FRYSKE Malta: kriel-eiland voor wie het ^strand best kan missen en in de ^geschiedenis wil duiken Toerisme Tips voor reis l£J. 1 fVD wil het onderwijs itbouwen op grond van estaande wetten DE RING FAN IT UOCHT Eiland wil niet meer dan 400.000 toeristen Tegen middenschool; tegen nieuwe wet UNYK BOEK MEI FOLKSFORHALEN emeeriteraad van roningen praat er Stevin-groep Geen verschil in aanstellingsrang TYDLEK LEGE YNTEKENPRIIS F 27,50 Grote schade bij brand in Breda rETp ERDAG VI JUNI 1976 BINNENLAND TOERISME TROUW/KWARTET 19 Toen de reisbrochures voor deze zomer werden samengesteld, was de aardappelcrisis zelfs nog niet in het verschiet. Ware dat wél zo geweest, dan had de noot, dat je op Malta nog steeds piepers voor drie kwartjes het kilo koopt, er zeker niet niet in ontbroken. Tenslotte is dat in deze tijd óók een pré van gewicht geworden. Een aansprekend extra wellicht voor de promotie-acties. Want in dat stadium verkeren nog de Nederlandse touroperators, die nijver speurend naar alternatieven voor Spanje in het Middel landse Zeegebied dit jaar ook Malta rooiden en het voor het eerst als pakketreis bij wijze van proef in de programma's opnamen. d; Wf WD m re De vorig jaar geopende lijndienst van Air Malta op Amsterdam is daar niet vreemd aan geweest, al waren er ook voordien wel moge lijkheden het kriel-eilandje vanuit Nederland te bereizen (zo'n 3000 toeristen deden dat vorig jaar al). Maar veelal was dat een dure grap. een pakketreis is altijd voordeliger an een individueel arrangement. Plafond Dat het thans wat meer binnen be reik van de normalere vakantie beurs komt. betekent overigens niet, dat het ooit een massabestem ming zal worden. Niet alleen omdat de afmetingen zich daar niet voor lenen (30 km op z'n langst en maar 15 km op z'n breedst), ook omdat de bestuurderen al bij voorbaat heb ben aangekondigd de toeristen- stroom niet onbeperkt te willen la ten uitdijen. Vorig jaar werd een nieuw record bereikt van 330.000 toeristen en daar kunnen er in de toekomst nog hooguit 70.000 bij. Daar bovenuit te gaan vindt de •gering uit het oogpunt van mi lieubescherming niet verantwoord, maar bovendien zou een groter aan tal bezoekers zoveel investeringen agen (voedsel- en watervoorzie- ling. wegenaanleg enz i. dat elke •rist méér de republiek alleen maar geld zou gaan kósten. En dat is nu ook weer niet de bedoeling van het nationaal toeristenbureau, dat na jaren van opbouw het aandeel van toeristengelden in het nationa le inkomen kon laten aangroeien tot 15 procent (ofwel 200 miljoen gulden). Dat het ondanks het gestelde pla fond dit jaar toch nog een record bedrag van twee miljoen gulden voor promotie in Europa uitgeeft moet dan ook meer worden gezien als een poging meer spreiding in toekende nationaliteiten te reali- 4 tfiding en/ ü^drembt VESCII - JY— Berrei^ Ctainitran HepJbr h 1 rzwailer i> door Dick Ringlever seren Tot nu toe bestond namelijk de helft van alle toeristen uit Brit ten. En die verhouding vindt Malta zakelijk gezien te gevaarlijk. Je be langen moet je nooit op één kaart zetten, zeker niet als die bestaat uit een almaar devaluerend pond, is het uitgangspunt van de laatste jaren. Malta, een nieuwe bestemming. Een vlek op de kaart, uit de lucht gezien een ruige gele rots, die zo'n honderd kilometer onder Sicilië - wat nonchalant in het blauw van de Méditerranée lijkt te zijn gegooid. Maar dat blijkt later maar schijn. Malta mag dan beperkt van afme ting zijn. het is meer dan zomaar een rots die door de eeuwen heen alleen zijn waarde ontleende aan zijn strategische ligging. Toegege ven: in dat opzicht is het eiland nog steeds niet ontwaard De 300.000 Maltezers plukken