oud dschok. De schok, die een sterkte spri, i van 5.8 op de schaal van Richter CJ s de zwaarste sinds de hevige dbeving van 28 juli in Tangsjan. lgens de eerste berichten zou in Chinese hoofdstad nauwelijks emenswaardige schade zijn aan- icht. De schok van gisteren werd vel in Japan als in Hongkong ge- (istreerd. t persbureau Nieuw China heeft teren gemeld dat het werk in en- kolenmijnen in het eind juli ;roffen gebied rond Tangsjan is Haagrvat. In een aantal mijnen is men t feijg bezig binnengelopen water weg pompen. Volgens het Chinese eerirsbureau bevonden zich tijdens beving van 28 juli in de mijn van liloean bij Tangsjan ongeveer 000 mijnwerkers, die allen kon- n worden gered dankzij de hulp reddingsploegen uit andere eken. Men had de mijnwerkers a de luchtkokers naar boven kun- •n halen. Managua, de hoofdstad van het dden-Amerikaanse Nicaragua n 9000 mensen in paniek naar het nkbalveld in het midden van een idion gelopen toen het gebied rd getroffen door een lichte be- ïg. De menigte was bang dat de bune, waarop zij zat zou instorten t als gebeurde bij de krachtige ^jprdbeving van 1972 in Nicaragua. Japan zijn zeker 41 mensen ver- anken en 16 worden er vermist dat de wervelwind Billie de Ja- jnse kusten had geteisterd. Onder en ^slachtofferszouden veel kinderen ell t<n. Aan de oostelijke kust van de laakjrenigde Staten woedt Belle, de „Orste orkaan van het seizben. Voor ing in deel van de staat New York was lend^teravond een evacuatieplan van lakekcht. ies i( kletj it ui isen.f patrouilleert de laatste weken langs de Libanese kust om de bevoorra ding van Palestijnse groeperingen te bemoeilijken. Talrijke schepen zijn op wapenvervoer gecontroleerd en drie. vaartuigen met wapens en mu nitie zijn opgebracht en in beslag genomen. Bovendien werd enkele dagen geleden een niet nader aange duide belangrijke figuur uit het Volksfront voor de bevrijding van Palestina van een Egyptisch schip gehaald. Hij zal voor een Israëlische krijgsraad moeten terecht staan. Vluchtelingenkamp In Beiroet lag gisteren, na het in eenstorten van de 54e bestand in 16 maanden, het Palestijnse vluchte lingenkamp Tal Zaatar opnieuw on der zwaar vuur van de christelijke milities. Het internationale Rode Kruis had vorige week ongeveer 400 gewonden uit het kamp gehaald maar moest zijn acties staken na een beschieting van het konvooi. Het Rode Kruis maakte bekend dat het de operatie allleen zou hervatten als alle bewoners van het kamp kun nen worden geëvacueerd. Vertegen woordigers van de falangisten en de Palestijnen zijn gisteren bij elkaar geweest in aanwezigheid van de ver tegenwoordiger van de Arabische Liga Sabri el Kholi. Volgens welin gelichte kring zou zijn gesproken over de evacuatie van Tal al Zaater. Eén van de belangrijkste rechtse leiders in Libanon minister Camille Chamoen van binnenlandse zaken heeft verklaard dat kort geleden in de Zuidlibanese havenstad Sidon. die wordt beheerst door linkse Liba- nezen en Palestijnen. onderdelen van Mirage-vliegtuigen zijn aange komen. De rechtse radio in Libanon „Stem van Libanon" heeft be kendgemaakt dat Libische Mirages voor het Palestijnse verzet bij het dorp Badran waren geland. Volgens de progressieve leider Joemblatt krijgen de rechtse strij ders nog steeds wapens. In het door de rechtse Libanezen beheerste ge bied ten noorden van Beiroet zou den volgens Joemblatt drie schepen met wapens zijn aangekomen. De linkse Libanese leider verklaarde te rekenen o een lange strijd, die net zolang zal duren als de Syrische troepen in Libanon aanwezig zijn. In Cairo heeft de Arabische Socialis tische Unie (ASU) in een verklaring laten weten dat een voorstel van de linkervleugel voor het zenden van vrijwilligers naar Libanon door de partij als geheel is verworpen. De ASU is de enige politieke partij in Egypte. De eerste secretaris van de ASU. Moestafa Khalil. zei dat het voorstel van het linkse „forum" in stijd was met de regeringspolitiek. De leider van links. Mohieddin, had onlangs laten doorschemeren dat er binnen de partij enige spanning was ontstaan door het verschil vah me ning over de regeringopvatting van