NCRV zet kijkers op
voetspoor van ontdekkers
Ik bedenk geen teksten,
ze worden me aangereikt
Weinig nieuws
uit Amerika
BalJet
Rambert
met eigen
jubileum
DOCENTEN
lerares
lerares
Zaterdag „De strijd om de Zuidpool"
Veel spijtgiften
bij Betaald
Antwoord
Canadese dichter-zanger Leonard Cohen:
TROUW/KWARTET 9
oor Hans W. Ledeboer
tOTTERDAM/AMSTERDAM
- Voor heel wat balletliefheb-
ers was het niet minder dan
fschuwelijk: jarenlang heb-
en zij uitgezien naar het Lon-
ense „Ballet Rambert" en nu
it eindelijk naar ons land
wam, trok het half lege zalen,
owel in Amsterdam als in Rot-
erdam.
loe men ook tegen dit vijftig jaar
ude ensemble het optreden in het
lolland festival houdt de viering in
an dit halve-eeuwfeest moge aan-
ijken, tegen de moeilijkheden,
panningen, de niet altijd even ge-
jkkige repertoirekeus, de crisissitu-
ties waarmee het ensemble her-
aaldelijk heeft te kampen, het Bal-
;t Rambert blijft aan de overzijde
an de Noordzee en heus niet
lleen daar een begrip.
bat begrip houdt vooral in: mooie en
iorgvuldig afgewerkte dans met
krachtige vloeiende beweging, wel
koel, analytisch en zeer gereser
veerd, niet altijd even meeslepend,
baar altijd mooi om naar te kijken,
lelfs als er een choreograaf het
(roord heeft, die weinig of niets heeft
ie zeggen.
Deze gereserveerdheid is wel eens
kangeduid als „typisch Brits", maar
pappig is het dat een van de meest
gereserveerde dansers in het ge
zelschap onze eigen landgenote Len
ny Westerdijk is, die jarenlang heeft
Kwerkt in het Nederlands Dans-
eater.
Het Ballet Rambert is wel eens met
Dns Nederlands Dans-theater verge
leken. De situatie schijnt dan ook
Overeen te komen: een klein en
semble van solisten naast en wel
licht ook tegenover een groot ge-
kelschap als The Royal Ballet. Een
repertoirekeus, die overeenkomst
heeft met die van het Nederlands
Dans-theater en choreografen, die
bok bij ons bekend zijn zoals Glen
tetley, Louis Falco en Robert North,
feaar dan houdt de vergelijking hele
maal op. Het Ballet Rambert is im-
tners veel ouder dan The Royal Bal-
iet en het heeft een traditie die wor-
(telt in de klassiek-academische
óats. Uit die traditie zijn bekende
i cJioreo^-afen voortgekomen zoals
fftderick Ashton en Anthony Tu
dor. Het is veeleer deze traditie dan
het „typisch Britse" die de gereser
veerdheid in het karakter van de
dans bepaalt.
Ballet Rambert kwam naar ons land
pet twee programma's. Het eerste
'wam woensdag in Rotterdam en
t is eerste pinksterdag in Amster-
te zien. Het tweede kwam don-
rdag in Amsterdam en gister-
1 in Den Haag.
Beide programma's hebben elk een
hoogtepunt. In het eerste is dat „An
cient voices of children" van Chris
topher Bruce, zelf danser en lid van
de directie van het Ballet Rambert.
De muziek is een gelijknamig zang
stuk van Georg Crumb met een
mooie jongenssopraan. Bruce toont
in zijn choreografie een felle bewo
genheid en ontroerend intens meele
ven met alle kinderen die nooit een
jeugd kenden, van hun geboorte af
oud zijn en die toch ook nooit de
gelegenheid zullen krijgen zich te
ontwikkelen naar volwassenheid.
Het tweede hoogtepunt is „Tutti
frutti" van Louis Falco, het slotbal-
let van het tweede programma. Mu
ziek van Burt Alcantara. Verrassen
de beweging, jeugdige fleur, weinig
pretenties, mooie virtuositeit en
vooral boeiend. Kostelijke choreo
grafische gekkigheden zoals de gie
bels van malle meiden, bibberatie,
jeukerij. Bruce heeft ook voor het
tweede programma een choreografie
gemaakt: Black Angels met als mu
ziek een werk met .dezelfde naam
van George Crumb. Bruce zocht het
in het Lucifer-thema, maar hij haal
de er ook via uiterste zelfopoffering,
piëta en opstanding de wortels van
het Christendom bij en aan die za-
Lenny Westerdijk en Zoltan
Imre in actie bij Ballet
Rambert
ken heeft hij zich volledig vertild.
