Mexico snakt naar een echte oppositie Syrië vecht weer mee in Libanon Soevereiniteit erkend in slotdocument van communistische top Bijna helft Spanjaarden wil erkenning van communisten Goldwater achter Ford Borschette vervangen in Europese Commissie Israël bezorgd over vliegtuigverkoop van VS aan Syrië en Irak Palestijns kamp Jisr Al-Basha gevallen Regentijd in Moskou Socialist Vouel waarnemer Mozambique meldt gevechten met troepen Rhodesië Amerikaans Huis keurt hulp aan buitenland goed Enige presidentskandidaat slooft zich uit alsof het echt spannend is rETHPONOERDAG 1 JULI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTEJ7 r de Erné. né in be- W.F. en een ons tour met telin- lan", van In- in ge- een lent, pro- Jele- ixy- ïout ;end ook de uit de CAIRO, BEIROET (Reuter, UPI, AP) Terwijl gisteravond de ministers van buitenlandse zaken van de Arabische liga in Cairo in spoedzitting bijeen kwamen om te zien wat er van hun vredesinitiatief nog terecht kan komen, vlogen de strijdende partijen in Libanon elkaar als vanouds in de haren. Volgens christelijke radio-stations is het Palestijnse kamp Jisr Al-Basha, ten 'oosten van Beiroet, gevallen en staat het andere kamp, Tel Al-Zaatar op het punt hetzelfde lot te ondergaan. Verder nemen volgens berichten uit de moslemse hoek ook Syrische troepen Weer volop aan de strijd deel. Drie weken geleden kwamen delega ties van de Arabische Liga bij elkaar en kwamen toen een wapenstilstand voor Libanon overeen en een geza menlijke vredesmacht die deze zou moeten controleren. Van het één nocty het ander is veel terecht geko men en Egyptische functionarissen zeiden gisteren, voordat de ministers bijeen zouden komen, dat er weinig hoop was op een oplossing voor Liba non waar alle leden van de Liga zich in zouden kunnen vinden. Het onderzoek door een staatsinsti tuut wees uit dat 24 procent een beperkte toelating van partijen wil en dat drie procent slechts één partij wil toelaten. Dertig procent van de ondervraagden had geen mening. Het Spaanse schijnparlement, de Cortes, nam drie weken geleden een wet aan waarbij het verbod op poli tieke partijvorming werd opgeheven met uitzondering van communisten, anarchisten en separatisten. De soci alisten en andere oppositiegroepen hebben zich scherp verzet tegen deze beperking. De minister van binnen landse zaken en -andere liberalen binnen de Spaanse" regering hebben tot nu toe echter de mogelijkheid open gelaten dat de communistische partij op een later tijdstip alsnog wordt gelegaliseerd. Hervormingen Het opinie-onderzoek toonde ook aan dat 33 procent van de onder vraagden voorstander is van het her vormingsprogramma zoals de rege ring dat heeft opgesteld. 17 procent is met de oppositie van mening dat er een „democratische breuk" moet komen met de instellingen van het franquistische Spanje en acht pro cent heeft andere ideeën over demo cratie. Van de ondervraagden nad 4 procent geen mening. Politieke waarnemers hebben ver klaard dat de uitslagen van het on derzoek een wapen is in handen van de liberalen binnen de regering, waarmee zij de legalisering van de communistische partij zouden kun nen bepleiten. Het hoge percentage onthoudingen is volgens hen een ge volg van het feit dat politieke activi teiten nog steeds illegaal zijn en mo gelijk onbekendheid met de politiek. Bezetters De christelijke president van Liba non. Soeleiman Franjieh (die nog steeds niet heeft plaats gemaakt voor zijn opvolgr Elias Sarkis) heeft gisteren de Syrische interventie ver dedigd en gezegd dat „Libanons speciale verwantschap met Syrië de Arabische Liga niets aangaat". Al eerder heeft de president zich tegen de Arabische Liga en de gezamenlij- brief aan de Liga zei Franjieh giste ren dat alleen de Palestijnen de wa re bezetters van Libanon waren. OOST-BERLIJN (Reuter, UPI, AP, DPA) De topconferentie van de 29 Europese communistische partijen is gisteren afgesto ten met een verklaring, waarin iedere partij het recht krijgt „nationale wegen" uit te stippelen bij het streven naar een socialistische samenleving. Deze ontwikkelingsmogelijkheid zonder inmenging van het Kremlin wordt door waarnemers beschouwd als een „historische doorbraak" in de internationale communistische beweging. De bewoners van Moskou moesten ook gisteren weer met de paraplu de straat op omdat er een bui viel. De Moskoyieten hebben nu al twee maanden lang geen droge dag gehad en de stad heeft daarmee een regenrecord. ke vredesmacht gekeerd, in een MADRID (Reuter, UPI) De druk op de Spaanse regering om de communisten toe te laten op het hviüf onn H i-, T ,m ifli l?rfiniinh mofö- politieke toneel is gisteren toegenomen nadat uit een opinie-ondeizoek is gebleken dat 43 procent van de Spanjaarden voor erkenning van alle politieke partijen is. LUXEMBURG (Reuter) De Luxemburgse minister van finan ciën Raymond Vouel zal eind van deze maand Europees Com missaris Albert Borschette gaan vervangen als verantwoordelij ke bestuurder voor concurrentie. De Luxemburger Borschette ligt al vanaf mei in coma na door een beroerte te zijn getroffen. De 53-jarige Vouel zal in ieder geval tot eind dit jaar lid blijven van het dagelijks bestuur van de Europese Gemeenschap. Volgens waarnemers is de kans echter groot dat hij ook zitting zal hebben in de nieuw te vormen Europese Commissie. De be- PORT LOUIS. JOHANNESBURG SSiSt Reuter, AFP) kent een verstoring van de stilzwij- ■hi»n ?ende overeenkomst tussen de drie - gciiuc uvciccuituuidt Luoacn uc uiic van Mozambique nebben tijdens een onnrot.nc in hot drnncn.hmrf Beneluxlanden dat van de drie ver serie operaties in het grensgebied wet Rhodesië 29 militafien vin het Rhodesische leaer. onder wie negen f.'? f? Ilf i« SLl „ffiHoren en nrelrf, reSin. llSt lK»Taal IS. BorSChette officieren gedood, zo meldt radio- Mozambique. De gevechtsacties da teren van 26 en 28 juni. Radio-Mozambique maakt voorts melding van Rhodesische acties op yo^Npd^riönd Mozambikaans grondgebied. Rhode sische artillerie en infanterie, onder steund dool- gevechtsvliegtuigen en helicopters, zouden op 26 juni een busonderneming hebben aangeval len. Bij die aanval op het Mozambi- kaanse dorp Mapai zouden 16 Mo-, zambikaanse burgers zijn gedood. Mapai ligt 50 km van de grens met Rhodesië. behoort tot de liberale partij. De Belgische commissaris Simonet is socialist en de Nederlander Lardi- nois christen-democraat. Mocht Vouel ook na januari aanblijven dan een liberaal of een christen-democraat voor de nieuwe commissie moeten voordragen. Griekenland De ministers van buitenlandse zaken van de negen EG-landen hebben gisteren in Luxemburg besloten dat uiterlijk volgende week donderdag beslist zal worden of de onderhandelin gen over de toetreding van Griekenland tot de EG al deze zomer zullen beginnen. Eerst moet overenstemming worden bereikt over de aard van de betrekkingen met Grieken- lands buurland Turkije. Met name Italië ligt dwars op dit punt. Rome wil compensa tie voor de schade, die men verwacht van concurrerende Turkse landbouwproducten. De ministers besloten gisteren wel dat de hulp, die de EG aan beide landen zal geven onge veer gelijk zal zijn. Frankrijk had aanvankelijk geëist dat Griekenland, dat nog geen kwart van het inwonertal van Turkije heeft meer financiële hulp zal krijgen. Het Egyptische blad Al Achram be schreef de bijeenkomst van de Liga gisteren als de laatste kans voor een gezamenlijke Arabische actie in Li banon en zei dat de ministers ge vraagd moest worden: „Wat gaan jullie doen om het bloedvergieten te stoppen?". Volgens een westerse di plomaat was die vraagstelling ver keerd en