beslissing Vredestein
[off ie
Veel misverstanden over dure groente
7
Criminaliteit neemt
toe bij werkende en
studerende vrouwen
ip zeer korte termijn
Philips
batterijen
die gaan
lang mee.
Drie-en-een-half-miljoen
telefoonaansluitingen
in Harskamp volgemaakt
Onderzoek Groningse criminologe
^jonclusie vakbonden en ambtenaren
Rapport uitgebracht
over chemisch
bedrijf in Tiel
PHILIPS
Ravage op
spoorbaan
Veiling in feite de eenvoudigste manier om prijs vast te stellen
Dieptepunt
lijkt voorbij
Zeevalking:
Zuidmolukkers
niet in één
gevangenis
Man lag vier weken
dood in zijn huis
4! I M
4
4
LTE DAG 10 AUGUSTUS 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het bekende feit dat
vrouwen nogal wat minder misdrij
ven plegen dan mannen en ook
I minder vaak betrapt en veroordeeld
worden moet voor een belangrijk
deel worden toegeschreven aan het
op dit punt ingetogen gedrag van de
categorie huisvrouwen.
Niet dat de vrouw-in-huis van nature zoveel
fatsoenlijker zou zijn: ze komt eenvoudig
weg minder in de verleiding, respectievelijk
ze krijgt de kans niet. Naar mate meer
AMP!vrouwen gaan studeren en buitenshuis gaan
werken, kunnen we verwachten dat de cri-
■j» ^minaliteit onder hen gaat toenemen. Dat is
■nschhet beeld dat naar voren komt uit een
t is (onderzoek van de Groningse criminologe
ijft eidrs- Zondervan de Jong, gepubliceerd
van lin het Maandblad geestelijke volksgezond-
:ak". held.
Deze verklaring voor het verschil in crimina-
m „4tussen mannen en vrouwen was. veron-
rtarcl
?n inl
dijk
derstellenderwijs, al eerder gegeven, maar
nog niet behoorlijk ondereocht. Mevrouw
Zondervan vroeg ruim 1100 vrouwen uit de
stad Groningen, op een anoniem enquête
formulier aan te geven welke van een lijst
van 35 strafbare feiten zij in 1973 en 1974
hadden gepleegd. Het ging daarbij niet om
zaken als „geen hand uitgestoken bij het
afslaan", maar om misdrijven als diefstal.
oplichting, rijden onder invloed en valsheid
in geschrifte.
De ervaring leert dat zo'n enquête verras
send eerlijk kan worden ingevuld. Zo ook
hier: één op de drie vrouwen gaf op dat zij
één of meer van de aangegeven delicten
hadden gepleegd. Ter vergelijking: van alle
vrouwen uit de ondervraagde leeftijdsgroep
(15 tot 65 jaar) werd in 1972 minder dan één
op de duizend door de rechter wegens een
misdrijf veroordeeld.
Verschillen
Een onderverdeling naar maatschappelijke
bezigheden gaf treffende verschillen te zien.
Van de huisvrouwen gaf twintig procent één
of meer delicten op. van de buitenshuis
werkende vrouwen veertig procent, van de
studerende vrouwen vijftig procent. Drs
Zondervan kon aantonen dat deze verschil
len niet of maar in geringe mate konden
worden toegeschreven aan andere factoren
zoals leeftijd, burgerlijke staat of inkomen.
Voor de totale groep vrouwen was ontdui
king van invoerrechten het meest genoemde
delict (17 procent), gevolgd door diefstal (9),
oplichting (6). rijden onder invloed (5), belas
tingontduiking (3) en huisvredebreuk (2,5
procent). Het patroon komt opvallend over
een met overeenkomstige gegevens over
mannen. Alleen huisvredebreuk blijkt een
„typisch vrouwelijk" delict en vernieling
(11.2 procent) „typische mannelijk".
«rgrd
i ond
man 1 j j
■Ie bé
•lijkbi een onzer verslaggevers
HAAG Op zeer korte termijn moeten de ministers van economische en sociale zaken
i ditlissen over de reorganisatie van het Vredestein-concern.
