iruijters wijst indijken
ian deel Waddenzee af
Proefvoorstelling van
boeiend Vlaams stuk
Gonzalez
een geldvoorraadje te hebben.'
Als je 'n superieur antiek
kastje ziet staan vooreen krats,
is't handig om
Met 'n NMB Service-krediet:
ftredende voorzitter
Sint Martinus" bepleit
insluiting vakcentrale
Toneelamateurs meten
krachten in Landjuweel
N B
i r
ren uitbreiding scheepvaart, geen nieuwe pijpleidingen
ROSA
AMONTILLADO
Alleen inpolderen
op Balgzand in
beginsel aanvaard
ezinnen op ethiek van beroep"
65
Zaterdag anti
cultuur-Rem
demonstratie
Eis van anderhalf
jaar voor overval
op taxichauffeur
Tractor kantelt
en bedelft man
Melle (67)
overleden
ITtj.
NSOAG 26 MEI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 9
ADVERTENTIE)
onze Haagse redactie
e I HAAG De Waddenzee
zlet als natuurgebied ge-
"Mlhaald blijven. Dat is het
jdJingspunt van een gisteren
claf minister Gruijters gepu-
veiterde nota over de hoofdlij-
le 1 van de toekomstige ont-
3r8Jeling van de Waddenzee.
jut en milieu hebben in het ge-
<an de Waddenzee duidelijk de
*te prioritiet, en dat betekent
rkingen op economisch gebied,"
minister Gruijters, die in zijn
fi reeks van maatregelen aan-
die zijn gericht op inperking
activiteiten rond de Wadden
jet karakter en de waarde van
ied bedreigen.
uit4belangrijke maatregel is dat
indijking mag plaatsvinden,
dd.jij Mn belangrijk deel van de
de lenzee betrokken is. De kwel-
velangs de Friese en de Groningse
moeten behouden blijven. Er
ih 1 in het algemeen geen toestem
den voor inpolderingen,
ve
ïee gaat de minister lijnrecht in
de plannen van de provincie
—tand om bij de gemeente Fer-
•radeel een kweldergebied ter.
Ie van vierduizend hectare in te"
ren ten behoeve van de
©uw. Die plannen 2ijn met dit
emen van de minister zo goed
|n de baan.
je punten uit de nota zijn:
|t scheepvaartverkeer van en
ie Waddeneilanden zal niet wor-
itgebreid.
mogen in beginsel geen nieuwe
idingen door de Waddenzee
in aangelegd. Waar dat onver-
.bij rozegeur
en maneschijn
een romantische if
sherry<$m#)
hartveroverend. |TC
De Waddenzee bij Vlieland
mijdelijk is moeten ze met bestaande
leidingtracés worden gecombineerd.
Industrie
Op de bestaande of in aanleg zijnde
industriegebieden rond de zee mogen
alleen nieuwe industrieën worden ge
vestigd indien aan bepaalde milieu
hygiënische voorwaarden wordt vol
daan. Het Eemshaventerrein zal in
beginsel alleen landinwaarts uitge
breid mogen worden.
- Er mogen alleen boringen naar
delfstoffen worden verricht op
zorgvuldig uitgekozen plaatsen.
onze sociaal-economische redactie
>RDWIJKERHOUT „Levert het werk van de vakcentrales
voor militaire ambtenaren profijt op en zo ja waarom
>ekken wij ons als Sint Martinus dan aan de verantwoorde-
eden die daartoe moeten worden aanvaard. Maken we ons
schuldig aan onmaatschappelijk gedrag?"
en de krijgsmacht in het bijzonder,
dan moet er snel een eind komen aan
de bestaande verdeeldheid en ver
snippering.
De aftredende voorzitter verweet de
vraag legde voorzitter H. J. J.
enboom van de katholieke ver-
ag van militaire ambtenaren be-
i de rang van tweede-luitenant.
Martinus, gisteren voor aan de
vergadering van deze militaire overheid dat zij ten aanzien van het
overleg de boot afhoudt. Volgens Balgzand
hem moet er binnen de krijgsmacht
evenals in de gehele over
heidsdienst op alle niveaus overleg
zal worden gevoerd met de vakbon
den „en met niemand anders".
waar de vogel- en zeehondenstand
niet kan worden geschaad. Win
ningsconcessies worden alleen voor
zeer belangrijke voorraden verleend.