moest zij luiden: „Wat kün- nen jullie doen". En het antwoord daarop was „niets", aldus de diplo maat. Ontsnapt De christelijke leider Pierre Gemay- el bevestigde gisteren berichten dat het kamp Jisr Al-Basha gevallen was. Woordvoerders van de Pales tijnse commando's gaven het toe en zeiden dat de verdedigers van het kamp samen met ongeveer 1500 vluchtelingen uit het kamp ontsnapt waren om andere Palestijnse stellin gen te versterken. De gevechten rond Beiroet centreerden zich toen rond het kamp Tel Alzaatar, dat volgens de christenen in een waar fort veranderd is, maar toch niet lang zal kunnen stand houden. Moslimse woordvoerders beschul digden Syrische troepen er van giste ren weer volledig mee te vechten aan de kant van de christenen. Zo heb ben Syrische tanks en geschut doe len in de bergen en rond de ha venstad Sidon, ongeveer 40 kilome ter ten zuiden van Beiroët, onder vuur genomen, aldus de moslemse radio. Dit zou worden gedaan om de Palestijnse troepen die probeerden de beide kampen te ontzetten te binden. Ook Jassir Arafat, die de bijeenkomst van de Arabische Liga in Cairo bijwoont, beschuldigde Sy rië er van de christelijke legers te helpen bij de verovering van Pales tijnse kampen. Volgens een Pales tijns communiqué hebben Palestij nen negen Syrische gevechtswagens die naar Sidon oprukten buiten ge vecht gesteld. WASHINGTON (UPI, AP) Het Amerikaanse Huis van Afgevaardig den heeft gisteren een wetsvoorstel voor militaire en economische bui tenlandse hulp ter waarde van 4,95 miljard dollar goedgekeurd. Presi dent Ford had een bedrag gevraagd dat 551 miljoen dollar hoger lag. Vo rig jaar werd 244 miljoen dollar meer uitgetrokken voor buitenlandse hulp. De bijstand „voor ondersteu ning van de veiligheid", voorname lijk militaire hulp, aan landen in het Midden-Oosten ligt 117 miljoen dol lar lager dan Ford gevraagd had. Van een speciaal fonds voor het Mid den-Oosten gaat 735 miljoen dollar naar Israël (minder dan het ge vraagd had) 700 miljoen naar Egyp te, 70 miljoen naar Jordanië en 80 miljoen naar Syrië. Israël krijgt bo vendien krediet op militaire aanko pen ter waarde van een miljard dol lar, waarvan slechts de helft zal moe ten worden terugbetaald. President Ford heeft gisteren in een proclamatie in verband met het 200- jarig bestaan van de Verenigde Sta ten, opgeroepen tot twee minuten klokgelui op 4 juli om zeven uur in de avond. Ford vroeg zijn landgenoten deel te nemen aan de „viering, dankzegging en het gebed voor de toekomstige veiligheid en geluk van ons land". In de verklaring wordt gezegd dat iedere nationale partij soeverein en onafhankelijk is en dat de beginse len van gelijkberechtiging zullen worden gehandhaafd. De verklaring werd niet in stemming gebracht of ondertekend omdat daartegen van verschillende kanten bezwaren wer den aangevoerd. Volgens communis tische waarnemers betekent het slot document van de conferentie, de aanvaarding van het eigensoortige communisme, zoals dat de afgelopen jaren door Joegoslavië en Roemenië en recentelijk ook Italië en Frank rijk wordt beleden. Onhoudbaarheid De Joegoslavische president Tito had eerder op de dag met nadruk de principes van onafhankelijkheid, ge lijkheid en niet-inmenging binnen het communistische kamp verde digd. De president verklaarde dat de communisten „verschillende wegen in de strijd voor het socialisme" moe ten aanvaarden. „De geschiedenis heeft ondubbelzinnig de onhoud baarheid aangetoond van kant-en- klare recepten voor de samenwer king tussen de communistische par tijen en de strijd voor het we reldcommunisme", aldus Tito. De Joegoslavische leider zei voorts dat alle inmenging van buitenaf, on verschillig in welke vorm, recht streeks de vrede, veiligheid en sa menwerking in Europa en de gehele wereld bedreigt. Hij zei dat