Debat over loonmaatregel wordt niet uitgesteld Wetsontwerp basisschool vindt veel instemming Eeuwenoude fout speelt Eusebius parten i ZCC5 CAT SANAL Ex-gegijzelden van treinkaping ongerust Leerplicht Meerderheid Tweede Kamer tegen FNV voorstel Nazorg komt niet voldoende van de grond Na twistpunten Beoordeling van kabinet blijft hetzelfde Utrecht test schep voor hondepoep Verhouding met Suriname is nu „uitstekend" Bronnen niet genoemd in KGB-zaak Kritiek van CDA-fracties op onderdelen Alweer restauratie: kerk was te licht geconstrueerd GIRO 2914600 ZATERDAG 5 JUNI 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 3 Van onze sociaal-economische redactie DEN HAAG Er komt geen uitstel van het Kamerdebat over een mogelijke nieuwe loonmaatregel van de regering na 1 juli. De Federatie Nederlandse Vakbeweging (NVV/NKV) vroeg deze week de Tweede Kamer om uitstel tot na het overleg van regering met werkgevers en vakbeweging over de lonen per 1 juli. Een meerderheid van de Tweede Kamer, waaronder KVP en ARP, voelen echter niet voor uitstel. De FNV vindt dat het overleg onder zien. en wilde evenmin een extra ver te grote psychologische druk komt te J *1*~' 1 staan als kort tevoren de Kamer de regering al heeft gemachtigd desge wenst opnieuw een loonmaatregel af te kondigen. De drie vakcentrales, dus ook het CNV, lieten deze week de Kamer trouwens weten falikant te gen een nieuwe ingreep in alleen de lonen te zijn. Met name de PvdA in de Kamer is onder de indruk geko men van deze opstandige houding bij de vakbeweging. Maar ook minister Boersma (Sociale Zaken) zelf heeft zich nog met de zaak bemoeid, en bij de Kamerfracties op uitstel van het debat aangedrongen. gadering inlassen. Een meerderheid van de Tweede Kamercommissie voor sociale zaken heeft zich hierbij neergelegd. Van der Doef (PvdA) is geenszins te spreken over dit onbegrip bij Eerste Kamer en een meerderheid in de Tweede Kamer voor de grote psycho logische betekenis van uitstel voor de vakbeweging. Van der Doef vindt ook dat commissievoorzitter Hermsen (KVP) wel wat beter zijn best had mogen doen om de Eerste Kamer tot medewerking te bewegen. Niet bereid Uitstel bleek technisch alleen moge lijk als de Eerste Kamer, die de nodi ge wijzigingen van de loonwet ook nog moet behandelen, dit keer zou afzien van een schriftelijke voorbe handeling. Dat zou nodig worden, wil de wetswijziging nog op 29 juni in het Staatsblad verschijnen, zodat een nieuwe of verlengde loonmaatregel op 1 juli rechtskracht kan krijgen. De Eerste Kamer was echter niet bereid van schriftelijke voorbereiding af te Op 14 juni Wel zullen nu de stemmingen over de nodige wijzigingen van de loonwet waarschijnlijk pas op 14 juni plaatsvinden, dus na het eerste over leg van regering, vakbeweging en werkgevers. Van der Doef waarschuwt dat de PvdA nog allesbe halve akkoord is met de wetswijzigin gen. „Onze toestemming voor een nieuwe loonmaatregel, hangt af van wat de regering in die loonmaatregel wil leggen, hoe het loopt met de be zuinigingen (bij overheid en sociale voorzieningen), wat er terechtkomt van controle op investeringen, en of er ook maatregelen komen voor vrije beroepen en overige niet- looninkomens." Het CNV overigens had bij de Kamer niet om uitstel gevraagd van het debat over een nieuwe loonmaatre gel. Evenals KVP en ARP meent het CNV dat het nog slechts gaat om de regering de mogelijkheid voor nieuw ingrijpen te geven, en niet over een ingrijpen zelf. We wisten al in decem ber dat de regering deze mogelijk heid achter de hand wenste te heb ben en dus wetswijzigingen zou