echtbank partijdig proces Frans H. Verdediger Frans H.: Wellicht hadden hier anderen moeten staan 3 3 Verrassend gespeelde voorlichting voor pubers iïouw kunélijke benadering ver te zoeken Schuld niet met enige zekerheid vast te stellen Inbraken opgelost ^thoven-cyclus is ?">ikale trekpleister rertegenwoordiger - OCHTEND OPNIEUW H NATIONALE RAAD VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN GEROUTINEERDE TYPISTE W/KWG 15 MEI 1976 TROUW/KWARTET H 9 voord e'ing .eo Kleyn roces van de eeuw" is hoofd fcaak tegen de 40-jarige fle/ndjrpieegkundige Frans £erkrade genoemd. De irhtsp rechtbank is er k eens goed voor gaan «*Voor Nederlandse be- men i ongebruikelijk lang, iken, verdiepte zij zich k raag of de negen „insu- en andere ver- -1946 jüe de verdachte ten ijn gelegd, wettig en ieren. gend, zoals dat heet, der Gn kunnen worden ge- jenemh elk geval kan zij er n worden beticht snel 3a wat iets anders is dan ht) te hebben gepleegd. -die drie weken is wel de prezen of de verdachte ook erd gedaan op een manier s in de eeuw toch wel mag Het antwoord op die i niet anders luiden dan Maastrichtse proces noch letter, noch naar de geest wetboek van strafvordering pen. cel 302 van dat wetboek luidelijk gesteld: „Noch de er noch een der rechters i de terechtzitting blijk van overtuiging omtrent de of onschuld van den ver- De president van de tik, mr. G. C. G. J. Mermes- een van de drie naast hem is rechters leken dat artikel >n over het hoofd te hebben n woord en gebaar gaven zij dan eens blijk van omtrent >f onschuld van de verdach- minst in het duister te tas- ans H. leek herhaaldelijk er dan één officier van justi- te hebben. takel looster van de drie de echte van justitie (die dan ook 3 opstond), had met deze nk in ieder geval weinig theden. Bij hem onwelgeval lige interrupties tijdens de onder vraging van de verdachte, was de president meestal snel bereid daar voor lichtelijk bedremmeld, naar het leek. zijn verontschuldigingen aan te bieden. Ook bij onderbrekin gen door de raadsman van H. werd de officier op zijn wenken bediend. Wellicht mede als gevolg daarvan liet de verdediger, mr. J. J. M. Her mans, opvallend weinig van zich horen als zijn cliënt door de verte genwoordiger van het openbaar mi nisterie of de rechtbank onder vuur werd genomen. Blijkens uitlatingen In de wandel gangen had Hermans er overigens ook niet veel zin in de rechtszaak nog theatraler te maken dan zij door toedoen van de officier van justitie, niet beducht voor wat spektakel, bij tijd en wijle al was. Een nuchtere en zakelijke benade ring van de verdachte en de hem ten laste gelegde feiten was in het algemeen nogal ver te zoeken, al had de president bij het begin van de zitting zelf gewezen op de wense lijkheid „de zaak tot de juiste pro porties terug te brengen." Waar an ders dan in een gedateerd to neelstuk wordt tegenwoordig nog „Waarvan akte" geroepen? In de Maastrichtse rechtszaal was het niet van de lucht. Van buiten Aan de vooravond van het proces schreef een Limburgse krant dat officier van jusitie Booster vrijwel alle op de zaak betrekking hebben de processen-verbaal en rapporten van buiten kende. Na eerdere spec taculaire en met succes bekroonde vervolgingen was er deze even am bitieuze als bekwame officier alles aan gelegen de ontkennende ver dachte Frans H. op de knieën te krijgen. Niemand die hem dat euvel zal kunnen duiden. Toch viel niet aan de indruk te ontkomen dat zijn offensief werd ontsierd door zijn hardnekkige po gingen bij het stelen van de show ook de verdediging te benadelen. Ergerlijker nog dan de kleinerende opmerkingen die hij soms aan het adres van de raadsman maakte, was zijn streven de belangrijkste