i
De politiek lokt de kerk uit haar tent
Vredesweek en (dikke)
vredeskrant in de weer
tegen militarisme"
Verontrusting over
Rhodesische pers
Vandaag
Conferenties
Pools episcopaat
laakt regering
Kerkelijk protest
tegen bouw
reuzenbommenwerper
Kirchentag in DDR
trekt veel mensen
Onze adressen:
VOORBUGANGERS
DONDERDAG 1 JULI 1976
KERK
TROUW/KWARTET
DEN HAAG Onder het
motto ..bedreigd bestaan" wil
de Interkerkelijke vredesweek.
die van 19 tot 26 september
wordt gehouden, wijzen op de
gevaren die ons bestaan be
dreigen en oproepen om naar
een antwoord te zoeken. Hier
mee sluit het interkerkelijk
vredesberaad (IKV), dat de
week organiseert en waarin ne
gen kerken samenwerken, aan
bij het nieuwe programma van
de wereldraad van kerken ..ter
bestrijding van het milita
risme".
De vredeskrant, die half augustus
verschijnt, wordt aanzienlijk dikker
dan andere jaren, namelijk twintig
bladzijden. In de krant komen on
dermeer artikelen over het dreigend
toegroeien naar en de gevolgen van
een Europese kernmacht en over de
bezwaren die verbonden zijn aan een
vrijwilligersleger. Tevens zal de vre
deskrant een Interview bevatten met
minister Vredeling en persoonlijke
getuigenissen van onder anderen
NKV-voorzitter Spit en ARP-
Kamerlld mevrouw H. van Leeuwen.
Bisschop Ernst van Breda zal de
recente verklaring van de bisschop
pen over bewapeningswedloop en
ontwapening toelichten. Ds. F. H.
Landsman, de oud-scriba van de her
vormde synode die aan de wieg van
het IKV heeft gestaan, geeft een
terugblik op tien jaar vredesberaad.
Vier bladzijden zijn speciaal be
stemd voor jongeren vanaf zestien
jaar. Daarin komen aan de orde:
Suriname en Surinamers in Neder
land. jeugdwerkloosheid en
dichtplicht - dienstweigering. Een
pagina richt zich vooral tot de jeugd
van de basisscholen. Tenslotte zal
een vervolg worden gegeven óp za
ken van de vredesweek 1975. zoals de
omstreden boycot van de Amrobank
vanwege diens leningen van het
Zuidafrikaanse apartheidsbewind.
Tevens worden een brochure van
prof. dr. B. Röling uitgegeven over
de samenhang tussen „armoede en
oorlogsprobleem" en een onder-
wijskrant.
In verband met de verkiezingen in
1977 publiceert het IKV in oktober
twee populaire pockets. Daarin wor
den de programma's van de politieke
partijen en hun daadwerkelijk poli
tiek handelen met elkaar verge
leken.
Centrale vraag
In IKV-berichten 4 schrijft het vre
desberaad, dat de centrale vraag van
de komende vredesweek is of niet
het gebruikelijke machtspolitieke
streven naar veiligheid de grootste
bedreiging aan het worden is van
dezelfde veiligheid. „Onze
machtsmiddelen dreigen onszelf in
hun macht te krijgen en waar dat
gebeurt vermilitariseert de samenle
ving". Het IKV geeft hiervan enkele
voorbeelden. Buurt-, milieu- en an
dere actiegroepen op het gebied van
de ruimtelijke ordening waarschu
wen dat momenteel de wettelijke
mogelijkheden tot inspraak van bur
gers worden ingeperkt, omdat deze
tijdrovend en lastig zijn voor de gro
te beleggers en de overheden. „Daar
om dreigen nu harde wettelijke rech
ten te worden vervangen door vage
leefregels en worden de beslissingen
verder van de mensen weggehaald."