indie nen. aldus een CNV'er. (ADVERTENTIE/ het gezonde vitaminesnoepje voor uw kat Van een onzer verslaggevers GRONINGEN Onder de ex-gegijzelden van de treinkaping bij Wijster en de actie in het Indonesische consulaat in Amsterdam blijkt een toenemende onrust te ontstaan, over het nog niet of onvoldoende van de grond komen van de beloofde nazorg. Er zijn tientallen schadeclaims ingediend en volgens de commissie die door de regering is ingesteld om de nazorg te begeleiden vergt het afhandelen hiervan tijd. De heer J. van Londen van het minis terie van volksgezondheid en voorzit ter van de commissie, zei ons dat er Inmiddels een tussen-rapport is uit gebracht aan staatssecretaris Hendriks. Het is gebleken dat de ex- gegijzelden van de treinkaping meer de nadruk leggen op de inmateriële schade en die van het Indonesische consulaat daarentegen meer op de materiële schade. Een scheiding tus sen die twee wordt overigens meer beschouwd als van theoretische aard. „Iemand die geld claimt en geen antwoord krijgt wordt ook benadeeld in zijn welbevinden". Precedent Bovendien bestaat het gevaar dat er een precedent wordt geschapen. De commissie heeft al brieven gekregen van mensen die slachtoffer zijn ge worden van andere misdrijven en de kans bestaat dat talloze anderzins getroffenen schade gaan vragen. Hoe groot het totaal bedrag van de ingediende schadeclaims is, is vol gens de heer Van Londen niet te zeggen. Om een inzicht te krijgen in de ingewikkelde materie stelt de commissie in haar rapport voor om deskundigen de claims te laten ana lyseren en alles op een rijtje te laten zetten. Als daarvoor apart deskundi gen moeten worden aangetrokken kost dat echter vele duizenden gul dens. (al gauw duizend gulden per dag per claim) en de commissie meent dan ook dat die deskundigen „binnen het veld van de overheid zelf" gezocht moeten worden. Wie betalen? Verder is ook allerminst duidelijk wie de claims eigenlijk zal moeten beta len. In enkele gevallen is dat wel duidelijk. De nabestaanden van ver moorde mensen komen allicht in aanmerking voor uitkering uit het (bestaande) fonds voor slachtoffers van geweldmisdrijven. Veel moeilij ker ligt bijvoorbeeld het geval van een jongeman die geen werk kan vin den. Komt dat door zijn ervaringen bij de gijzeling of is het gewoon ge volg van de slechte situatie op de arbeidsmarkt? Ook moeilijk ligt het bijvoorbeeld wanneer een familielid van een slachtoffer therapeutische hulp behoeft, daarvoor niet verze kerd is en zo er al steun komt moge lijk te maken krijgt met het feit dat dit weer wordt verhaald op een uitke ring van de bijstand. Er wordt ook vergoeding gevraagd door mensen die gedurende de actie niet hebben kunnen werken en daardoor in komstenderving hebben gehad. Het ongeduld en mogelijk wantrou wen van de ex-gegijzelden bleek tot nu toe vooral uit klachten in groepsverband. Het komt nu ook in dividueel naar buiten. Zo vroeg deze week een ex-gegijzelde via een adver tentie in een weekblad juridische raad en begeleiding in de nasleep van de treinkaping bij Wijster. Van een onzer verslaggevers HILVERSUM - Het niet doorgaan van de Zuidafrikaanse kernorder en de Bloemenhove-affaire hebben nau welijks invloed gehad op de beoorde ling van het kabinet. Dit blijkt uit twee politieke peilingen, die in opdracht van de AVRO onder zes honderd Nederlanders van achttien jaar en ouder zijn gehouden. Wanneer er nu Kamerverkiezingen zouden worden gehouden, zouden de progressieve partijen binnen het ka binet iets sterker uit de bus zijn geko men dan een week of drie geleden. De progressieven