en eigenlijk enige getuige ten gunste van de verdachte, H's gewezen col lega J. M. R. Moons, de mond te snoeren. Moons kwam op de proppen met verklaringen die nu eens niet H.. maar anderen in de Lückerheidekli- niek belastten. De officier deed het voorkomen alsof de getuige slechts „ouwe koeien" uit de sloot wilde halen, en stelde de rechtbank voor van de getuigenverklaring af te zien. Zelfs de rechtbank ging dit te ver. Brieven Daarbij moet erop gewezen worden dat de officier zelf omringd was door een batterij getuigen, van wie een aantal permanent tot zijn be schikking stond om, soms door middel van hem toegestopte brief jes. leemten in de ter zitting naar voren gebrachte beschuldigingen tegen H. op te vullen. Aan dat brief verkeer werd met name deelgeno men door de aan de Lückerheidekli- niek verbonden arts Yvonne Vij gen-Duif, die, zoals de officier waar derend zei de stoot tot de strafver volging van H. heeft gegeven. Als medisch deskundige speelde mevrouw Vijgen op de zitting, ge zien de haar toegewezen plaats in de rechtszaal zelfs letterlijk, een centrale rol. Daarbij kwam duide lijk naar voren dat zij tijdens het gerechtelijk vooronderzoek een zelfde rol heeft gespeeld, wat toch wel een wat merkwaardige figuur genoemd mag worden. Haar rol was des te opvallender, waar andere art sen uit de kliniek tijdens het proces in geen velden of wegen te beken nen waren. Zeef Behalve de al genoemde getuige Moons werd van de zijde van de verdediging slechts de psycholoog drs. W. H. Derks als getuige- deskundige décharge in het veld gebracht. Dat de officier van justi tie een hartig woordje wisselde met deze medewerker van de Psychia trische observatie-kliniek van het gevangeniswezen (POK) in Utrecht, was hem, opnieuw, geenszins kwa lijk te nemen. Ten slotte was het Officier van justitie mr. Booster oordeel dat de psycholoog over H. velde, gunstiger dan de officier wel gevallig kon zijn. Opmerkelijker was dat de tot on partijdigheid verplichte rechtbank, althans de president daarvan, even eens meende te moeten afdingen op de waarde van het psychologisch rapport, waarin een „kritische zeef" werd gemist. Met het ontbreken van die zeef werd bedoeld, dat de psycholoog te veel voor zoete koek had geslikt wat H. hem allemaal had verteld. Geen enkel woord van kritiek daar entegen had de rechtbank op het rapport van de eveneens aan de POK verbonden psychiater dr. J. G. Schnitzler, waarin toch evenmin, zij het in andere zin, een „kritische zeef" te ontwaren viel. Voorzover uit de behandeling van dit rapport ter terechtzitting viel af te leiden, had de psychiater zich weinig kri tisch, om niet te zeggen: kritiekloos, aangesloten bij de ongunstige be oordelingen die de getuigen blij kens de processen-verb aal van H. hebben gegeven. Schijnwerpers Uit de bespreking bleek in elk geval niet dat die kwalificaties na eniger lei wetenschappelijk onderzoek (waarvoor toch een psychiater wordt ingehuurd) juist waren be vonden. De psychiater reageerde ook nogal geprikkeld, toen de raadsman hem lakoniek vroeg wel ke methoden van onderzoek hij ei genlijk had gehanteerd. De Maastrichtse rechtbank heeft haar werk moeten doen in het volle licht van de schijnwerpers. Dat daarbij met de ogen werd geknip perd, is heel begrijpelijk. Maar het was natuurlijk geen reden om af en toe de ogen maar helemaal dicht te doen. door Leo Kleyn MAASTRICHT Op de publieke tribune werd gisteren geapplaudisseerd, toen de verdediger van hooldverpleger Frans H., mr. J. J. M. Hermans, opmerkte: „Gezien de noodtoestand die in de Lückerheidekliniek heerste, vraag ik me al of hier de ware schuldige staat of dat anderen hier terecht hadden moeten staan". Het knappe