er nog de finan ciële vruchten van sinds hun pre mier Dom Mintoff Engeland de duimschroeven aanklemde en de Britten voor het behoud van de Navo-basis bedragen uit de zak klopte, die tot dan ongehoord wa ren. Maar Malta bestaat niet alleen uit een vliegveld en de (natuurlijke) haven van Valetta, waar oorlogsbo dems vlagvertoon geven en hard wordt gewerkt aan de bouw van nieuwe dokken, de voor de jonge republiek belaneriikste bron van inkomsten (dat laatste gebeurt nu met steun van de Chinezen, die er een dok graven voor 300.000 ton tankers). Geen strand Vakantieland kan het ook zijn, al moet daar direct bij gezegd: niet voor iedereen. Wie alleen"Strandver- maak wenst hoeft niet per se naar Malta. Zowel bungalows als hotels liggen vrijwel nergens aan een zandstrand. In het gunstigste geval is er een busverbinding met een van de ongeveer tien zandbaaien (die dan overigens niet zo comfortabel zijn gestoffeerd als in een land als Spanje). Verreweg het grootste deel van de 150 km lange kustlijn be staat uit rots. Malta heeft andere troeven: vooral zijn oudheid. Wie in archeologie is geïnteresseerd kan verder in de tijd terug dan bijvoorbeeld in Grieken land Vijfduizend jaar voor Christus moet het al bewoond zijn geweest. En sporen uit dat (neolithische) tijdvak zijn er nog. hoewel spaar zaam. Interessanter zijn de overblijfselen uit het koper-tijdperk, met als top pers de restanten van de tempel complexen van Tarxien (op Malta). Ggantija (op het tweede, een half uur varen verwijderde eiland Gozo) en het bij de hoofdstad Valetta ge legen Hypogeurrx een tien meter diep ondergronds complex van door nauwe gangen met elkaar ver bonden gewelven, waar de priesters hun ere diensten hielden. Oud Het laatste complex werd bij toeval in 1902 ontdekt toen men op die plaats funderingen voor huizen wil de aanbrengen en door het dak van het heiligdom stootte. Officieel wordt aangenomen, dat de restanten dateren uit de tijd van 2800 tot 2000 voor Christus, maar gebruikmaking van nieuwe date ringsmethoden lijkt de leeftijd er van naar een nog aanzieniijk vroe ger tijdstip te verschuiven. Zo schat de Britse archeoloog prof. D. Trump, die er veel onderzoek ver- Wal men wel even moet weten voor men naar Malta gaat: Het aantal touroperators dat de nieuwe bestemming in het pro gramma heeft, is beperkt. Het grootste en meest gevarieerde aanbod doet de Holland Interna tional-reisgroep (Airtour/Silverjet en Centouri/Eurotours). Gekozen kan worden uit bungalows/appar tementen en hotels. Houdt er re kening mee. dat vrijwel geen en kele accommodatie direct aan het strand ligt. De meeste hotelarrangemen ten variëren in prijs van 1000 tot 1500 gulden voor twee weken (ap partementen zijn honderden gul dens voordeliger). Over het alge meen zijn ze nieuw en vrij luxe. sommige ademen nog de aristo cratische sfeer uit de tijd dat het Britse pond hoger genoteerd stond dan een Maltezer nu (bijna zeven gulden). Dat betekent: kos tuum meenemen voor de avonden. Maltezers hebben een eigen taal (een mengeling van Arabisch en Engels), maar spreken alle maal óók Engels. Franje op Malta kost nooit veel. In de kleine eethuisjes van Valetta en Slicma worden al maal tijden opgediend voor vijf gulden. Een pilsje in een dorpscafé kost nog een gulden en zelfs in de bars van de luxe hotels worden long drinks meestal voor niet meer dan een rijksdaalder geserveerd. In vrijwel alle hotels en appar tementencomplexen kan geboekt worden voor excursies. Omdat de afstanden gering zijn variëren die in prijs van 10 tot 25 gulden (dat laatste voor Gozo). In verhouding duurder is een rondvaart door de fjorden-havens van Valetta (15 gulden). Malta