hebben nu een percen tage van 39,3 tegen 36,8 enkele weken geleden. Bij de Kamerverkiezingen van 1972 was het percentage 36,3. De winst zit in de hoek van de PPR. Deze partij steeg van 4,8 in 1972 via 5.0 in mei van dit jaar naar 7,9 op 2 juni. Voor de PvdA waren de percentages 27,3 in 1972, 29,5 in mei en 29,7 op 2 juni. De scores van D'66 zijn respec tievelijk 4,2 in 1972, 2.3 in mei en 1,7 op 2 juni. De partijen die het CDA proberen te vormen, liepen de afgelopen weken terug van 29,1 naar 26,7, terwijl het percentage in 1972 nog 31,3 was. De verliezers zijn de KVP, van 13,8 naar 12,3 en de ARP van 8,2 naar 7,2. De CHU bleef met respectievelijk 7,1 en 7,2 nagenoeg gelijk. In 1972 waren de percentages 17,7 voor de KVP, 8.8 voor de ARP en 4,8 voor de CHU. De VVD tot slot blijft stijgen. In 1972 behaalde deze partij een percentage van 14,4, in mei zou dit 21,6 zijn geweest en nu 23. Van een verslaggever UTRECHT De gemeente Utrecht gaat aan 45 hondenbe zitters een hondedrollenschep ter beschikking stellen. Voor waarde voor het verkrijgen van de schep is de medewerking aan een test. De werkgroep te gen de straatverontreiniging van Utrecht wil namelijk aan de hand van de ervaringen van de 45 hondenbezitters beslis sen of het gebruik van een spa dog (de naam van de schep) wel verantwoord is. In Utrecht lo pen op het ogenblik rond de 8000 geregistreerde honden rond, die gezamenlijk een zeer grote hoeveelheid vuil produ ceren. Door deze actie met deze hondedrollenschep hoopt Utrecht het bewustzijn van de hondeneigenaren ten aanzien van de hondenhopen te vergro ten. De scheppen zijn verkrijg baar in stokmodel en pocket model. Van onze Haagse redactie DEN HAAG Premier Den Uyl vindt dat de verhouding van Neder land met Suriname sinds de onafhan kelijkheid van dat land zeer aanzien lijk is verbeterd. „De verhouding is nu uitstekend," zei hij gisteren aan de vooravond van de terugkeer van de Surinaamse premier Arron, die deze week in Nederland op bezoek was. Premier Den Uyl heeft deze week meerdere malen met zijn Suri naamse ambtgenoot van gedachten gewisseld. „Voorafgaande aan de on afhankelijkheidsdag, een half jaar geleden, was er sprake van grote spanningen en risico's, maar daar is nu nauwelijks meer iets van te be speuren." aldus Den Uyl. die evenwel niet verheelde dat er op detailpunten wel onderlinge meningsverschillen zijn. Van een verslaggever AMSTERDAM In het voor lopig getuigenverhoor door de rechter-commissaris over de „KGB-zaak" hebben de drie hoofdredacteuren van Else- viers Magazine en de dagbla den De Stem en De Limburger zich vrijdag beroepen op hun journalistieke verschonings recht om hun bronnen niet te noemen. De rechter commissaris, mevrouw mr E. J. van Schaardenburg-Louwe Kooijmans, zal over dit beroep volgende week beschikking geven. Het getuigenverhoor werd ge houden op verzoek van het PSP-Kamerlid Bram van der Lek, die in publikaties in De Stem en De Limburger werd aangeduid als voorkomend op de lijst van Nederlandse agen ten van de Russische geheime dienst KGB. Ook de hoofdre dacteur van Elsevier was opge roepen, omdat dit weekblad had gerept van een progreslef Kamerlid, niet deel uitmakend van de PvdA. Op vrijdag 18 juni zal het ver hoor worden voortgezet. Op de foto links PSP-Kamerlid Van der Lek en rechts de hoofdredacteur van Elsevier dr Ferry Hoogendijk. De hoofdzaak van het wetsontwerp samensmelting van kleuter- en la gere school ontmoet in het alge meen veel instemming. Toen in 1970 het voorontwerp op het basisonder wijs werd ingediend door de toenma lige staatssecretaris