Het gevolgervan: „Frustratieszullen
zich ophopen, zonder uitlaatklep. En
straks klaagt iedereen over het „ge
brek aan respect voor de democra
tie" van allerlei „minderheden" en
over hun „geweld". Maar worden de
voorwaarden daartoe nu ge
schapen?"
Anti-kraakwet
Als tweede voorbeeld noemt het IKV
de anti-kraakwet, „die in feite kiest
voor de speculatieve beleggers en
tegen de slachtoffers van de wo
ningnood". Straks zo voorspelt
het vredesberaad zal de politie
steeds moeten ingrijpen ten behoeve
van de speculanten. „En is er intus
sen al geen sprake van vermilitarise
ring van de politie: qua uitrusting,
qua opleiding, qua taktiek?"
Over de kernenergie zegt het vredes
beraad dat er behalve het risico van
ongelukken ook het gevaar van
chantage bestaat. „Is de chauffeur
die kernafval vervoert politiek be
trouwbaar? En zijn gezin? Waar
wordt het plutonium bewaard? Zijn
Van een onzer verslaggevers
NAIROBI Het meer dan tien jaar oude conflict tussen blank
en zwart in Rhodesië komt niet nader tot zijn oplossing, wanneer
de blanke regering doorgaat, met haar pogingen aan de blanken
de indruk te geven dat hun heerschappij nog een veilige toe
komst heeft.
Bisschop Ernst
.in vredeskrant
de bewakers betrouwbaar? Vraag:
kan slechts een sterk vermilitariseer-
de en totalitaire samenleving zich
veilig weten tegen de gevaren van
kernenergie?"
In binnen- en buitenland constateert
het IKV dat de samenleving in de
ban van zelfbehoud dreigt te
geraken.
Het vredesberaad vraagt dan ook,
wat men vindt van de gangbare vei
ligheidsopvatting, hoe men komt
van vrede-door-afschrikking naar
vrede-door-recht en of er in allerlei
maatschappelijke ontwikkelingen
militariserende tendenzen zijn te
ontwaren.
Het besteladres voor IKV-
documentatie is: Parkweg 20a, Voor
burg.
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan éën kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus S59. Amsterdam.
BIJ publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Achterlopen
Naar aanleiding van het artikel „In
de Mozes en A&ronstraat" het vol
gende: een feit is, de gerefor
meerde gezindte staat niet in het
voorste gelid, wanneer het gaat om
de doordenking van de vragen, die
zich aan ons voordoen in'staat en
maatschappij" (ir v. d. Graaf). Wie
staat dan wel in de voorste gele
deren?
Dat zijn, dacht ik. die mensen, die
met het doordenken van de vraag
„hoe word ik rechtvaardig voor
God?" weinig of geen moeite hebben
en er niet of nauwelijks aan toeko
men, omdat ze met het „doordenker!
van de vragen, die zich aan ons voor
doen in staat en maatschappij" pas
aan het tweede station zijn inge
stapt. de route dus niet van het be
gin aan hebben meegemaakt en der
halve de achtergrond van de ontsta
ne lacune in staat en maatschappij
niet hebben doorgedacht (gezien, on
derweg) en zó de grondslag van het
op te bouwen huis van de staat en de
maatschappij ten enemale missen.
Dit kon wel eens de oorzaak zijn, dat
de gereformeerde gezindte, die met
de allereerste en voornaamste vraag
„hoe word ik rechtvaardig voor God"
worstelt, automatisch achter zal lo
pen bij die gezindte, die deze vraag
overslaat. Tóch kan. men m i. dan
maar beter wat achterlopen, dan het
fundament van de doordenking mis
sen, al zal die achterstand ons tot
verdriet moeten zijn.