non-interventie in Libanon Ondanks grote bezwaren van VS PARIJS (AP. Reuter) Frankrijk wil de levering van een fabriek voor kernstof aan Pakistan laten doorgaan, ondanks de grote bezwaren die de Verenigde Staten daartegen hebben. Hoge regeringsfunctionarissen hebben dat gisteren in Parijs bekend gemaakt. Tijdens de ongeregeldheden in de Noordierse hoofdstad Belfast werden ook verscheidene gestolen bussen en auto's in brand gestoken. Hier een uitgebrande bus in het katholieke stadsdeel Falls Road BELFAST (Reuter, UPI, AP) De hoofdstad van Noord-Ierland Belfast is gisternacht tot ver in de morgen het toneel geweest van grootscheepse rellen, waarbij onder meer de leider van de belangrijkste katholieke groepering Gerry Fittzich met een pistool een grote groep republikeinse jongeren van het lijf moest houden. De vervangend leider van de politieke vleugel van de provisionele IRA mevrouw Maire Drumm is wegens opruiing gearresteerd. De ongeregeldheden begonnen na dat meer dan duizend aanhangers van het Ierse republikeinse leger her dachten dat het Britse leger vijf jaar geleden met de politiek van interne ren zonder proces begon, een poli tiek waarmee eind vorig jaar is ge stopt. De betogers richtten zich zon dag vooral tegen het feit dat de Brit se autoriteiten gevangen IRA-leden niet de status van politieke gevange ne wenst te geven. Mevrouw Drumm dreigde de autori teiten in een toespraak aan het slot van de betoging dat Belfast steen voor steen tegen tegen de grond zou gaan als de IRA-leden* niet alsnog een speciale status kregen. Groepen jongelui gingen vervolgens auto's en bussen stelen en staken een aantal daarvan in brand. Er deden zich een groot aantal schietpartijen voor waarbij zes soldaten gewond raak ten. Tegen de morgen wisten politie en leger de orde in Belfast te her stellen. Wraakactie Benauwde ogenblikken maakte Ger ry Fitt. de leider van de Noordierse sociaal-democratische arbeiderspar tij met zijn vrouw en dochtertje door toen een groep van ongeveer Vijftig republikeinen al stenen gooiend zijn woning binnendrong Fitt wist door met een pistool te dreigen de menig te van zich af te houden en verklaar de nadat hij en zijn gezin waren ontzet en voor een shock in het zie kenhuis waren behandeld dat zonder dit dreigement Fitts een grote kans hadden gelopen te worden ver moord. Fitt, die zich herhaaldelijk tegen de IRA-activiteiten heeft ge keerd en de bestorming als een wraa kactie hiervoor ziet heeft zich be klaagd over de lange tijd. die het duurde voor de politie zijn vraag om hulp beantwoordde. NAIROBI (Reuter) Een groep van 72 Kenianen, die ge vangen hebben gezeten in Oe ganda, is gisteren teruggekeerd in Kenia. Zij verklaarden goed te zijn behandeld tijdens hun gevangenschap, zo maakte het officiële Keniaanse persbureau (KNA) bekend. De groep bestond uit zes mannen, twaalf vrouwen en 54 kinderen De meesten waren 19 juli gearresteerd toen zij probeerden naar Kenia te vluchten Hun vrijlating houdt ver band met de overeenkomst tussen Oeganda en Kenia om de betrekkin gen weer te normaliseren. De vrijgelaten Kenianen vertelden dat zij maar twee uur per dag in de open lucht hadden mogen vertoeven tijdens hun gevangenschap. Een an dere klacht was dat er in de gevange nis geen melk was geweest voor de kinderen. Verder was de behande ling wel goed geweest. De groep zat gevangen terwijl de betrekkingen tussen Kenia en Oe ganda bijna vijandelijk waren nadat de Oegandese regering had gezegd dat Kenia betrokken was geweest bij de Israëlische aanval op het vlieg veld Entebbe in Oeganda. Daarbij bevrijdde een Israëlische eenheid een groot aantal gijzelaars. Oeganda had aangekondigd dat er in totaal 75 Kenianen zouden wor den vrijgelaten Gisteravond hadden 72 de grens gepasseerd. Over de overige drie is niets bekend gemaakt. De Oegandese president Idi Amin heeft gisteren met kracht ontkend dat vorige week tientallen studenten Betrekkingen tussen Cambodja en Engeland LONDEN iAP) Cambodja en Groot-Brittannië hebben diploma tieke betrekkingen aangeknoopt. Dit bericht werd gisteren verspreid door de Cambodjaanse radio en later bevestigd