heeft nog geen ver keersbureau in Nederland. Wél kan men terecht bij het kantoor van Air Malta in Amsterdam (tel. 020-232087). Het vissershaventje van Marsaxlokk: rustpunt op een warme tocht. De haven van Valetta met in het midden een deel van de kruisvaarders-burcht. richtte, dat zowel de bovengrondse als ondergrondse heiligdommen ze ker gedateerd kunnen worden in de tijd van 3500 tot 2500 voor Christus. Dat betekent dus. dat ze ouder zijn dan de grote piramide van Egypte en het Knossos-paleis op Kreta. Wat voor liefhebbers dus. Wie méér van die oudheid wil we ten. kan op zo'n Maltavakantie ze ker ook niet om het nationaal mu seum in Valetta heen. waar behalve voorwerpen uit het nieuw stenen tijdperk, ook uit latere perioden veel te vinden is. Onder meer uit de tijd van de Phoeniciërs, de Cartha- gers, de Romeinen en veel later de Johanniter-kruisvaarders. die van het begin van de 16de tot het eind van de 18de eeuw hun stempel op het eiland zetten en het tot bloei brachten. De burcht aan de ingang van de haven van Valetta mag wel hun indrukwekkendste monument genoemd worden. Een vrijwel on neembare vesting, waarop in de laatste oorlog ook de Duitsers hun tanden kapot beten. Nóg zo'n mo nument in Valetta: de Johannes de Doper-kerk met het doek van Rembrandt, dat de onthoofding uit beeldt. Ruig In een notedop zijn dat wel de be langrijkste trekkers. Wat Malta ver der biedt, is een vrij ruig landschap, waarin het geel van de uit mer gelsteen opgetrokken wat moors aandoende woningen domineert. Maak er eens een autotocht (erg voordelig op Malta: al voor 150 gul den per week heeft men een wagen tje). De wegen zijn redelijk en lei den door landschappelijk aantrek kelijke streken (vooral de noord kant met zijn vele baaien). Op zo'n tocht belandt men altijd in een nog dromend vissershaventje, zoals Marsaxlokk, waar bootjes met hoog opgekrulde kleurige stevens dobbe rend de nacht afwachten. Meestal is er in dat soort plaatsjes wel één restaurant, waar voor nog geen tientje een royale vismaaltijd wordt opgediend. Diezelfde sfeer van rust ademt, ook het eiland Gozo, een half uur varen (voor een paar gulden) met de ferry boot, waarop ook de auto meekan. Souvenirs Toegegeven véél kanten kan je op zo'n tocht niet uit. Wie zich kwaad maakt, ziet het hele eiland op één dag. maar op Malta hoor je je niet kwaad te maken. En zeker niet druk. De meesten dóen dat ook niet. reden waarom je nog maar weinig de bekende toeristenhordes ont moet het gros viert vakantie in en om de hotels, die vrijwel alle een zwembad hebben en ook anderszins met veel luxe zijn omgeven. De ont dekker krijgt daardoor meer lucht. Een massabestemming is Malta niet. Nóg niet. want als je in de souvenirwinkel al manshoge gehar naste Maltezer ridders voor duizend gulden kunt laten nazenden, wijst dét wel op veranderende tijden in onze parlementsredactie :n HAAG-De onderwijswerkgroep van de VVD vindt dat het idige onderwijsstelsel uitgebouwd moet worden op basis van bestaande wetten en niet. zoals minister Van Kemenade wil. or totaal nieuwe wetten. Op grond van deze stelling wijst de T> middenschool dan ook af. ADVERTENTIE t grootste bezwaar dat de VVD ift tegen de middenschool, zoals door de bewindsman wordt voor- teld, is het feit dat hij dit school- >e wil instellen voor alle 12- tot 16- gen. Volgens de VVD tast dit de jheid van schoolkeuze aan. de gisteren door de VVD gepubli- ■rde brochure over het voortgezet derwijs om de vrijheid, stelt de derwijs-werkgroep van de VVD ir tegenover, dat het huidige mam- letsysteem verbeterd moet worden gens een stap voor stap strategie de fouten welke aan dit systeem ven. verbetert. Wellicht