pleidooi mondde uit in In zijn bijna drie uur durende plei dooi hield de raadsman de Maas trichtse rechtbank voor dat niet met enige zekerheid is vast te stellen, dat H. schuldig is aan de dood van negen patiënten, zoals hem ten laste is ge legd. Naar zijn mening is H. hoogstens schuldig aan het ontstaan van hypoglycaemische coma's. Die coma's treden op na injecties met insuline. In tien gevallen heeft H. toegegeven insuline te hebben gespo ten. In negen van die gevallen heeft de officier van justitie tot moord ge concludeerd. Mr. Hermans betoogde dat geenszins is komen vast te staan dat de injec ties tot de dood van de patiënten hebben geleid. Hij zei ervan over tuigd te zijn dat de verdachte in genen dele de opzet heeft gehad le vens te bekorten. De raadsman pleitte zijn cliënt vrij van schuld aan het overlijden van patiënen en legde de schuld „bij die gene die verantwoordelijk is voor onderkenning en behandeling". Dat wil zeggen: de behandelend arts. Als de coma's, zo voerde hij aan, tot de dood hebben geleid, dan ligt de schuld in laatste instantie bij hen,, die uit hoofde van hun taak de ver antwoordelijkheid dragen en zich aan de plicht tot verantwoording moeten onderwerpen". WIERINGERMEER De rijkspoli tie van Wieringermeer heeft deze week vier inwoners van deze gemeen te aangehouden op verdenking van een reeks inbraken in een machinefa briek en enkele scholen. De verdach ten in leeftijd variërend van 14 tot 22 jaar hebben bekend. Het onderzoek van de rijkspolitie duurt nog voort. Verwacht wordt dat nog meer aan houdingen zullen volgen. de conclusie dat H. dient te worden vrijgesproken van de negen hem ten laste gelegde moorden dan wel doodslagen. H. heeft zich naar de mening van zijn raadsman slechts schuldig gemaakt aan de vermo gensdelicten: verduistering van sie raden en geld. Met betrekking tot het geld maakte de verdediger daar bij de restrictie dan H. „slechts een heel klein gedeelte te zijnen gunste aangewend heeft". Mr. Hermans leek in het geheel niet overtuigd te zijn van de juistheid van de conclusie van prof. dr. E.J. Ariëns dat vrijwel zeker de injecties met insuline tot de dood hebben geleid. Hij sprak van „een zekere weerstand, een zeker gevoel van on behagen tegen en over de wijze waa rop prof. Ariëns tot deze conclusie komt". Te weinig ■oeneft Visser ^assai door André Rutten RDAM Is de muziek van Beethoven nog van onze tijd? e nog waarde „voor onze tijd"? Of is ze alleen maar ster en legende voor de massa die langzamerhand „de" is gaan ontdekken via de moderne media? e bezetting van het tweede an de Beethoven-cyclus van Ierenlerdams Philharmonisch Or- bomvolle Grote Zaal jl. '"Sf.gavond is men geneigd al Vgen bevestigend te be en. Hier is snobisme vol uit ;gesloten. Beethoven geniet der ndarische verering om de laving van zijn muziek die, ook hildePaakte muzikale vormen tot ndacht dwingt. Daar mag Dmen en zeker voor een 17 mere generatie de oor- dneringen aan de „Vijfde", wig omtrent een dwingende van de componist via Via een vererings volle „literatuur" ik denk hierbij aan de opstellen van Is. Querido Maar dit alleen verklaart nog niet die aan dacht en overgave waarmee door de menigte wordt geluisterd. Het programma opende met een volslagen onbekend „jeugdwerk" uit zijn Bonner tijd: „Musik zu einem Ritterballet". Tien minuten vriende lijke, aangename melodieuze muziek, die nog geen enkele belofte aan de latere genius inhield. Het Vioolconcert op 61. werd op een fijnzinnige manier, meestal wat te licht van toon, voorgedragen door de Tsjechische violist Josef Suk, die iets van een drama in het langzame-deel legde dat zeer aannemelijk klonk. UTRECHT De toneelgroep Genesius uit