Gelukkig maar, dat Abraham Kuyper geleefd heeft
Van den Heuvel vraagt
nieuw Swakopmund-proces
Uit de kerkbladen
Vandaag
Albanië verbiedt
christelijke namen
)mn
Onze adressen:
Vorming van kader
in Namibië
Aartsbisschop van
Borneo overleden
„Synoden leggen
rookgordijn"
Waarheen
met
deugnieten?
VOORBIJGANGER
Conferenties
MAANDAG 5 JULI 1976
KERK
TROUW/KWARÏNDAG
door A. J. Klei
De heer L. van Wingerden te
Schiedam wil van mij weten
(zie zijn ingezonden brief die
afgelopen vrijdag in de krant
stond) of ik, pratend in de
kerk. mijn mond houd als het
orgel begint te spelen. Plech
tiger gezegd, hij informeert
naar mijn kijk op de verhou
ding tussen het ook door hem
niet verachte broederlijke ge-
sprek-voor-de-dienst en het
orgelspel-voor-de-dienst.
Nu is 't maar gelukkig, dat Abra
ham Kuyper geleefd heeft. Die
deed over zóveel dingen zijn wel
sprekend zegje, dat er bijna geen
onderwerp van discussie is waarbij
je hem niet te hulp kunt roepen. Ik
zal straks deze autoriteit dan ook
uitvoerig citeren. Maar ik wil eerst
wel kwijt dat ik. als er goed orgel
gespeeld wordt, het vervelend vind
als iemand met je gaat conver
seren.
Wat dit betreft is het eigenlijk jam
mer dat de kerkorganisten op veel
plaatsen van betere makelij zijn
geworden. Vroeger hoorde je vaak
vóór de dienst uit het orgel een
onduidelijke brij van klanken ko
men. waarbij het goed praten was
Een achtergrondmuziekje, meer
niet (eerder minden Maar tegen
woordig hoor je dingen die je aan
dacht wakker roepen, een levendig
tno op het eerste lied dat je straks
moet zingen, een fraai koraalvoor-
spel uit de barok of. als de organist
wat romantisch van aard is, wat
pakkende fluisteringen uit de
buurt van Messiaen. Goed. daar zit
je dan met graagte naar te luiste
ren. Maar dan komt er iemand in je
buurt zitten, die zich belangstel
lend tot je wendt met de vraag, of
je kinderen geslaagd zijn. Moet je
dan je vinger op de lippen leggen
en met een strenge knik van 't
hoofd te kennen geven dat je naar
't orgel luistert en of de ander zijn
praatjes maar voor zich wil hou
den? Dat is ook zo n vertoning, dan
hang je zo de verheven muzieklief
hebber uit. nee. dat is niks. Je
kunt veel beter gewoon antwoor
den en tegelijk hopen dat er geen
verdere conversatie uit voortvloeit.
Koffiedrinken vooraf, in een aparte
zaal Abraham Kuyper was al voor
een ontvangzaal om elkaar daar te
begroeten) biedt geen oplossing,
tenzij je met elkaar afspreekt:
straks, als we in de kerk zijn. hou
den we volstrekt onze mond. Maar
het loopt natuurlijk mis als ie
mand, die geen koffie kwam drin
ken en „gewoon" de kerk instapt,
bij je komt zitten en wil weten hoe
je vader het maakte na zijn pensi
oen (ik noem maar wat).
En nu dan Abraham Kuyper. Deze
heeft in zijn boek „Onze Eredienst"
te kennen gegeven dat praten-voor-
de-dienst mag (bijna: moet) en dat
je niet te lang van tevoren orgel
moet gaan zitten spelen. Kuyper
vindt het „onnatuurlijk" van broe
ders en zusters om „muisstil, en als
waren ze elkander wildvreemd,
naast elkander te gaan zitten". Hij
vindt ook dat. als je elkaar nog niet
kent. je voor de dienst mooi met
elkaar kennis kunt maken. Enfin,
hier is het eerste citaat uit „Onze
Eeredienst":
Maar dan moet er ook naar ge
streefd. dat men elkaar leert ken
nen. dat men elkaar niet als vreem
den bejegent, in elk geval elkander
de hand drukt, elkander in het oog
ziet. en vraagt naar elkanders
welstand. Tegen een zich daaruit
ontspinnend gesprek, bestaat dan
ook niet de minste bedenking, mits
natuurlijk de bescheidenheid niet
verzaakt worde, de één den ander
niet poge te overschreeuwen, en
hel niet een dooreenwarring van
allerlei stemmen worde. Zelfs het
opstaan van zijn zitplaats, om een
anderen broeder, wien men iets te
zeggen heeft, even toe te spreken.
