Kan jé tegenwoordig met je aezin nog voor f 50,-van
Amsterdam naar Maastricht en terua? .P
en
en mistig boek over
e verhouding tussen
Zuid-Afrika en de VN
Minister kritiseert
functioneren van EG
[wart-wit beeld speelt schrijver parten
Nederlandse hartpatiënten
gaan vooruit
Den Haag viert 200-jarig bestaan
Verenigde Staten
Joegoslavië
wil ons
vlees leveren
Wellicht ook
hartpatiënten
naar Genève
Krasnapolsky
voor
overname
benaderd
Toestand gewonden
van treinramp goed
^SUV^NDERDAG 1 JULI 1976
TROUW/KWARTET PS11/RH13
Herderj
ts
Psalm I
Zich mij
Broer 4
ukelomj
Dat kan met de NS Gezinskaart. Die kost f 50,-. Verder reist u een jaar lang met z'n allen op
Daarop kunt u één dag met uw hele gezin gratis met de maar twee kaartjes. De kinderen mogen niet ouder
trein reizen. Zo ver u wilt. zijn dan 19 jaar.
Vergeel de NS Gezinskaart niet.
■n kim
Joor mr. H. G. de Jong
)e verhouding tussen de Verenigde Naties en Zuid-Afrika vormt het onderwerp van een recent
'erschenen boek van G. J. de Lint. De volledige titel van dit boek, ,,De Verenigde Naties; de
weerzinwekkende ('abhorrent") verkeerde toepassing van het Handvest met betrekking tot
Juid-Afrika", geeft reeds aan welke uitgangsstelling de schrijver heeft betrokken bij zijn
Behandeling van dit probleem. En helaas moet men concluderen dat in dit geval de vlag de lading
olkomen dekt.
Jigen
imel is
■uime gebruik het woord „helaas" doel-
je Broi lewust. Niet omdat ik mij zelden of
ïooit kan verenigen met de opvat
ingen die in het boek verkondigd
worden. Wel omdat er de schrijver
lermate veel aan gelegen is de posi-
e oprefie van Zuid-Afrika te verdedigen en
- daarmee samenhangend de ge-
Iragslijn van de Verenigde Naties
J. Albfean te vallen, dat hem geen ruimte
ilijft het vraagstuk meer diepgaand
te analyseren. De eerste bladzijde
van het boek verschilt nauwelijks
van de laatste, omdat beide, evenals
t tussenliggende gedeelte, gericht
jzijn op de verdediging van de vol-
;ns De Lint goedwillende politiek
Zuid-Afrika tegenover het
:waadwillende optreden van de VN
(althans het njerendeel der leden
daarvan).
jVoor de schrijver valt te vrezen dat
:ijn boek daardoor het beoogde doel
:al voorbijschieten. Er worden te
-einig argumenten, aangedragen om
ïgenstanders van het huidige Zuid-
.frikaanse beleid tot andere gedach
ten te brengen. Veeleer het tegen
deel, dunkt me. Door zijn wijze van
benadering en formulering zal het in
een aantal gevallen deze tegenstan-
jders ook niet moeilijk vallen de
schrijver van repliek te dienen. Zo
ledelei bij voorbeeld wanneer de schrijver
lijn li stelt (bladzij. 2) dat bezoekers uit
Nederland onvermijdelijk wel onder,
de indruk moeten komen van de
eerlijkheid en oprechtheid van de
doelstelling waarmee de Zuidafrika
nen worstelen met hun zeer aanzien
lijke problemen. Jawel, zal men kun
nen zeggen, maar dan moet je in
ieder geval wel eerst als bezoeker tot
het land zijn toegelaten. Of waar De
"int zijn laatste hoofdstuk noemt
„Verenigde Naties, waarheen?", zul-
in anderen daarvoor liever in de
plaats hebben gezien een hoofdstuk
,Zuid-Afrika, waarheen?"