Blijft slechts de interessante en boei
ende beweging. Choreografieën van
Tetley zijn „Movable garden", „Zig-
gurat" en het uit het repertoire van
het Nederlands Dans-theater beken
de duet „Ricercare" waarin Lenny
Westerdijk danst. Het is lang uitge
werkt en voor de dansers in hoge
mate inspannend. Dat te lang uit
werken van allerlei thema's komt
nog meer naar voren in „Ziggurat"
en vooral in „Movable garden", zo
zelfs dat de toeschouwer zich gaat
afvragen wat Tetley met al die
breedsprakigheid heeft te zeggen.
Interessant is ten slotte „Running
figures" van Robert North op
„Goldberg's dream" van de Britse
componist Geoffrey Burgon, waar
mee het eerste programma begint.
North gaat uit van gewone loop
beweging fantaseert speels verder,
verlaat zijn hele thema, laat de zaak
allercharmantst en ook hoogst ge
disciplineerd uit de hand lopen en
vangt vervolgens de situatie weer
keurig op.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Monster: A. Muilwijk te
Ouderkerk a.d, IJssel; te Strijen: R.
Dijkmeijer te Putten (buiteng. wijk-
gem. in wording).
Beroepbaar: drs. C. J. Schorer, kand.
te Aalst, Geraardsbergsestraat 228,
Aalst (Belg.).
Bedankt voor Alblasserdam: J. C. de
Bie te Rijssen.
Afscheid van Giessen-Nieuwkerk: H.
van Vreeswijk ber. te Vriezenveen; 7
juni van Ballum-Hollum (Ameland):
J. Kamerling ber. te Maarn (U)
(reet.).
Chr. Scholengemeenschap Amsterdam Noord voor
atheneum en Havo.
Nieuwendammerkade 31tel. 020-369729
Gevraagd per 1 augustus 1976
Wis- en/of Natuurkunde
Duits
Aardrijkskunde
voor:
12 d 20 uvr
6 a 9 uur
6 a 8 uur
Van de sollicitanten wordt verwacht dat ze
binnen het bestaande team zullen trachten
mede gestalte te geven aan het Protestants
Christelijk karakter van de school.
Sollicitaties te richten aan de rector de heer drs. A.
Davidse.
De school ligt twee bushaltes vanal het Centraal Station.
Drentsche C.B.T.B., Assen
1 Gevraagd aan onze Chr. huishoudscholen te:
Beilen Smilde (gecomb. betrekking)
huishoudvakken
voor 25 a 9 lessen per week
Koogeveen
huishoudvakken
volledig lesrooster
Sollicitaties te zenden aan De Drentsche
C.B.T.B.
Postbus .165 te Assen
DRINGEND
HERHAALDE OPROEP
ROTTERDAM
A.W.F. Idenburgschool voor Chr. Mavo
Korfmakersstraat 12
Rotterdam-3007
tel.370060.
Gevraagd met ingang van 1 augustus a.s. of zo spoedig
mogelijk daarna
lerares/leraressen voor
HANDELSKENNIS (±17 uur)
BIOLOGIE 14 uur)
NEDERLANDS
Combinatie van vakken is gewenst.
Van sollicitanten wordt verwacht dat zij het christelijk
onderwijs uit overtuiging willen dienen.
Inlichtingen bij en sollicitaties aan de directeur A. van
der Hoek, Balsernkruid 86, ftotterdam-3014, tel. 209158.
HAARLEM
EERSTE CHRISTELIJK LYCEUM
Scholengemeenschap voor V.W.O.-H.A
Met ingang van 1 augustus
het vak
1976
V.O.
zijn nog vakant voor
aardrijkskunde
10 uur (desgewenst meer)
Sollicitaties met opgave van godsdienst gaarne z.s.m.
bij de rector, Drs. J.W. Bomhof, p/a Z. Emmakade 43,
Haarlem, tel. 023-311651.
MAARSSEN
Dr. J. Th. de Vissermavo, Thorbeckelaan 6, tel.
03465-1584.
Gevraagd per 1 augustus 1976 een
DOCENT(E)
en per 1 september 1976
DOCENTEN
voor:
HANDENARBEID 8uur
TEKENEN 17 uur
Sollicitanten die uit overtuiging het Chr. Onderwijs
willen dienen kunnen hun sollicitaties richten aan D.A.
