n
eer vakantieplezier
voor uw héle gezin
1
111 i
lil Jl
lllll
lok in kamermuziek
laat Ives voorop
ichter-essayist Paul
odenko overleden
|^95 0 |Q95 96 |29
y
W
- U
Amerikaanse Woyzeck
is suggestief sober
i
17.9
hunkemöller
eroutineerd spel door
oncord String Quartet
Abonnee worden?Prima!
(qJ1]
GLTwee geen
rijkssubsidie
ERDAG 10 JUNI 1976
TROUW/KWARTET 9
IV NI
Adr. Hager
HAAG Na ruim een week festivallen wordt het wel
lelijk dat een aan Amerika gewijd festival gedoemd zou zijn
islukken als er van 1874 tot 1954 geen Charles Ives geleefd
hebben. Hij beheerst dit Amerika-festival.
DEN HAAG Het vormingstoneel
in Limburg krijgt In het seizoen 1976-
77 geen rijkssubsidie. Dat heeft mi
nister Van Doorn van CRM dinsdag
middag in een gesprek met de Stich
ting Vormingstoneel Limburg mee
gedeeld.
In afwijking van het advies van de
Raad voor de Kunst Is de minister
van oordeel dat in het totaal van de
aanvragen voor subsidiëring van het
vormingstoneel ruimte en ontwikke
lingsmogelijkheden moeten worden
gegeven aan activiteiten in andere,
thans achterblijvende, delen van het
land. De beschikbare middelen zijn
niet toereikend om ook rijkssubsidie
te geven aan het vormingstoneel in
Limburg. In oktober 1975 heeft de
minister in zijn adviesaanvraag aan
de Raad voor de Kunst ook al op
deze moeilijkheid gewezen, aldus
CRM.
In het gesprek met de Stichting ont
kende de minister dat er van de zijde
van het ministerie ooit verwachtin
gen zouden zijn gewekt ten aanzien
van het verlenen van een rijkssubsi
die. Integendeel, er is steeds bena
drukt, aldus minister Van Doorn, dat
op geen enkele wijze verwachting
omtrent een positieve beslissing
mocht worden gekoesterd. Zowel te
lefonisch als schriftelijk is eind april
beklemtoond dat het aangaan van
verplichtingen uitsluitend voor reke
ning van het bestuur zou zijn.
ook de centrale figuur bij
(treden van het piano-trio be-
uit Hephzibah Menuhin, Al-
Lysy en Colin Carr. Zij concer-
dinsdagavond een even goed
als warm Diligentia. Een gele-
Isensemble zo kreeg men de
met de naam Menuhin als
ister. Het „Trio" van Ives da-
it de Jaren 1904-1911 en bij het
ren van dit werk was het
•lijk te bedenken, dat Mahler
jaren zijn laatste symphonie
moest schrijven en dat Stra-
de première van Petroesjka
liet had beleed.
lurfde inderdaad veel, ook in dit
iraarin het middendeel de titel
meekreeg, hetgeen wil zeg-
ïhis Scherzo Is A Joke. De grap
at hierin, dat hij gebruik maakt
in reeks populaire studentenlie-
die hij op zijn eigen wijze door
borduurt, omspeelt, harmoni-
Kortom, een Ives zoals men
V reeds kende: deels vol geniale
atie, deels vol triviaal dilletan-
naij-
tot
diër r
jespi
»n zf.
ïrien
is er
inga
comi
an
twee overige delen is ook de ene
simpel, de andere uitermate
npliceerd, maar zonder meer
1 oeiend omdat bovendien in dit
de tijdsduur binnen de perken
De uitvoerenden hadden zich
t werk vastgebeten en de weer-
wekte het vermoeden, dat het
end resultaat overeenkwam
rte bedoelingen van Ives.
Eenvoudig van opzet en inhoud zijn
de vier driedelige pianotrio's, die Mo
zart rond het jaar 1788 schreef. Het
trio in E is daarvan het meest oor
spronkelijk van geest. De vertolking
mag zeker niet feilloos genoemd wor
den. met name violist Alberto Lysy
produceerde regelmatig een vrij
scherpe toon. De muzikale aanpak
werd ook wat al te nadrukkelijk ro
mantisch aangezet.