zal ge- Uik gemaakt kunnen worden van resultaten die met de experimen- met de middenschool behaald rden Zeker is dat niet. WD heeft grote bezwaren tegen brugklassen met daarin leerlingen n allerlei verschillend niveau. De ellectueel begaafde leerlingen rdt te kort gedaan. Zij hoeven niet te letten, doen weinig aan hun iswerk. vervelen zich en zij beha- toch wel voldoende cijfers, aldus brochure. De VVD wil een zo vroeg (gelijke selectie. Kinderen van wie tONINGEN Komende maanaag rdt er in de Groningse gemeente- id een discussie gevoerd over de igering van B. en W. om opdrach- i te geven aan de Stevin-groep, als se groep werk gaat uit voeren voor ili. De interpellatie wordt gehou- n op verzoek van het CDA-raadslid Broekema. In de discussie zal het an om de vraag of de gemeentebe- iren wel de aangewezen instanties n voor dit soort acties en of het niet ter is zulke kwesties op regerings- teau af te handelen Verder zal in discussie waarschijnlijk ook het ■weer van de Stevin-groep ter ber komen dat het Chili-contract al trd afgesloten in de tijd dat Allende >g president was De Stevin-groep is nu toe op zoek geweest naar ert- voor de kust van Chili en het gaat de vraag of er al dan niet zal )rden geïnvesteerd duidelijk is dat ze uitnemend ge schikt zijn voor het gymnasium moe ten zo vroeg mogelijk op dat spoor gezet worden, zodat ze dan in hun eigen tempo door kunnen werken. Dit geldt overigens net zo voor kindderen van wie al vroeg duidelijk is dat ze erg geschikt zijn voor het beroepsonderwijs. De partiële leerplicht moet volgens de VVD afgeschaft worden. In de praktijk blijkt daarvan al weinig te recht te komèn, omdat ér zeer weinig animo voor blijkt te bestaan. Wel wil men de mogelijkheid open blijven houden om onderwijs naast het werk te blijven volgen. Dit moet dan niet verplicht worden, maar hiervooi moet in de cao's ruimte geschapen worden. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Minister De Gaay Fortman ontkent dat er verschil in aanstellingsrang bestaat tussen af gestudeerden bij de rijksoverheid enerzijds en bij de universiteiten, hogescholen en lagere overheden an derzijds. De bewindsman heeft dit geantwoord op vragen van de Twee de-Kamerleden Koning en Van Aar- denne (beiden VVD). In zijn antwoord geeft de be windsman een overzicht van de ran gen en salarisklassen, waarin afge studeerden aan VWO, HBO en WO worden aangesteld. De enige uitzon dering op de regel dat er geen ver schillen zijn. is het feit dat een we tenschappelijk medewerker aan uni versiteit en hogeschool een iets ho ger aanvangssalaris heeft dan een afgestudeerde bij de rijksoverheid. Inmiddels heeft de bewindsman bij het georganiseerd overleg in ambtenarenzaken een voorstel aan hangig gemaakt om het aanvangssa laris voor academici die pas zijn af gestudeerd, te verlagen. Dit in ver band met de ontwikkelingen die op het ogenblik plaatsvinden in het be drijfsleven samle troch Ype Poortinga Mear dan yn oare streken libje yn Fryslan noch tal fan folksforhalen fuort. Ype Poortinga hat yn 'e rin fan de jierren ut de müle fan béste fortellers tüzenen forhalen op de lüdban fêstlein en foar ütjefte biwurke. Yn DE RING FAN IT LJOCHT binne sa'n 300 forhalen samle. G. van der Meer makke der 64 tekeningen by. Yn gearwurking,, mei de Fryske Akademywaerd it boek ütjown troch Bosch en Keuning to Baarn en De Tille to Ljouwert. Mei troch sybsydzje fan inkelde ynstansjes kinne jo dit manske boek (448 siden great formaet) nou keapje foar mar f 27,50. Op 1 augustus o.s. forfait dizze priis en bitellet men f 37,50. GEAN DUS FUORT NEI JOU BOEKHANNEL! BREDA Een brand in hét winkel centrum „Bisschopshoeve" in Breda