Aanhangers van Franco
protesteren tegen
aantal hervormingen
OPEC steunt
landbouwfonds
De macht en de
de Braziliaanse
onmacht van
militairen
Socialisten in
Portugal stapje op
weg naar coalitie
Grimond werd het
Church
verslaat
Carter
Weer
beving
in Italië
3»
Soares denkt aan rechtse partners t
0p voorwaarde dat westen meedoet
Scherp protest tegen vonnissen
in Namibië
INDERDAG 13 MEI 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
MADRID (UPI, AFP, Reuter) De Spaanse regering staat onder toenemende druk van de vroegere
ziéS aanhangers van generaal Franco. Een groep van 126 parlementariërs, onder wie aan aantal die
onder de caudillo ministersposten hebben bekleed, heeft zich in een brief aan premier Arias
S3 beklaagd.
snog
3urg,
iszie»
ïtenj,
>test^
hetl
»tt«|
ken!
rscoi
et kac
'legli
icurr^ De parlementariërs beschuldigen de mentsvoorzitter de leden had ge-
kenit regering van onwettig handelen door vraagd de politieke hervormingen
cteir
ver
ies«
n po
het 8
DIm
ïrakj
bwifl
Ie J«
ilsta
iter
oo ra
aJd»
een voortdurende schending van de niet op te houden. De brief is onder
door Franco nagelaten rechtsstaat, meer ondertekend door zeven ex-
De ondertekenaars van de brief zijn generaals, van wie een viertal ook
het niet eens met het feit dat ver- minister is geweest en door de voor
boden groeperingen toestemming malige minister van arbeid, Jose An-
krijgen om openbare bijeenkomsten tonio Giron, de leider van de 600.000
te houden. Ze doelen hiermee met leden tellende vereniging van de oud-
name op het onlangs in Madrid ge- strijders in de Spaanse burgeroorlog.
houden congres van de illegale
Spaanse vakbeweging UGT.
Voorts wordt de regering ervan be
schuldigd de rechten van de parle
mentsleden te beperken door de de
batten voor dringende grondwetsher
zieningen te bekorten. Hervormings
wetten moeten noodzakelijkerwijs de
j Cortes passeren, dat het recht heeft
zich vrijelijk te uiten", aldus de brief
schrijvers. De ondertekenaars kriti
seren bepaalde ministers, die de ver
antwoordelijkheid voor de hervor
mingen op de koning afschuiven in
een poging hem een politieke rol te
geven, wat niet overeenkomt met de
principes van monarchie.
Stormachtig
De brief van de 126 leden van het
parlement komt na een stormachtige
zitting van de Cortes, nadat de parie
dat
Door verscheidene leden van de op
positie is de afgelopen tijd aange
drongen bij de koning om door mid
del van een referendum een man
daat te krijgen voor het bij decreet
doorvoeren van democratiserings-
maatregelen. De Spaanse minister
van buitenlandse zaken Areilza
heeft bij de leiders van de oppositie
aangedrongen op aanvaarding van
een nationaal pact onder leiding van
de koning. Koning Juan Carlos heeft
onlangs de leiders ontvangen van de
illegale christen-democratische par
tijen en zal binnenkort een ontmoe
ting hebben met de sociaaldemocra
tische en liberale leiders, aldus
Spaanse persberichten.
De Europese Commissie, het dage
lijks bestuur van de Europese Ge
meenschappen, voert verkennende
besprekingen met Spanje over aan
passing van het handelsverdrag. Dit
is meegedeeld door Sir Christopher
Soames, die in de commissie belast
is met buitenlandse aangelegenhe
den, in het Europese parlement. Eu
ropa brak de besprekingen met
Spanje af na de doodvonnissen voor
een aantal Basken eind september
vorig jaar.
Soames deelde mee dat Spanje geen
belangstelling meer heeft voor een
vrijhandelszone met de EG. De rege
ring in Madrid wil een dermate de
mocratische situatie creëren om bin
nen twee jaar met succes het volledi
ge lidmaatschap te kunnen aan
vragen.