Vervuiling
De waterverontreiniging moet
worden teruggebracht door het in
veel uitgebreidere mate zuiveren van
afvalwater. Dat kan worden bereikt
met de uitvoering van de bestaande
plannen voor bouw van afvalwater
zuiveringsinstallaties.
Naar de gevolgen van de huidige
zandwinningen in het gebied zal een
onderzoek worden ingesteld. Pas
daarna wordt beslist of die zandwin
ning mag worden uitgebreid.
De recreatie mag niet verder toe
nemen, en zal in sommige delen ge
saneerd moeten worden.
De militaire activiteiten worden
waar mogelijk verminderd. Twee ac
tiviteiten van de marine worden of
zijn daartoe nu al beëindigd. Zo zal
er op Vlieland geen munitie meer
worden getest, en heeft de marine
luchtvaartdienst de oefeningen op
Tessel-Horst gestaakt.
Schoonheid
Minister Gruijters schrijft in zijn no
ta dat het Waddengebied „een
zeldzaam verschijnsel is waar de na
tuur in belangrijke mate vrij spel
heeft. Dat uit zich op dynamische
wijze en heeft een landschap van
bijzondere schoonheid voortge
bracht". Om de activiteiten, die dit
gebied bedreigen, in te perken heeft
het ministerie alle voor de Wadden
zee van belang zijnde activiteiten
getoetst aan de doelstelling dat na
tuur en milieu behouden dienen te
blijven. Daarnaast heeft men ook de
maatschappelijke betekenis van al
die activiteiten beoordeeld, en dat
afgewogen tegen de eventuele scha
de die aan het milieu wordt toege
bracht.
>nd in Noordwijkerhout. Hij
op deze vergadering na negen
af als voorzitter. Als opvolger
de heer C. A. Cremers gekozen.
enboom zei dat naast de mate-
belangenbehartiging ook steeds
welzij nsactiviteiten, het mee-
n van verantwoordelijkheid
n de samenleving en het bestrij-
ian machts- en gezagsstructu-
lie daarvoor een belemmering
en, uitgangspunten zijn voor
erk van Sint Martinus. Volgens
laat het niet in de eerste plaats
et veiligstellen van het eigen
g, maar om solidariteit. Daar-
leent de heer Hoogenboom dat
reniging die in 1968 uit het NKV
weer moet streven naar uitslui-
>ij de vakcentrale.
„Instrument"
De heer Hoogenboom pleitte ook
voor het opstellen van een visiepro
gram door de vereniging, dat in
concrete actiepunten kan worden
omgezet. Zelf meent hij, dat er bij
alle activiteiten van moet worden uit
gegaan dat de krijgsmacht slechts
een instrument is, dat is onderwor
pen aan de volkswil en de politieke
leiding. „De krijgsmacht is een zaak
van het volk, niet van de militairen",
aldus de heer Hoogenboom.
Ten slotte hield hij zijn leden voor
dat vraagstukken van oorlog en vre
de en de functie die het geweld of het
potentieel geweld daarin vervult van
de hier aan toe dat ook haast zo ingrijpende betekenis zijn voor de
mensheid, dat degenen die tegen die
achtergrond hun diensten aanbieden
aan de samenleving, zich bij voortdu
ring moeten bezinnen op de ethiek
van hun beroepskeuze. „De keuze die
vandaag juist is. kan morgen fout
zijn wanneer de samenleving van het
aanbod van de militair op een zondi
ge wijze gebruik maakt", aldus de
heer Hoogenboom.
smppenng
worden gemaakt met een nau-
Imengaan van de vakorganisa-
n belangenverenigingen nu
vaalf die de belangen dienen
et vrijwillig dienend personeel
e krijgsmacht. Als de vakorga-
es werkelijk de pretentie waar
maken dat ze ook een bijdrage
n aan de ontwikkelingen bin-
e samenleving in het algemeen
Uit die afweging is één in het oog
springende nieuwe ontwikkeling te
voorschijn gekomen, die door de mi
nister wel aanvaardbaar wordt ge
acht. Dat is een havenontwikkeling
en inpoldering op het Balgzand in de
kop van Noord-Holland. De nota
noemt dat in beginsel aanvaardbaar,
al moet er eerst nog een onderzoek
worden ingesteld naar de omvang
van het maatschappelijk nut en naar
de mate waarin de Waddenzee er
door wordt geschaad. Een dergelijk
standpunt heeft ook het provincie
bestuur van Noord-Holland enkele
maanden geleden geuit in een voor
ontwerp voor een streekplan.
