De eenzaamheid van Groen van Prinsterer
1
Vrijgemaakten groeien
door grote gezinnen
Vandaag?
Moon-sekte geeft VS nieuwe ideologie
Chr.geref.kerken blijven achter
Onze adressen:
Vijftigmiljoenste
voor aartsbisschop
Nieuwe vertaling
NT in Arabisch
VOORB1
Buitenverbanders
blijven zo heten
Wereldcongres van
fundamentalisten
WOENSDAG 19 MEI 1976
KERK-BINNENLAND
TROUW/KWA£D^G 1{
door dr P. N. Holtrop
„Het is de indruk van het tragische dat zijne loopbaan heeft
gekenmerkt
Door zijne vrienden menigmaal niet begrepen; alleen gelaten in
het laatste van den strijd; bij wie hem liefhadden en volgden
niet populair
Deze woorden komen voor in het
hoofdartikel dat De Standaard op
20 mei 1876 wijdde aan de nage
dachtenis van Groen van Prinsterer
die de dag tevoren was overleden.
Had de schrijver van dit artikel
daarbij vooral het oog op Groens
politieke loopbaan, van diens ker
kelijke streven zou hij hetzelfde
hebben kunnen zeggen.
Zelfs na honderd Jaren komt men
bij de overdenking van Groens le
ven onder de indruk van de sfeer
van eenzaamheid die Groen in zijn
strijd voor het herstel der kerk in
toenemende mate omgaf. Teke
nend lijkt mij wat de Wassenaarse
predikant Van Rhijn aan het graf
van Groen meedeelde dat deze in
zijn laatste ogenblikken een beves
tigend Amen schreef bij de woorden
uit Openbaring 7: vers 13 en volgen
de. waar gesproken wordt van hen
die uit de grote verdrukking komen.
Wat is eigenlijk de reden geweest
van Groens eenzaamheid? Onge
twijfeld hebben zij gelijk die erop
wijzen dat zelfs Groens intiemste
vrienden en volgelingen hem op be
slissende momenten in zijn strijd
voor het recht der belijdenis in de
kerk niet gesteund hebben. Die de
oorzaak van Groens eenzaamheid
daarin zoeken kunnen zich beroe
pen op talloze uitlatingen van
Groen zelf, waarin dit besef
doorklinkt. Daarmee is echter niet
alles gezegd. Groens eenzaamheid
vond haar oorzaak tevens hierin,
dat hij in bepaalde opzichten geen
oog had voor wat zijn vrienden
bewoog.
Da Costa
De eerste die hierop attendeerde,
was Allard Pierson. In zijn studies
over het Réveil, later gebundeld in
Oudere Tijdgenoten, wees hij op
Groens „vrijwillige blindheid" voor
wat hem van Da Costa scheidde.
Groens briefwisseling laat ons zien
dat er aanvankelijk tussen Groen
en Da Costa een diep verschil van
inzicht bestaat over de vraag langs
welke weg de hervormde kerk. die
naar beider inzicht in een crisissitu
atie verkeerde, opnieuw een leven
de, belijdende kerk zou kunnen
worden.
Meende Groen dat ondubbelzinnige
handhaving van wezen en hoofd
zaak der gereformeerde belijdenis,
neergelegd in de Formulieren van
Enigheid, zou leiden tot kerkher-
stel, Da Costa verwachtte de herle
ving en genezing der kerk niet van
een hernieuwde binding aan de ou
de belijdenisgeschriften, maar van
een hernieuwde bezinning op Gods
Woord zelf. Hoe immers zou een
oude belijdenis als wapen dienst
kunnen doen in een strijd tegen
nieuwe dwalingen? Vol vertrouwen
was Da Cósta over de afloop van de
strijd. De waarheid Gods zou nog
voller, nog heerlijker openbaar wor
den. Ook de kerk zou een nieuwe,
nooit tevoren gekende, gestalte ont
vangen. Anders dan Groen zocht
Da Costa de volmaaktheid van de
kerk niet in het verleden, maar in
de toekomst. „De ware kerk is in
deze bedeeling een embryo; hare
volkomenheid ligt in de toekomst,
naar het prophetisch woord".