Swank, Schokkingstraat 3, Maarssen, tel. 03465 - 1749.
door Ton Hydra
HILVERSUM Veel uit de historie vervaagt, maar de grote
ontdekkingsreizen blijven tot de verbeelding spreken. Als recent
bewijs mag gelden dat de Tros kort na de eerste vertoning
opnieuw succes oogstte met de herhaling van de serie „Het
geheim van de Nijl." Explorers, een internationale produktie
waarvan de NCRV de eerste aflevering op het scherm brengt, zal
dan ook zeker de liefhebbers van het avontuur op sleeptouw
nemen.
De Nederlandse titel luidt: „In het
voetspoor der ontdekkers." Het zijn
tien ontdekkers, die met elkaar vijf
eeuwen omspannen. Zij komen in
omgekeerde volgorde op de buis.
Eerst de eigentijdse Roald
Amundsen, die met zijn mannen in
1911 nog vóór Scott de Zuidpool be
reikte. Daarna volgen wij Henri Mor
ton Stanley op zijn tocht langs de
Kongo; Charles Doughtly, die in zijn
eentje door de Sahara ploeterde;
Burke en Wills, die eerste blanken die
Australië doorkruisten en Nely
Kingsley, een Victoriaanse lady tus
sen menseneters. Dan Jedediah
Smith, als eerste blanke de VS van
oost naar west bereizend; Alexander
von Humbolt op wetenschappelijke
expeditie in Venezuela; James Cook
die grote delen van de Stille Oceaan
in kaart bracht; Francis Pizarro, de
Spanjaard wiens wrede bekerings
drift de vernietiging van de Inca-
cultuur tot gevolg had. En tenslotte
Christoffel Columbus, die heel iets
anders dan Amerika dacht te hebben
ontdekt.
Aan de co-produktie van BBC en
Time-Life Films en de WDR in Keu
len is drie jaar met grote zorg en op
vele historische plekken gewerkt.
Letterlijk in het voetspoor van de
ontdekkers. Dit is een heel kostbare
onderneming geworden, dat herha
ling op deze schaal als gevolg van de
economische crisis voorlopig tot de
onmogelijkheden zal behoren.
Geen speelfilm
afgezien van het maken van speel
films. Men wilde romantisering voor
komen en uitsluitend de feiten laten
spreken, zoals ze door de ontdekkers
en hun metgezellen zijn vastgelegd.
In een publicatie van de BBC staat
dan ook dat nu eens niet acteurs de
sterren zijn, maar scenarioschrijvers,
cameramensen en regisseurs. Te
recht, want het maken van gedrama
tiseerde documentaires dwingt tot
meer beperkingen en is dus moeilij
ker dan het publiek te laten bespelen
door acteurs en actrices die imposan
te rollen vertolken.
Des te opmerkelijk is het, dat de
kijker, ondanks dit documentaire ka
rakter. niet het gevoel krijgt dat hen
uitsluitend een visualisering van his
torisch materiaal wordt geboden.
Weliswaar ligt het accent niet op de
persoonstekening, maar toch raak je
terdege betrokken bij de inspanning
van deze mensen.
In „De strijd om de Zuidpool" zetten
prachtige opnamen die de krachttoer
van Amundsen en zijn mannen, en
ook van hun sledehonden, in beeld
brengen. Kleur en licht zijn vaak op
fascinerende wijze uitgebuit om een
indruk te geven van de mensvijandi
ge en tegelijk overrompeld schone
natuur in dit deel van de wereld.
Storend
De eerste aflevering van The Explorers gaat over de ontdekkingsrei
ziger Roald Amundsen, die in 1911 als eerste de Zuidpool bereikt.
De Noor Per Thedor Haugen (zie foto) speelt zijn rol.
Ergens schuilt echter een storende
factor. Je voelt aanvankelijk wel de
Onder leiding van Michael Latham is aanwezigheid ervan, zonder de oor
zaak te kunnen aangeven. Vooral
had ik gelezen dat de BBC de ge
bruikte poolkleding had laten nama
ken van materiaal uit die tijd. Toch
ging ik Juist die uitrusting qua stof en
kleur te modem vinden. Je ziet de
mannen hoegenaamd geen bont dra
gen en dat klopt niet met oude af
beeldingen.
Het is geen storend detail, al zal het
ook de kijkers wel opvallen dat de
aankleding van de film over Stanley
(18 juni) authentieker lijkt. Dat men
tot deze conclusie komt. kan overi
gens mede veroorzaakt worden door
herinneringen aan „Het geheim van
de Nijl." Van beide produkties was
namelijk Fred Burnley de regisseur.
Het zal interessant zijn fragmenten
van deze film eens naast elkaar te
vertonen om de verschillen in opzet
en uitwerking te kunnen vaststellen.