Joego slavië zich ^al blijven/verzetten te gen alle vormen van inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere landen. „Elke revolutio naire beweging is verantwoordelijk tegen de eigen arbeidersklasse. De communisten moeten een dialoog voeren waarbij niet wordt geschol den en geen aanvallen worden ge daan." Ook de Roemeense leider Ceauses- coe onderstreepte de belangrijkheid van het beginsel van gelijkberechti ging. respect voor de onafhankelijk heid van een land en zijn soevereini teit. De Roemenen hadden eerder op de dag een uit te spreken rede voor publikatie vrijgegeven maar die werd op een zeker moment inge trokken. De nieuwe rede bevatte naast veel van de oude tekst ook zes hoofdstukken waarin Ceausescoe zijn beleid rechtvaardigt. In die hoofdstukken heet het dat de tot nu toe in Roemenië gevolgde weg de juiste is gebleken en dat in het land de „democratie nieuwe stijl" is ge schapen. Geen verplichting De Italiaanse communistische lei der Berlinguer heeft gisteren tegen over journalisten op de vraag of het slotdocument van de top voortaan een optreden zoals dat van de Sow- jet Unie in 1968 in Tsechoslowakije onmogelijk maakt, gezegd dat het document tot niets verplicht. „Do cumenten plegen geen militair in grijpen te verhinderen." aldus Ber linguer. Het Witte Huis heeft gistereh nogal scherp gereageerd op de beschuldi ging van de Sowjet Unie dat de Verenigde Saten het overleg over de beperking van strategische kernwa-- pens vertragen. „Het is eenvoudig niet waar", aldus woordvoerder Nes- sen. Het Witte Huis heeft tijdens de periode van ontspanhing zelden zó onverbloemd een verklaring vafi Breznjew tegengesproken. Gewoon lijk wordt zoiets in subtiele diplomat tieke taal verpakt. Volgens Nessen wordt er hard gewerkt aan de over* eenkomst. JERUZALEM, WASHINGTON (Reuter, UPI) Israël heeft de Verenigde Staten te kennen gegeven dat het zich zorgen maakt over de levering van Lockheed-transportvliegtuigen aan Syrië en Irak. Een woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse zaken, die dit bekendmaakte, zei dat Lockheed toestemming heeft gekre gen voor de verkoop aan Syrië van een of twee van deze toestellen. Het gaat om de L-100, een civiele versie van de militaire C-130 „Hercules". Het vliegtuig kost tegen de tien mil joen dollar. Volgens de woordvoerder was geen toestemming van het Congres nodig, aangezien het niet om militair mate- Van een correspondent MEXICO „Ik voer een campagne alsof ik het risico loop te verliezen," zei onlangs Mexico's enige kandidaat voor het presidentschap, José Lopez Portillo. Daarmee bevestigde hij wat iedereen weet sinds de Institutionele Revolutionaire Partij (PRI) Lopez tot kandidaat benoemde: niemand anders dan deze vroegere minister van financiën kan president van Mexico worden. De gang naar de stembus zou dus slechts een ritueel zijn als niet ook gouverneurs en leden van het congres zouden worden gekozen. Vraagt men de Mexicanen of ze hun stemplicht gaan vervullen, dan krijgt men twee typerende antwoor den. Het ene luidt: „Onze stemplicht is al vervuld toen de PRI Lopez benoemde. Want van wat voor kies recht kunnen we gebruik maken als ons geen keuze wordt gelaten? Er is niet eens een tegenkandidaat. En was die er wel dan maakt dat geen verschil. Want in de 48 jaar dat de PRI nu aan het bewind is, heeft deze regeringspartij nog nooit een presi dentiële verkiezing verloren". Het tweede antwoord luidt: „Ik moet mijn stembriefje wel invullen, an ders wordt het me betaald gezet. Ze nemen me misschien mijn taxi of mijn werk af. jBij van alles en nog wat vragen ze onf je kiesbewijs en wil je geen last krijgen ddan doe je er maar beter aan te hebben gestemd". Flexibel Het is merkwaardig dat, ondanks de wijd verspreide oppositie, deze toch onvoldoende gekanaliseerd