Overeenstemming
Uit de briefwisseling blijkt voorts
dat er tussen Groen en Da Costa in
de vragen rondom kerkherstel een
zekere overeenstemming werd be
reikt. Zij laat zien dat Da Costa zich
liet overhalen niet afzijdig te blij
ven toen Groen in de zomer van
1848 een representatief deel der
orthodoxie binnen de hervormde
kerk wist te bewegen tot een ge
meenschappelijke verklaring aan
de synode en de koning. Da Costa^
Mr. G. Groen van Prinsterer
verenigde zich toen, om des lieven
vredes wil, met degenen die vroegen
om de handhaving van de kenmer
kende waarheden die geformuleerd
waren in de belijdenisgeschriften
der hervormde kerk.
Nooit heeft Groen echter begrepen
dat het verschil tussen zijn kerkop
vatting en die van Da Costa méér
was dan een verschil van nuance.
Gelézen heeft hij in Da Costa's brie
ven dat deze liever de overeenstem
ming van 1848 zou prijsgeven dan
zijn eigen visie op de te volgen weg
tot kerkherstel. maar bcgrépen
heeft Groen het niet. Nooit heeft Da
Costa's eschatologische spreken
over de kerk bij Groen weerklank
gevonden. Hoe zou Groen anders
ooit zo verbitterd hebben kunnen
spreken over de illusie van hen die
bewogen waren over de ..kerk der
toekomst", als hij deed na Da Cos-
la's dood in een discussie met
Gunning?
Groens eenzaamheid. Zij werd ver
oorzaakt niet alleen doordat zijn
vrienden hem niet begrepen, maar
evenzeer omdat hij hén niet be
greep. Zulk wederzijds gebrek aan
begrip valt niet alleen te constate
ren in Groens relatie met Da Costa
en diegenen die in diens spoor een
dynamisch kerkbegrip huldigden
(de ethischen), maar evenzeer in
zijn verhouding tot de confessione
len: diegenen die mét Groen het
herstel der kerk verwachtten in de
weg van handhaving der geformu
leerde belijdenis. Ook over Groens
contacten met hen viel de schaduw
van het isolement.
Wezen en hoofdzaak
Het was voor Groen op de reeds
genoemde bijeenkomst in de zomer
van 1848 voldoende, wanneer de
aanwezigen zich zouden kunnen
verenigen in een verklaring, waarin
aangedrongen werd op handhaving
van wezen en hoofdzaak der her
vormde belijdenis. Maar: welke
leerstukken hoorden daartoe? Aan
vankelijk was Groen, uit bezorgd
heid de gewonnen eenheid te zien
verkeren in nieuwe verdeeldheid,
niet bereid een nadere precisering
te geven van wat al dan niet tot de
kenmerkende waarheden gerekend
behoorde te worden.
Op aandrang van enkele aanwezi
gen kwam Groen tenslotte toch tot
een nadere omschrijving. Hij noem
de toen een aantal leerstukken,
waarvan hij kon aannemen dat alle
aanwezigen deze gehandhaafd zou
den willen zien. De predestinatie
leer (de leer der voorbeschikking),
zoals die in de Dordtse Leerregels
was ontvouwd, noemde hij uit tac
tische overwegingen niet. Hij wist
dat over de vraag of dit leerstuk, in
deze vorm. bindende kracht zou
moeten hebben in de kerk. niet
eenstemmig gedacht werd. En om
die eenstemmigheid ging het hem.
Meende Groen na afloop van de
vergadering dat de basis gelegd was
voor een gemeenschappelijke strijd
voor het herstel der kerk, het ver
loop der gebeurtenissen na 1848
heeft duidelijk gemaakt dat Groen
zich vergiste. Typerend is het ver
haal dat de bekende Amsterdamse
predikant Hasebroek jaren later
aan Groen deed over de afloop van
die naar Groens mening glorieuze
dag in 1848:
„Het was in den namiddag van
den onvergetelijken 18 Aug. 1848,
dat een deel der opgekomen broe
ders 2amen dineerde bij Pierson.