of na herstel uit krankheid of der
gelijke hem de hand te drukken,
zou m het minst niet in strijd zijn
met het karakter der vergadering
Dat stijve, overplechtige en alle
vertrouwelijkheid doodende van
de grafstilte is gemaakt en onna
tuurlijk.
Daar ijveren ive niet voor. maar
daar stellen we ons uit beginsel
tegenover.
Vooral voor onze kinderen is dat
glad verkeerd. Onder den dienst
moeten ze uiteraard stil zijn. maar
zoolang de dienst niet aanging,
moet ge ze niet drukken noch be
nauwen.
Kuyper is er zeer beslist tegen om
vóór de dienst ter verpozing (of met
welk oogmerk ook) te zingen. En
dan komt hij op het orgelspel.
IN den dienst zingt DE GEMEEN
TE. dan komt de muziek uit de ziel,
en mag het orgel alleen begeleidei
leiden en steunen, en moet het niet
zelfstandig willen optreden Maar
vóór den dienst is een niet te lang
orgelspel, dat inleidt op den dienst
kostelijk, mits de muziek dan ook
daarop gericht zij.
vooral voor onze kinderen is dat glad verkeerd
Vangt zulk een orgelspel dan zacht
aan. om niet te plotseling testoren,
en neemt het alzoo rustig de zielen
op. om ze te verheffen, en op de
ontmoeting des Heeren voor te be
reiden. dan vervult het orgel in dit
stadium zijn eigenlijke roeping,
een roeping waarin het orgel door
niets anders vervangen kan
worden.
UIT
VAN LEZERS
Consulaat
B en W. van Rotterdam dringen bij
de regering sterk aan op vestiging
van een Russisch consulaat in Rot
terdam Onlangs hadden B en W.
bezwaren tegen een groep die wer
ken in uitvoering heeft in Zuid-
Amerika. Zijn er geen ethische be
zwaren tegen handel met Rusland
en stinkt dit geld niet?
Rotterdam J. Schiereck
Consulaat (2)
Door de PvdA. die de grootste rege
ringspartij >s. wordt een oproep ge
plaatst om de AMRO-BANK te boy
cotten in verband met de door deze
bank verstrekte leningen aan Zd-
Afrika.
Waarom geen wetsvoorstel inge
diend om een algeheel verbod tot
handeldrijven met Zd-Afrika. Nu
wordt één instelling „getroffen". De
PvdA steunt nu echter de poging
van de Gemeente Rotterdam om
daar een Russisch Consulaat te krij
gen omdat de handel met Rusland
zo belangrijk is Nu breekt mij de
klomp Eerst bewogenheid met de
inwoners van Zuid-Afrika. De rege
ring daar moet gedwongen worden
door een boycot om een andere poli
tiek te voeren. In dezelfde periode
een oproep om de handel met Rus
land te bevorderen. Wil dit zeggen
dat er geen kritiek is op de politiek
van de communisten. Is het leven in
Zuid-Afrika slechter dan in Rus
land1 Ik geloof er niets van Indien
de zwarten moesten kiezen tussen
de huidige politiek van Rusland of
de huidige politiek van Zuid-Afrika
wat zal er dan gekozen worden??
Wie geeft opheldering over de ge
dachten van de PvdA over beide
onderwerpen
PDORTUGAAL J. van der Ban
Minister Van Agt (2)
De heer Boeve onthult in Trouw van
1 juli dc zicleroerselen van minister
Van Agt Waar dc man het vandaan
haalt, weet ik niet. maar ik heb geen
reden om te geloven dat de „gewe
tensnood" van de heer Van Agt iets
anders is dan opportunisme In 1971
kwam een vrouw om het leven door
dat een apotheker het recept van
een arts verkeerd geraden had. De
officier van justitie (te Haarlem
N B vond het niet opportuun een
vervolging in te stellen. Waarschijn
lijk kunnen apothekers altijd alleen
maar raden wat de hieroglyphen
van de dokter betekenen Daarom
heb ik de minister van justitie ge
vraagd om met een opdracht aan de
officier in te grijpen, zodat dit
gokspelletje met het leven in de
tang genomen kon worden. De mi
nister (Van Agt N.B.» gaf geen asem.