werd in tenminste een aantal sterke opposi tiepartijen'. Dit hangt voor een deel samen mql de in de PRI ingebouwde „ideologische flexibiliteit", waar door links en rechts altijd ruimte in deze regerende partij vonden. Dit ontnam de kracht aan rechts van de PRI staande partijen zoals de PAN (Nationale Actie) en aan de onder ling verdeelde linkse partijen. Verder speelt het voordelige argu ment een rol, dat men „misschien beter als lid van de PRI kan trachten die partij van binnenuit te veran deren Bovendien is de PRI na een halve eeuw regeren een meester geworden in de kunst mensen aan zich te bin den. Enerzijds maakt de partij het hof aan de intelligentsia. Anderzijds houdt ze via de vakverenigingen en -andere organisaties, arbeiders, boe ren en de kleine middenstanders tot in alle uithoeken van het land met al of niet subtiele methoden (bedreigin gen, arrestaties en fysieke agressie) die de vorming en de groei van par tijen heeft afgeremd. De beperkte mogelijkheden van le gale oppositie leiden in toenemende mate tot terreur. Er doet zich boven dien een ander verschijnsel voor: ultra rechts, de nazaten van een „si- narquista"partij uit de jaren veertig, met doctrines die vergelijkbaar zijn met die van de Spaanse Falange, is zich aan het consolideren. Iets derge lijks gebeurt aan de linkerzijde, waar de partijen zich hergroeperen. Linkse partijen Er is een toenemende activiteit van de Trotzkisten, die een groeiende aantrekkingskracht hebben door hun eis van een radicale verandering in de structuur van het bestuur. De Trotzkisten zijn van oordeel dat de communistische party met 5000 le den (dus niet geregistreerd, daarvoor zijn 65.000 leden nodig) helaas refor misten zijn. Toch zou het best eens kunnen, dat deze Communistische Partij die uit rebellie tegen de eindeloze status que een oudstrijder, Valentin Cam- pa, tot presidentskandidaat heeft benoemd, een behoorlijk aantal pro teststemmen trekt van mensen die Campa's naam op het stembiljet bij schrijven. Op die manier kunnen ze protesteren tegen de politiek onbe weeglijke situatie in Mexico. Natuurlijk zal menige analfabeet die achter de communisten staat. Campa's naam niet kunnen schrij ven. Zijn analfabetisme ontneemt hem zo de mogelijkheid van politiek protest via de stembus. Intussen verwacht men dat Lopez Portillo de politieke lijn van zijn voorganger zal voortzetten, name lijk het wijder openzetten van de uitlaatkleppen voor de spanningen door meer kritiek mogelijk te ma ken. Al durft de leiding van de PRI nog geen echt debat aan met de diverse politieke partijen, wel be leefden we dit jaar voor het eerst een wekelijkse dialoog via de radio tus sen politieke partijen. Dit betekent in feite dat er een reeks monologen wordt uitgezonden, waa rin de partijen na elkaar verklaren, dat ze voor het nobele en tegen het slechte in Mexico zijn. De uitzendin gen leveren ook enorme ge meenplaatsen op als een verklaring dat „onze partij het recht van werk voor iedereen eist." Tegenstelling Lopez Portillo staat evenals Eche- verria links van het centrum. Dit zal ook blijken bij het toekomstige bui tenlandse beleid van het land. De tegenstelling tussen het binnen landse en het buitenlands bleid van Mexico zal echter onder Lopez blij ven bestaan. Dit vindt zijn oorzaak in het feit dat hij uit de PRI af komstig is en daarom de positie van de PRI gehandhaafd wil zien. Hier ligt de sleutel voor het begrip van de tegenstrijdigheid in het bin nenlands en buitenlands beleid van Mexico. Theoretisch weerspreken deze beide elkaar niet. de praktijk echter zo veel te meer. De retoriek van de PRI is weliswaar op het welzijn van het volk gericht, de afwezigheid van een echte strijd tussen de partijen en daarmee de eis tot een voortdurende verantwoor- De toekomstige president van