Groningen speelt niet alleen voor kinderen van zes tot twaalf een helder programma over seksuele voorlichting („Daar praat je niet over"), maar ook een toneelstuk voor en over pubers: „Ik ben geen kind meer". Het ging dezer dagen, en voor het geëigende publiek, met groot succes in theater 't Hoogt in Utrecht. Het is ook werkelijk, net als de eerst genoemde een verrassende voorstel ling omdat er goed ontspannen gespeeld wordt en omdat de seksuele verschijnselen, waar „pubers" onver mijdelijk kennis mee maken, op een open, nuchtere en humoristische ma nier doodeenvoudig worden verteld en besproken. De vijf spelers zijn uiteraard gewoon gekleed. Een speelt er gitaar en ze kunnen allemaal redelijk tot aardig zingen, wat ze zo nu en dan doen. Verder hebben ze alleen maar wat klapstoeltjes nodig, waarmee ze een klasse-situatie .kunnen aangeven. want van die situatie uit wordt de voorstelling opgebouwd. Het begint met een meisje, dat verlof vraagt naar de W.C. te gaan, daar tot haar ontzetting ontdekt dat z^ bloed verliest (niemand had haar gezegd dat haar dit te wachten stond) en dus in paniek terug komt in de klas. De leraar néémt haar apart, krijgt uit haar wat er aan de hand is, stelt haar voorlopig gerust en stuurt een ander meisje naar haar toe, dat al ervaring heeft en haar helpt. Omdat er in de klas al allerlei juiste en onjuiste op merkingen over zijn gemaakt besluit de leraar bij terugkomst van de meis jes de kwestie meteen maar te behan delen. Dat gebeurt op een nuchter- juiste, maar ook humoristische ma nier. Twee appels, voor de buik van een jongen gehouden, stellen de eierstokken voor, twee pennen de ei leiders, het hoofd van een andere jongen de baarmoeder. De seintjes, die over en weer tussen hersens en eierstok gaan als er een eitje losgela ten moet worden, worden door kreet jes over en weer aangegeven. Wat er in de baarmoeder gebeurt wordt aan geduid door de roep: Marie, maak de bedden op. er komen gasten". Het is dus een wat meer begrip eisende vari ant op de lappen pop, met behulp waarvan dit proces in het kinderpro gramma wordt uitgelegd. Met veel vindingrijkheid worden op een gevarieerde manier allerlei sek suele gewaarwordingen die zich in die tijd voor het eerst gaan manifes teren aangeduid en reëel besproken en ongetwijfeld voor de toeschou wers ook verder „bespreekbaar" ge maakt in eigen kring, zodat er toet sing aan principiële standpunten mo gelijk wordt. In de voorstelling zelf worden daar vragenderwijs enkele suggesties over gedaan. De groep speelt het liefst in scholen, voor niet te grote publieken, waar door nadere bespreking het gemak kelijkst wordt. naar zijn mening beschikte de Nij meegse hoogleraar in de geneesmid- delenleer over te weinig gegevens om die conclusie te kunnen trekken. De verdediger wees er daarbij op dat de gegevens over de patifnten waarop Ariëns zich baseerde, vaak zeer on volledig en soms ook onjuist waren. De conclusie van de hoogleraar, waa rop de officier van Justitie in aan zienlijke mate zijn bewijsvoering bouwde, mag daarom naar de me ning van de raadsman „geenszins als bewijsmiddel tegen verdachte ge bruikt worden". Op grond van het over H.. uitge brachte psychologisch rapport uitte de raadsman grote twijfel aan „de waarachtigheid van de bekentenis". De psycholoog drs. W.H. Derks heeft gerapporteerd dat H. in een gespan nen situatie zeer vatbaar is voor sug gesties en dan zelfs hem in de mond gelegde onjuiste uitspraken kan doen. Volgens mr. Herman:: is de politie-inspecteur J.H. Grachten, die heeft verhoord, daarop niet bedacht geweest. Naar de mening van de verdediger heeft Grachten met zijn suggestieve vraagstelling de waarde van de be kentenis