Om de bescherming van de Wadden
zee zoveel mogelijk te waarborgen
wil minister Gruijters het gebied ook
indelen bij provincie- en gemeente
besturen. Daartoe moeten er langs
de zee een beperkt aantal krachtige
gemeenten worden tot stand ge
bracht, waartoe een wetsvoorstel zal
worden voorbereid. Verder komen er
ambtelijke adviescommissies, een
waddenadviesraad voor de inspraak
en wil men met Duitsland en Dene
marken gaan praten over afspraken
voor het gehele waddengebied.
De nota wordt gevolgd door een
„planologische kernbeslissing", het-
ANDRE KERSTENS
AMSTERDAM - Het Anti Cultuur
Rem-Comité ziet de demonstratie
die zaterdag om 13 uur op het Mu
seumplein te Amsterdam begint vol
vertrouwen tegemoet. Voor de mani
festatie daarna, om 2 uur in het RAI
Congrescentrum, waar zeer veel ge
zelschappen, groepen en individuele
artiesten optreden, zijn namelijk al
meer dan 2500 kaarten verkocht. En
de kopers déérvan zullen zeker aan
wezig zijn bij de demonstratie.
CRM, en speciaal minister Van
Doorn moet het daar weer eens ont
gelden. „Deze minister" aldus de
Kunstwerkkrant, een speciale uitga
ve van het comité „dient gestalte te
geven aan de gerechtvaardigde eis
voor een democratisch kunstbeleid.
Af te zien van verschraling en aan
tasting van sociale en culturele ver
worvenheden en op te treden tegen
elke vorm van bezuiniging in de cul
turele sector."
En dat zijn er volgens het comité
nogal wat. Er waren veel verslechte
ringen de laatste tijd: er werden ver
schillende toneelgroepen ingekrom
pen of opgeheven, er is een hoge
werkloosheid onder de musici en bij
de filmers, het voortbestaan van Fo
rum staat nog steeds op losse schroe
ven, de positie van het Gewestelijk
Orkest Zuid-Holland is nog steeds
onzeker, de muziekscholen raken
door het uitblijven van rijkssubsidie
in gevaar, tegenwerking (door de
overheid) van de artoteken. beurzen
van (rijks-)kunstacademies zullen
gehalveerd worden en door het ach
terwege blijven van voldoende over
heidssteun worden diverse theaters
met sluiting bedreigd. En dat zijn
dan nog maar een paar voorbeelden.
De overheid moet volgens het comi
té gedwongen worden haar specifie
ke taken ten aanzien van het behoud
én de verdere stimulering van de
Nederlandse cultuur uit te voeren.
Vandaar de manifestatie van zater
dag. die niet gezien wordt als een
einddoel, maar als een startpunt
voor verdere acties.
In het Anti Cultuur-Rem Comité
werken samen individuele kunste
naars, vakorganisaties Anouk/NVV,
BBK, LSF, NB F, NVT. FLOP, het
landelijk comité politieke vorming
en actie, Het Kultureel Front. Fugi
tive Cinema, Vrije Circuit, comité
filmers tegen de bezuinigingen,
Amsterdams StadsjournaaL Geza
menlijke Videogroepen, en enkele
collectieven van beeldende kunste
naars.
Het gepensioneerde echtpaar (Charles Janssens en Co Flower) in ,,Mijn lapje grond onder de zon'*'.
door André Rutten
AMSTERDAM In Vlaanderen en in Nederland worden er op het ogenblik een aantal „proefvoor*
stellingen" gegeven van een nieuw stuk van de Vlaamse schrijver Gaston Gheuens (50): „Mijn lapie
grond onder de zon".
Dergelijke proefvoorstellingen wor
den gegeven van stukken, waarin be
oordelende instanties wei kwaliteiten
ontdekken, maar die nog niet aan
normale opvoeringen toe zijn. Er wor
den een regisseur en een groep spe
lers voor aangetrokken, die samen
met de schrijver aan het werk gaan.
In die werkperiode blijkt, welke wijzi
gingen er nog nodig zijn, en die
brengt de schrijver dan aan.
„Mijn lapje grond onder de zon" gaat
over een gepensioneerd man. die na
een arbeidszaam en zuinig leven met
zijn vrouw geniet van een eigen huis
in een paradijselijk stukje natuur.
Elektriciteit heeft hij er wel. water en
gas nog niet. Hij wordt daar evenwel
belaagd door een paar mannen van
een voortvarende onderneming
een projectontwikkelingsmaatschap
pij waarschijnlijk die in de die
landelijke rust een bungalowpark wil
bouwen, waarvoor dat paradijsje van
het echtpaar moet verdwijnen. De
man blijft er zich tegen verzetten.