Mexico, Lopez Portillo (midden), rijdt tijdens zijn verkiezingscampagne Hermosillo in de staat Sonora binnen, begeleid door 2000 ruiters uit de omtrek. ding. leidde tot een tegengesteld effect. Dit heeft een negatieve uitwerking op de politici van de PRI. omdat zij meer denken aan hum promotie bin nen de partij dan aan initiatieven ten bate van het eigen land. De centralisatie en de paternalis tische houding van de PRI hebben een onhanteerbare bureaucratie doen ontstaan, die niet beantwoordt aan de noden van het land en die de corruptie in de hand werkt. Elk politiek initiatief op het plaatse lijk vlak wordt hierdoor vernietigd, het volk raakt vervreemd van het politieke bedrijf. Een ander gevolg van dit euvel is. dat regionale figu ren plaatselijk zo machtig zijn ge worden dat zelfs de PRI of de presi dent ze nauwelijks meer in het ga reel kan houden. Dit is de reden waarom vijftig jaar oude problemen onopgelost zijn ge bleven. Hiervan is het landbezit en het hachelijk bestaan van de boeren er maar één. De spanningen in het land duren voort omdat de oplossin gen van de fundamentele proble men uitblijven. Aanzetten tot een oplossing zijn slechts incidenteel en niet structureel. Om deze problemen tot een oplos sing te brengen zou een vrije wissel werking van politieke krachten mo gelijk moeten zijn. Het is onwaarschijnlijk, dat dit meer dan een retorische mogelijk heid wordt. Daarom voorziet menig een dat er storm op komst is voor de regering van Lopez Portillo. rieel gaat. Hij maakte geen ge^ag van een soortgelijke transactie met Irak. maar in kringen van het Ameri kaanse Congres werd verzekerd dat dit land ook enkele L«l00 transportvliegtuigen zal krijgen. Het Israëlische leger gaat drie paria- militaire agrarische vestigingen bou wen op de bezette westelijke Jor- daanoever, zo hebben Israëlische functionarissen gisteren bekendge maakt. De Israëlische vestigingen- politiek is eerder dit jaar aanleiding geweest tot grote onrust onder de Arabische bevolking van de westelij ke Jordaan-oever. Twee van de nieuwe vestigingen ko men in de buurt van de op een na grootste Arabische stad in dit ge bied. Nabloes. De derde wordt opge zet bij de Dode Zee. Alle drie plaat sen zijn op het ogenblik voorposten van het Israëlische leger. Hun om vorming valt in het kader van een door de Israëlische minister van bui tenlandse zaken, Jigal Allon. inge diend plan voor een snoer van strate gische vestigingen met het oog op de verdediging van het land tegen zijn Arabische buren. Veto De Verenigde Staten hebben dinsdagnacht een veto uitgesproken over een resolutie in de Veilig^ heidsraad van de Verenigde Naties waarin er bij Israël wordt aangedrom gen op terugtrekking uit de bezette Arabische gebieden binnen twee jaar. Ook stond in de resolutie dat het recht van de Palestijnen op .ra tionale onafhankelijkheid en soeve reiniteit in Palestina" moest worden ondersteund. Groot-Brittanië. Frankrijk en Italië onthielden zich van stemming, de rest van de Veilig heidsraad stemde voor. WASHINGTON (UPI) - De Ameri kaanse senator Barry Goldwater. één van de belangrijkste voorman nen van de rechtervleugel in de Re publikeinse Partij, heeft gisteren be kend gemaakt dat hij president Ford in zijn verkiezingsstrijd zal steunen. In een brief aan de in augustus te houden nationale conventie zei de senator dat het de „moeilijkste be slissing uit zijn leven was" omdat Ford en zijn rivaal binnen de Repu blikeinse Partij, Ronald Reagan, bij na dezelfde conservatieve ideeën hebben, „Mijn beslissing berust al leen maar op het feit dat ik geloof dat onze regering het zich niet kan veroorloven een maandenlang pro ces van reorganisatie door te ma ken". En dat zou gebeuren als Ro nald Reagan president zou worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7