Grosheide, was er al direct erg veel kritiek op het feit dat hij de kleuterschool buiten be schouwing liet. Daarop heeft de be windsman nu ingehaakt door een vol ledige samenvoeging voor te stellen. Zelf beslissen Het grote bezwaar van KVP, ARP en CHU tegen de verplichting een aan tal ouders in het bestuur op te nemen is vooral hierin gelegen, dat men vindt dat dit aan de schoolbesturen zelf overgelaten moet worden. Deze partijen vinden het een belangrijk punt in de vrijheid van onderwijs, dat men de besturen tenminste zelf mag samenstellen. Op zichzelf heeft men overigens geen bezwaren tegen het opnemen van ouders in de besturen, men is daar zelfs erg voor, maar dit te verplichten bij de wet. gaat de con fessionele partijen toch te ver. Mevrouw Kraaijeveld-Wouters (ARP) die zei dat haar betoog in grote lijnen overeenstemt met de me ning van KVP en CHU over het wets ontwerp is erg geschrokken van het feit dat de bewindsman een schoolcommissie verplicht wil voor schrijven. „De oudercommissie is nog maar heel kort in de wet gere geld. Moeten we dit niet eerst eens rustig laten ontwikkelen," zo vroeg zij zich af. Op initiatief van de ARP is de verplichting destijds uit deze wet gehaald. Het ARP-Kamerlid vindt dan ook dat niet nu direct weer over gegaan moet worden tot verplichting van deze commissie. Niet nodig Dat een meerderheid van de Tweede Kamer gekant is tegen de eigen domsoverdracht van de gebouwen aan de gemeente, is vooral gelegen in Vakbonden het feit dat men het niet nodig vindt. Het doel dat de minister met deze maatregel nastreeft is een beter ge bruik van de schoolgebouwen. Het komt volgens hem te vaak voor dat gebouwen en gedeelten van gebou wen ongebruikt staan. Bovendien wil hij de besturen kunnen verplichten de gebouwen ook voor andere activi teiten te laten gebruiken. De christendemocratische partijen en de VVD vinden die verplichting niet nodig. Zij zijn ervan overtuigd dat ander gebruik van de gebouwen veel beter geregeld kan worden in goed overleg tussen bestuur en ge meente. Deze zaak ligt bovendien in (ADVERTENTIE! GEREFORMEERDEN!: ONTWAAKT! Merkt U dat steeds meer predikanten en kerkleden, die trouw willen blijven aan Schriften en Belijdenis, onze kerken verlaten? Wilt U de oorzaak daarvan weten? Abonneer U dan op "Waarheid en Eenheid" If 18.- per halfjaar). Adres: Comité "Ontwaakt" Boulevard 11 te Velp (Geld) Vervolg van pagina 1 De provincie is verplicht aan een schoolstichting mee te werken, in dien de aanvrager en het onderwij splanbureau aannemelijk maken dat de school bezocht zal worden door tenminste tweehonderd leerlingen in gemeenten van meer dan vijftigdui zend Inwoners en door tenminste honderd leerlingen in gemeenten met minder inwoners. Vergeleken met de huidige procedure gaat de oprichting van scholen meer tijd vergen als gevolg van de drieja- renplanning. De getalsnormen voor kleine gemeenten zijn iets gunstiger. Wie daar een kleuter- en een lagere school wenst, moet nu nog minstens 105 leerlingen achter de hand heb ben. In grotere gemeenten wordt de stichtingsnorm voor een complete basisschool iets hoger (200 in plaats van 185). Volgens de minister is dat vooral nodig door de daling van het geboortecijfer en de dreigende leegstand van gebouwen. Een zo nuttig mogelijk gebruik van schoolgebouwen is ook het motief van de minister om iets te verande ren aan het eigendomsrecht van bij zondere scholen. In principe wil hij het eigendom van gebouwen en ter reinen van het bijzonder onderwijs overdragen aan gemeenten. Deze zouden dan makkelijker óver lokali teiten