Feiten
De schrijver pretendeert in zijn boek
feiten te noemen en te benadrukken,
die een objectieve beoordeling van
de huidige situatie in Zuid-Afrika
mogelijk maken. Nu kun je met fei
ten veel dingen doen, en dat begint
uiteraard al bij de kwestie van het
selecteren. Maar wat heet selecteren
in dit boek? Een genoemd feit is. dat
koning Willem III in 1855 een geluk
wens heeft verstuurd aan de presi
dent van Oranje-Vrijstaat in ver
band met het verkrijgen van de sta
tus van vrije en onafhankelijke
staat. Voor de schrijver belangrijk
genoeg om deze brief in een aparte
bijlage (één van de zeven) op te
nemen. Het feit van de heldhaftige
strijd der Boeren voor hun onafhan
kelijkheid het wordt in de inleiding
uitvoerig genoeg beschreven. Voor
de schrijver is dit bovendien een
aanleiding om de verwantschap met
het Nederlandse volk nog eens te
benadrukken. Feiten betreffende de
bevolking in de verschillende ge
bieden van Zuidelijk Afrika. De Boe
renopstand aan het begin van deze
eeuw.
Juist omdat-dit alles zo nauwgezet
wordt weergegeven, valt het op dat
andere feiten niet of slechts terloops
vermeld worden.
Uiterst summier is bijvoorbeeld de
schrijver over een aantal, in het bui
tenland soms fel bekritiseerde, wet
ten in Zuid-Afrika, als de wet op de
uitbanning van het terrorisme en
die op de onderdrukking van het
communisme, de laatste mogelijk
binnenkort uitgebreid tot de „wet
op de bevordering van de staatsvei
ligheid".
Het drama te Sharpeville in 1960,
waarbij zeventig doden te betreuren
waren, wordt slechts even aange
stipt en dan nog alleen om aan te
geven hoezeer deze gebeurtenis zou
zijn misbruikt in de propaganda te
gen Zuid-Afrika. Bij de gegevens
omtrent de bevolking van Zuidelijk
Afrika worden weliswaar ook cijfers
gegeven over de omvang van het
grondgebied dat in het kader van de
„gescheiden ontwikkeling" aan de
negen diverse „thuislanden" voorde
zwarte bevolking zal worden gere
serveerd, maar niet wordt vermeld
om welk percentage van het gebied
van de republiek het in totaal gaat
(namelijk slechts dertien procent,
zodat 87 procent ter beschikking
van
in de
De
et
blijft blijft van de blanke bevol
king). De vraag in hoeverre bij delen
van de zwarte bevolking gevoelens
van stamverwantschap (nog) leven
wordt omzeild.
Beschuldiging
Laat ik over de genoemde bezwaren
niet verder uitweiden, maar ingaan
op de stelling dat het Handvest der
VN absoluut verkeerd wordt toege
past, soms zelfs misbruikt, ten op
zichte van Zuid-Afrika. Een hoogst
ernstige beschuldiging in een hoogst
ernstige zaak. Een beschuldiging
ook, die mijns inziens beslist niet
zomaar van de tafel geveegd kan
worden. Niet zonder reden kan men
bedenkingen hebben tegen bepaal
de voorstellen tot uitstoting van
Zuid-Afrika uit de VN, dan wel tot
het beknotten van rechten van dat
land, normaliter verbonden aan het
lidmaatschap van de organisatie.
De motivatie en argumentatie bij
deze voorstellen kunnen zeker niet
in alle gevallen de toets der kritiek
doorstaan. Jammer opnieuw dan,
dat deze kwestie in dit boek zo wei
nig diepgaand, zo pamfletachtig
wordt behandeld. Het gekozen
zwart-wit beeld(l) blijft ook hier de
schrijver parten spelen.