Onder de gasten was ook een (ik
meenFriesch predikant, Sypkens
geheeten. Deze nam aan 't dessert
te midden der uitboezemingen en
toasten, vol van vreugde en dank
over den afloop, het woord, om zij
ne overtuiging uit te spreken, dat
wij thans in plaats van een dank
en vreugde-, veeleer een lijkfeest
hadden te vieren. Heden toch,
sprak hij, is de Nederlandsche Ge
reformeerde Kerk feitelijk begra
ven. Den dag, waarop de leider van
de getrouwe leden dier Kerk toe
laat dat de praedestinatie achter
wege blijve op het register der
leerstukken, die volgens onzen
eisch aan koning en volk te richten,
moeten worden gehandhaafd, heeft
onze nationale Gereformeerde
Kerk qua talis (als zodanig) opge
houden te bestaan."
Men kan zeggen en met recht
dat Sypkens en al degenen na hem
die aandrongen op de handhaving
van de gehele belijdenis, zoals de
Haagse jurist Van der Kemp. de
Utrechtse predikant Barger en de
Utrechtse hoogleraar De Geer van
Jutfaas, niet begrepen hebben
waarom Groen niet verder wilde
gaan dan een vragen om handha
ving van wezen en hoofdzaak der
belijdenis.
Men kan zeggen dat zij geen oog
hadden voor Groens bezorgdheid
dat een strikte handhaving van de
gehele belijdenis ertoe zou leiden
dat niet „enkel de vijanden van het
kruis, maar ook de vrienden des
Heeren" zouden geweerd worden.
Maar opnieuw, heeft Groen be
grepen waarom de anderen aan
drongen op de handhaving van de
gehele belijdenis? Heeft hij begre
pen dat Barger gelijk had toen deze
hem schreef:
„Men moet in de Gereformeerde
Kerk bijaldien (wanneer) men zich
op hare Belijdenis beroept, of die
confessie in haar geheel aanvaar
den. of verzaakt men daarvan zelf
een deel b.u. de praedestinatie,
het cor Ecclesiae (het hart der
kerk) dan is men op Kerkregte-
lijk terrein magteloos tegen ieder,
die daarvan een ander deel ver
zaakt".
Het antwoord op de vraag of Groen
Bargers gelijk zag, zal ontkennend
moeten zijn. Want steeds, ook wan
neer hij door de ethischen op deze
door Barger onder woorden ge
brachte consequentie gewezen
werd, heeft Groen daarop bitter en
afwijzend gereageerd.
Groens eenzaamneia: niet aneen
ten opzichte van Da Costa en de
ethischen, maar ook in de kring der
confessionelen.
Maar de schrijver van het herden
kingsartikel in De Standaard ver
giste zich toen hij schreef over het
tragische dat Groens loopbaan ken
merkte. Het was niet de tragiek, die
Groen ertoe bracht. Amen te schrij
ven onder de tekst uit Openbarin
gen 7.
Dr. P. N. Holtrop. kerkhistoricus, is
verbonden aan de theologische facul
teit van de Vrije Universiteit te
Amsterdam.
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Afgestudeerden VU (3) Dienstweigering
Nooit zal ik die joodse zakenman
vergeten, die ik in de vooroorlogse
jaren met de opkomst van het natio
naal socialisme uit hoofde van mijn
werk nogal eens bezocht. Bij één van
die gelegenheden bood hij me een
luciferdoosje aan met daarop aange
bracht een reclame voor de NSB.
Stomverbaasd vroeg ik hem hoe hij
als jood zo iets doen kon. waarop hij
me antwoordde onder verwijzing
naar de bij mij veronderstelde demo
cratische tolerantie dat het nationaal
socialisme hier in Nederland heel iets
anders zou worden dan het Duitse.
Het verdere verloop is ons bekend.