heeft een schade van twee miljoen aangericht. Bij de brand, in de nacht van woensdag op donderdag, deden zich geen persoonlijke ongelukken voor. Een chinees-indisch restau rant. een slager en een groentezaak brandden volledig uit. Een kle dingzaak liep zware schade op. ter wijl een dierenwinkel en een bank te kampen hadden met rook- en wa terschade. Voor het chinees-indisch restaurant is een fles met benzine gevonden. J. V. M. Out Die van Lage Bussum. Uitgave: Kerkebosch Zeist. Prijs: 19,50. Eeuwenlang heeft Bussum geijverd voor eigen zelfstandigheid. Het heeft als gehucht, later als dorp. tot het jaar 1817 in de schaduw van de stad Naarden geleefd en haar bevoogding moeten ondergaan. Telkens leken er pogingen om tot zelfstandigheid te komen, maar even vaak keerde het vroeger weinig beduidende dorp te rug onder de ..heerschappij" van de vestingstad. Omdat Naarden in de Spaanse en Franse tijd. met daartus senin tijdens het Rampjaar, een mi litair omstreden gebied was. onder vond het nabijgelegen Bussum tel kens de last van inkwartiering van vreemde troepen en werd het ge bruikt als legerplaats. De geschied vorser Out heeft in ..Die van Lage Bussum" in meer dan 200 pagina's een beschrijving gegeven van de groei van buurtschap tot zelfstandi ge gemeente. Deze laatste situatie kwam tot stand toen koning Willem I 4 december 1816 een knnink- lijk besluit tekende tot scheiding van Bussum en Naarden. Out heeft de historie van de deze eeuw snel opkomende forensengemeente te boek gesteld naar aanleiding van de Aanmoedigingsprijs van de gemeen te Hilversum, die hij in 1971 ontving, toen hij Bussums historie tot 1795 had beschreven. In zijn voorwoord zegt de Eemnesser Out onder meer: „Bussum heeft voor zijn bestaan moeten vechten, want met een zinspeling op de beide gemeentewa pens het gezegde „Naarder kraai en pikken Bussummer erwten" werd in de historie meer dan eens bewaar heid" De nederzetting Bussum (Bussen. Bussem, Buyssem) dankt vermoedelijk haar naam aan bos- heem. Gesproken werd van Lage Bussum in tegenstelling tot het landgoed Hoog-Bussum, dat halver wege Huizen lag Rfs ,,De beheerste vakbeweging", door Kees van Doorn, Gerrit Dubbcld, Pie- tcr Rosicllc en Frans van Waarden. Uitg. Van Gennep te Amsterdam, 568 blz. Prijs 39,50. „De beheerste vakbeweging" met als ondertitel „Het NVV tusSen loonpoli tiek en loonstrijd", behandelt de ja ren tussen 1959. toen de geleide loon politiek werd opgegeven en 1973, het eerste optreden van het kabinet-Den Uyl. De auteurs een werkgroep van het Sociologisch Instituut in Leiden, hebben voor hun breedopge- zette studie gebruik kunnen maken van de NVV-archieven over deze pe riode. Het boek laat zien hoe de geleide loonpolitiek altijd nog het effectiefste middel voor de con- junctuurbeheersing aanvankelijk tegen de wil van de vakbeweging werd opgeheven. Voor de bonden betekende dat een groeiende zelfstandigheid, vooral bij de afslui ting van cao's, en dat leidde op zijn beurt tot een groeiende radicalise ring en een grotere bereidheid conflicten met regering en wërkee- vers aan te gaan. De grote stakings bewegingen eind '60 en begin '70 zijn daar duidelijke voorbeelden van. In dezelfde jaren groeit ook het verzet tegen deze ontwikkeling. De top van de vakbeweging gaat meer algemeen politieke eisen tellen, bijvoorbeeld op het gebied van de inkomenspoli tiek. eisen die alleen in nauwe sa menwerking met de regering verwer kelijkt kunnen worden. Uiteindelijk leidt deze ontwikkeling tot de be reidheid de vrije loonpolitiek weer aan te tasten door het sluiten van centrale akkoorden of sociale contracten. De auteurs besteden veel aandacht aan de rol die de bon den en haar achterban hebben ge speeld bij de radicalisering en het democratiseringsproces in de vakbe weging niet aangevochten kunnen worden en dat er een optimale vrij heid voor de betrokkenen ontstaat. Behalve de organisatorische struc tuur komen ook aan de orde, het onderhandelingsproces, de cao. de democratisering, de inkomenspoli tiek en het arbeidsconflict. „Hel superdier" door Lionel Tiger en Robin Fox. Uitg. H. Nelissen te Bloe- mcndaal. 