B.v.
het karakter van een noodsprong."
zei gisteren vakbondsbestuurder
Jan de Jong namens de Industrie
bonden NVV en NKV. „We moeten
eerst een nieuwe directie hebben
want dan kunnen we met de toe
komstige uitvoerders van de sane
ring praten. Nu hebben we alleen
contact met de Nederlandse staat,
één van de twee toekomstige grote
aandeelhouders.van het concern
Spe was de conclusie van vakbonden
n betmbtenaren nadat zij gisteren in
nu n derde „open"overleg het niet
ïker konden worden over de vraag
er is het doodzieke Vredestein gered
hoej worden met een minimum aan
ongeslagen. De vakbonden zijn niet
Va[tuigd van de noodzaak van het
itig i van het ministerie om de fa-
niet lik in Loosduinen te sluiten terwil-
laar (an de fabrieken in Heveadorp en
lamjstricht. Zij vinden dat het nieu-
Nederlandse management dat de
êrikaanse Goodrich-top moet
•angen. nog zijn oordeel over de
rganisatie moet kunnen uitspre-
I Het ministerie vindt echter dat
'$an te trekken managers moeten
in waaraan ze beginnen en dat er
•n reorganisatieplan moet liggen
•dat ze aan het werk gaan.
jgflslukking
„De cijfers die nu op tafel liggen zijn
onvoldoende om een beslissing te
nemen over de sluiting van Loosdui
nen," vindt Jan de Jong. „We hebben
ook grote twijfels over deze cijfers
omdat ze gebaseerd zijn op gegevens
van het huidige management die
verantwoordelijk is voor de proble
men van het concern."
Niet betrokken
inneer nu al de voorgestelde reor-
RK isatie doorgaat, is er alle kans op
lukking. Zo'n maatregel heeft
3ous(
)ldel
rvolg van pag. 1
?rmef
uitsimbegrijpelijk
pfjS woordvoerder van het Konsu-
e Inten Kontakt noemde het vol-
ekt onbegrijpelijk, dat geen reke-
g is gehouden met de prijsdaling
de wereldmarkt. Begin juli zakte
prijs daar 30 procent. De laatste
ten is hij wel gestegen maar hij is
b nog altijd 13 procent lager dan
Sl j juni, aldus de woordvoerder.
was hem verder opgevallen dat
tfS prijsverhoging voor de consu-
Vpt op 20 augustus ingaat. Op de
Vde van iedere maand wordt het
j\ ^indexcijfer van de gezinscon-
iptie vastgesteld en kennelijk
[t economische zaken niet gewild
mét de dure groente in één
nd ook de dure koffie van in-
id zou zijn op de index. Konsu-
(iten Kontakt schat dat 47 cent
Irdere koffie voor de index een
raarts gevolg van 0.1 a 0.2 punten
hebben. Deze consumentenorga-
itie zal zich nog beraden op ver
stappen.
Bestuurder S. Weidenaar van de In
dustriebond CNV deelt deze twijfel.
„We hebben geen schijn van kans
gekregen om iets veranderd te krij
gen aan de overeenkomst tussen de
Nederlandse overheid en Goodrich
dat één van de fabrieken in Loosdui
nen. Heveadorp en Maastricht zou
moeten sluiten. Wij zijn niet betrok
ken geweest bij het harde overleg
met de Amerikanen en we nemen
dan ook geen enkele verantwoorde
lijkheid voor het antwoord op de
vraag: Wie van de drie? Het pro
bleem is dat we tegenover de cijfers
die het ministerie hanteert, geen cij
fers kunnen stellen die wel voldoen
de hard zijn."
Met het ministerie zijn de vakbon
den het er over eens dat uiterlijk 1
september de gedeeltelijke verkoop
van het concern aan de Nederlandse
staat en aan een stichting ter bewa
king van de werkgelegenheid gere
geld moet zijn.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het Rijksinstituut
voor de Volksgezondheid heeft vori
ge week een rapport uitgebracht aan
minister Vorrink en staatssecretaris
Hendriks, over de gang van zaken bij
het chemische bedrijf Verdugt in
Tiel. Zoals bekend ontsnapte bij dit
bedrijf enige weken geleden een hoe
veelheid van het zeer giftige natrium
-arseniet.