TUIL
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Te!. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101.
Parkstraat 22 Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publikatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Veenendaal
Joh. Verwelius.
Ilcrv. predikant.
Gerrit Noordzij
Hervormde kerk en
Amro-bank (3)
In „Trouw" van 30 juni haastte Dr.
A. H. v.d. Heuvel zich te melden
waarom de Ned. Hervormde kerk de
rekening bij de Amro-bank nog niet
heeft opgezegd. Er kwam toch een
herhaalde oproep van de We
reldraad van kerken aan zijn leden-
kerken de genoemde bank te boy
cotten. Dr. v.d. Heuvel berichtte dat
de Nederlandse raad van kerken nog
in gesprek is met de Amro-bank. Is
dat niet onnodig tijd en geld verspil
len? Het is toch bijbelser en daarom
ook evangelischer. dat de Her
vormde kerk de Wereldraad van ker
ken laat weten dat zij niet mee kan
doen aan het boycotten van banken.
Om de eenvoudige reden dat zo iets
zeker niet is naar de zin van Chris
tus. Door deze zaken aan te pakken
vertilt de kerk zich aan dingen die
buiten haar opdracht liggen En wil
die Wereldraad toch anders, laten
we dan breken met die raad. Dan
maken we ons zeker niet schuldig
aan vreemd oecumenisch gedrag.
Bovendien als onze hervormde kerk
toch actie wil. wel laat ze dan in
eigen land profetisch getuigen tegen
de kindermoorden in de abor
tusklinieken.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De secretaris
generaal van de hervormde
kerk. dr. A. H. van den Heuvel,
heeft premier Vorster van
Zuid-Afrika om een nieuw pro
ces gevraagd tegen Aaron Mus-
himba en Hendrik Shiko Ngo,
die in Swakopmund (Namibië)
ter dood veroordeeld zijn.
WINDHOEK Binnenkort zal in
Namibië een instituut voor sociale
ontwikkeling worden opgericht. Het
instituut, dat onder leiding komt te
staan van dr. Lukas de Vries, voor
zitter van de verenigde evangelisch-
lutherse kerk in Namibië, zal wor
den gefinancierd door het evange
lische centrum voor ontwikkelings
hulp te Bonn.
Het is de bedoeling, dat het insti
tuut Namibiërs gaat opleiden voor
het bekleden van leidinggevende
functies. Als Namibië nu onafhanke
lijk zou worden, aldus dr. De Vries,
zou vrijwel niemand in staat zijn het
land te besturen.
Beide mannen zijn beschuldigd van
medeplichtigheid aan de moord op
de vroegere eerste minister van
Ovamboland, Philemon Elifas. Dr.
Van den Heuvel schrijft, dat het pro
ces tegen hen inmiddels door velen is
geanalyseerd en dat het waarlijk
niet nodig is jurist te zijn om vast te
stellen, dat niet bewezen is. dat de
mannen zich aan terroristische da
den hebben schuldig gemaakt.
Volgens dr. Van den Heuvel zou een
herziening van het doodvonnis en
een nieuw proces een hart onder de
riem zijn voor degenen, die toch
gaarne in contact blijven met de
blanken in Zuid-Afrika. ook na de
gebeurtenissen in Soweto. Dr. Van
den Heuvel wijst premier Vorster
ook op zijn lidmaatschap van de
Nederduits gereformeerde kerk en
vraagt hem of een dergelijk proces in
de meeste landen „waar uw ge
loofsbroeders in vrijheid leven." niet
alleen maar had kunnen eindigen
met vrijlating van de beklaagden.
M. Hart van het hooggerechtshof in
Windhoek bekendgemaakt heeft,
dat de geheime politie tijdens het
proces vertrouwelijke informatie
van de verdediging gekregen heeft
en vervolgens heeft doorgespeeld
naar de aanklager. Rechter Hart
noemde deze gang van zaken onwet
tig en een belemmering voor een fair
proces. Het is voor het eerst, dat in
Zuid-Afrika toegegeven is. dat de
activiteiten van de geheime dienst
tijdens een proces een zuivere
rechtsgang belemmeren.