ontkracht. Volgens hem is de Inspecteur ook anderszins te ver gegaan. De verdachte, zei mr Her mans, is wekenlang blootgesteld aan vermoeiende en afmattende, tot soms diep in de nacht durende ver horen. waardoor hij „moe en murw" raakte: „Hij wou van de verhoren af, hij wou met rust gelaten worden. Hij gaf toe en gaf steeds meer toe". H. heeft zelf van „hersenspoeling" ge sproken. Aan de hand van het psychologisch rapport stelde de raadsman boven dien dat zijn cliënt in de benarde situatie waarin hij na zyn arrestatie verkeerde, steun en hulp had ge zocht bij de hem verhorende politie man. die hij met de hem in de mond gelegde verklaringen welgevallig wil de zijn. Na zijn bekentenis zou H. hebben ingezien dat hem die steun en hulp niet geboden werden en zou hij uit de droom zijn ontwaakt. Dat moment beschreef de raadsman met de woorden: „De hypnose is voorbij. Hij vaart weer op eigen kompas. Hij zegt nu wat hij zelf weet en niets meer. Frans vertelt nu zelf de waar heid". Uitvoerige aandacht wijdde mr Her mans ook aan de getuigenverklarin gen. Daarbij leverde hij felle kritiek op de verklaringen van de oud collega's van H. uit de Lückerheide kliniek, met name hoofdverpleger H. P. M. van Dijk en ziekenverzorgster Virginie Eggen. „Wat die getuigen beweren", zei hij, „zijn slechts inge beelde waanvoorstellingen, zy heb ben niet één feit waargenomen. zy leveren geen enkel bewys. Hun getui genverklaringen zyn subjectief en missen elke reële grond". Even vernietigend was zyn oordeel over de bydrage van de psychiater dr J. G. Schnitzler. in wiens onderzoek van de verdachte hy een we- tenschappeUjke methodische aan pak had gemist. De psychiater, aldus de raadsman, heeft weinig meer ge daan dan de getuigen nagepraat en daarmee slechts het zwarte schaap nog zwarter gemaakt. De verdediger noemde de opvattin gen en conclusies van deze getuige- deskundige, neergelegd in zyn rap port, „onaanvaardbaar", waarby hy opmerkte: „Schnitzler heeft ver dachte zelf al schuldig bevonden en al veroordeeld, voordat uw rechtbank een oordeel heeft geveld". Al evenmin onder de Indruk was mr Hermans van de uitslagen van het computeronderzoek naar de sterfte- cyfers op de afdeling Nachtegaal, waarvan Frans H. hoofd was. Hy toonde aan dat zyns Inziens de com puter onjuiste en onvolledige Infor matie heeft verstrekt, waardoor naar zyn mening niet is aangetoond dat op de afdeling Nachtegaal opmerke- ïyk meer patiënten overleden dan op de andere afdelingen van de kliniek. Het pleidooi behelsde ook een aantal citaten van brieven die de verdedi ger van bekenden van H. en van buitenstaanders heeft ontvangen. In die brieven wordt verbazing over de aanhouding en berechting van H. uitgesproken. Zo noemen vier oud leerlingen van H. hem „een goed verpleger" en „een waardevol mens, die steeds openstond voor de noden van de medemens". Een vrouw, wier schoonmoeder in de Lückerheidekli niek is verpleegd, karakteriseerde hem als een „voortreffeiyk ver pleger". Aan het slot van zyn pleidooi ver wees de raadsman naar een uit spraak van de officier, dat de in vrijheidstelling van H. een grote schok teweeg zal brengen by de na bestaanden van de betrokken pa tiënten. Hy vroeg de rechtbank of die schok niet veel groter zal zyn, nu de verdachte voor alles moet opdraaien, terwyl „vele anderen meer en tot in de laatste instantie alleen schuldig zyn". In zyn laatste woord zei Frans H. dat hy weinig meer had toe te voegen aan het pleidooi van zyn raadsman. Wel wilde hy zeggen dat hy tot de conclusie was gekomen „dat een ver pleegkundige, waar dan ook. van zyn hart een steen moet maken". Nadat de officier van justitie, mr J. Booster, in zyn repliek de raadsman had