De bewindslieden van volksgezond
heid bekijken dit rapport nu, waarna
besloten zal worden of het openbaar
gemaakt zal worden. Volgens een
woordvoerder van het ministerie be
vat het rapport uitsluitend een re
laas van de feitelijke gang van zaken
bij de gif-ontsnapping.
Van meer dan de helft van de
achttien bloedmonsters, die vorige
week dinsdag onder een deel van het
personeel van Verdugt zijn geno
men. is inmiddels de uitslag bekend.
In deze bloedmonsters is nergens
teveel van de giftige stof aangetrof
fen. De overige uitslagen zullen bin
nen enige dagen bekend zijn.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
DAGJE UIT?... MADURODAM strand Pier
terrasjes vissen op zee gezellig winkelen
musea dierenpark recreatiecentrum Duinrell.
DAGJE DENHAAG-SCHEVENINGEN!
VRAAG FOLDER BIJ UW VVV OF POSTBUS 1973 OEN HAAG
Van een verslaggever
HARSKAMP De PTT heeft gisteren in Harskamp (Gemeente
Ede) de drie-en-een-half-miljoenste telefoon aangesloten. Dat
gebeurde bij de familie J. Minnen, die de aansluitkosten en een
jaar abonnementskosten niet behoeft te betalen. Nagenoeg
gelijktijdig sloot men in het district Utrecht de 350.000ste
telefoon voor dat district aan.
De éénmiljoenste telefoonaanslui
ting kwam tot stand in mei 1960. de
twéémiljoenste in januari 1970. de
driemiljoenste in oktober 1974 Bij
het huidige tempo zal naar verwach-
ting de viermiljoenste half 1977 wor
den aangesloten
Bij de aansluiting in Harskamp zei
staatssecretaris Van Hulten van ver-
keer en waterstaat, dat de snelle
groei van de vraag naar telefoon on)
der meer wordt veroorzaakt door de
daling van de telefoonkosten. Dé
kosten van levensonderhoud zijn
sinds september 1973. toen een aan
tal telefoontarieven voor het laatst
werd vastgesteld, met ongeveer der
tig procent gestegen. De entreekos-
ten voor een telefoon zijn sinds janu
ari 1971 en de abonnements- en ge
sprekskosten sinds eptember 1973
niet meer verhoogd
Het telefoonbezit blijkt de laatste
jaren sterk te stijgen in de lagere- en
middeninkomens „Na de auto. de
wasmachine en de televisie komt nu
ook de telefoon aan de beurt." aldus
de staatssecretaris Ongeveer twee
derde van de huishoudens beschikt
nu over telefoon
Het initiatief van het telefoondis
trict 's-Hertogenbosch om te bespa
ren in papierkosten bij de uitgave
van telefoongidsen kan bij een lan
delijke invoering miljoenen guldens
opleveren Mogelijkheden om te be
sparen zijn het uitgeven van kleinere
gidsen en het niet automatisch leve
ren van een gids bij elk toestel. In
Den Bosch is gebleken dat tachtig
procent van de abonnees alleen be
hoefte heeft aan een gids van het
eigen gebied, nadat het district zijn.
werkterrein in twee geografische ge
bieden had verdeeld. Dit leverde een
besparing op van 300.000 gidsen (on
geveer 600 000 gulden), werd gisteren
gezegd.
ROOD NORMAL DUT* GOUD HEAVY DUT* ZWART 00UBLEDUT*
Bijna de hele dag zijn oprui-
mingsploegen gisteren nog be
zig geweest met het wegslepen
van hel treinstel, dat zondag
avond op een overweg bij Ven-
ra\ in botsing kwam met een
auto. liet treinstel brak daarbij
in tweeën, en kwam naast de
spoorbaan terecht.
De twee inzittenden van de auto
zijn omgekomen. Van de trein-
passagiers liepen er veertig
schaafwonden op.