De VN schendt volgens De Lint bij
voortduring de meest essentiële be
palingen van het Handvest in de
beoordeling van Zuid-Afrika. Hier
bij noemt hij onder meer een aantal
beginselen uit de artikelen 1 en 2
van het Handvest, als de souvereine
gelijkheid van staten, de territoriale
integriteit en politieke onafhanke
lijkheid van iedere lidstaat, de be
voegdheid van iedere staat uitslui
tend zelf over zijn nationale zaken te
beslissen (met uitzondering van
eventuele dwangmaatregelen door
de VN indien de vrede in gevaar
komt), zelfs het beginsel van
zelfbeschikking van volken, en
met dit alles samenhangend de
bevoegdheden van de Algemene
Vergadering en Veiligheidsraad der
Verenigde Naties. Onderwerpen die
ieder op zich toereikend zijn voor
een omvangrijke studie. De Lint
slaagt er in dit alles te bespreken
binnen de 85 bladzijden van zijn
boek.
Interpretatie
daarop gericht te zijn. Welnu, het
Handvest dateert van 1945 en se
dertdien is er duidelijk veel veran
derd, waarbij in dit kader vooral te
denken valt aan dekolonialisatie,
ontwikkeling mensenrechten, non
discriminatie beginselen etc., dit al
les vaak in onderlinge samenhang.
Maar wanneer De Lint spreekt over
begrippen als souvereiniteit of
uitsluitend nationale bevoegdheid
van staten, lijkt deze gehele ontwik
keling onopgemerkt aan hem voor
bij te zijn gegaan. Het kenmerkende
van verschillende ontwikkelingen in
het rechtsdenken sedert vooral de
Tweede Wereldoorlog, is nu juist dat
deze van invloed (kunnen) zijn op de
omvang van het terrein dat behoort
tot de uitsluitende nationale be
voegdheid van staten. De voort
schrijdende erkenning bij voorbeeld
op internationaal niveau van het
bestaan van mensenrechten houdt
in dat deze rechten geacht worden
toe te komen aan ieder individu,
niet alleen ongeacht diens ras of
geloof, maar ook ongeacht diens na
tionaliteit. Het internationale
rechtssysteem, onvolmaakt als het
is, richt zich thans veel sterker dan
in het verleden op de bescherming
van personen over de velschillende
landsgrenzen heen. Zonder het (h)er-
kennen van deze ontwikkelingen
lijkt het mij niet wel mogelijk een
verantwoord oordeel te geven over
de bevoegdheid der Verenigde Na
ties. Het besef ddat een gewenste
wereldrechtsorde zeker niet ten vol
le belichaamd wordt in de huidige
VN-organisatie doet daaraan geen
afbreuk.
Ik kan het boek moeilijk beschou
wen als een zinvolle bijdrage in de
discussie over de verhouding tussen
de V.N. en Zuid-Afrika. Het beeld
dat de schrijver schetst is wel erg
gekleurd, als ik dat woord hier kan
gebruiken. Het boek verduidelijkt
weinig, geeft weinig overzicht over
de gang van zaken met name binnen
de V.N. (dieptepunt 'is hier
waarschijnlijk het hoofdstuk over
Namibië), geeft geen verdere litera
tuurverwijzing en telt, zoals gezegd,
85 bladzijden 7 bijlagen. Het is een
mistig boek.
Mr, H. G. de Jong is wetenschappelijk
medewerker volkenrecht aan de Vrije
Universiteit.
AFFERDEN In het natuurgebied
„Lakei" in het Noordlimburgse Af-
ferden (Gem. Bergen) is woensdag
middag zeven hectare bos door
brand verloren gegaan. De
brandweer van Bergen en de
brandweer uit het Duitse grensstad
je Goch doofden het vuur.
ROTTERDAM Werklui beklimmen èèn van de pijlers van het
eerste in Nederland gebouwde betonnen booreiland. De firma
ANDOC zal het volgende week naar Noorwegen laten vervoeren
om op de 112 meter hoge pijlers van het booreiland het platform te
laten monteren.