Hem ook. maar hij heeft het niet
overleefd.
L'histoire se repète. Een advertentie
met de namen van velen die aan de
VU. afstudeerden, roept om vrij
baan in alle sectoren voor het atheïs
tisch communisme
Het is In en ln droevig, maar we
mogen ons gelukkig prijzen, dat we
in tegenstellinig met honderden mil
joenen. juist vanwege ons democra
tisch bestel, hier nog iets van mogen
zeggen en er iets tegen kunnen doen.
Daarom, hulde aan het V.U.-bestuur!
St. Michielsgestel
Jac. van de Wal.
Laat de Jehova getuigen a.u.b. uit
dienst, zodat ze de jongeren, christen
of niet-chnsten. niet kunnen infiltre
ren. Bidt dat de christenen in dienst
mogen getuigen van het geloof in
Jezus Christus, als Verlosser en
enigste Zaligmaker.
Ermclo Peter Kits
Duurder
Waar blijft de dankbaarheid over het
vele goede dat God ons schenkt? Wel
dat de levensmiddelen duurder
worden. Maar niet over de dure patat
en chips, en het brood in de vuilnis
bak. Een dure vakantie met dure
caravan, dat is heel gewoon. Moppe
ren bij de vleespotten. God straft
ons naar onze zonden niet. Laten we
daarvoor bidden.
Berkel mevrouw Monster
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De gereformeerde kerken (vrijgemaakt) zijn in 1975 met 1481 zielen gegroeid, de
christelijke gereformeerde kerken met' 320 zielen.
Israël (slot)
Vrijgezellenleger
In de krant van afgelopen zaterdag
stond een nieuwe maatregel van de
heer Vredeling om op defensie te
bezuinigen: gehuwden hoeven niet
in dienst. De kloof tussen (mijn)
rechtsgevoel en de „rechts"-praktijk
wordt hierdoor nog groter. Het huidi
ge vrijstellingsbeleid is al zeer twij
felachtig. Zo kan bijvoorbeeld een
afgestudeerde op grond van ver
meende onmisbaarheid voor de we
tenschap of het onderwijs, vrijstel
ling verkrijgen. Naar mijn overtui
ging wordt door dit vrijstellingsbe
leid de diepste intentie van het recht
d.i. de gelijke bejegening van iede
reen miskend, zo niet ontkend. Ik
acht mij dan ook gerechtigd om al
leen al op grond van dit vrijstellings
beleid dienst te weigeren.
Utrecht R. K. Henstra
AMSTERDAM
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101.
ParKStraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE'GRONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Te:. 05200-17030
De hr. Wirtz (TR/kw 8/5) vergist zich.
De VN vormen een politiek lichaam,
niet een rechtsprekend. Resoluties
van de Alg. Verg. zijn aanbevelingen,
niet meer dan dat. Het verdelen van
een stuk land onder zijn bewoners en
een groep kolonisten (res. 181) be
hoort niet tot de bevoegdheden van
enig orgaan van de VN. De UNSCOP
(VN-kommissie in 1946-'47) vond de
volgende feiten: de joodse bevol
kingsgroep vormde nog niet deel
van de totale bevolking (grotendeels
waren dezen geïmmigreerd tijdens
het koloniale bewind, onder protest
van de zich terecht bedreigd voelen
de autochtone bevolking». Zij hadden
15% van het bebouwde land in eigen
dom verworven. Palestina zou nu als
volgt worden verdeeld: een joods deel
met 55% van het land met een bijna
even grote arabische als joodse be
volking. beide c.a. 500.000: en een
Palestijns deel. 45%. met c.a. 700.000
arabieren en slechts 25.000 joden. In
het te internationaliseren Jeruzalem
beide groepen c.a. 100.000. De door de
UNSCOP voorgestelde grenzen wa
ren zeer grillig getrokken, zodanig
uitgekiend dat het Joodse deel zo
groot mogelijk werd. en er toch in dat
deel net een joodse meerderheid
bleef. Geknoei dus. en geen neutrali-
teit.Amsterdam D.J. Mulder
Dat blijkt uit de zojuist verschenen
jaarboeken van deze beide kerken.