Tussen Venlo en Vierlingsbeek
is gisteren met bussen gepen
deld.
door Hans Ledeboer
ondstoffen
woordvoerder van koffieprodu-
t Niemeyer ontkende dat de
idstoffen goedkoper waren ge-
den. Vorig jaar ging door vorst
deel van de Braziliaanse oogst
bren. Dat stuwde de prijs om-
\merP en maakte bet voor gokkers
qq fen de koffiewereld aantrekkelijk
luitin geld in koffie beleggen. Dit
ristislblee* vorst in Brazilië achterwe-
'eed C at de gokkers er toe bewoog hun
toe van de hand doen Dat
kg+fte de prijs op enkele markten
ne nr^k maar de noteringen in de
jiuktielanden (Brazilië. Colom-
jAngola. bijv.) zijn nooit gezakt.
ing3"^iemeyerman le&de uit dat Prijs-
Johnigingen Sebaseerd ziin op dat
van de voorraad, -dat op een
v_naald ogenblik door de fabrikant
jp —ierkt wordt, dus niet op de bo
jaar die bi* bet laat5t inkocht. De
leeft 'en van de grondstoffen, die bin-
kort in de vorm van duurdere
le bij de consument komen zijn
r rijksaccountants per 28 juni
gesteld. Is er aanleiding voor een
Iwijziging, dan mag die een
ind later ingaan. In dit geval dus
t pili. Economische zaken heeft die
iieelafm echter uitgesteld, wat de ge-
enlijke Nederlandse koffiefabri-
wa ten volgens de Niemeyer-
ids ifdvoerder Per da6 een half mil-
rouw' gnidon heeft gekost. De
scuvJstijgingen van de afgelopen
eiren?1* maanden waren als volgt per
lzijn|Van 250 gram:
EfUte 1975: 16 cent
°)tober 1975: 35 cent
anuari 1976: 13 cent
haart 1976: 20 cent
bei 1976: 15 cent
(uni 1976: 26 cent
krop komt de verhoging van 47
per 20 augustus.
BARENDRECHT „In onze moderne samenleving met zijn groeiende indus
trie, de steden, de woonwijken, zijn wij, Nederlanders, veel te ver verwijderd
geraakt van de eenvoudige land- en tuinbouw", meent de heer W. van der Ven.
Hij denkt daarbij aan het verhaal van het stadskind, dat. toen het eens op een
boerderij had gezien hoe er melk uit een koe komt, geen melk meer wilde
drinken. Altijd had dit kind gemeend, dat melk in een „schone fabriek" werd
gemaakt. De heer Van der Ven heeft met zijn opmerking het oog op het
volslagen gebrek aan inzicht dat blijkt bij velen, nu de prijzen voor groenten en
fruit, die immers tot de eerste levensbehoeften horen, exhorbitant hoog zijn.
Hij is tuinder in Hendrik-Ido-
Ambacht. Hij kweekt toma
ten en komkommers in kas
sen en in de open lucht de
tuinder zegt: in de volle
grond kweekt hij rabarber.
De heer Van der Ven is bo
vendien voorzitter van de vei
ling Zuid-Hollans-Zuid in Ba-
rendrecht, een van de groot
ste veilingen voor groenten
en fruit in ons land.
De ontwikkeling van de prij
zen voor groenten en fruit
heeft door het gebrek aan in
zicht aanleiding gegeven tot
allerlei heel moeilijke misver
standen. „Zelfs bij mensen
die beter behoren te weten."
meent de heer Van der Ven.
„In feite is een veiling de een
voudigste manier van prijs
vaststelling. Elke veiling
werkt op dezelfde manier. Er
worden goederen aange
voerd, kopers bieden op deze
goederen, dat kopende pu
bliek bepaalt zelf de prijs. Er
is geen „prijscalculatie."
geen vooraf bepaalde
„winstmarge". Het enige ver
schil tussen onze veilingen en
een boedelverkoping is. dat
er geen afslager prijzen staat
af te roepen, maar dat men
die bedragen op een klok kan
zien. Passeert de wijzer een
bedrag dat een koper in zijn
hoofd heeft, dan drukt hij
een knop in.
De wijzer staat stil, de koper
betaalt wat hij heeft aange
geven. de partij wisselt van
eigenaar. Eenvoudiger, ope
ner en eerlijker kan het niet.