WASHINGTON (AP, Reuter, UPD
De reeks overwinningen van demo
cratische Amerikaanse presi
dentskandidaat Jimmy Carter is
dinsdag abrupt onderbroken door de
zege van senator Frank Church bij
de voorverkiezingen in Nebraska.
Het was de eerste voorverkiezing
waaraan Church deelnam. Tot dan
toe had hij geen tijd vanwege zijn
werk in de senaatscommissie die
zich bezig houdt met multinationale
ondeneming als Lockheed.
Carter voelde zich kennelijk zo zeker
van zijn overwinning dat hij in Ne-
WENEN/PARIJS (AP, Reuter) De organisatie van olieleveren- braska nauwelijks campagne had
de (OPEC-) landen zal 400 miljoen dollar bijdragen aan een gevoerd, in tegenstelling^tot Church
landbouwontwikkelingsfonds (IFAD) voor de derde wereld.
Van een onzer redacteuren
De steun die de socialisten gisteren hebben toegezegd aan de
kandidatuur voor het presidentschap van de zeer 'gematigde
chef-staf van het Portugese leger, Antonio Ramalho Eanes wijst
op een groter wordende bereidheid van de socialisten met de
partijen ter rechter zijde een coalitieregering te vormen.
Tot de oprichting van dit fonds werd van uw werelddeel kan niet alleen
op de wereldvoedselconferentie in worden bereikt door samenwerking
november 1974 besloten, maar tot nu
toe is het niet van de grond gekomen.
Voorwaarde van de OPEC-landen
voor hun steun is dat de westerse
landen en Japan over de brug komen
met de overige 600 miljoen dollar.
Op de voedselconferentie is destijds
besloten dat het fonds over een mil
jard dollar moet beschikken. De Ver
enigde Staten wachtten met hun bij
met de geïndustrialiseerde landen"
zo hield hij de afgevaardigden voor.
Deze kwamen voor het eerst niet al
leen uit Franstalige landen en voor
malige Franse koloniën maar ook uit
enkele voormalige Britse en Portuge
se gebieden.
Overigens is het opvallend dat
Frankrijk pleit voor een nieuwe iri
stelling als het solidariteitsfonds, ter-
qjJ drage steeds op een toezegging van wijl het zich zoals gezegd voortdu-
Hq nPITP-lonrian m iatr vtnnff V- am a) rAn/1 r a n f AA>An a.aam1aa*1aa Acl.it
de OPEC-landen. Niets hoeft hen dus
meer in de weg te staan metterdaad
aan het landbouwontwikkelings
fonds mee te betalen.
De Europese Gemeenschap is het tot
nu toe over haar bijdrage niet eens
kunnen worden. Frankrijk is de
grootste dwarsligger en op het
ogenblik wordt naarstig geprobeerd
Parijs overstag te laten gaan. Frank
rijk maakt bezwaar tegen een
landbouwontwikkelingsfonds omdat
het de noodzaak van weer een nieuwe
instelling niet inziet. Volgens de
Fransen kan de lanbouwontwikke-
ling in de derde wereld evengoed be
vorderd worden via andere, bestaan
de instellingen als de OESO (organi
satie voor economische samenwer
king en ontwikkeling).
De andere acht EG-landen zijn wel
bereid om gezamenlijk 200 miljard
dollar als Europese bijdrage in het
landbouwontwikkelingsfonds te stor
ten. Zo heeft Nederland 40 miljoen
dollar toegezegd, West-Duitsland 50
tot 52 miljoen dollar en Groot-
rend verzet tegen organisaties erbij.
Zo is Parijs behalve tegen een
landbouwontwikkelingsfonds ook te
gen een grondstoffenbank zoals die
door de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Henry Kissinger
is voorgesteld op de wereldhan
delsconferentie (Unctad) in Nairobi.