De ledenaanwas van de gereformeer
de kerken (vrijgemaakt) is iets min
der dan in 1974, toen deze 1809 be
droeg. Maar de vrijgemaakten blij
ven met een groeipercentage van 1.6
sneller groeien, dan de Nederlandse
bevolking in haar geheel (1,0 pro
cent).
De christelijke gereformeerden groei
den iets meer dan in 1974 (53). maar
blijven met hun 0.4 procent achter bij
de bevolkingstoename.
Volgens de nieuwste statistieken tel
len de gereformeerde kerken (vrijge
maakt) nu 92.065 zielen in 262 kerken
met 172 dienstdoende predikanten.
Hierbij zijn uiteraard de circa 29.000
„buitenverbanders" niet begrepen.
De christelijke gereformeerde kerken
tellen 71.702 zielen in 174 kerken met
125 dienstdoende predikanten.
kerken verschillen nauwelijks meer
van die van de bevolking als geheel.
De vrijgemaakt-gereformeerden ver
tonen duidelijk een eigen levensstijl. Werfkracht
De christelijke gereformeerden bewe
gen zich daartussenin.
Doop
Wie de nadere specificatie van de
ledenstatistieken van beide kerken
vergelijkt, ontdekt enkele markante
verschillen. In de gereformeerde ker
ken (vrijgemaakt) worden kennelijk
veel meer kinderen geboren. Vorig
jaar werd daar namelijk 2270 maal
het sacrament van de doop bediend
aan kinderen'van de gemeente. Dat
betekent een geboortenpercentage
van 2.5.
Bij de christelijke gereformeerden
ging het doopvont 1254 maal open,
een geboortenpercentage van 1.8.
Ter vergelijking: in de gereformeerde
kerken is dit 1.5 procent, terwijl het
geboortenpercentage van de Neder
landse bevolking als geheel in 1975
1.3 bedroeg.
De conclusie lijkt voor de hand te
liggen: de opvattingen over geboor-
tenregeling binnen de gereformeerde
LONDEN Aartsbisschop Coggan
van Canterbury heeft in zijn functie
van voorzitter van de wereldbond
van bijbelgenootschappen het vijf
tigmiljoenste exemplaar van het
nieuwe testament in Engelse om
gangstaal ..Good News voor modern
man" ontvangen. Volgens het blad
van het Nederlands bijbelge
nootschap ..Met de bijbel de wereld
in" heeft dit nieuwe testament in
paperback alle boekenrecords in de
wereld gebroken. Binnen een jaar na
verschijning waren er al acht mil
joen van verspreid. Het heeft het tot
nu toe meest verkochte boek (van
dokter Spock) met vele miljoenen
overtroffen en is nu het eerste boek.
waarvan er binnen de tien jaar vijf
tig miljoen zijn verkocht. Nog dit
jaar zal de complete bijbel in de
Engelse omgangstaal verschijnen.
Ook aan een complete bijbel in de
Nederlandse versie „Groot Nieuws")
wordt gewerkt.
NEW YORK Binnenkort ver
schijnt een nieuwe vertaling van het
nieuwe testament in het Arabisch, zo
heeft het Amerikaans bijbelge
nootschap meegedeeld. Aan het ou
de testament wordt nog gewerkt. In
1969 is men aan deze nieuwe Ara
bische bijbelvertaling begonnen. De
nu nog algemeen gebruikte bijbel
vertaling is van de Amerikaanse zen
deling Cornelius van Dijck uit de
vorige eeuw.
Ook op een ander punt illustreren de
cijfers duidelijk, dat de christelijke
gereformeerden minder geïsoleerd
staan, dan de vrijgemaakten. Het
„kerkelijk grensverkeer" is aan de
christelijke gereformeerde grenzen
namelijk beduidend intensiever.