Brhams schreef drie pianotrio's, zijn
laatste werk voor deze bezetting is
opus 101 uit 1887. Het is een werk vol
kracht en intensiteit en het Andante
Grazioso is rijk aan innigheid. Me
vrouw Menuhin, een pianiste van
zeer grote kwaliteit, nam ook in
Brahms duidelijk de leiding.
De heren Lysy en Carr speelden bij
de gratie van haar talenten. Lysy
kwam in dit laatste tournee het
sterkst voor de dag maar kon toch
niet altijd bevestigen, dat hij zolang
onder persoonlijke muzikale bescher
ming van Yehudl Menuhin heeft ge
staan. De jonge cellist Colin Carr
studeerde onder andere bij Maurice
Gendron en hij is winnaar van enkele
belangrijke prijzen. Hij stelde zich
niet alleen bij het in ontvangst ne
men van het applaus bescheiden op.
doch ook in zijn spel. Talentvol is
deze musicus zeer zeker. Het publiek
toonde zich enthousiast en de uitvoe
renden bleken bereid Brahms gedeel
telijk te herhalen.
Joseph Chaikin als Woyzeck met het net gekochte mes.
door André Rutten
AMSTERDAM De Amerikaanse voorstelling van Büchners
„Woyzeck", tot en met 20 juni in Mickery, is door haar heldere
soberheid zeer boeiend.
r Piet Visser
ITERDAM Op het concert
flagavond in de Kleine Zaal met
langdradige strijkkwartet-
produkten van Amerikaanse ka-
huziek, heeft het Concord String
rtet zich gepresenteerd als een
Utineerd en zeer bekwaam stel
Kende muzikanten: Mark Sokol,
ew Jennings, John Kacha-
jki en Norman Fischer,
ran dat slag waarvan je je kunt
■stellen dat hun dagindeling er
volgt zou kunnen uitzien: 's mor-
s vroeg trimmen, overdag instru-
Itale training en 's avonds mu-
(Hun muziek dan!) Het „Tweede
Ikkwartet" van Charles Ives, het
pede" van Jacob Druckman.en
„Eerste" van Elliott Carter. Een
Hooflijk grote massa noten, blad-
in vol in drie lange partituren, de
n in los verband. Vaak niet meer
dat ze op dezelfde pagina staan
"ukt met de (typografische)
jzing dat ze behoren tot de par-
i van de andere instrumenten. Af
een vleug eerlijke muziek,
i afgewisseld met een Beetho
ven-thema („Freude, schöner Götter-
funken.uit de Negende), of van
nog anderen. En alles gespeeld met
een overgave die veel respect af
dwingt.
Ives (uit 1910-13) nog het meest door
zichtige en daarom meest muzikale;
kennelijk vanuit zijn muzikanten-
hart ontworpen en met een voelbaar
naar de rust strevend en fraai slot.
Bij Druckman hoort men een groot
aantal kunstjes op en met de snaren
om de „harmonie" wat kleur te ge
ven, kwasi-ritmisch kloppen met de
vingers op het instrument, glissandi
en dergelijke, om de steeds magerder
wordende muzikale inhoud naar een
fanatiek applaus van de (kleine)
schare luisteraars te voeren. Carter,
toch niet van muzikaliteit ontbloot,
maar met de tot drie kwartier uitge
sponnen strijk-bewegingen en -
klanken, vooral in het etherische
Adagio met nog etherischer variaties,
uiteindelijk slaapverwekkende mu
ziek. Alles bijeen geen sterke presen
tatie van de Amerikaanse kwartet-
kunst.
Eigenlijk gaat het niet om een stuk,
maar om een reeks notities voor een
stuk. Haastig neergekrabbeld, lijkt
het, maar Büchner had het wonderlij
ke vermogen om dat in een levendige,
rake taal te doen, heel kernachtig. Zo
spelen de Amerikanen het ook, zon
der omhaal, recht toe recht aan, op
een speelvlak dat uit houten vloeren
en stalen buizen bestaat: het loopt
ver de zaal in en heeft aan de achter
kant een verhoging, waar ook scènet
jes gespeeld worden. Daar scheert de
recruut Woyzeck de kapitein, daar
wordt hij onderzocht door de dokter,
daar is ook het huisje met zijn Marie
en hun kind. Als een scène uit is,
slaat het donker, er gloeien werklam
pen aan, in een paar tellen wordt de
situatie voor de volgende scène ge
rangschikt.