Zijn Franse ambtgenoot Jean Pierre
Four^ade herhaalde daar vorige
week nog eens dat de wereld niet
gebaat is bij weer een nieuwe instel
ling. Kissinger stelde een grondstof
fenbank voor die zich zou moeten
bezighouden met de winning van
grondstoffen in ontwikkelingslan
den, precies één van de onderwerpen
die ook het Frans-Amerikaanse soli
dariteitsfonds zal aanbelangen.
die er veel geld in had gestoken.
Carter die tot nu toe elf van de
veertien stemacties won deed zijn
een verlies af met „Ik kan niet alles
winnen". In de staat Connecticut
won Carter de democratische voor
verkiezingen op het nippertje door
Morris Udall te verslaan.
Republikeinen
De republikeinse presidentskandi
daat Ronald Reagan wist door een
overwinning in Nebraska zijn voor
sprong op president Gerald Ford te
vergroten. Weliswaar ging Ford in
West-Virginia, de derde staat waar
een „primaty" werd gehouderi, als
eerste over de streep maar Nebraska
mag rrieer afgevaardigden sturen
naar de republikeinse partijcon
ventie.
Volgende week treden Reagan en
Ford tegen elkaar in het krijt in
Michigan. Een overwinning van Rea
gan in die staat zou opzienbarend
zijn omdat Ford daar twaalf achter
eenvolgende keren tot congreslid is
gekozen. Ford is begonnen een cam
pagne in Michigan te voeren om zijn
politieke leven te redden. Ook zijn er
dan voorverkiezingen in Maryland,
waar Ford zou kunnen rekenen op
een behoorlijke voorsprong.
Jo Grimond zwaait naar omstanders nadat hij gisteren voor de tweede
maal de leiding van de Britse liberale partij op zich heeft genomen. Hij zei
echter dit slechts te willen doen zolang er nog geen overeenstemming is
over de verkiezing van een nieuwe, permanente leider van de partij.
Grimond heeft hiermee gehoor gegeven aan de eenstemmige uitnodiging
van andere hooggeplaatste liberalen, nadat deze kleinste van de drie
belangrijke Britse politieke partijen door het aftreden van de 47-jarige
Jeremy Thorpe zonder leider was gekomen. Grimond is elf jaar lang, van
1956 tot 1967, leider van de Britse liberalen geweest. Hij trad af om een
jongere de kans te geven, waarna Thorpe hem opvolgde. Verwacht wordt
dat binnen een maand de verkiezing van een permanente partijleider kan
worden gehouden.
Van een onzer verslaggevers
SCHIPHOL Aaron Muchimba en
Hendrik Shikongo, beiden leden van
de Swapo, de bevrijdingsbeweging
van Namibië, zijn gisteren veroor
deeld tot de doodstraf en twee vrou
welijke leden tot zeven en vijf jaar
gevangenisstraf, aan het eind van
een maandenlang proces in Swakop-
mund, Namibië (Zuidwest Afrika). In
een verklaring, uitgegeven op Schip
hol door Swapo-vertegenwoordiger
Andreas Nuukwawo, sprak deze zijn
afschuw uit over deze onmenselijke
straffen. Muchimba en Shikongo
zijn, zo stelde hij, tot de dood veroor
deeld vanwege hun streven naar een
vrij en onafhankelijk Namibië. In de
verklaring, mede ondertekend door
de anti-apartheidsbeweging Neder
land de werkgroep Kalros en David
de Beer, vertegenwoordiger van de
Anglicaanse kerk, wordt gewezen op
de illegaliteit van de Zuidafrikaanse
bezetting van Namibië en de daaruit
voortvloeiende onwettigheid van het
proces. Zuid-Afrika heeft met dit
proces niet zo zeer de beklaagden
maar de Swapo als organisatie en
iedereen die strijdt voor de bevrij
ding van Namibië veroordeeld, aldus
de verklaring. De strengheid van de
straffen moet dan ook allereerst be
schouwd worden als intimidatiemid
del tegen de bevolking van Namibië.
De ondergetekenden doen een op
roep aan de regering, partijen, ker
ken, vakbonden en anderen ten
sterkste te protesteren bij de Zuid
afrikaanse regering tegen deze
straffen.