In de christelijke gereformeerde ker
ken werden in 1975 1205 personen tot
de gemeenschap der kerk toegelaten,
terwijl in totaal 1466 buiten de kerk
raakten. In de gereformeerde kerken
(vrijgemaakt) waren deze getallen
respectievelijk 557 en 871 In dat
laatste cijfer is dan nog het bijzonde
re feit begrepen, dat in Maassluis de
gemeente van ds. H. van Tongeren
(265 zielen) buiten het kerkverband
werd geplaatst.
De vrijgemaakt-gereformeerden heb
ben dus minder werfkracht, maar
zijn aan de andere kant duidelijk
honkvaster dan de christelijke gere
formeerden.
Van beide kerken geldt, dat er meer
lid worden door geboorte, dan krach
tens toetreding van buiten. Van bei
de kerken geldt ook. dat meer men
sen hun kerklidmaatschap beëindi
gen doordat zij zich onttrekken, dan
door overlijden.
Het aantal verontruste gereformeer
den. dat naar een van deze beide
kerken overstapt, wordt minder. In
1974 noteerden deze beide kerken
samen 917 gereformeerden, die over
kwamen, in 1975 695.
Het Handboek 1976 ten dienste van
de gereformeerde kerken (vrijge
maakt; red.) in Nederland is een uit
gave van Oosterbaan en Le Colntre
te Goes en kost 8.90. Het Jaarboek
1976 van de christelijke gereformeer
de kerken verscheen voor 6,75 bij Van
Brummen te Dordrecht.
BRIEVEN
bri^oui
Altijd interessant zijn de
de preken van de heilige past
Ars, Jean-Marie Vianney.
gen zijn was hij er één van, di
wel vast uit wat van deze ra
kend geworden is. Alleen al ofot
van de volgende totaal
vroomheid gespeende brief a
dame die haar man wegei
wangedrag verlaten had.
>nze soci
ICHT -
ter Boer
an de je
jenaai
in. dat
één ba
•geling
an de W
it en
zij 5
Als beving
dat zij
mon
werk
werkl<
ister
nade v
eer I9i
en. Vei
jonge
gev
jon
„Mevrouw,
Ik heb uw man gezien; hij is
retraite. Ik verzoek u dringenn'
opnieuw met hem te verenig
gij uw plicht wilt doen, zult gij
kig zijn, denk ik. Ik groet u eeAtwerpe
J.-B-M. VIA
pastoor v
Korter ken het m.i. niet. De
was in die tijd doorslaggevi
daar gaat deze heilige van ui
was mevrouw ook mee vert
Wie zijn plicht doet wordt gel
Denk ik, voegt hij eraan toe.
kleine marge die hij onderhol
opzichte van absolute standp
Zelf deed hij zijn plicht, wat
neerkomt dat hij zoiets als eei
complete nieuwe levensstijl
gaf. Tijdens zijn leven verkoi
reeds zijn huisraad, waarvan
zien was dat het antiquarisc
waard zou worden, om dai
me kinderen te helpen. Eer
mejuffrouw Ricotier kocht
manier zijn gehele inboedel vi
tig frank waar Vianney toei
gend om verlegen zat. Een
als je 't mij vraagt.
KAMPEN De gereformeerde ker
ken (vrijgemaakt buiten verband)
hebben besloten, erin te berusten
dat zij voorlopig met deze naam aan
geduid worden. Een commissie heeft
opdracht gekregen, op het volgende
convent met een voorstel te komen
voor een definitieve naam.
Dat volgende convent (landelijke
vergadering) zal in 1978 in Wezep bij
Zwolle gehouden worden.