Het stuk laat zien, wat voor midde
len. ook ongeoorloofde, zo n onderne
ming kan bedenken om die man het
leven zuur te maken, zonder dat hij er
een reëel verweer tegen heeft.
wat weinig variatie herhaald, deed de
indruk van traagheid nog toenemen.
De scènewisselingen werden door
twee acteurs in de rol van to
neelknechten uitgevoerd met grappi
ge dialogen, die deels op de voorstel
ling sloegen, deels over bij-aspecten
van het thema gingen. Op de duifg
waren die teksten, hoe aardig ook
gedaan, niet sterk genoeg.
Maar ook met dat blijft het een ge
slaagde proefvoorstelling van een
stuk met onmiskenbare kwaliteiten.
HAARLEM Aan het Landjuweel dat van 31 mei tot 5 juni ih
Haarlem wordt gehouden, nemen zes van de meest succesrijke
amateurtoneel-verenigingen deel van de in totaal 95 die zich
hiervoor opgaven. In een reeks van negentien voor- en tussenron-
den zijn vijf van de zes deelnemers aangewezen als de besten uit
hun omgeving. De zesde, het Leidse gezelschap Litteris Sacrum,
mag aan de slotronde meedoen omdat het winnaar was van het
vorige Landjuweel, dat van 1968-69.
geen inhoudt dat tot december door
belangstellenden op de nota kan
worden gereageerd Aan de hand
daarvan vormt de ministerïijn defi
nitieve mening. De nota ligtvanaf
half juni de gehele zomer ter inzage
op gemeentesecretarieën, provincie
huizen en in leeszalen.
iel
"cis.
IADVERTENTIE
•I 'iPif
mi
•Jf 'n Servicekredict betekent: doorlopend een geldvoorraadje hebben.
U spreekt één keer 'n bedrag af en 'n vaste aflossing per maand. En neemt geld op als u 't nodig hebt. U betaalt alleen rente
over het opgenomen bedrag. U kunt altijd uw nog niet opgenomen geldvoorraadje opnemen,
evenals het reeds afgeloste bedrag.
Levendig
Een groep bijzonder goede Vlaamse
spelers onder regie van Cas Baas
heeft daar een levendige, zeer onder
houdende voorstelling van gemaakt.
De dialogen leidden tot een goede,
humoristisch getinte karakterteke
ning. Daardoor woog een zekere
omslachtigheid niet erg zwaar. De
schrijver was uit op een genuanceerd
beeld van het optreden van de onder
neming en van de menselijke reacties
van het echtpaar daarop. De toene
mende druk behandelt hij etappe-
gewijze in een reeks scènes, die alle
kleurig en levendig zijn uitgewerkt,
maar toch slechts een variatie zijn op
het kerngegeven. Dit doet de voort
gang traag lijken. Een andere, op
zichzelf aardige vondst, zij het met
Van een verslaggever
MAASTRICHT - Tegen de 19-jarige
grondwerker W.K. uit Brunssum en
de 24-jarige meubelspuiter W.G. uit
Amstenrade heeft de officier van Jus
titie bij de rechtbank in Maastricht
anderhalf Jaar gevangenisstraf geëist
wegens mishandeling van en bero
ving van een taxichauffeur. In de
nacht van 25 op 26 februari overvie
len zij de man op een eenzame
landweg in Schinnen waarheen zij
zich hadden laten rijden. Zij mishan
delden hem, beroofden hem van een
portefeuille met 475 gulden en gingen
er met zijn taxi vandoor. De taxi
reden zij dezelfde nacht nog geheel
kapot.
Uitspraak 4 juni.
Van een verslaggever
NIEUWENDIJK - De 59-jarige tuin
der P. Walraven uit het Brabantse
dorp Nieuwendijk is gistermorgen
om het leven gekomen bij werkzaam
heden in de boomgaard van zijn be
drijf. De man raakte met zijn tractor
in een sloot en werd daar liggend
onder het voertuig enige tijd later
dood aangetroffen.
Nederland telt ongeveer 2500 toneel
verenigingen, waarvan er ruim dui
zend zijn aangesloten bij het Neder
land Centrum voor Amateurtoneel
dat het landjuweel organiseert. Zo'n
landjuweel heeft tot doel de ge
zelschappen gelegenheid te geven
hun prestaties in nationaal verband
aan die van de anderen te toetsen.