door een woordvoerder van het Britse ministerie van buiten landse zaken. In Londen werd er bij gezegd dat er vermoedelijk voorlopig geen ambassade in Pnom Penh zal worden geopend De Britse ambassa deur in Peking zal Cambodja er voorlopig bij doen Tot nu toe had den alleen socialistische landen for mele betrekkingen aangeknoopt met Cambodja, dat sinds vorig jaar volledig onder een communistisch bewind staat in Oeganda zouden zijn vermoord. Het Britse zondagsblad The Obser ver berichtte dit weekeinde dat Oe gandese troepen vorige week zo'n honderd studenten van de universi teit van Kampala hadden vermoord. Nog eens 700 studenten zouden na de actie van de militairen vermist zijn. De Verenigde Staten vrezen dat Pa kistan het kernstofbedrijf zal gebrui ken om atoomwapens te maken De ze vrees is gisteren nog eens uitge sproken door minister van buiten landse zaken Henry Kissinger na zijn bezoek aan Pakistan Frankrijk stelt daar tegenover dat de transactie met. Pakistan geheel volgens de internationale spelregels is afgeloten en dat daarom de Ameri kaanse bezwaren ongegrond zijn. Beide landen zijn overeengekomen dat het bedrijf volledig onder toe zicht zal komen van het Internatio nale Bureau voor Atoomenergie Daarmee zijn volgens Frankrijk vol doende garanties geschapen om te kunnen voorkomen dat Pakistan zich een atoomboom gaat vervaar digen. De kwestie van het internationale toezicht is geregeld in een speciaal verdrag dat is ondertekend door Frankrijk. Pakistan en het bureau voor atoomenergie, aldus de rege ringsfunctionarissen in Parijs. Zij wezen er nog op dat Amerika verte genwoordigd is in de directieraad van het bureau Minister Kissinger heeft gisteren echter herhaald dat zijn regering de garanties in de'overeenkomst van Frankrijk en Pakistan niet voldoen de vindt. Daarom blijft hij met kracht streven naar een herziening van die overeenkomst. Om Pakistan tot concessies te dwingen hebben de VS al gedreigd alle militaire en eco nomische hulp aan dat land te zullen stopzetten. Geen conflict Kissinger had gisteren een bespre king met de premier van Pakistan. Ali Bhoetto. Na afloop maakte hij duidelijk dat de VS de zaak hoog opnemen maar wel proberen een confrontatie met Pakistan te voor komen. „Onze zorg geldt niet de be doelingen van Pakistan, maar het algemene probleem van de versprei ding (van kernwapens), die rampzali ge gevolgen kan hebben voor de toe komst van de mensheid aldus de Amerikaanse minister. De onder handelingen over dit probleem be schreef hij als „ingewikkelde onder handelingen tussen vrienden" waar bij geen „chantage of druk" zullen worden gebruikt Leden van Kissingers staf lieten nog weten dat de VS in elk geval contact zullen opnemen met Frankrijk om MOSKOU (UPI) De Sowjet-Unie heeft gisteren een onbemand ruimte vaartuig naar de maan gelanceerd. Alle instrumenten werken normaal aldus de aankondiging in een televi siejournaal dTie uur later. Niet be kend is of de Loena 24 ook op de maan moet landen Zijn voorganger deed dat op 6 november 1974 wel. maar werd zo beschadigd dat het voorgenomen bodemonderzoek niet lukte Intussen zijn twee Russische ruimte vaarders bezig aan hun tweede werkmaand in de om de aarde cirke lende Saljoet 4. Het ziet er nog niet naar uit dat ze binnenkort terug komen. een herziening van het contract met Pakistan te bereiken Verder zullen de VS waarschijnlijk proberen bij Pakistan de begeerte naar kernwa pens wat te verminderen door bij voorbeeld meer wapens te leveren of bepaalde veiligheidsgaranties te bieden. De installatie die Pakistan bij Frankrijk heeft besteld is geschikt om gebruikte splijtstof uit kerncen trales zo te bewerken dat het weer te gebruiken is. De VS zijn er voor dergelijke installaties onder interna tionaal beheer te plaatsen. TOKIO (UPI) Oud-premier Ka- koeei Tanaka van Japan is maan dag formeel in staat van beschuldi ging gesteld wegens vermeende be trokkenheid bij het Lockheed- schandaal in zijn land. Daarbij zou de Amerikaanse vliegtuigbouwer steekpenningen hebben betaald tot een totaalbedrag van 12 miljoen dol lar. In de aanklacht stgat dat een deel van dat geld