De kwestie van de naam werd acuut
op de laatste dag. dat het convent-
1976 vergaderde. Daar kwam name
lijk het contact met de overheid (on
der meer voor het aanvragen van
radio- en tv-zendtijd) ter sprake. Het
moderamen van het convent stelde
voor. de kerken te presenteren onder
de voorlopige naam „Nederlandse
gereformeerde kerken", zonder lid
woord. omdat dit te pretentieus zou
zijn. Het Informatieboekje van deze
kerken gebruikt ook deze naam.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Gameren: L. Qil
Molenaarsgraaf; te Sliedrecht.-i
Oostinga te Lisse; te Renkum: J
S. W. Verploeg te Oucfel|
Ridderveld.
erve
NEW YORK „Unified Family", de omstreden sekte van de
Koreaan Sun Myung Moon, gaat het tweehonderdjarig bestaan
van de Verenigde Staten op grootse wijze herdenken.
Op 1 juni wordt in het speciaal daar
voor verbouwde Yankee-stadion te
New York een bijeenkomst gehouden
onder de naam „God zegene Amerika
festival". Volgens Unified Family zal
de toespraak van Moon een zeer bij
zondere inhoud hebben.
Ook eind vorig jaar heeft Moon een
gekregen om de wereld te redden,
nadat Israël, de Romeinen, de r.k.
kerk en Engeland er niet in geslaagd
waren deze roeping te vervullen.
Tegen Gods wil
God gaf Amerika de overwinning bij
twee wereldoorlogen. Ook inspireer
de Hij Amerika om de Verenigde Na-
speech gehouden over tweehonderd ties te organiseren, bedoeld als een
jaar Verenigde Staten. Amerika, zo wereldregering, gegrond op de chris-
zei hij toen, heeft van God de roeping telijke leer.
Het was echter absoluut tegen Gods
wil, dat ook de communistische lan
den lid konden worden. Verder had
God verwacht, dat Amerika haar lei
derschap over de wereld zou hebben
uitgebreid en niet dat de VS toe zou
den geven aan de Sovjet-Unie, de
..leider van de satanische wereld".
Amerika heeft echter toegestaan, dat
het communisme de overhand kreeg
in Oost-Europa en Azië. Van de ker
ken. die ook tekort zijn geschoten in
hun strijd tegen het communisme,
valt volgens Moon nauwelijks meer
iets te verwachten. Daarom is de
„Unification Church" het nieuwe ide
aal. dat Gods plan openbaart. Ameri
ka kan door haar de ideale wereld
bewerken. Door een nieuwe samen
werking tussen godsdienst en staat
moet Amerika de uitdaging aanvaar
den om met God te werken aan zijn
koninkrijk op aarde. Amerika moet
vooruitstormen als Gods vlaggedra-
ger, aldus Moon.
In de Verenigde Staten en in vele
Europese landen is geprotesteerd en
gewaarschuwd tegen de ronselme-
thoden van Moons volgelingen en te
gen de indoctrinatie, vooral van jon
geren.
Geen zin
Anderen hadden hiertegen als be
zwaar. dat „Nederlandse gerefor
meerde kerken" geen eigennaam,
maar een soortnaam is. Ds. O. Mooi-
weer uit Enschede vond. dat de
gangbare aanduiding „buiten ver
band" geen zin meer had. omdat
deze groep nu weer een kerkverband
heeft gevormd. Hij stelde dan ook de
naam „gereformeerde kerken vrijge
maakt in vernieuwd verband" voor.
Maar de meerderheid was ervoor, de
naam voorlopig nog maar te laten
wat hij is. waarbij d^. H. J. van der
Kwast uit Amstelveen de huidige
naam (vrijgemaakt buiten verband)
positief waardeerde. Hij zag er iets
appellerends in.
WASHINGTON Dit najaar zal in
Edinburgh. Schotland een we
reldcongres van fundamentalisten
worden gehouden. Het initiatief
daartoe is genomen door leiders van
de Bob Jones-universiteit in de Ver
enigde Staten. Dr. Carl Mclntire
meent, dat een dergelijk congres ge
organiseerd zou moeten worden door
zijn internationale raad van christe
lijke kerken (ICCC). Wat er tot nu toe
bekend is. is hem niet militant ge
noeg. Onder degenen, die bij de voor
bereiding zijn betrokken, zijn vrien
den van Billy Graham. Mclntire
noemt het daarom allemaal „neo-
fundamentalisme".