Van een verslaggever
TILBURG De aartsbisschop van
Pontianak (Borneo), mgr ir J. M. van
der Burgt (66), is na een langdurige
ziekte in Tilburg overleden. Mgr Van
der Burgt was lid van de orde van de
Kapucijnen en heeft sinds 1945 in
Borneo gewerkt, eerst als missiona
ris en secretaris van de bisschop en
daarna als bisschop van Pontianak,
van 1957 als apostolisch vicaris en
sinds 1961 als aartsbisschop. Mgr
Van der Burgt studeerde na zijn
priesterwijding in 1935 tropische
landbouw in Wageningen, waar hij
in 1941 het ingenieursdiploma be
haalde. Dankzij deze kennis genoot
hij ook groot aanzien bij de burger
lijke overheid in Indonesië.
Onwettig
Inmiddels is de kans op een nieuw
proces groot geworden, nu rechter J.
TIRANA De bestrijding van de godsdienst in Albanië richt zich nu ook op
voornamen. De communistische partij heeft lijsten gepubliceerd van ideolo
gisch ongepaste" voornamen. Albanese burgers, die dergelijke namen dragen,
hebben tot het eind van dit jaar dc tijd gekregen, andere namen te kiezen. Wie
nalatig blijft, krijgt door het plaatselijke volkscomité een nieuwe naam toegewe
zen. Nu reeds hebben de ambtenaren van de burgerlijke stand opdracht, bij
geboorteaangifte namen te weigeren. ..die niet beantwoorden aan de maatsta
ven van de partij".
Sinds 1967 voert de regering van deze kleine Balkanstaat een ononderbroken
atheistische campagne. In deze tijd zijn alle 2.169 kerken gesloten.
Holland Festival
De afgelopen weken hebben weer
een aantal landgenoten kunnen ge
nieten van de festiviteiten, die orga-
niseerd waren in het kader van het
jaarlijks terugkerend Holland-
Festival. Blijkens veel berichten was
de aandacht van het publiek voor dit
gebeuren minimaal. Dit nu zat onze
Hilversumse minister van CRM nog
al dwars en hij gaat dan ook naar
nieuwe wegen zoeken om volgend
jaar de rijkssubsidie aan het Holland
Festival aan meer mensen ten goede
te laten komen.
Mijns inziens kan dat heel simpel
gebeuren door van het Holland Fes
tival het Nederland Festival te ma
ken. dus de voorstellingen gewoon
over geheel Nederland te spreiden.
Wellicht toont de Twentenaar meer
belangstelling voor het cultureel ge
beuren in het naseizoen dan de cul
tureel overvoerde Amsterdammer,
misschien komt er dan een iets even
wichtiger profijtverhouding tussen
de Brabander en Amsterdammer. Ik
wacht dan ook met grote belangstel
ling af of volgend jaar ook voorstel
lingen buiten de randstad/Amster
dam aangekondigd worden.
Almkerk Willem J Peek
Van een onzer verslaggevers
HEEMSKERK De ontmoetings
groep Kerk en Samenleving te Be
verwijk-Heemskerk heeft zich aan
gesloten bij de kritiek van de Haar
lemse predikant D. Groeneboer op
het agendum van de gezamenlijke
tweedaagse vergadering van de her
vormde en de gereformeerde synode
in september.
..Blijkbaar staan nog altijd de kerke
lijke vragen centraal en helaas niet
de werkelijke vragen", aldus een
brief, die ds. R. Pomp namens de
groep aan de beide synodes ge
stuurd heeft.
Ds. Pomp cs ..Wij begrijpen uw
zorg voor zo n crisis, maar wij be
treuren het. dat zoals het nu lijkt, de
vraag naar de maatschappelijke
opstelling van de kerk schuil gaat
achter het rookgordijn van binnen
kerkelijke aangelegenheden, die
echter niet meer hoeven voor w ie in
het proces van politieke bewustwor
ding en gewetenshervorming ge
stapt is. daartoe aangezet en gegre
pen door het visioen van het Ko
ninkrijk Gods. zoals dat in de ver
schijning van Jezus van Nazareth
onontkoombaar op hem of haar af
gekomen is."