De manier van spelen is heel simpel,
droog: de figuur wordt door de hou
ding getypeerd, de tekst recht toe
recht aan gesproken, wel natuurlijk.
Woyzeck zelf wordt gespeeld door
Joseph Chaikin, die hier vooral be
kend is als de oprichter van het be
faamde Open Theatre, een van de
eerste Amerikaanse avant-garde
groepen, die internationale faam
kreeg maar na tien jaar ophield te
bestaan.
Ook zijn spel is van een uiterste so
berheid, met een karakteristieke, wat
trage manier van bewegen, in zijn
praten met een lichte nadruk formu
lerend. Er ontstaat zo een fascine
rend beeld van die man, die in het
begin al zeer beknopt zijn filosofie
formuleert: „Ja, de deugd, dat moet
iets moois zijn. Maar ik ben een arme
kerel. En gewone mensen hebben
geen deugd, bij hen is er alleen de
natuur."
Een arme kerel. Als oppasser van de
kapitein verdient hij niet genoeg. Hij
is ook nog proefkonijn van de dokter,
die hem al maanden lang op een dieet
van erwten houdt. Voor zijn Marie en
zijn kind heeft hij nauwelijks tijd.
Maar met zijn merkwaardige rechtlij
nigheid neemt hij het niet dat zij wat
lichtzinnig troost zoekt bij een onder
officier. Hij is een soort binnenvetter,
in wie alle ervaringen doorbroeien en
hem in een soort hallucinerende toe
stand houden, maar hem wel een mes
doen kopen, waarmee hij Marie
tenslotte doodsteekt en daarna nau
welijks weet wat hij gedaan heeft.
Alle suggestieve kracht, die door
Büchners beknopte notities wordt
gaande gemaakt, krijgt fascinerend
gestalte in het sobere spel van Joe
Chaikin.
'PHEN De dichter en essayist
Rodenko is op 55-jarige leeftijd
utphen aan een maagbloeding
leden.
Thomas Basilius Rodenko
op 26 november 1920 in Den
geboren als zoon van een Rus-
vader en een Engels-
trlandse moeder. Hij studeerde
sche talen en psychologie in Lei
en in Parijs aan de Sorbonne.
werd bekend als woordvoerder
de 'vijftigers', de Nederlandse
dre generatie die voor een ver
ving in de Nederlandse litera-
zorgde. Als redacteur van 'Podi-
en theoreticus van de experi-
telen (de vijftigers) kantte hij
tegen de groep van 'Criterium',
t zijn gedichten en essayistisch
schreef hij onder meer vrijmoe-
erotische verhalen, ontleend
de 'duizend-en-één nacht'. Hij
cte de eerste bloemlezing uit de
'rlandse experimentele poezie,
we griffels, schone leien' (1954),
erder de bundels 'Met twee ma-
(1956) en 'Gedoemde dichters'
Ook maakte hij vertalingen
iet Russisch en stelde hij een
niezing („Voorbij de laatste
samen uit het werk van de
ter Gerrit Achterberg.
medewerker Ton van Deel te-
hierbij aan:
Rodenko is vooral bekend pe
rn als exegeet en profeet van de
gers. of beter gezegd van de
imentele poëzie. Hij heeft dit
geïntroduceerd, geanalyseerd,
achtergrond of beweegreden
ien. Toch ging het Rodenko
)tte niet om de Vijftigers maar
en soort poëzie, zelfs: om een
shouding.
ijn pasverschenen essaybundel
het twijgje der indigestie" leest
net oude. cultuur-filosofische
Hen herkent in hem de
zhist. voor wie vrijheid creativi-
luciditeit en passie sleutelbe
en zijn. Hij kon die zienswijze
itstel demonstreren aan het ex-
lent van Vijftig, waarbij hij een
p inzicht had in de literaire
leschiedenis. Men denke aan
issionisme, dadaïsme, surrea-
Hij plaatste de beweging van
a in een perspectief van
avantgardistisch werk vanaf de vo
rige eeuw. Zijn visie is in wezen door
de jaren heen dezelfde gebleven. Nog
in een recent interview zag hij als de
voornaamste functie van de poëzie
de destructieve: „Poëzie is er om
zoveel mogelijk aanstoot te geven,
zeden te kwetsen, denkgewoonten te
ontwrichten, kortom de mensen hun
zekerheden te ontnemen en alles wat
naar recht en orde zweemt te onder
mijnen. Gedichten schrijven is zoiets
als bommen gooien".