in Tanaka's zak ken terecht is gekomen. Samen met Tanaka werden twee medewerkers van het Maroebeni- concern, de vroegere Japanse Lockheed-vertegenwoordiger. aan geklaagd. In eerste instantie wordt het drietal ten laste gelegd, dat zij een overtreding hebben begaan te gen de Japanse deviezenwetten. De ze wetten stellen een verbod op niet vooraf goedgekeurde transacties in buitenlandse valuta's. De twee Ma- roebeni-medewerkers zijn de 62- jarige Toshiharoe Okoebo en de 49- jarige Hisroshi Itoh Dit tweetal zou 500 miljoen yen (1.6 miljoen dollar) hebben uitgekeerd aan Tanaka via diens secretaris Toshio Enomoto Enomoto bevindt zich net als Tana ka en de twee Maroebeni- medewerkers in voorarrest Okoebo en Itoh zullen ook terecht moeten staan wegens meineed om dat zij zouden hebben gelogen tegen de parlementaire commissie die een onderzoek heeft ingesteld naar het Lockheed-schandaal. dat in Japan qua omvang en emotionele geladen heid te vergelijken is met de Ameri kaanse Watergate-affaire De 58-jarige Tanaka, premier van juli 1972 tot november 1974, werd op 27 juli gearresteerd Hoewel hij na zijn aftreden, wegens een ander fi nancieel schandaal, niet meer actief was in de politiek, bleef hij op de achtergrond nog steeds een van de machtigst! mannen in het liberaal- democratische regeringsblok. Tanaka is na zijn arrestatie uit de partij getreden en waarnemers voor spellen een reeks grotere en kleinere scheuren in de liberaal democratische partij of zelfs een al gehele versplintering van dit blok dat de afgelopen 20 jaar in Japan de lakens heeft uitgedeeld. redii ste e vei tosct de< ;Bui rege ïielii rliclf' le tand ;e n aste ter- leinschmidt niet verbaasd over uitbarsting in zwarte steden. «m één onzer verslaggevers rst Kleinschmidt, medewerker van dominee Beyers Naudé het Christelijk Instituut in Zuid-Afrika en sinds een paar anden in Nederland, is niet verbaasd over de ongeregeldhe- in het zwarte stadsdeel van Johannesburg, Soweto. ,,Nee, dit leide al veel langer. Overal is maanden geleden al ge- arschuwd dat het tot een uitbarsting zou komen. En zij heeft ïoeg energie om verder te gaan; het is niet alleen een ontplof- zonder meer geweest, maar het begin van het zich uitbrei- ïd verzet." *st Kleinschmidt noemt een tal oorzaken waarom de uit- iting juist 'in Soweto heeft ltsgevonden. „Ten eerste is het grootste zwarte stadsgebied in d-Afrika, met op papier 630.000 usen. maar in de praktijk zeker emaal zoveel. De voorzieningen bemeten naar die 630.000 en dan zijn zij volstrekt onvoldoende, vergroot de onvrede. Verder t Soweto een lage gemiddelde tijd, wat betekent dat er naar louding veel jongeren wonen die tiek strijdvaardig zijn en bij wie frustratie dieper zit." «uw bewustzijn een nog meer algemene reden: het aan banden leggen van de lositie in Zuid-Afrika is het verzet iet begin van de jaren zestig door diep dal gegaan, maar nu komt (veer een nieuw zwart bewustzijn de oppervlakte. Er is een nieuwe leratie. die de ontwikkelingen in Angola en Mozambique heeft gezien en die onderkent hoe snel het gaat in Namibië (Zuid-West-Afrikai en Zim babwe (Rhodesiëi. De jonge genera tie heeft daaruit moed geput. Niet langer wordt aangenomen dat de re volutie voor de rivier de Zambesi halt zal houden." Kleinschmidt gelooft niet dat er een echte generatiekloof bestaat tussen ouderen en jongeren, dat alleen de jonge zwarte Afrikanen in Soweto snel radicaliseren en zich verzetten tegen de oudere generatie, die vol gens hen te veel heeft berust in het appartheidssysteem. Toch zijn daar wel aanwijzingen voor. De voormannen van de grote betoging van afgelopen woensdag, waaraan toch nog zeker 20.000 men sen deelnamen, spraken hun te leurstelling uit over het wegblijven van veel ouderen. Naar het huis van Winnie Madela. getrouwd met Nel son Mandela die op Robbeneiland levenslang uitzit. werd een brandbom geworpen. Jongeren kostte het veel moeite ouderen te overtuigen of zelfs te dwingen afgelo pen woensdag toch niet aan het werk te gaan en te staken. En ten slotte deden de leidende Afrikanen in So weto zonder succes een beroep op de jongeren om een einde te