In HET ORGAAN van de bond van
Nederlandse predikanten verzorgt
Pie Oudhof de domineesvrouwenru-
brtek. Daaruit deze keer dit citaat:
Het onafhankelijk worden van onze
koloniale gebieden stelt sommige
Nederlanders voor problemen. Vroe
ger stuurde men een zoon die niet
wilde deugen naar de Oost: was hij
daarvoor té ondeugend, dan naar de
West. Deze mogelijkheden zijn nu
vervallen. Geen reden echter om bij
de pakken neer te zitten, de oplos
sing ligt voor de hand: wij sturen
Harmen. Jimmy. Bob en Charles
naar Israël. Déar zullen zij wel
opknappen, daar weten ze van wan
ten. we hebben er zó veel over ge
hoord van dat aardige meisje Din
ges die is er voor de derde keer
heen van de zuster die tante Ca-
tootj'e heeft verpleegd en van de
dominee die er verschillende heeft
bezocht toen hij een reis leidde. En
gebeurt het nit. knappen ze niet op.
dan hebben vvij weer een verwijt toe
te voegen aan de lange lijst die niet
tegen de Joden gericht is. verdenk
ons toch nooit van racisme', maar
tegen de Zionisten ..Toestanden
daar.,' zeggen we met verknepen
mond. ..je houdt het niet voor moge
lijk! Wat Charles onlangs heeft ge
schreven. wat we hebben gehoord
wat Bob is overkomen NOU'""
Wat we vergeten voor het gemak is
dat niet alleen wfj onze lastige ele
menten naar de kibboets hebben
afgevoerd, maar dat Amerikanen op
hetzelfde illustere idee zijn gekomen
en Engelsen Denen. Finnen. Noren
en Zwitsers eveneens.
Nest
AR-fractieleider Aantjes is gerefor
meerde-bonder van afkomst Daar
om las de ..kroniekschrijver van
het Gereformeerd Weekblad (niet
dat van Berkouwer en Ridderbos,
maar dat van ds A Vroegindeweij in
de gereformeerde bond» geïnteres
seerd het vraaggesprek, dat Panora-
Nieuwjaarsfeest in Israël
ma met Aantjes had. maar het stel
de hem wel teleur:
Ze laat de heer Aantjes vertellen
over zijn jeugd in Bleskensgraaf in
het land ..dat in Aantjes' jeugd gere
geerd werd door een wrekende God
en zwartgejaste dominees". En ze
laat hem zeggen: ..Eigenlijk groeide
je hier volkomen schizofreen op.
Een mens was één brok zonde en
alleen maar geneigd tot het kwade,
dus je zondigde er maar op loc. in de
wetenschap dat braaf zijn je toch
niet ten goede kwam. Je was slecht
en verderfelijk en volkomen afhan
kelijk van de genade van boven. Als
je niet was uitverkoren kon je zelf
daar toch niets aan veranderen.
Maar tegelijkertijd was je
doodsbang als je zondigde. De ka
tholieken hadden tenmiste nog een
vagevuur: wij hadden meteen de hel
in het vooruitzicht
Kijk wat is dat nu jammer dat al die
lezers van Panorama zo'n verkeerde
voorstelling van het evangelie van
de Heere Jezus Christus krijgen, dat
in Bleskensgraaf tientallen jaren
achtereen is verkondigd De heer
Aantjes moet toch ook Ds J van
Sliedrect hebben horen spreken en
ook Ds W L. Tukker en zovele ande
ren die in Bleskensgraaf predikant
zijn geweest De heer Aantjes moot
toch wel beter weten. Maar hoe kan
hij dan zulke dingen zeggen? Hoe
kan hij hel evangelie zo'n grote
schade berokkenen? Wat is het toch
jammer dat men op zo'n wijze „zijn
eigen nest bevuilt", schreef iemand
me Ja. erg jammer voor de heer
Aantjes.