kunnen beschikken. Overdag zouden bijvoorbeeld leegstaande lo kalen gebruikt kunnen worden voor andere scholen, 's Avonds zou de school voor allerlei plaatselijke acti viteiten „gevorderd" kunnen worden De minister beklemtoonde overigens dat dit alles in overleg met het schoolbestuur moet geschieden en dat het gewone onderwijs geen last mag ondervinden van de nevenacti viteiten in de school. Eigendom Van onze parlementsredactie DEN HAAG De drie christendemocratische fracties in de Tweede Kamer vinden het onaan vaardbaar dat minister Van Kemenade (onderwijs) de besturen van bijzondere scholen wil verplichten hun leden voor ten minste eenderde door de ouders te laten kiezen. Bovendien zijn deze partijen en ook de WD tegen het feit dat de schoolgebouwen eigendom van de gemeente worden. het kader van de vrijheid van onder wijs heel gevoelig. De vier genoemde partijen vinden tenslotte dat de minister te hard van stapel loopt. Zowel mevrouw Kraaij- eveld als mevrouw Smit-Kroes (WD) vinden dat er eerst nog maar eens wat geëxperimenteerd moet worden, alvorens de hele zaak op zijn kop te zetten. Mevrouw Kraaijeveld zei overigens wel te kunnen begrijpen dat de minister nog deze kabi netsperiode met een definitief wets ontwerp wil komen, maar zij zelf vindt dat zoveel haast niet nodig is. De onderwijsvakorganisaties staan in hun eerste voorlopig commentaar ook positief tegenover de algemene strekking van het wetsontwerp. De ABOP (aangesloten bij het NW) is blij dat de bewindsman een belang rijk deel van haar verlangens, zoals die al in 1965 zijn uitgesproken, heeft overgenomen. Deze organisatie waarschuwt alleen dat opgelet moet worden voor vermindering van ken nisoverdracht op de basisscholen. De protestants-christelijke en katho lieke onderwijsorganisaties vinden echter, dat de bewindsman op een aantal, zeer wezenlijke punten te ver is gegaan. Zo zijn ook zij gekant tegen het feit dat verplicht wordt dat eenderde van het bestuur door de ouders wordt gekozen. De protes tantse organisatie schrijft in haar commentaar het opleggen van een dergelijke bestuurssamenstelling haar niet aanspreekt. Zoiets moet volgens de heer Bijl, secretaris van deze organisatie, groeien. Ook de ei gendomsoverdracht van de gebou wen aan de gemeente gaat deze orga nisaties te ver. Ernstige twijfels heb ben zij tenslotte over de vaagheid van het wetsontwerp. Er moet nog teveel worden ingevuld door middel van ministeriële beschikkingen. De overname van het eigen domsrecht zal nader geregeld worden in een overgangswet. In eerste in stantie denkt de minister vooral aan nieuwe (met overheidsgeld) te bou wen scholen. Die zouden in ieder ge val eigendom van de gemeente moe ten zijn. Of de gemeenten later ook alle bestaande schoolgebouwen van het bijzonder onderwijs moeten op kopen is nog een open vraag. Heel veel zou zo'n operatie overigens niet kosten, want de meeste scholen die na 1920 gebouwd werden zijn mate rieel al eigendom van de gemeente die ze financierde. Een belangrijk verschil is wel dat de gemeente dan ook voor het groot onderhoud van de gebouwen verantwoordelijk wordt. Tot slot nog enkele onderwijskundi ge punten uit het ontwerp. De ver plichte leerstof wordt uitgebreid: eenvoudig Engels, gezondheidsleer en kennis van maatschappelijke ver houdingen. Een bepaalde organisatie van het onderwijs wordt niet opge legd, al is de wet wel gericht op doorbreking van het systeem van jaarklassen en of afschaffing van het zittenblijven. De samenvoeging van kleuter- en lagere school moet een meer geleidelijke ontwikkeling van het kind mogelijk