De enige factor is: hoeveel is
een partijtje sla. andijvie.
bloemkool, appels of peren
een koper waard0 Welke tuin
der dat heeft aangevoerd, of
deze tuinder er winst aan
heeft of niet. hoe groot die
winst voor de tuinder is. het
speelt allemaal geen rol. Er is
een kwaliteitsbepaling pro-
dukten beneden een bepaal
de kwaliteit worden niet als
„exportkwaliteit" aangege
ven. exporteurs zullen die
niet kopen.
Prijzen openbaar
Er is een Europese Ge
meenschap Handelaren zul
len in hun eigen belang de
laagst mogelijke prijs beta
len; wordt de zaak in vergelij
king met elders te duur, dan
gaan zij elders kopen.
Alle prijzen zijn openbaar,
als ik wil weten hoeveel de
bonen vorige week donder
dag in weet-ik-waar hebben
opgebracht, behoef ik alleen
maar in de krant van vrijdag
te kijken. Liggen de prijzen
daar lager dan hier. dan koop
ik morgen m'n groenten daar
op de veiling. Ik kan zelfs
zien. wat de winstmarge in de
groentehandel is. eenvoudig
door vergelijking van de vei-
lingprijzen met de prijzen die
ik voor een produkt in de
winkels moet betalen.
Ook een supermarkt koopt
zijn groenten en fruit via de
veiling. De supermarkt heeft
echter een handicap: zij geeft
eens per week een prijsfolder
uit. Het bepalen van de in die
folder vermelde prijzen, het
drukken en uitgeven, duurt
veertien dagen. Groenten en
fruit bederven snel. moeten
de dag dat zij op de veiling
zijn aangevoerd, worden ver
kocht aan de consument
Welnu, lopen in de veertien
dagen dat het voorbereiden
en uitgeven van de prijzenfol-
der kost. de veiligprijzen op.
dan is de supermarkt toch
gebonden aan de prijs, die in
de folder is aangegeven, ook
als die een fiks verlies bete
kent.
Daarom waren er in de war
me dagen, toen alles heel
duur op de veiling werd ver
handeld, wel eens grote prijs
verschillen tussen super
markt en groentewinkel.'
In dit systeem komt het, als
er overvloed aan groenten en
fruit wordt aangevoerd, voor
dat er eenvoudig niet meer
kan worden geboden, ook
niet tegen lage prijzen. Nie
mand heeft voor een bepaal
de partij belangstelling, de
wijzer van de veilingklok
draait het hele bedragensca
la rond. zonder dat er iemand
een knop indrukt. „Wij
constateren dan dat een par
tij wordt doorgedraaid." zegt
de heer Van der Ven
Ondoenlijk
Exportbeperkingen ziet hij
niet als doenlijk ..In dit heel
eenvoudige spel van vraag en
aanbod vloeien de goederen
naar het gebied waar er de
meeste behoefte aan is. waar
dus de hoogste prijzen wor
den betaald. Dat is nu het
geval in de Scandinavische
landen en in veel gebieden in
Frankrijk. Duitsland en Bel
gië. Doorgaans is er over
vloed. Handelaren hebben
hun relaties opgebouwd.
Gaat het aan om. nu er een
tijd van schaarste is. die rela
ties af te kappen met de me
dedeling: ik mag je niet meer
leveren? De relatie kapot ma
ken omdat de prijzen hoog
zijn. en dan straks, als er
weer overvloed is. weer bij
die relatie aankomen met de
mededeling: nu kun je weer
krijgen. Nou. die relatie heeft
dan allang een andere, be
trouwbaarder leverancier
Of wat denkt men: een relatie
opbouwen met het vooraf be
paalde beding als de zaak
schaars wordt lever ik je
niet9 Als de prijs alleen
wordt bepaald door vraag en
aanbod, zoals hier, is de con
currentie een allesbepalende
factor in de handel. Voor de
consument is dat over het
algemeen heel gunstig.