Overeenkomst
De gereformeerde bond voelt zich
verwant aan de „nadere reforma
tie". de beweging van Voetius en
anderen in de zeventiende en
achttiende eeuw De rooms-
katholiek P.W.J. van Hoof vindt de
nadere reformatie thans ook nog
heel ergens anders terug. In het blad
van de raad van kerken SAAMHO
RIG schrijft hij:
Het zal dan ook niet moeilijk blijken
te zijn belangrijke overeenkomsten
te vinden tussen de geloofsbeleving
van de charismatische beweging en
die der nadere reformatie. Eén zaak
hebben zij minstens gemeen: zij zijn
beide reacties op een te sterk ratio
neel verwoord geloof, waarin het
orthodox belijden sterker op de
voorgrond trad dan het spontaan
beleven. En wat de bevindelijken
van weleer uitdrukten, toen ze zei
den dat men het objectieve heil
moest „mijnen", toeëigenen. toela
ten aan het hart. vindt men ook bij
de deelnemers aan de charisma
tische beweging. Deze subjective-
ring geschiedt in het werk van de
Geest, die inwoont in ieder afzon-
?ij der
s van
Je moet niet bang zijn cnopin
voor wat plotseling verschrik™
voor het onweer dat h
over goddelozen komt; 1 ne*
want op Jahwe zal je kunne: de Fn
trouwen Het
en Hij zal je voet bewaren hebb(
dat die niet gegrepen wordt. 0
(Spreuken 3. 25. 26). iident
Alle onderzoekingen wijzen hirschÜr
angst neemt een belangrijke falesti
in bij de mensen van vandaajeest.
leven wordt enerzijds gemakke
en geriefelijker, aan de ander^r
ook duidelijk riskanter. Voori,
leven van ons allemaal Telker* noe
nieuw staat er op pagina 3 ofmeest
de krant zoiets als: oorlogsgtiek te
groter dan ooit! Kernenergi&roben
iedereen bereikbaar! Is er onwie terr(
til? Het heeft geen zin onze sit conf|j
onschuldiger te maken dan
werkelijkheid is. We hebben her
elkaar zover gebracht dat m*>ssxnZ<
temidden van de vreedza2angen
omstandigheden 's nachts ni^ning
slaap komen en opschrikken l, jn
der verdacht geluid. De plotse. ti-
schrik zit ons in de benen. En J"
dan „ons" schrijf dan wil ik da de Al
wijder opvatten. Dan denk ipesefft
miljoenen mensen voor wie hegste l
nader is dan voor ons hier. Zo ttesvoll
tenminste. Hier is een stem. jjn„
stem zegt niet: wees maar niet i\ f
het komt toch nooit. Dat is zoef
derij. Deze stem zegt hoe je e
leven kunt. Namelijk in een ]2G
vertrouwen op Jahwe. Hij gaat*»
alles. Hij houdt je voet echt,t
zodat hij niet in een strik k
Voldoende voor vandaag. e
lestijn
n vali
ipelijk
\g van
Itzet Ie
lheid
|t wor
Ds. D. K. Wielengacn d<
j in ei
In te
likamj
[aarde
derlijk en in allen gemeenschappe
lijk. Het is dan ook de vraag, of de
pneumatologie van de charisma
tische beweging niet even smal is als
die van de nadere reformatie: zij is
hoofdzakelijk de verwoording van
dit proces van persoonlijke „mij
ning" en van de toepassing van het
objectieve op het subjectieve. We
reld en geschiedenis komen in deze
pneumatologie niet aan de orde of
slechts op de verre achtergrond. De
ze „leer" van de Heilige Geest heeft
.meer spiritualistische dan kos
mische en historische trekken en
Van Ruler was niet voor niets be
ducht voor het dreigende gevaar
van een doketische pneumatologie.
De nadruk wordt dan ook sterk ge
legd op de eigen overgave aan de
Heer. de persoonlijke bekering en de
beleving van het hart. Toch kan
men niet zeggen, dat de beleving
verzinkt in puur individualisme, zo
als sommige critici de beweging ten
onrechte verwijten. Immers, de we
kelijkse gebedssamenkomsten zijn
voor de meesten die bij de beweging
zijn aangesloten de eigenlijke reli
gieuze voedingskanalen. De enke
ling ziet meer dan zichzelf alleen. Hij
ziet de groep waarin hij thuis is. De
beleving is sterk persoonlijk, maar
zij voltrekt zich en krijgt gestalte in
het midden der gemeenschap.