Van groot belang is echter dat Ro
denko die destructie nooit als doel
op zich beschouwde. Hij wilde een
nieuwe wereld, door een nieuwe cre
atieve mens. In dat opzicht maar
veel introverter paste hij geheel
bij enkele utopistische trekken van
Vijftig, waarin de creativiteit werel
domvattende en wereldveranderen
de allure werd toegekend. Rodenko
was niet alleen een erudiet essayist,
hij praktizeerde zijn visie op de poë
zie ook met talent. Zijn onlangs ver
schenen verzamelde gedichten
„Orensnijder, tulpensnijder" bewij
zen dat nog eens.
Het is jammer dat zijn voornemen
om in een uitvoerige studie de struc
tuur en ontwikkeling van de moder
ne poëzie sedert Coleridge te be
schrijven. door zijn dood geen vol-
tooïng kan vinden. Als er iemand in
ons land was geweest die met visie
deze taak tot een goed einde had
kunnen brengen, was hij het geweest.
Als essayist van een generatie en
van een kijk op de wereld is Roden
ko van onschatbaar belang, als dich
ter is hij een uiterst zorgvuldig en al
haastklassiek voorbeeld van een
avantgardistische poëzie-opvatting.
Kort, batisten nachthemd
met gekleurd fond en
randdessin
Maten: S-M-L.
Kleuren: beige, groen
olb,eu. -B_g5
Kort, batisten nachthemd
met randdessin.
Maten- S-M-L
Kleuren bleu, brique
of geel.
Kort. batisten nachthemd Kort, bedrukt nachthemd
mei randdessin. van batist
Maten: S-M-L Maten M-L-XL
kleuren: azaléa. geel Kleuren rose, bleu
of lila. of geel.
(Deze aanbiedingen gelden t/m za. 19 juni a.s.)
Gaat u óók lekker op vakantie, over
een week of wat? Zalig weg met man
en kinderen? Dan mag u de nieuwe
Libelle niet missen!
Want in Libelle vindt u een complete
gezins-vakantiegids,die u een boel hoofd
brekens kan besparen. Dat begint al vóór
u weggaat, met het tijdig maken van
afspraken met oppas voor poes of planten.
Daarna helpt onze gids
u met verstandig inpak-
ken-en-wegwezen (zo
kunt u niets belangrijks
vergeten!)
en met handige tips voor onderweg.
Want ja,hoe hou je de kinderen zoet?
Volop kinderplezier
Libelle doet u tientallen ideetjes aan de
hand om de vaak lange reis ook voor de
kinderen te veraangenamen. Bovendien
kunt u tijdens uw hele vakantie een zalig
vakantie-dagboek met hen bijhouden!
's Lands wijs-
Vaak is dat buitenlandse eten veel lekker
der dan u denkt. In Libelle
daarom een handvol tips
voor het zelf bereiden van
gezonde en smakelijke
gerechten. En vergeet u
de souvenirs niet?
In Libelle staan hele
leuke uit heel Europa!
En verder in Libelle...
Het foto-album van Rita Corita
Rita bladerde met Libelle
door haar artiestenleven^
in zwart-wit kiekjes,
en gaf spontaan
commentaar.
Mode op de "Eendracht"
We maakten een prachtige mode
reportage aan boord van die glorieuze
schoener. Zeilt u mee?
Borst of fles?
"Wat is de beste babyvoeding?" vroeg een
mevrouw uit Amsterdam aan Libelle.
Dat lokte een ware stroom van reacties
uit, die we deze week publiceren. Mèt
natuurlijk een overzicht van de voor- en
nadelen van borst en fles.
Ik wil best elke week Libelle lezen. Stuurt u mij Libelle
maar thuis:
adres:
plaats:
f 1.45
l i >or du kleine
bedragje is de nicime
Libelle overal ie koop!
Via de post.
Ik betaal f 15.60
per kwartaal.
(uiinkomen aal tcordt na
Via de bladenman.
Ik betaal hem f 1.20
per week of
f 15.60 per kwartaal.
Deze bon in een open envelop zonder postzegel sturen naar Libelle,
Antwoordnummer 7146, Amsterdam