verweten niet op zyn requisitoir te hebben gereageerd, maar hem ty- dens het proces dan ook zelden aan tekeningen hebben te zien maken, nam de president van de rechtbank, naar hy zelf zei. mr Hermans in be scherming. Hy zei, het pleidooi een „extra compliment" waard te vin den. Deze lof ontlokte de publieke tribune een instemmend applaus. I B.V. Import-Export AUTOMA TEN oekt wegens expansie van het bedrijf voor het layon Zuid-Holland een aktieve reeds a,s zodanig werkzaam is. voor het «zoeken van Garage en Landbouwmechanisatie ledrijven. les richten aan HELO B.V., Dr. A. Philisstraat 21, mmm 188- Hoogeveen (Dr.) s V M. I R. B ^jelen Tnt op de SS?Irtentie pagina's van bij J t s„KE Gevraagd export- medewerk(st)er beschikkende over: administratief-commerciële capaciteiten goede kennis van de moderne talen Sollicitaties te richten aan: Fa. K.V. Kuyvenhoven Groenten- en Fruit Export Veiling "Westland-Zuid" Postbus 509 's-Gravenzande Telefoon 01748-4320. Op het landelijk secretariaat van het CDA te Den Haag kan een ADMINISTRATIEF MEDEWERKSTER worden geplaatst. Bij voorkeur MAVO-/LEAO-opleiding typevaardigheid omstreeks 18 jaar. in diensttreding: zo spoedig mogelijk. Salariëring volgens Rijksregeling, overeenkomstig leef tijd en ervaring. Schriftelijke sollicitaties richten aan: CDA' Postbus 7676, Den Haag. Telefonische informaties: 070-465222 (mr. J.G.H. Krajenbrink) ARCHITECTEN- EN INGENIEURSBUREAU IR. J. MEHRTENS B.V. Wegens uitbreiding van onze aktiviteiten zoeken wij naar TWEE BOUWKUNDIG TEKENAARS die zich met zeer gevarieerd werk kunnen bezighouden. Hun sollicitaties zien wij graag met spoed tegemoet. Telefonische informatie/sollicitatie aan het bureau Anna Paulownastraat 35. overdag onder nr. 070 - 64 69 12 en 's avonds bij de heer G.L. Verschoor onder nr. 01727 - 3309. BETONGARAGES div almetingen v.a. 1450 BETONSCHUURTJES div afmetingen v.a. 875 BETONSCHUTTINGEN 2 meter hoog. geplaatst per strek kende metor 48. minder dan 10 m 15 pet extra Alles exclusief 16 pel BTW A en C. Betonbouw. Oir- schotseweg 113. Best. Tel. 04998- 3932 T109 kunst en antiek Bi| Kunsthandel T. OOMS m- en verkoop van antieke meubelen, dekenkisten, koperen lampen, ke tels. doofpotten, kristal, porselein enz Keuze uit 400 schilderstuk ken. Haarlemmerstraat 93. Leiden Tel. 071-126368 Tl 13 Postzegels verzameling of losse zegels ie koop gevr V D HOEK. Heiioiroo- plaan 92a. Oen Haag. Tel 258715. diversen woonruimte gevraagd Gevr pij huisarts werkster voor vnl schoonhouden praktijk ruimte 2 3 maa: per week van 10 00 tol 13 00 uur Laan v Pool 132 tel 070-453345 t104 markiezen laat nu uw markiezen over trekken 30 tot 40 korting geldt ook voor nieuwe ook linnen p m zorgvlietstr. 12. oen haag tel 070-60 15 55 DATSUN 0EALER AUTOBEDRIJF BROERTJES SASSENHEIM 02522-1292 eisenhowerlaan 146 's-gravenhage vraagt voor een kleine typekamer een Vereist: Mulo/mavo-diploma of gelijkwaardige opleiding. Ervaring met elektrische IBM machine Salarisgrenzen, afhankelijk van leeftijd en ervaring: 1596,— - 2039.en 1645,2170,bruto per maand (incl. tegemoetkoming in de premielasten AOW/AWW en sociale verzekeringen) met een uitloopmogelijkheid op grond van dienstjaren. Vakantiebijslag 7.8% per jaar. Met reeds gemaakte vakantie-afspraken zal rekening worden gehouden. Sollicitaties aan afdeling personeelszaken. WINKELEN begint op deze en de andere advertentiepa gina 's ELKE OCHTEND OPNIEUW De Scholengemeenschap het 2e VRIJZ. CHR. LYCEUM Goudsbloemlaan 131. Den Haag vraagt DOCENT(E) ,oc LICH. OEFENING17 uur LEIDER/STER voor de huiswerkcursus Schnfieli|ke sollicitaties te richten aan de rector, de heer F. B. Adam

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 9