Kinderdijk G. van Kleef
Niet uitgenodigd
Niet alleen de Benelux en vergelijk
bare andere landen zijn overgesla
gen. De voornaamste betrokken
partij, de Derde wereld, met drie
honderd miljoen werklozen en on
voorstelbare inflatiën, onmachtig
door de machinale toerusting en de
research van de westerse mens die
principieel geen grenzen kent. die
Derde Wereld, de eigenlijke wereld,
had als eerste het woord moeten
voeren
Amerongen
meenten zingen sedert 1940 uit
het psalter-Hasper. Terwijl andere
kerken zich tevreden stellen met de
inmiddels sterk verouderde
Staatsberijming van 1773, waren de
Baptisten hen in dit opzicht maar
liefst een kwart eeuw vooruit!
2. Het ziet ernaar uit, dat nu ook de
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt gebruik zullen maken van
Haspers (levens)werk. In de nieuwe
psalmenbundel, die deze kerken
gaan gebruiken, wordt een groot
aantal psalmen uit de berijming-
Hasper opgenomen.
3. De Baptisten zingen niet slechts
de psalmen van dominee Hasper,
maar ook diens geestelijke liederen.
De bundel „Lofzangen en Gebe
den". die bij de Unie van Baptisten
gemeenten in gebruik is, bevat niet
minder dan vierhonderd van deze
liederen!
4. In 1955 publiceerde Hasper het
eerste deel van zijn boek „Calvijns
beginsel voor den zang in den ere
dienst", een breed opgezette en
diepgaande hymnologische en
kerkhistorische studie. Het tweede
deel, omvangrijker nog dan het
eerste, zal binnenkort posthuum
verschijnen.
Mannen slaven
De mannen zijn door hun arbeid
meestal totaal gebonden. Zijn zij
daardoor niet in het algemeen de
slaven van onze maatschappij? Dat
de vrouwen buiten spel staan en zo
slaaf zijn van deze mannenmaat
schappij is een andere zaak.
Het zou goed zijn. wanneer deze
kern van het emancipatieprobleem
eens werd aangevat. Het probleem
wordt dan: hoe maken we het moge
lijk dat elke man en elke vrouw
volwaardig deelneemt aan het
maatschappelijk gebeuren? De op
lossing ligt dan in het creëren van
kortere werktijden ongeveer de
helft van de nu gebruikelijke. En dat
in alle beroepssectoren (dus ook on
derwijs enz Dan zal het ook pas
reëel zijn te adviseren zoals de
heer Boersma deed, zie Trouw van
za. 19 juni mannen huishoudelijke
taken in het gezin te laten overne
men. In de bestaande situatie zou
den we hiermee nog meer stress,
hartinfarcten en andere kwalen be
vorderen, zowel bij mannen als bij
vrouwen.
Heerde
Betty Willemsen
Groningen.
J. A. Brandsma.
Baptistenpred.
Kampen en PCR-besluit
Het bericht betreffende de acties
aan de Theologische Hogeschool In
Kampen tegen het synodebesluit in
zake het fonds van het anti-racisme
program in Tr/Kw van 26 juni begon
met de mededeling dat de brief van
de Hogeschool aan de synode door
mij als voorzitter van deze raad ge
tekend was. Dat is correct. Een voor
zitter tekent brieven die de raad
besluit te vereenden De berichtge
ving was echter niet volledig. Na
drukkelijk was aan de brief aan de
synode een P.S. toegevoegd waarin
stond: „Het besluit om deze brief te
vereenden werd genomen met twee
stemmen tegen.
Kampen prof. dr. K. Runia
Minister Van Agt
Minister Van Agt wordt gedreven in
een gewetensnood, omdat hem belet
wordt wettige maatregelen toe te
passen tegen verboden handelingen.
Niet alleen de wet vereet zich tegen
de praktijken op Bloemhove maar
(en dat weegt onze minister heel
zwaar) de bijbel spreekt in psalm
139 zeer duidelijke taal omtrent
Gods Vaderzorg Inzake het leven ln
de moederschoot reeds vanaf het
eerste uur. En Bloemhove gaat hier
recht tegen in. Wetsverkrachting is
een wegbereider voor de dictatuur.