308 blz. Prijs 27,50 In „Het superdier" met als ondertitel „Het oer-patroon in mens en samen leving" proberen de antropologen Tiger en Fox het persoonlijk en so ciaal gedrag van de moderne mens te verklaren aan de hand van een diepgravende studie over de afstam ming van de mens. Ondanks alle aarzelingen over het wetenschappe lijk gehalte van diervergelijkend ge dragsonderzoek met een evolutio nair sausje is de opmars van dit genre ooit begonnen met „De naakte aap" van Desmond Morris nog niet gestopt. Op zichzelf is dat wel verklaarbaar Ook in dit geval gemakkelijk te lezen en een de fanta sie prikkelend boek. De hoofdper soon is een op handen en voeten lopende sekshongerige primaat, die zich ontwikkelt tot een in steden gekluisterde, van de natuur en zijn afstamming vervreemde, nog altijd sekshongerige homo sapiens. Dat verhaal is zo langzamerhand wel be kend. Vroeger waren we jagende pri maten. We leerden lopen, werktui gen gebruiken, het land bebouwen en na nog een paar miljoen jaar hadden we een cultuur, die nu aan bureaucratie en technocratie kapot gaat. De mens heeft zich met al zijn kennis gemanoeuvreerd in een posi tie. de vergelijkbaar is met de gede genereerde kip in een legbatterij. Hij leeft onvrij en vervreemd in overbe volkte steden, waar hij een uit zichtloze concurrentieslag moet voe ren Wat doen we daaraan? Hoe her stellen we de eenheid tussen mens en natuur? Hoe moet hij zichzelf bevrij den van onderdrukking, geweld en knellende maatschappelijke ban den0 Eenmaal op dit punt aangeland gaan de geleerden in dit genre de mist in Terug naar de natuur, kleinschalig leven, meer ruimte creëren voor natuurlijke behoeften, verwerping van het individualisme en herstel van de sociale leefvormen van voor de industriële revolutie; het zijn maar een paar ver verwijderde ADVERTENTIE onderwijs en maatschappijhervorming Hebben de tv-kijkers veel gemist toen het debat tussen minister Van Kemenade (PvdA) en mevr. Smit-Kroes (VVD) niet doorging over de vraag of het onderwijs (beleid) moet bijdragen tot maatschappijhervorming? In het juni-nunimer van VU-magazine 'n uitvoerig verslag van de ver van tv-camera's in de VU-aula gevoerde discussie tussen minister en kamerlid. oplossingen. Tiger en Fox bevelen na een lang en soms heus wel boeiend verhaal de bestudering van een gedragstaai aan: een soort algemeen geldende gedrags grammatica van de soort. Elk mens wéét ten slotte dat hij een ander niet mag onderdrukken, maar deze naar gezondheid en evenwicht strevende kracht moet in kaart worden ge bracht en uiteraard worden ge- bruikt. Maar aan de beantwoording van de vraag hoe dat precies moet en wat het zal opleveren komen helaas ook zij niet toe E. r bon- I Ik geef mij op als abohncc op het I VU-magazine De abonnementsprijs is slechts I 16,50 per jaar. I In een open enveloppe, zonder postzegel, zenden aan Vrije Universiteit. Antwoordnr 1771 Amsterd Naam Straat Plaats Onmisbaar voor wie wil magazine meepraten Verder in het juni-nummer: Universiteitspredikant ds. Boonslra over C.P.N.en Doelstelling van de VU. Studenten contra prof.Verkuyl en prof. Blauw. Dr. J.van Putten over het C.D.A.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 19