Ook zonder dat zal de NCRV reeds
aan het begin van deze serie bij veel
kijkers belangstelling wekken voor
de overige afleveringen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Leersum: drs. A. Boel
houwer, aldaar, die dit beroep heeft
aangenomen; te Diemen/Wa-
tergraafsmeer/Bijlmer: L. D. Th.
Steenstra te Eerbeek (verb, ber te
Soesterberg: J. G. Luinstra, kand.
aldaar, die dit beroep heeft aange
nomen.
Aangenomen naar Aduard: drs. H. T.
van Bochove te Delfzijl, die be
dankte voor Oldekerk.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Loppersum en Weste-
remden: N. H. Gootjes, kand. te
Leeuwarden.
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.)
Bedankt voor Steenwijk: G. Mul te
Dronten.
Van een onzer redacteuren
DRIEBERGEN Op giro
148000 van Betaald Antwoord in
Driebergen komen op dit mo
ment talrijke „spijtgiften" bin
nen afkomstig van personen die
zo te kennen willen geven dat zij
het niet eens zijn met het be
sluit van de gereformeerde syno
de de steun aan het fonds van
het programma tot strijd tegen
rassenwaan op te schorten.
Penningmeester De Zeeuw van
Betaald Antwoord ontving bij de
eerste giro-overschrijvingen
reeds 12.500, een bedrag dat
hem verraste.
In de Amsterdamse Kei-
zersgrachtkerk heeft een geldac-
tic voorlopig 5.000 opgebracht.
De actie wordt morgen in de
Pinksterdienst voortgezet.
Het protestantse campuspasto
raat van de TH Twente drukt in
een open brief zijn teleurstel
ling uit over het synode-besluit.
Het campuspastoraat vindt de
opschorting van de steun onbe
grijpelijk.
„Denkt de synode racisme te
kunnen bestrijden door woor
den alleen, terwijl ze de daden
achterwege laat?" Het campus
pastoraat vraagt de synode het
besluit te herroepen.
door Wim de Hair
ROTTERDAM „Ik bedenk
de teksten van mijn liedjes
niet, ze worden me aangereikt.
Door mensen, die ik spontaan
ontmoet of waar ik gewoon
naar kijk. Mensen die me een
stukje van zichzelf aanbieden,
zonder dat ze zich er van be
wust zijn, dat dit juist de voe
dingsbodem voor mijn liedjes
is".
Aan het woord Is Leonard Cohen, de
Canadese dichter-zanger, die ln het
kader van het Holland Festival deze
week twee concerten in Amsterdam
en Rotterdam gaf. Cohens culturele
uitingen beperkten zich ln de begin
periode van zijn carrière tot het
schrijven van gedichten en boeken,
met als rode draad de telkens opdui
kende begrippen liefde, haat en rela
ties. De poëet Cohen gaat nogal diep
in zijn benadering van deze onder
werpen, zover dat sommige critici
hem verwijten dat hij zijn fans hyp
notiseert en geen kans biedt zelf uit
de „malaise" te komen.
In 1967 verschijnt zijn eerste lang
speelplaat, Songs of Leonard Cohen,
gevolgd door Songs from a room.
Songs of love and hate, New skin for
an old ceremony en onlangs ook nog
eens door een verzamelplaat van zijn
grootste hits, waarvan Suzanne onge
twijfeld de meest bekende is. Al deze
muzikale produkten verschillen in
houdelijk niet van zijn vroegere (ge
schreven) werk. Een optreden van
Leonard Cohen bijwonen betekent
dat ook geconfronteerd worden met
iemand die je door een zee van gevoe
lens sleurt. Die het niet van zijn muzi
kale capaciteiten moet hebben, maar
op een vrij monotone manier de die
pere gevoelens van liefde, haat en de
menselijke omgang in het algemeen
blootlegt. „De band die ik hierdoor
met het publiek schep, is voor mij het
belangrijkst. Ik zing over dingen die
dicht bij de mensen staan. Die ze zelf
ook kunnen hebben meegemaakt.
Daarom begrijpen de mensen me,
omdat ik een klankbord van hun
door Jac Kort
AMSTERDAM Ervan uit
gaande dat het programma van
de nieuwste Amerikaanse ka
mermuziek dat donderdag in
de kleine zaal van het Amster
damse Concertgebouw werd ge
speeld, representatief was voor
het componeren in het derde
kwart van deze eeuw in de Ver
enigde Staten, lijkt het mij toe
dat de Amerikaanse componis
ten bepaald geen koplopers
zijn.