De heer Nuukwawo wil vandaag een
soortgelijke oproep overhandigen
aan het ministerie van buitenlandse
zaken.
DUBLIN (KNA)— De Ierse minister
van buitenlandse zaken, Garrett
Fitzgerald, heeft gepleit voor een
vermindering van de invloed van de
r.k. kerk op de samenleving in de
Ierse republiek. Het wordt hoog tijd.
verklaart hij, dat wij iedere aanlei
ding wegnemen tot het verwijt, dat
onze wetten overmatig door de leer
der r.k. kerk zijn beïnvloed.
Bij de parlementsverkiezingen van
25 april haalden de socialisten 35
procent van de stemmen, onvoldoen
de voor een absolute meerderheid.
Mogelijke coalitiepartners zijn de
communisten, die 14,5 procent van
de stemmen haalden, de volksdemo
craten (PPD) met 24 procent van de
stemmen en de centrum-democraten
(CDS) die 16 procent haalden. De
socialisten zijn onmisbaar voor een
coalitie omdat de CDS en de PPD
onder geen beding samen met de
communisten willen regeren.
Na de verkiezingen maakten zowel de
PPD als de communisten de socialis
ten om strijd het hof. Maar Mario
Soares had het al voor de verkiezin
gen laten weten: de socialisten zullen
alleen regeren of zij zullen niet rege
ren. Soares was wel gedwongen dit
standpunt in te nemen in verband
met de hevige verdeeldheid binnen
eigen partij. Een coalitie met de com
munisten zou de rechtervleugel tegen
de haren instrijken, een coalitie met
de PPD zou bij links in het verkeerde
keelgat schieten.
Speelruimte
Mario Soares is nu kennelijk bezig
zijn geringe politieke speelruimte
stukje bij beetje te vergroten. De
steun aan generaal Eanes, die al eer
der de steun kreeg van de PPD en de
CDS, past in deze strategie.
De eerste taak van de op 27 juni te
verkiezen president zal de benoe
ming van een premier zijn, die belast
wordt met de vorming van een rege
ring. Zoals de kaarten nu liggen, zal,
de nieuwe president er niet onderuit
kunnen Mario Soares tot kabi
netsformateur te benoemen, want hij
is de leider van de grootste partij.
Aanvankelijk leek Soares van plan
een minderheidsregering te vormen
die zou kunnen rekenen op de afwis
selende steun van rechts en links.
Zo'n socialistisch kabinet zou even
tueel aangevuld kunnen worden met
onafhankelijke en militaire minis
ters. Inmiddels heeft de leider van de
communisten, Alvaro Cunhal. al la
ten weten dat hij een dergelijk spelle
tje niet zal meespelen. Ook de PPD
en de CDS zien weinig in een minder
heidsregering. Wil Soares zich van de
noodzakelijke steun verzekeren, dan
zal hij op een of andere wijze moeten
samenwerken. De keus voor de presi
dentskandidaat van rechts geeft aan
in welke richting hij die steun denkt
te zoeken.
aantasting van de lundamentele ver
worvenheden van de revolutie, name
lijk de landhervormingen en de nati
onalisaties.
De kandidatuur van Eanes wordt ook
gesteund door een belangrijk deel
van het leger. De militairen hebben
laten blijken dat ze liever iemand van
de landmacht dan van de marine in
het presidentiële paleis willen heb
ben. Het is duidelijk dat deze beden
kingen zich vooral richten tegen de
kandidatuur van admiraal en pre
mier Azevedo. Voordat hij premier
werd stond hij tamelijk dicht bij de
communisten, terwijl Eanes een be
langrijke rol speelde bij de onder
drukking van een poging tot een
staatsgreep van uiterst links in no
vember van het vorig jaar. Het wach
ten is nu nog op de voorkeur van de
communisten.