Conferenties
Ds. Richard Wurmbrand spreekt
over „de ondergrondse kerk" in
Doornspijk (25 mei), Sneek (27 mei),
Middelburg (28 mei), Nijkerk (31 mei)
en Rijssen (1 juni), mevrouw
Wurmbrand in IJmuiden (24 mei).
Katwijk aan Zee (25 mei) en Gene-
müiden (26 mei). Inf. tel. 030-764344.
Is goede wil voldoende? Zomer-
conferentie van de hervormde gene
rale diakonale raad. van vrijdagmid
dag 28 mei twee uur tot zaterdag
middag 29 mei half een in het Evert
Kupersoord in Amersfoort. Inl. en
aanm. tel. 030-332426
Spiritueel reveil?! Kontaktdagen
voor iedereen die betrokken is bij
jongerenpastoraat en jeugdwel-
zijnswerk over spiritualiteitsver-
Aangenomen naar Hardel
(toez.): G. J. v.d. Stouw te Kiel
Ter Apel (buiteng. wijkgem.)j
Oosterhessele: J. ter Haar f
neker.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Soest en te Eeltf
Land te Ruinerwold-Koekangé
/ine
Benoemd tot godsdienstleraaifarrev
de MTS te Ede: J. F. van Sevenbpt z
Harskamp die deze benoeming
aangenomen.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Utrecht-N.W. en t
kenburg-Zuid: P. Groenenberg
thuizen: te Bedum: H. J. Boit4ai
Zuidwolde.
hrist
nan
laai*
K. b
vdA
Ire h
ndet
de
Op 75-jarige leeftijd is overledesact
J. Douwes te De Bilt. Vanaf her
diende hij de hervormde gemei me
van achtereenvolgens Haulei [get
Minnertsga, Oostermeer, misc
Hertogenbosch en. van 1946 to ,eiai
emeritaat in 1965, Rossum. Hij en.
een der oprichters en enkele j
penningmeester van de lande ^ti
stichting protestantse ziekenve |eaj
ging het Wit-Blauwe Kruis en n
enkele jaren scriba van de provii ÏVI
le kerkvergadering van Gelderlfynt
gi
rop
ome
rde
iist<
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Naarden:
Vuuren te Zaamslag
Ds. J. Douwes
D. J
VOO
mik
Bisschop Bluyssen
ke
toi
Bisschop Bluyssen van Den B em
heeft het voormalig kerkbestuu:
de Lambertuskerk in Eindhovi
ten weten, dat hij nog steeds bi
is tot een gesprek. De bisschop
innert echter aan het feit. da lerl
voor dit gesprek twee voorwaa kei
heeft gesteld, waarvan hij er sle e
één vervuld acht. Het kerkbes
heeft wel voldaan aan de wens
de bisschop, de eucharistievierii i.
in de Lambertuskerk te beëindi t is
maar laat volgens de bisschop ni oei
veel in het onzekere, of het ber
tot volledige integratie van de
bertus in de parochie Gestel-
De bisschop heeft het kerkbes
gevraagd, eerst de onduidelijk Dï
hierover weg te nemen. Ider
ter
oni
iif8
Drs. H. Geurs
Drs. H. Geurs. hervormd predilj
te Broek op Langedijk, promo]
vrijdagmiddag aan de univers
van Amsterdam tot doctor in de
geleerdheid. Zijn proefschrift is i
teld „Te bevrijden vrijheid. Eeni
menhistorische beschouwing i
het vrijheidsbegrip bij Augusti
Bernard van Clairvaux en Lutl)
Drs. Geurs (45) was aanvankelijk
derwijzer in Amsterdam. Na vijf
jaar ging hij theologie stude xr
Sinds 1972 staat hij ln Broekpv
Langedijk.
schijnselen bij jongeren, maar
31 mei half elf tot dinsdag 1 juni
vijf in meditatiecentrum De F
mos. Prins Hendrikkade
Amsterdam. Inl. en opg. bij de
tholieke jeugdraad, tel. 030-3163