Oldebroek H. Boeve
Mystiek en bevinding. Zomercon-
ferentie van de studentenvereniging
CSFR, 5-10 juli in de Van Lo-
densteinscholengemeenschap te
Amersfoort, m.m.v. o.a. prof. dr. G.
Qulspel, drs. A. de Reuver, prof. dr.
H. R. Rookmaaker, prof. dr. S. van
der Linde, drs. M. D. Geuze en ds. A.
Moerkerken. Inl. tel.070-888228
(verb, bericht).
LAKE JUNALUSKA De metho
disten in Noord Carolina roepen de
regering en het parlement van de
Verenigde Staten op niet langer
over de VS te spreken als „de
sterkste militaire mogendheid ter
wereld."
Dit heeft de algemene secretaris van
de Rhodesische christelijke raad, A.
T. Watyoka, gezegd bij een bijeen
komst in Nairobi, waar het bureau
gevestigd is van de conferentie van
kerken van geheel Afrika (AACC).
Volgens Watyoka voorkomt de rege
ring van Rhodesië door haar post- en
perscensuur dat de blanken de ware
aard van de tegenstellingen te weten
komen.
In een eenmaal democratisch Zim
babwe (Rhodesië) zal het volgens
Watyoka niet tot spanningen tussen
kerk en staat komen, omdat de ware
vertegenwoordigers van het volk, te
vens mannen van de kerk zijn. Waty
oka noemde de namen van bisschop
Mozorewa en van dominee Sithole.
WARSCHAU (UPI) De r.k.
bisschoppen van Polen hebben de
Poolse regering beschuldigd van
schending van de door de grondwet
gewaarborgde gewetens- en
godsdienstvrijheid. Zij wijzen op po
gingen om godsdienstoefeningen in
kinderaomerkampen tegen te gaan.
Ook studenten worden onder druk
gezet, als zij hün geloof openlijk
belijden.
Tevens hebben de bisschoppen de
Sejm, het Poolse parlement, ver
zocht een wetsontwerp te hereien,
dat de staat de bevoegdheid geeft,
boeren die hun bedrijf niet efficiënt
voeren, het beheer over hun lande
rijen te ontnemen. De bisschoppen
vrezen, dat de nieuwe wet zou kun
nen worden gebruikt, om boerenbe
drijven over te nemen uit vergelding
voor de godsdienstige of politieke
overtuiging van de boer.
Van een onzer redacteuren
WASHINGTON Kerkelijke verte
genwoordigers hebben in Was
hington een door 200.000 mensen
ondertekend protest overhandigd
tegen de voorgenomem bouw van de
superbommenwerper B1. Despre
ker bij de overhandiging in het Wit
te Huis was de voorzitter van de
verenigde kerk van Christus, Robert
Nace. Hij zei dat het project van 92
miljard dollar (ongeveer 250 miljoen
gulden) de meest waardevolle
delfstoffen en oceanen van
brandstof zou verslinden zonder dat
daardoor de militaire veiligheid van
de Verenigde Staten merkbaar ver
groot zou worden. Volgens de kerke
lijke leider zou het geld en de
grondstoffen zinvoller kunnen wor
den gebruikt, bij voorbeeld bij de
ontwikkeling van het verkeers-, on
derwijs- of gezondheidswezen. De
beide huizen van het Amerikaanse
parlement hebben hun definitieve
besluit over het B-l-project tot be
gin volgend jaar uitgesteld.
De maatregel om zwarte ministers ln
het kabinet van premier Smith op te
nemen noemde Watyoka een rook
gordijn. Deze „van de straat opge
pikte ministers" vertegenwoordigen
het volk niet, aldus Watyoka.
De algemeen secretaris zei dat hij
het Jammer vindt dat de kerk in
Rhodesië niet eensgezind is, doch
langs de kleurenbarrière is gebro
ken. Terwijl de zwarte gemeenten
volgens de kerkelijke leider met hart
en ziel achter de bevrijdingsoorlog
staan, heeft men de blanken wijs
gemaakt, dat de vrijheidsstrijders
terroristen zouden zijn.