Tijdens de verkiezingscampagne
heeft Soares toch in zijn achterhoofd
steeds met deze mogelijkheid reke
ning gehouden getuige zijn verkla
ring, dat de komende vier Jaar niet
zullen worden besteed aan de op
bouw van het socialisme, maar het
oplossen van de problemen waarmee
Portugal kampt. Van hun kant heb
ben de leiders van de CDS en de PPD
verzekerd, dat ze niet uit zijn op de
ROME (DPA) In het door aardbe
vingen geteisterde gebied in noord-
oost-Italië heeft zich dinsdagnacht
de zwaarste schok voorgedaan sinds
de vernietigende aardbeving van vo
rige week dohderdag.
Oebouwn die al beschadigd waren,
stortten in, er vormden zich kloven in
de aardbodem en verschuivingen
blokkeerden de straten.
De schok, die op de schaal van Mer-
calli de achste graad bereikte, heeft
vermoedelijk aan vier mensen het
leven gekost: een nachtwaker die een
bank in het verwoeste deel van de
stad Gemona bewaakte, twee men
sen die in hun auto onder een
aardlaag begraven raakten en een
plunderaar die op het moment van de
schok door politieagenten werd ach
tervolgd. De agenten raakten door
vallende stenen gewond.
De nieuwe schok werd tot voorbij Öe
steden Venetië en Trento gevoeld,
waar de mensen in paniek de strafat
op vluchtten. In Vicenza (tussen bei
de steden) kwamen gedetineerden in
de gevangenis in opstand.
Officieel bearaagt net aantal tot nu
toe geborgen doden 875, maar men
houdt er rekening mee dat nog
minstens 400 doden onder het puin
zijn bedolven.
De EG heeft Inmiddels nnanciële
hulp ten bedrage van 250.000 gulden
beschikbaar gesteld. Later zullen
daar nog één miljoen gulden bijko
men. Bovendien zond de EG 150 ton
melkpoeder naar het rampgebied.
v<jj Brittannië 30 miljoen dollar.
Minister Jan Pronk van ontwikke
lingssamenwerking vertrouwt dat
Frankrijk nog wel zal terugkomen op
haar besluit niet mee te doen. Aan
secretaris generaal Kurt
Waldheim, die de deelnemers aan het
fonds bijeen moet roepen, is ge
vraagd nog even te wachten met de
officiële oprichting van het land
bouwontwikkelingsfonds (officieel
IFAD, international funds for agri
cultural development). Deze staat
voor 10 juni op de agenda. Het is dan
misschien mogelijk om in juni alsnog
met een gemeenschapsbijdrage te
komen. Mocht dat niet lukken dan
zullen de acht landan dus zonder
Frankrijk het landbouwfonds af
zonderlijk steunen.
Frankrijk en Afrika
Frankrijk gaat wèl samen met negen
tien Afrikaanse landen deelnemen in
een solidariteitsfonds van 700 mil
joen gulden. Tot het fonds, waarvoor
Parijs de helft al heeft toegezegd, is
besloten op de derde Frans-
Afrikaanse topconferentie in Parijs.
Frankrijk heeft voorgesteld naast
het solidariteitsfonds een internatio
naal ontwikkelingsfonds voor Afrika
in het leven te roepen, waarover op
een speciale conferentie van geïndus
trialiseerde landen gesproken zou
moeten worden.
Parijs meent dat dit fonds vooral
gefinancierd zou moeten worden
door rijke landen die historische ban
den hebben met het zwarte we
relddeel (Europese landen dus) en de
Verenigde Staten. De Franse presi
dent Giscard d'Estaing zal hierover
contact opnemen met Washington.
Het fonds zou zich moeten bezighou
den met de verbetering van
landbouwmethoden, aanleg van we
gen naar binnenstaten. strijd tegen
de droogte en grondstoffenwinning.