maken aan het geweld Wijst dat alles toch met op een breuk0 Ook ouderen Kleinschmidt „Nee. De ouderen hebben angst voor het lot van hun kinderen, maar bewondering voor hun moed. Zij geloven dat hun strijdvaardige en politiek meer be wust kinderen hun de weg kunnen wijzen Het zwarte bewustzijn leeft niet alleen onder de jongeren, maar zeker ook onder de ouderen. De regering heeft er echter belang bij het protest voor te stellen als een beperkt jongerenverzet, in plaats van als een algemene weerstand „Wel." aldus Horst Kleinschmidt. „is het verzet onder de jongeren beter georganiseerd. Organisaties als de SASO (de Zwarte Zuidafrikaanse studentenorganisatie) zijn niet meer klein te krijgen Het weghalen van de voorste gelederen helpt niet meer. omdat er onmiddellijk nieuwe lei- VerhardiHQ ders klaar staan 3 nisatie nog en daarom verwacht Kleinschmidt ook niet een grote, langdurige staking die het econo mische leven in Johannesburg zou kunnen verlammen. „De structuur daarvoor is er nog niet. De staking van afgelopen woensdag was vanaf het begin voor één dag bedoeld. Toen was het protest uitstekend ge organiseerd en is zeker de helft van de zwarte arbeiders thuisgebleven. Om die reden is het een succes ge worden. De betogingen van de vol gende dagen waren niet georgani seerd. maar een reactie op woensdag, en daarom veel minder massaal." Een langdurige staking van zwarte arbeidskrachten zou rampzalig zijn voor Johannesburg, dat helemaal van hen afhankelijk is Kleinschmidt „Er zou geen vuilnis meer worden opgehaald, geen voed sel meer vervoerd, ziekenhuizen zou den niet meer kunnen draaien, het transport zou tot stilstand komen. De blanken hebben zich te zeer af hankelijk gemaakt van zwarte ar beid en zichzelf te veel gespeciali seerd om nog zonder te kunnen. Al die taken die nu door zwarten wor den verricht in Johannesburg kun nen nooit door de blanken worden overgenomen Betogers in de zwarte wijken van Johannesburg Geen grote staking. Bij de ouderen ontbreekt zo n orga- Achtergrond van de onrust in Sowe to was het verplicht stellen van het Afrikaans op de scholen, maar vol gens Kleinschmidt is dat zeker niet meer dan de „aanleiding" voor de huidige ongeregeldheden De maat regel is door de regering inmiddels ingetrokken, de scholen werden weer geopend en massabijeenkomsten weer toegestaan i maatregelen overi gens die na de jongste betogingen weer zijn ingetrokken i Kleinschmidt leest daaruit geen ver soepeling van de houding van de regering af. maar ziet eerder een ver harding „Ook de meer gematigde blanken beginnen ?ich bedreigd te voelen en schuiven naar rechts. Heel direct blijkt dat uit de grote stijging in de wapenverkoop na het begin van de ongeregeldheden. De onder drukking in Zuid-Afrika zal alleen maar sterker worden Ook het martelen in de gevangenis sen in Zuid-Afrika neemt volgens Kleinschmidt hand over hand toe. hoewel er geen systeem in te ontdek ken valt „Op die manier zijn de martelingen minder grijpbaar voor de buitenwereld Zo heeft de mede werker van ds Naudé ernstige twij fels over de dood van de studenten leider Mapethla Mohapi. eind vorige week („Eén van de meest briljante voormannen"). Hij zou zelfmoord hebben gepleegd „en dat terwijl hij een paar dagen daarvoor een heel evenwichtige en gezonde indruk maakte Zo twijfelt hij ook of de aantallen doden die worden opgege ven na de rellen (176 in juni. 9 nui kloppen „De Raad van Kerken heeft zijn predikanten gevraagd op gave te doen als kerkleden verwan* ten missen na het politieoptreden. Op die manier kom Je tenminste achter een stukje van de werkelijk heid. Tot nu toe heeft eerste minister Vorster niet gereageerd op de laatste ontwikkelingen in zijn land. „Vorster wil een staatsman lijken die boven de partijen staat Maar Vorster ver staat de tekenen des tijds niet. even min als de andere blanke leiders Er is voorgesteld onwettige drankloka len een vergunning te geven in Sowe to en het oude stammenrecht een grotere rol toe te kennen om op die manier paal en perk te stellen aan de onrust Alsof dat een oplossing is

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7