Landjuwelen waren vroeger series
van zeven wedstrijden tussen rederij
kerskamers, de zich met literatuur en
toneel bezighoudende verenigingen
die van het einde van de middel
eeuwen tot In de zeventiende eeuw
floreerden, en waarvan er nog enkele
bestaan. In de jaren 1956-57 is de
traditie weer opgevat ter herdenking
van het overlijden van de prominente
Haarlemse rederijker Pleter Langen-
dijk in 1756.
Het programma van de finale in de
Haarlemse Schouwburg is als volgt:
31 mei Toneelgroep Klein Slotthea-
ter uit Zeist met „De vrouw met het
rode haar" van Sam Locke en Paul
Roberts; 2 juni W.A.K. uit Arnhem
met „Obaldiade 1. 2, 3, 4," van René
de Obaldia; 2 juni T.O.G. uit Leeu
warden met „Vlinders zijn vrij" van
AMSTERDAM Maandagavond is
op weg naar zijn woning aan de
Weteringschans in Amsterdam plot
seling overleden de kunstschilder
Melle J Oldeboerrigter, bekend on
der de kunstcnaarsnaam Melle. Hij
werd 67 jaar. Melle werd op 27 mei
1908 in Amsterdam geboren. Hij was
eerst typograaf en werkte op ver
scheidene drukkerijen, o.a. bij de
Arbeiderspers.
Later ontwikkelde hij zich als een
veelzijdig autodidactisch
kunstenaar. Hij schilderde, tekende,
aquarelleerde, etste en lithografeer
de. alles op een surrealistische ma
nier met een sterk erotische inslag.
Sinds 1953 doceerde hij aan de Ger-
rit Rietveld Academie in
Amsterdam.
Zijn werk was, vooral de laatste tijd
op veel tentoonstellingen te zien.
ook in het buitenland. Veel musea
bezitten schilderijen en etsen van
hem, o.a. het Stedelijk in
Amsterdam.
De begrafenis is vrijdag 11.30 uur op
de Nieuwe Oosterse Begraafplaats in
Amsterdam
Leonard Gershe; 3 juni De nieuwe
Toneelgroep uit Rotterdam met
„Een dag uit het leven van verdoem
de Lowietje" van Pieter Nichols, 4
Juni De Zeeuwse Comedie uit Vlissin-
gen met „Linne" van Israël Horovitz
5 juni Litteris Sacrum uit Leiden met
„Andorra" van Max Frisch.
De prijsuitreiking is op 12 juni in de
Gravenzaal van het stadhuis in
Haarlem.
Raad voor de kunst:
Holland Festival
moet blijven
AMSTERDAM Als het aan de
Raad voor Kunst ligt, moet het Hol
land Festival blijven. Een onge
vraagd advies van de Raad voor de-'
Kunst is het antwoord op de geruch
ten als zou de subsidie aan het Hol-
land Festival afgebouwd worden, zo
viel te beluisteren in het AVRO- J
radioprogramma „Courante". Dit
advies wordt op het moment ver-
stuurd naar CRM-minister Van
Doorn, vlak voor het begin van het
Holland Festival 1976 in de hoop dat
men het advies niet zal beschouwen
als kritiek op het festival van dit
jaar.
Belangrijkste aanbeveling aan de
minister: „voor het geval er prioritei
ten gesteld moeten worden binnen J
de gehele kunstsector, moet het Hol
land Festival niet anders behandeld
worden dan de overige voorzienin
gen." (Orkesten, toneelgezelschap
pen. etc.) De Raad voor de Kunst is
het eens met het streven om „thema
festivals" te maken. Eigentijdse ont-
wikkelingen moeten bevorderd wor-
den d.m.v. opdrachten en eigen pro-
ducties. Er zou tot een beperking
van het aantal manifestaties en de!
geografische spreiding moeten wor-
den overgegaan, terwijl het advies!
tevens pleit voor een meerjarenplan
ning.
Overigens is men van mening dat de
tijdsduur van het festival flexibel!
zou moeten zijn, afhankelijk van de
eisen die een thema stelt. Kritisch
stelt de Raad vor de Kunst zich op J
ten aanzien van het niveau van het
festival. Bovendien wordt gesteld
dat er meer gespecialiseerde advi
seurs moeten komen, die gaan zor
gen voor een zinvolle invulling van
bepaalde thema's.
In het onderhavige advies wordt ge
steld dat de rol van het Holland
Festival zowel nationaal als interna
tionaal van groot belang is