Instituten
Is het nog wel juist, om in deze tijd
van snelle ontkerkelijking zo veel
tijd en energie te steken in bespre
kingen over samensmelting van ker
kelijke instituten? Ds J. van Tuinen
in het KERKBLAD voor de gerefor
meerde kerken van Amsterdam:
Er zullen best wel hervormde en
gereformeerde mensen bestaan die
van nature nu eenmaal wat enghar
tig zijn en daarom niet voelen voor
samensmelting van kerken. Maar
als wij jongeren tegenkomen die vol
maakt onverschillig staan tegeno
ver samensmelting van instituten,
heeft dat met enghartigheid niets te
maken Het zal hun een zorg zijn of
de Dominicus. de Ecclesia, de Spui-
kerk. de Maranatha of de Thomas
behoren bij het katholieke, her
vormde of christelijk gereformeerde
kerkgenootschap Als ze „het" maar
ergens vinden. Iets van God bijvoor
beeld. En als ze „het" dan vinden in
een gereformeerde kerk. willen ze
best gereformeerd worden of blij
ven. Voor hen hoeven we dat insti
tuut werkelijk niet op te heffen. En
dat zelfde geldt precies zo voor her
vormde jongeren.
^ker is
£lisc
i Ent
Dost
feit
Ter gelegenheid van het afs<j isra*
van ds. D K. Wielenga J.Dzn„f, v
ruim dertig jaar (van 1946 tot r
lector in de zendingswetenschaf
is geweest aan de theologisch^"
geschool van de vrijgemaakte fteld i
formeerde kerken te Kampen, iiversl
bundel opstellen verschenen o, tus,
de titel. Zendingspanorama.p,
veertien bijdragen belichten dé
schillende facetten van het *reKK
dingswerk van de vrijgemaakte fdlooj
formeerde kerken. Het boek. ïarvar
zien van een foto van ds. Wiele met
stond onder redactie van de hoiaar
raren dr. J. van Bruggen en dij
Trimp, telt 202 pagina's, is een u!
ve van Ton Bolland te Amstetf1 stn
en kost 24,50. ft tc
bnse
Paus Paulus oe
Paus Paulus heeft „met grote s'g *°-
besoten, af te zien van een betan.
aan het eucharistisch congres,
van 1 tot 6 augustus in Philadel
(VS) gehouden wordt. Men
aan. dat zijn gezondheidstoesiClH
de reden is. De 78-jarige Paus|00
aan een pijnlijke knie-aandoem.ö<l
Hij woonde wel de eucharisti
congressen van 1964 (in Bombaf ÜIl
1968 (in Bogota) bij. maar liet in
in Melbourne ook verstek gaar
Philadelphia worden meer dan3TTJ
miljoen mensen verwacht. Uit^
derland gaan onder meer kardL^tec
Willebrands en bisschop Simoni
heen. Sprekers zijn onder meerh d
dinaal Suenens uit België, bissc f
Helder Camara uit Brazilië en
der Teresa uit India. irwoe
Billy Graham "nd 1
De Amerikaanse evangelist f1 Vl
Graham verwacht volgend jaar)or
evangelisatiecampagne in Kaii^d v:
kunnen houden, indien een gesc3^
te plaats kan worden gevonderfak is
Egyptische autoriteiten hetfh zc
toestemming gegeven, mits de dle kil
pagne op „neutraal" terrein w>cht
gehouden. In eerste Instantie !r is v
ken de organisatoren aan de f cen
tische kathedraal in Kairo, ma#^
patriarch heeft hierin nog nietebed
gestemd. vo<
kdeliÉ
Liturgie en kerkzang. Stl
dagen, belegd door de hervoi
commissie voor de kerkmuziek,
augustus in Noordwijkerhout.
stemd voor predikanten, organif
cantores met hun gezinnen Oi
werp: de plaats van de kinden
de eredienst. Opgave bij Evert
stra. Acacialaan 56. Groningen.
Lutherse werkweek voor kerl
ziek. 11-18 juli in het Sint
brord-internaat te Deurne. InlJ
opg tel 045-714065
Muziekfestival '76. van eva!
lische solisten en groepen, zatei
21 augustus vanaf drie uur 's
dags. in het
Bernhardplantsoen (tegenover
station» te Hengelo. Inf. tel Of
20948
e!
ïasvl
>peri
aakti
ïruil
ga
de
irder
ISTE
nat
le
igha:
woe
ar e
op
w
:nd