Overigens zei Giscard in zijn toe
spraak tot de conferentie in Parijs
dat de Afrikaanse landen meer moe
ten vertrouwen op eigen kracht en
minder op economische hulp uit het
buitenland. „De toekomst van Afrika
ligt in Afrikaanse handen en het heil
door Herman Amelink
Het bezoek dat de Braziliaanse
president Ernesto Geisel vorige
week aan Frankrijk en Enge
land bracht, heeft heel wat pro
testen uitgelokt. De Braziliaan
se president was in Europa om
de voor zijn land zo broodnodi
ge investeringen aan te trek
ken. Buitenlandse bedrijven
zijn echter alleen tot investeren
bereid, als orde en rust in het
land verzekerd zijn. En daar
zorgt Geisel dan ook met harde
hand voor.
Sedert 1964 wordt Brazilië door mili
tairen geregeerd, onder de achtereen
volgende leiding van de presidenten
Castello Branco, Costa e Silva en
Garrastazar Medici. Tijdens het mili
taire bewind werden de problemen
op sociaal, economisch en politiek
gebied steeds ingewikkelder. Het eni
ge antwoord van de militairen op
deze problemen was een vergroting
van hun macht om te voorkomen dat
de ontevredenheid van de bevolking
zich tegen hen zou keren.
Toen in april 1974 Ernesto Geisel
ging regeren, haalden velen opge
lucht adem. Hij stelde politieke libe
raliseringsmaatregelen in het voor
uitzicht en de censuur werd verlicht.
In november 1974 werden algemene
verkiezingen gehouden waarbij de
enige toegestane oppositiepartij, Mo-
vimento Democratico Brasileiro
(MDB) een grote overwinning be
haalde.
Arrestaties
De ontwikkelingen van de laatste
maanden hebben echter alle hoop de
bodem ingeslagen. Vorig jaar begon
het regiem een jacht op „linkse on
dermijnende" elementen, en daar
vallen in Brazilië allen onder, die
publiekelijk hun afkeuring laten blij
ken over de gang van zaken in hun
land. In de periode van januari tot
november 1975 werden naar schat
ting 1500 mensen om politieke rede
nen gearresteerd. Velen van hen be
vinden zich nog in de gevangenis en
wachten op een proces. Onder hen
bevinden zich journalisten, advoca
ten, studenten, doktoren en functio
narissen van de MDB.
De leiders van de MDB protesteerden
tegen het feit dat de arrestaties wer
den uitgevoerd zonder in achtneming
van de wettelijke voorschriften, door
mannen die zich niet legitimeerden
en bovendien niet in bezit waren van
het wettelijk verplichte bevelschrift
tot inhechtenisneming.
De regerende militairen trokken zich
echter weinig aan van de protesten.
Op 15 januari van dit jaar besloo',
Geisel twee parlementsleden van de
MDB uit hun ambt te ontzetten en de
parlementaire onschendbaarheid te
ontnemen op beschuldiging van com
munistische sympathieën. De politie
ke rechten van beide parlementa
riërs, Marcello Gatto en Nelson Fabi-
ano Sobrinho, zijn voor tien Jaar op
geschort, zodat ze voor die periode
geen kandidaat voor een parle
mentszetel kunnen zijn.
Op 28 maart werden Nadyr Rosetti
en Amauri Muller door de president
uit het parlement gezet en van hun
politieke rechten beroofd.
Fantasieloos
Op 31 maart hield de leider van de
radicale vleugel van de MDB, Lysa-
neas Maciel een felle rede in het par
lement tegen de ontneming van het
mandaat aan de parlementariërs.
Het regiem reageerde tamelijk fanta
sieloos door ook Maciel zijn parle
mentaire onschendbaarheid en poli
tieke rechten te ontnemen. Geisel
verantwoordde zich bij het parle
ment met de verklaring dat er in
Brazilië pas sprake zou kunnen zijn
van een echte democratie, wanneer
door de politieke en sociale maatre
gelen van zijn regering een staatsbur
ger geschapen is die zich bewust is
van zijn rechten en plichten. „Geisel
lijkt vastbesloten oppositie in home
opathische hoeveelheid toe te dienen
aan het land," zo merkte een journa
list onlangs op.