Er is een categorie die buiten
de veilingen om werkt: de
conservenindustrie Die
werkt met contract-
leveranties, een tuinder komt
met een conservenfabriek
van te voren overeen tegen
een bepaald bedrag een be
paalde hoeveelheid te le
veren."
Over de ontwikkeling van nu
zegt de heer Van der
Ven ..Hetlijkterwatop.dat
we over een dieptepunt heen
zijn. De prijzen zijn nog uit
zonderlijk hoog. maar zij lig
gen in de eerste week van
augustus aanmerkelijk lager
dan in de laatste week van
juli Andijvie daalde van drie
gulden per kilo tot twee gul
den. bloemkool daalde met
een gulden tot twee gulden
per stuk. Bij sla is er nog
weinig van prijsdaling te
zien. maar kroppen van een
De heer W. van der Ven uit Hendrik-Ido-Ambacht
kweekt vooral komkommers en tomaten onder glas
en rabarber in de volle grond. Hij is voorzitter van de
Veiling Zuid-Holland-Zuid in Barendrecht.
gulden per stuk. zoals eind
juli. komen niet meer voor
Zeker, er is nog te weinig
vocht, maar de nachten zijn
langer en vooral koeler, er
komt meer op de veiling en
de kwaliteit wordt beter
Kijk. we hadden een koud
voorjaar, de planten kwamen
traag op gang. Toen sloeg
plotseling het weer om. er
kwam een piek in de voor
jaarsproduktie met eind mei
en begin juni een ongewoon
grote aanvoer, inzakkende
prijzen en grote hoeveelhe
den die werden doorgt-
draaid.
Daarna gloeiende hitte Kool.
andijvie schoten door. sla
kreeg randen, de aanvoer ver
minderde, de kwaliteit werd
slecht De prijs steeg door de
schaarste, een handelaar die
iets wilde hebben, bood eer
der dan anders, uit benauwd
heid dat zijn concurrent het
partijtje zou pakken.
Nog sproeien
Dat woreft beter Natuurlijk,
er moet nog altijd worden
gesproeid. Dat moet 's nachts
gebeuren, overdag sproeien
heeft weinig zin doordat veel
water meteen verdampt. Bo
vendien krijg je het nadeel
dat Je boven je velden een
warme, vochtige atmosfeer
schept, met gevaar voor
doorschieten. Maar s nachts
sproeien geeft geluidshinder,
een pomp maakt nu eenmaal
lawaai Heel wat tuinders
kregen bezoek van de politie
omdat zij hinderlijk waren
voor de omwonenden, die
door het geluid van de pomp
niet konden slapen
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De veertien Zuidmo-
lukse jongeren (zeven kapers van de
trein bij Wijster en zeven bezetters
van het Indonesisch consulaat) zul
len niet samen in één gevangenis
worden ondergebracht.
Staatssecretaris Zeevalking van jus
titie heeft dit gisteren meegedeeld
aan ir. Manusama. voorzitter van de
Zuidmolukse organisatie Badan
Persatuan.
Namens die organisatie maakte ir
Manusama er bezwaar tegen, dat de
veertien jongeren nog steeds in ver
schillende gevangenissen zijn on
dergebracht. Hij acht dit niet in het
belang van het geestelijk en licha
melijk welzijn van de gedetineer
den. „Op deze manier zijn ze bij
voorbeeld niet in staat eigen
kerkdiensten bij te wonen".
Volgens staatssecretaris Zeevalking
is het alleen al uit het oogpunt van
gevangeniscapaciteit onmogelijk de
veertien bij elkaar te zetten Boven
dien vindt hij het niet gewenst ge
bonden groepen in één gevangenis
onder te brengen Hij verwacht hier
van spanningen tussen de groep en
andere gedetineerden en bewakers.
Van een verslaggever
GRONINGEN De 44-jarige heef
M Werkman is dood in zijn woning
aan de Singelweg in Groningen ge
vonden. De man woonde alleen, had
weinig contact met buren en was
ziekelijk Hij moet ruim vier weken
dood in zijn woning gelegen hebben
Volgens de politie is de doodsoor
zaak natuurlijk.
Rita
..Pap verzamelt postzegels en ik ste
nen: is dat zo vreemd?"