Van een verslaggever
HOUSTON De zeven Nederlandse
hartpatiënten, die eerder deze week
in het Sint Luke's ziekenhuis in
Houston (VS) werden geopereerd,
gaan nog steeds goed vooruit. Na de
moeilijke periode in de eerste ander
halve tot twee dagen lijken voorlopig
alle problemen te zijn geweken. De
zeven mannen voelen zich zo goed,
dat ze alweer verlangen naar de teru-
gis naar Nederland.
Volgens de heer Henk Fievet. voor
zitter van de Hartpatiëntenvereni
ging, zullen de kosten van de opera
ties iets hoger uitvallen dan aanvan
kelijk was verwacht. De kosten zijn
ongeveer 22.000 tot 27.000 gulden.
Dit omdat chirurg dr. Cooley bij een
aantal patiënten meer heeft gedaan
aan het hart, dan in Nederland mo
gelijk is. De heer Fievet meldde ver
der. dat de reis van een derde groep
patiënten al bijna volledig geregeld
is. „Dan hebben we nog binnen een
maand meer dan twintig mensen de
"operatie kunnen geven die zij nodig
hebbenaldus de heer Fievet, die
hoopt dat de tweede groep die 6 juli
uit Nederland moet vertrekken uit
tien mensen zal bestaan en de derde
groep uit acht mensen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG In het kader van het
200-jarig bestaan van de Verenigde
Staten heeft de stichting American
Bicentennial een groot aantal eve
nementen in het Haagse Congresge
bouw georganiseerd. Het program
ma vermeldt als eerste onderdeel
voor vanavond een optreden van de
Anglo-American Theatre Group.
Vrijdag 2 juli worden van 14-22 uur
doorlopend afleveringen vertoond
van de tv-serie „America", samenge
steld door Alistair Cooke. Die dag
speelt ook geregeld het Amerikaans
33rd Army Combo. Hoogtepunt van
het feest belooft de lezing door de
Amerikaanse astronaut Edward
Gibson zaterdagmiddag 3 juli om
16.00 uur te worden. Gibson maakte
de vlucht met de Skylab 3. Dezelfde
dag verzorgt Paul van Vliet een En
gelstalige show. Op de slotdag, zon
dag 4 juli is astronaut Gibson weer
te horen, wordt de serie „America"
weer vertoond en zingt een koor
Amerikaanse liederen. Het feest
wordt beëindigd om 17.00 uur met
de plechtige herdenking van het 200
jarig bestaan van de VS.
Ja, wat valt er dan nog te zeggen?
Serieus ingaan op alle genoemde
beweringen zou vervallen buiten het
bestek van de mij toegemeten ruim
te, zou waarschijnlijk zelfs niet mo
gelijk zijn in een boek van gelijke
omvang.
In het algemeen het volgende. In
dien men, zoals de schrijver, be
weert dat het Handvest der V.N.
totaal verkeerd wordt geïnterpre
teerd en toegepast, zal en toch in
ieder geval iets moeten zeggen over
een foutieve en terechte methode
van interpretatie. Niets daarvan
evenwel in dit boek. Regels dien
aangaande uit de Weense Conventie
voor het Verdragenrecht van 1969
blijven bij voorbeeld volledig buiten
beschouwing. Het blijft hameren op
hetzelfde aambeeld: het merendeel
der leden van de V.N. interpreteert
het Handvest te kwader trouw en
„wenst zich niet in verwarring te
laten brengen door de feiten", zoals
prof. Langeraar het in een voor
woord van het bofek uitdrukt.
Nu is er over de bedoelde bepalingen
in de loop der tijd al veel gezegd, ook
vanuit zeer gezaghebbende bron.
Het ligt voor de hand primair te
denken aan uitspraken van het In
ternationaal Gerechtshof (hoewel
dit voor De Lint blijkbaar minder
voor de hand ligt; slechts zelden
maakt hij gewag van relevante me
ningen van het Hof).
Een voorbeeld uit het advies van het
Hof van 1971, betrekking hebbend
op de kwestie-Namibië. Het Hof zegt
daarin onder meer (Reports 1971, p.