Het ensemble „Boston Musica Viva"
speelde daar Consortium (1970) en
Elixer (1974) van de thans 33-jarige
Joseph Schwanter. Het eerste is een
prettig stuk voor fluit, klarinet, viool,
altviool en cello; het laatste voor de
zelfde bezetting plus plano, geeft aan
de fluit een solopartij. Bovendien
moeten daar de overige spelers wat
geluiden ontlokken aan halfgevulde
wijnglazen en crotalen (kleine be-»
kkentjes).Het merkwaardige van
twee werkjes van John Cage (een
voor piano en het andere voor ge
noemde strijkers en blazers) was, dat
ze gelijktijdig werden uitgevoerd
zonder dat iemand daar last van had.
Dan was er nog een stuk getiteld
Interface no.2 (1975) van Arthur Cus
ter (geb. 1927) voor dia-projectors,
publiek en kamermuziek-ensemble.
waarvoor het publiek vooraf een aan
tal dia's had getekend waarop de
spelers geacht werden te improvise
ren. Een aardig spelletje, maar met
een dubbele bodem, gezien het feit
dat de cellist met zijn rug naar de
vertoonde dia's zat te „improvise
ren"! Maar goed, het gebeurde alle
maal heel knap en geraffineerd onder
leiding van Richard Pittman. Heel
virtuoos en trefzeker was ook de zang
van Elsa Charleston (sopraan) in eni
ge liederen van John Huggles (geb.
1928) en Charles Ives (1874-1954). De
ze laatste is waarschijnlijk de enige
non-conformist en nieuwlichter ge
weest die het tweehonderdjarige
Amerika tot heden toe heeft voortge
bracht. Vandaar dat zijn werk tijdens
zijn leven nauwelijks is uitge
voerd
Leonard Cohen: ,,Ik ben een
klankbord van gevoelens".
gevoelens ben", legt Cohen uit
Tijdens de concerten (met een op
merkelijke duur van tweeëneenhalf
uur) werd Leonard Cohen bijgestaan
door zijn nieuwe begeleidingsgroep,
bestaande uit John Miller (bas), Fred
Thaler (toetseninstrumenten), Sid
McGlnnis (gitaar), Luther Rix
(drums) en een door Cheryl Barnes en
Laura Branigan gevormd ach
tergrondkoortje. Zoals gebruikelijk
opende Cohen met Bird on the wire,
zijn lievelingslied, gevolgd door So
long Marianne. Sober gebracht, zon
der franje en met een duidelijk op de
achtergrond blijvende begeleiding.
Omdat Cohen drommels goed ln de
gaten had dat het, gezien de nogal
indringende aard van zijn nummers,
niet mogelijk zou zijn een lange tijd
te blijven boeien, liet hij daarna wat
meer ruimte open voor de verrichtin
gen van zijn groep. Een terechte in
greep, hoewel het koortje vooral voor
de pauze wat te schel overkwam ver
geleken bij Cohens sobere stemge
luid. Bepaalde ogenblikken van ver
veling waren desondanks niet te ver
mijden.
Wisselwerking
Het eerste gedeelte van het optreden
werd volgemaakt met wat oudere
nummers als That's no way to say
goodbye, het in een moderner Jasje
gestoken Diamonds In the mine en
het nieuwe Store Room. Na de rust
kwam Cohen alleen terug, zichzelf
begeleidend op akoestische gitaar tij
dens Avalanche, het aan de overle
den zangeres Janis Joplin opgedra
gen Chelsea Hotel en Nancy. Onge
twijfeld het sterkste gedeelte van het
concert en het meest indringende. In
schijnbare tegenstelling tot de
zwaarmoedigheid die de sfeer ln de
zaal tot dan toe had gekenmerkt,
kwam het moment dat Cohen, nadat
zijn groep zich weer bij hem had
gevoegd, vaart ln zijn optreden ging
zetten.
„Ik zag dat het publiek daar behoefte
aan had. Op zo'n moment treedt er
een soort wisselwerking op. Op dit
soort publiek heb Ik echt Jarenlang
gewacht", zegt Leonard Cohen na het
concert. Een concert dat op bijna
gospelachtige manier (het leek wel of
er een nieuwe Billy Graham op het
podium stond) werd afgesloten met
Do I have to dance all night. Cohen
werd daarna tot driemaal toe terug
geroepen, iets waar hij zichtbaar van
genoot. Zo zeer zelfs dat hij de Ameri
kaanse traditional You are my
sunshine ten gehore bracht. Leonard
Cohen had daarmee zijn taak
volbracht. En hoe het effect van zijn
boodschap ook uitvalt (hypnotise
rend of niet), Cohen heeft een per
soonlijkheid, die hartverwarmender
en eerlijker is dan die, waarmee de
meesto popbekendheden over onze
aardbol lopen.