{ADVERTENTIE!
Deze week in Hervormd Neder
land o.a.
Interview met
J. L. Heldring
Heeft het gezin nog toekomst?
Amalrik: Een volhardend dissi
dent uitgespuwd.
Nota's veranderen weinig aan
ruimtelijke wanordê
Margaret Mead: Wij moeten
een samenleving opbouwen die
bereid is te delen.
Bijdrage Poolse jongeren aan
vrede is onmacht en idealisme.
Wij eten ons kapot.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
vain
Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
PLAATS:
TEL.NR.:
ab.prijs 28,50 per halfjaar.
Zonder postzegel verzenden aan:
Antwjmmmer 1776, Deii Haag. Bel
len mag ook: 070-512111. Ook In d<
losse verkoop.
Van een onzer redacteuren
ROSTOCK Op de Kirchentag in
Rostock in de DDR zijn 12.000 evan
gelische christenen samengeweest.
Bisschop Wemer Krusche, die op de
Kirchentag sprak, wees er op dat
het kerkelijk leven in de DDR zeer
gehinderd wordt doordat de over
heid geen kerkruimtes ter beschik
king stelt of door de gemeentes laat
bouwen ln de nieuwe woongebieden
van het land.Als de gemeente niet
daar kan bijeenkomen waar zij
werkt en woont, heeft de
godsdienstvrijheid niet veel zin, al
dus Krusche.
De bisschop vertelde dat ook al is de
kerk in de DDR kleiner en armer
geworden en al heeft zij geen aan
zien meer, er vooral onder de Jonge
ren nieuw leven is ontstaan. Zij to
nen de gemeenten nieuwe vormen
van gebed en gemeenschap.
P. Verburg
Os. Hasper
Uw medewerker Jac. Kort herinnert
in een Interessante bijdrage (Tr/Kw
28 juni) aan het baanbrekend werk
van wijlen dominee H(endrik) Has
per voor het kerklied in ons land.
waarbij diens psalmberijming te
recht een aparte vermelding
krijgt.
Een paar opmerkingen:
1. De Nederlandse Baptistenge-
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/OORDRECHT:
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
door dr. C. Rijnsdorp
Wanneer de gelovigen in hun
kerken met gesloten deuren
vergaderen en het zoeken in
onderlinge stichting, uit angst
voor de sociale en politieke
werkelijkheid die ze niet aan
kunnen. dan staat diezelfde
werkelijkheid toch ineens le
vensgroot en niet te verdrijven
in hun midden. Er is niet aan te
ontkomen: de politiek lokt de
kerk uit haar tent.
Dat neemt niet weg dat de
godsdienstoefening een vluchtplaats
mag zijn. Bij God schuilen is een
gewettigde, bijbelse bezigheid. En
van de oosters-orthodoxe kerken
kunnen we dit leren: Waarom zou
den we ons niet een uur lang in de
kerk in het voorportaal van de hemel
mogen wanen? Het accent van aan
bidding en verering mag gerust nog
we! wat worden aangescherpt; het
tijdloos karakter van de liturgie is
even legitiem als de oproep tot acti
viteit.
Maar die oproep kan nu eenmaal
niet worden genegeerd. En wie poli
tiek zegt. zegt „staat". Daarom is een
bijbels beraad over de staat van ac
tuele betekenis. Dr. F H. von Meyen-
feldt (geb. 1919) heeft dit begrepen,
toen hij zijn boek schreef Minister en
magister, Bijbels beraad over de
staat (uitg. Wytse Benedictus, Hil
versum. 138 blz.. 18,95 excl. porto).
Dit beraad is in de eerste plaats een
uitvoerige historische bezinning: hoe
is de staatsidee als gemeenschappe
lijke uitdrukking van een individue
le aanleg ontstaan en gegroeid? Hoe
werd de staat een soort opperwezen
in het oude Egypte, in het oude Me-
sopotamië. in de Griekse stadssta
ten? En dan waren er alleenheersers.