maken. Het onder scheid kleuterleid(st)er'onderwijze- r(es) verdwijnt. Directeur Het hoofd der school krijgt de naam van directeur. De leerplicht vanaf het vijfde jaar sluit volgens de toelich ting aan bij de bestaande praktijk Reeds 98 procent van de vijfjarigen volgt al kleuteronderwjs. Voon de overige twee procent wordt goed kleuteronderwijs onmisbaar geacht. Het is niet de bedoeling ook een leerplicht voor vierjarigen in te voe ren, ook al staat de nieuwe ba sisschool open voor alle kinderen vanaf „ongeveer" vier jaar. Rita Van een onzer verslaggevers ARNHEM In 1966 werd de restauratie van de Eusebiuskerk in Arnhem afgerond. Er was in totaal zestien jaar aan gewerkt. De kosten bedroegen ruim vijf miljoen gulden. Nu, tien jaar later, is opnieuw restauratie nodig. Er zal ongeveer vier jaar mee gemoeid zijn. Kosten, inclusief inflatie-invloeden, rond negen miljoen gulden. ADVERTENTIES ff» DOG SANAL het gezonde vitaminesnoepje voor uw hond Inv Steun aan vluchtelingen en Cambodja. STICHTING COMITÉ HULPVERLENING ZUID-OOST-AZIË Postbus 1527, Groningen uit Vietnam, Laos In 1973 trof de trotse Euse bius. die in de tweede wereld oorlog was verwoest, een nieuwe ramp: er viel een rib uit het zuidelijk gewelf. Dat deed niet alleen in de kerk letterlijk maar ook bij des kundigen in Nederland fi guurlijk veel stof opwaai en. Er ging een werkgroep aan de slag, die in het inmiddels gesloten gebouw scheuren constateerde. Zij vond een reeks oorzaken, maar zo kan geconcludeerd worden de dader van de hoofdoor zaak zou op het kerkhof lig gen. en wel op een kerkhof uit de vijftiende eeuw. Hoofdoorzaak Voor die hoofdoorzaak, aldus schrijven gedeputeerde sta ten van Gelderland op grond van het rapport aan de sta ten, dient terug gegaan te worden naar de late middel eeuwen. Naar de tijd toen de kerk. waarvan de eerste steen in 1452 is gelegd, werd ge bouwd. Het gebouw is te licht geconstrueerd, en dat had tot gevolg dat er in de loop der eeuwen steeds kleine instor tingen plaatsvonden. Totdat de kerk in de jaren 40-45 de genadeslag kreeg. Bedenkingen De werkgroep kwam, na de instorting van 1973 met een plan dat de hoofdoorzaak be doelde weg te nemen. Zij be grootten de kosten op bijna twaalf miljoen gulden. Het bureau voor architectuur en Stedebouw Cramer- Riemersma-Godthelp te Arnhem maakte een restaura tieplan, waartegen de hoofd directeur van Monumenten zorg een aantal bedenkingen had. Op grond van adviezen vond deze dat met een plan van eenvoudiger opzet kon wor den volstaan. Het architec tenbureau ging aan het werk en kwam toen met een sober der plan. Dit vergt ruim zes en een half miljoen gulden, maar rekening houdend met acht a negen procent kostenstijging per jaar circa negen miljoen gulden. Gedeputeerden van Gelder land hebben de minister van cultuur, recreatie en maat schappelijk werk met het oog op de subsidievoorwaarde ge vraagd ook de nieuwe restau ratie als een geval van oor logsschade aan te merken, maar dat heeft hij geweigerd. Het rijk gaat nu 55 prodent betalen, in plaats van 92'/: procent. De gemeente Arnhem ver strekt 31 procent, maar ont vangt 30 procent terug via de zogenaamde verfijningsrege ling. De provincie neemt, mits de staten een dergelijk voor stel aanvaarden, dertien pro cent voor haar rekening. De hervormde kerkvoogdij van Arnhem moet dan nog één procent betalen, wat gezien de vorige restauratie een bijzonder zware belasting is (ruim 66.000 gulden). De ge meente Arnhem is bereid de kerkvoogdij indien nodig de helpende hand te bieden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 3