31), dat een internationaal docu
ment dient te worden geïnterpre
teerd en toegepast „within the fra
mework of the entire legal system
TeTpretatfon"1 Het geïdende^recht EWIJK Nadat minister Westerterp het gedeelte Leur-Valburg van rijksweg 75 officieel had
volgt de beweging der samenleving geopend, achtten twee leden van het aanwezige muziekkorps de tijd gekomen om even tussen de
en interpretatie van dit recht dient instrumenten uit te gaan rusten.
Van een verslaggever
LUXEMBURG Minister Van der Stoel heeft in Luxemburg
kritiek geleverd op het functioneren van de Europese Ge
meenschap. Hij deed dat ter gelegenheid van het feit dat de
Nederlandse minister vanaf vandaag tot aan het eind van het
jaar de bijeenkomsten van de ministers van buitenlandse zaken
van de EG zal moeten leiden. Ons land heeft de tweede helft van
dit jaar het voorzitterschap van de gemeenschap.
Dat houdt onder meer in dat Neder
land ook de leiding heeft van de
topconferenties. Dat zijn er twee, op
12 en 13 juli in Brussel en op 29 en 30
november in Den Haag. Maar die
topconferenties stellen niet zo veel
voor. zo meent de heer Van der Stoel.
Hij zei dat gisteren in een gesprek
met journalisten. De moeilijkheid is
dat de topconferenties vrijwel geen
besluiten nemen en ook niet afdalen
in de details van de Europese proble
matiek. Aan de andere kant wekken
die topconferenties zoveel verwach
tingen dat de besluiten van de gewo
ne ministerraden van de EG soms
uitblijven omdat men de besluiten
verschuift naar de topconferentie.
Maar als men gaat merken dat die
topconferenties eigenlijk alleen im
pulsen geven, zal men in de gewone
ministerraden tot de ontdekking ko
men dat het werk gewoon door moet
gaan, aldus de heer Van der Stoel.
Bestuur
De heer Van der Stoel zegt verder
dat aan het eind van dit jaar een
besluit genomen moet worden over
de vernieuwing van het dagelijks be
stuur van de gemeenschap (de Euro
pese Commissie). In die commissie
moeten mensen komen met voldoen
de politiek gewicht en gezag, zo zei
hij. Een sterke samenstelling van
dat dagelijks bestuur acht hij van
zeer groot belang.
De minister zei ook dat opnieuw zal
worden gestreefd naar een oude af
spraak van de Benelux, die overi
gens nooit op papier is gezet. Vol
gens die afspraak zou elk land een
commissaris moeten leveren uit een
van de grote politieke fracties. Dat
zou betekenen dat de drie Benelux-
landen samen een socialistische en
liberale en een christen
democratische commissie leveren.
Nederland hoopt op korte termijn
twee zaken te kunnen regelen: de
Europese verkiezingen en de ope
ning van de onderhandelingen met
Griekenland over het Griekse lid
maatschap van de EG. Hij zei dat
getracht moet worden de directe en
algemene verkiezingen voor het Eu
ropese parlement er door te krijgen
in het voorjaar van 1978. Er is hoop,
zo zei de minister, dat het parlement,
als het eenmaal gekozen is, meer
bevoegdheden gaat opeisen.
BELGRADO (Reuter) Joe
goslavië wil vlees aan de Euro
pese Gemeenschap leveren, als
hier de komende winter door
de nu heersende droogte tekor
ten zouden ontstaan. Dit heeft
Kiro Gligorov, voorzitter van
het Joegoslavische parlement,
verklaard.
Hij merkte hierbij op, dat er
dan in Joegoslavië wél een
vleesoverschot moet zijn en
dat zeker hogere prijzen zullen
worden gevraagd dan vroeger.