..antieke snoevers", zoals de schrij
ver zegt, en mannen als Cyrus. Ham-
murapi. Alexander de Grote
uitstekend gekarakteriseerd op de
blz 29 tot 32 de Diadochen en de
Romeinse keizers die middelpunt
van een cultus werden.
Oude Testament
Ja, en dan is er het Oude Testament.
Hier komt de staat, aldus de auteur,
naar voren niet als een goddelijke
schepping, maar als een typisch
menselijke instelling waarachter al
lerlei menselijke driften en drangen
werkzaam zijn die dwars ingaan te
gen het koninkrijk Gods (59). De
opperwezen-structuur van het
staatswezen ls God niet welgevallig,
want ook bij de moderne staatsidee
zit de opperwezen-gedachte er dui
delijk in. Niet in elke orde is goede
orde en de minderheden bestaan ook
uit mensen a!s ieder ander. Het ko
ningschap in Israël heeft niet ln de
oorspronkelijke bedoeling van de
theocratie gelegen. In het Nieuwe
Testament wordt de politieke situa
tie beheerst door de religieuze vere
ring van de keizer. God vernietigt de
wereldmachten nog niet: Hij bedient
er zich van en vermijdt een openlijke
kortsluiting In de staat spaart Hij
ruimten uit ter beveiliging van zijn
kinderen (de kerkdienst kan zo n
ruimte zijn. C.R.); soms laat God de
despoten een tijdlang hun dodelijke
gang gaan. opdat wij niet vergeten
(72). „Het zwaard is naar Jezus'
woord levensgevaarlijk voor degene
die het hanteert, omdat het nu een
maal de wraak van het zwaard op
roept en zo wordt het een moment in
een nimmer eindigende cirkelgang"
(79).
Onder de macht
Het menselijke staatswezen staat
onder de macht van de overste dezer
wereld. Vooralsnog worden openlijke
conflicten in de evangeliën zoveel
mogelijk vermeden: de wereld krijgt
nog tijd. „De bergrede is bepaald ook
tot de mensen van het staatswezen
gericht, om hen de voorwaarden voor
een werkelijk heilzame politiek te
leren.
Dat zal een ommekeer van de waar-
denschaal inhouden!" (83) Macht
moet worden vervangen door dienst.
..Pilatus en Herodes staan met de
heidenen en de volken van Israël
gemeenschappelijk aan de verkeer
de kant tegenover het rijk van Je
zus" (85). „Al de gebeurtenissen ron
dom de gemeente worden gezien in
het licht van de tegenstelling tussen
het komende Godsrijk en de onder
gaande staat dezer wereld" (87). In
Romeinen 13 wordt de overheid
naar het inzicht van Von Meyenfeldt
fors ontgoddelijkt. Zij figureert hier
niet als een door de eeuwen heen
door God gesanctioneerd instituut,
maar als een in doorsnee nog bruik
baar werktuig tegen een voortijdige
ineenstorting van de samenleving-.
De staat als instelling Gods is niet
een statisch bewegingloos begrip,
maar een woord dat eën activiteit
aanduidt, een soort voorbijgaande
„opstelling van Godswege." En de
trouw aan de overheid berust in een
lankmoedige, zij het kritische liefde
(100/101). Onmiskenbaar was er bij
de eerste christenen een positieve
aanvaarding van de staat, ook in
zijn heidense gestalte (115),
misschien mede als gevolg van
angst voor een moorddadige chaos
in geval van een machtsvacuüm in
Rome (116).
De schrijver gaat vervolgens met
grote stappen door de kerkgeschie
denis en eindigt met een bijbelse
slotoverweging, die zo ongeveer culi-
meert in onze houding ten aanzien
van de staat: „een gereserveerde so
lidariteit" (130). Von Meyenfeldt
leeft in de spanning tussen engage
ment en isolement. Hij is niet voor
christelijke partijvorming;
hoogstens moeten we als christenen
meedoen als losse arbeiders om de
zaak overeind te houden. Deze losse
arbeid aan het stutten van de
machtsbouwval mag niet worden
voorgesteld als constructieve arbeid
aan het koninkrijk der hemelen!
(131). De kerk moet de tekenen der
tijden scherp observeren en heel de
politieke brouwerij kritisch begelei
den (132). „Macht is ten dode opge
schreven wanneer ze geen dienst is"
(136).
Belezenheid
Von Meyenfeldt heeft zijn boek ge:
schreven voor een brede kring van
lezers met een dagelijke ontwikke
ling. zonder noten, maar steunend
op een brede belezenheid en een
gerijpt eigen denken. Ik las ergens
dat hier de geboorte plaatsvindt van
een nieuwe, bijbelse visie op de
staat. Het is dan wel bij de geboorte
gebleven, want hoe moeten we nu
aan met de praktische problemen,
die ons, naar de letterlijke betekenis
van het woord probleem, worden
voorgeworpen? Hoe moeten we
stemmen? Als overal gelijkgezinden
zich organiseren, waarom christe
nen niet? Kunnen we met mondelin
ge protesten volstaan? Ik zie de be
naming „christelijk" niet als een
vaandel, maar als een openlijk ge
dragen geselkoord zoals bij de ob
servanten. En als de zelfkritiek ont
breekt, is David er altijd nog, die
zegt: „De rechtvaardige sla mij, en
het zal olie op mijn 'hoofd zijn." Ik
bedoel: men moet het risico van het
falen ook organisatorisch aandur
ven. Maar ik denk dat de auteur na
dit deel „zuivere rede" ook een deel
„praktische rede" zal willen schrij
ven. Laten we hem daarom voorlo
pig dankbaar zijn voor dit degelijk
werkstuk, dat door zijn kwaliteiten
boven de middelmaat uitsteekt.
Voor mij evenwel blijft de vraag
overeind staan: „Wat is. ten diepste
beschouwd, macht?"
DE VREEMDELING P
De beslissingen van de heer ZeevalJ "1
king ten aanzien van de terug
sturen Marokkanen werden In breda I
kringen terecht betreurd en hier erp^*"
daar meteen terechte verontwaardi
ging ontvangen. Een ieder kent zitfan
langzamerhand de historie van deze
buitenlandse werknemers. ZIJ staarDE!*
bloot aan allerlei intimidatie vandagc
eigen landgenoten die daarbij genes'
steund worden door een door d&nDe
Marokkaanse regering in het leven H
geroepen organisatie. Wanneer zijeina
thuis komen zullen ze nu wel nietBij 1
meteen achter slot en grendel ver-watei
dwljnen, maar de berichten lateiètelle
ten aanzien van hun lot op langereprote
termijn geen onzekerheid bestaan.|en h
In het bijzonder moeten de beslis-ties
singen van deze bewindsman methorer
argusogen bekeken worden omdatpinis
ze, zoals de berichten lulden, bérus autot
ten op nauwkeurige ondereoekïngenbassa
van allerlei departementale lnstan-'s ave
ties. Wij hebben daar niet het al-meer
lergrootste vertrouwen in. De wijzegel h<
waarop velen in het verleden zlchvervc
b.v. ten aanzien van het „met elgenrie g
ogen aanschouwde" in Angola in deflit js
luren hebben laten leggen wijniet
horen het nog geachte af ge vaardig-jaar i
de zeggen, dat er in Angola geen
vereet van enige betekenis was, niein d€
mand gezien! geven ons geen en-öireci
kei vertrouwen in ondereoeklngenprijve
van situaties in het buitenland dooniabe]
mensen die daar niet zeer kritlschkl lal
wensen waar te nemen. Ook nu nogwestt
zijn er mensen die b.v. zeggen dat erinindi
in Zuid-Afrika niets aan de hand is,[ot rt
betere informatie zou ons dat spoe-i
dig kunnen leren. Ja, ja, maar intus-flpp
.sen zijn mensen wel het slachtoffer
van dit soort natte-vinger-werk. E#mis!