De Europese Gemeenschap
zette de invoer van vlees uit
Joegoslavië begin 1974 stop,
omdat zij zelf met een over
schot zat. De Joegoslaven wa
ren daar erg verontwaardigd
over. Ze namen het de ge
meenschap vooral kwalijk dat
zij bijdroeg aan de toeneming
van het tekort op de Joegosla
vische handelsbalans tot onge
veer drie miljard gulden per
jaar.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Er bestaat
een kans, dat er meer
luchtbruggen voor hartpatiën
ten komen. De werkgroep
hartchirurgie buitenland van
de gezondheidsraad bestu
deert daarvoor mogelijkheden
in Zwitserland en Amerika.
In Zwitserland wordt gedacht aan
een kliniek in Noyens bij Genève,
die onder leiding staat van de in
Leiden afgestudeerde prof. C. Hahn
en in Amerika aan klinieken in New
York, Cleveland en Dayton. In deze
laatste kliniek werkt de Neder
landse hartchirurg Zwart. Al deze
klinieken hebben capaciteit aange
boden aan Nederland.
Volgende week vertrekken prof.
Meyler, cardioloog in Utrecht en dr.
Greep, chirurg in Maastricht, naar
Genève om te bekijken of behande
ling van Nederlandse patiënten daar
medisch verantwoord en organisa
torisch mogelijk is.
De Utrechtse cardioloog prof. Huys-
mans stelt eenzelfde onderzoek in
bij de Amerikaanse klinieken.
Van de ervaringen van deze specia
listen allen leden van de
werkgroep zal afhangen of nieuwe
luchtbruggen georganiseerd kunnen
worden.
Financieel zal een luchtbrug naar
AMSTERDAM De directie van
Grand Hotel Krasnapolsky is voor
een overneming benaderd door In-
vestag Nederland, een dochter van
een Zwitserse maatschappij. Als de
onderhandelingen in het stadium
van een waarschijnlijke over
eenstemming komen, doen partijen
nadere mededelingen.
In april vorig jaar is Krasnapolsky
ook al eens benaderd door Investag.
Het verschil was echter dat Investag
toen mede optrad namens de Neder
landse beleggingsmaatschappij
Combag. Tevens was aan de overne
ming toen de voorwaarde verbon
den dat het Britse concern Grand
Metropolitan Kras zou gaan bestu
ren. Kras voelde daar niets voor,
mede ook omdat het bod van 180
per aandeel van 20 gulden te laag
,werd geacht. Metropolitan probeer
de later nog eens zelf Kras in han
den te krijgen maar ook dat misluk
te. De Britten bezitten in Amster
dam al drie hotels: Amstel, Victoria
en American. Krasnapolsky is be
halve eigenaar van het gelijknamige
hotel op de Amsterdamse Dam ook
eigenaar van het hotelgedeelte van
Polen, het restaurant De Vijff Vlieg-
hen en het eethuisje Olde Binnehof-
je, alle te Amsterdarrj.
Van een verslaggever
UTRECHT De gewonden die na
de treinramp bij Neufvilles in België
in ziekenhuizen in Bergen en Soig-
nies zijn opgenomen maken het, me
disch gezien, goed. Dit hebben de
Nederlandse Spoorwegen meege
deeld nadat de stafarts van de NS de
gewonden bezocht heeft. Woensdag
is een van de gewonden uit het zie
kenhuis ontslagen en volgens de NS
zullen er het komende weekeinde
nog vier naar huis mogen. De dan
nog in de ziekenhuizen overblijven
de vijf gewonden zullen volgens de
NS uiterlijk volgende week
woensdag uit het ziekenhuis ontsla
gen worden.
Gistermiddag zijn de lichamen van
negen bij de ramp omgekomen
slachtoffers naar Nederland ge
bracht. Eén kist werd naar Amerika
vervoerd.
Genève verreweg het voordeligst
zijn en aanmerkelijk goedkoper dan
de behandeling in de kliniek in
Houston, waar waarschijnlijk 6 juli
de tweede groep naar vertrekt. De
kosten van deze behandeling bedra
gen inclusief de reis 30.000 gulden
per patiënt.