dat heeft geen vreemde werknemeiPeerc
aan ons verdiend. tlornl
'je ziji
jjSit de
[ipent
|/oorh
bijl is
sunn«
bijvoc
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
lelijk»
Beroepen te Colijnsplaat: (toez.) W.R-p]p
F. Kuil, leraar godsd. ah. chr. ly-kaar
ceum te Middelburg: te Renkum;
(toez.): A. Tromp te Daarle.
Aangenomen naar Heerenveenl «H*
(wijkgem. Tjaaleberd): A. van Hou-Een
welingen kand. te Utrecht; naar Lei-ve mi
den (nadere beslissing): drs. S. Meij-t-ervo
ers te Ermelo. een bi
Beroepbaar: B. J. Kruit, Vinkpleinhet m
68, Zwijndrecht. beer
pan 1
GEREF. KERKEN provii
Aangenomen naar Lutten/Slagha- jverho
ren: T. J. Ouwehand te Springdale norm;
(Can.). ping
floenc
CHR. GEREF. KERKEN echte:
Beroepen te Maassluis: H. H. Klom, ten d;
kand. te Ede. bok a
GEREF. KERKEN (VRUGEM. Bui-fepraa
ten ver.) [Tweet
Aangenomen: naar Den Helder,ai p.
kand. R. Brands te Amsterdam, dlebpent
bedankte voor Hardinxveld-moge:
Giessendam en voor Vlaardingen. tensti
Begin
de Tv
Os. J. Mortier
snel
Op 82-jarige leeftijd is te Zeist over-l
leden de hervormde emeritus- jp
predikant J. Mortier. Hij heeft deöril
hervormde gemeenten te Seroosker- _r
ke/Kerkwerve, te Zalk, te Kruinin-Vei!
gen. te Zuidland en te Almkerk ge-
diend. In de laatstgenoemde ge-OFIl
meen te ging hij in 1959 met emeri-
taat. van
ROT
door
Johannes Calvijn eiasc
goedv
Rotte
door 1
benec
tiaarb
plus i
maar
ke oni
gister
De Gereformeerde Bibliotheek te
Goudriaan vaart voort met het uit-
geven van „Stemmen uit Genève".
een reeks geschriften met preken,
artikelen, brieven enz. van Johannes
Calvijn. Nu is de 36ste bundel uit en
deze biedt (net als de laatste vijf
voorafgaande) een aantal preken
van Calvijn over het boek Job. In
het voorwoord schrijft de heer L.
Janse namens De Gereformeerde
Bibliotheek, dat er veel belangstel
ling voor „Stemmen uit Genève"
bestaat en dit „geeft ons voldoende
reden om rustig er mee verder te
gaan". De prijs per aflevering is vier
gulden.
Agustin Daura
De Catalaanse priester Agustin
Daura is officieel lid van de PSUC,
de Catalaanse tak van de Spaanse
communistische partij. Daura is
reeds zeven jaar lid van de partij.
Hij liet zich in 1969 inschrijven, na
dat hij jarenlang onder de arme ar
beidersbevolking van Tarrasa had
gewerkt en gestreden had voor alge
mene amnestie der politieke gevan
genen Daura ziet tussen zijn lid
maatschap van de communistische
partij en een actief christendom
geen tegenstelling. De communis
tische partij heeft de veelvormig
heid in haar gelederen toegestaan,
meent Daura. Voor zover bekend
zijn van de kant der kerkelijke auto
riteiten geen maatregelen tegen
Agustin Daura genomen. Dit is wel
het geval met drie priesters in Ma
drid. Zij werden door de aarts
bisschop overgeplaatst vanwege sa
menwerking met communistische
organisaties.