Martelingen
De behandeling van de politieke ge
vangenen in Brazilië is bijzonder
slecht. Martelingen zijn schering en
inslag. Onlangs heeft Amnesty Inter
national een document gepubliceerd,
dat is samengesteld door politieke
delinquenten die in Sao Paulo gevan
gen zitten. Deze gevangenen doen
verslag van de manier waarop zij
behandeld worden.
Ze krijgen elektrische schokken, wor
den bijna verdronken, ingesmeerd
met ether, of alcohol en daarna in
brand gestoken. Gevangenen worden
soms in een isoleercel gestopt van 1,5
bij 1,5 meter, waar afwisselend hete
en koude lucht wordt ingebracht, ter
wijl uit luidsprekers voortdurend
doordringend geluid komt. Deze be
handeling wordt enkele uren achter
een toegepast.
Arrestatie vindt veelal plaats zonder
dat er enige beschuldiging wordt in
gebracht. Voordat een proces begint
wordt een gevangene vaak lange tijd
gemarteld. Daarna mag hij (of zij)
een verklaring ondertekenen waarin
hij toegeeft schuldig te zijn. Deze
verklaring wordt vaak opgesteld
door de commissaris van politie, die
deze heeft overgeschreven van het
achter gesloten deuren opgestelde
proces-verbaal.
Het onderhoud met een. veelal toege
wezen, advocaat kan vaak niet langer
dan tien minuten duren en vindt
plaats in aanwezigheid van politie
functionarissen. Ook de rechtszittin
gen houden heel weinig in en een
advocaat die het echt voor zijn cliënt
opneemt wordt soms het woord ont
nomen.
Ondergaan de gevangenen een
zwaar lot, nog tragischer zijn de stille
„verdwijningen" van politieke ge
vangenen. zonder enige uitleg, ter
wijl de familieleden in angst en wan
hoop achterblijven en zelfs verhin
derd worden hun doden te begraven.
Protesten
Niet alleen in het buitenland maar
ook in Brazilië zelf groeit het aantal
protesten. De Braziliaanse Orde van
Advocaten en de Vereniging van
Journalisten hebben hun stem laten
horen. Ook de kerk komt sedert 1968
steeds meer in openlijk conflict met
de regering. Dom Helder Camara
heeft door zijn opkomen voor de
ontrechten naam gemaakt.
Minder bekend is kardinaal Evaristo
Arns van Sao Paulo. Hij is herhaal
delijk persoonlijk tussenbeide geko
men in het belang van politieke ge
vangenen. Hij leidde in oktober vo
rig Jaar de uitvaartdienst van de
bekende journalist Wladimir Herzog.
Deze had volgens de Braziliaanse
autoriteiten in zijn cel zelfmoord ge
pleegd, nadat hij gearresteerd was
op beschuldiging van subversieve
activiteiten. Inmiddels is uit verkla
ringen van getuigen komen vast te
staan dat Wladimir Herzog, die zich
vrijwillig voor een verhoor had ge
meld bij het leger omdat hij zich van
geen kwaad bewust was, na zware
martelingen overleden is.
Naast de officiële kanalen opereren
ook onwettige rechtse groeperingen,
bestaande uit politiemannen die bui
ten hun diensttijd personen die naar
hun idee misdadiger zijn, aanhouden
en om het leven brengen. Berucht is
de zogenaamde „brigade des doods".
Onder druk van de publieke opinie
zijn wel een drietal leden van deze
brigade berecht, maar hun vonnis-
Een betoging tegen de Braziliaanse militaire dictatuur tijdens
het bezoek van president Geisel aan Londen.
sen zijn Inmiddels ongedaan
gemaakt.
Verklaring
Toen de Braziliaanse president tij
dens zijn verblijf in Frankrijk ge
vraagd werd naar de vrijheid in het
politieke systeem van Brazilië, ver
klaarde hij: „Gegeven de grote ver
schillen in de diverse landen kan
men niet meer, zoals de klassieke
filosofen deden, een eenvormig de
mocratisch model ontwerpen. Er
moeten verschillende nationale we
gen naar de democratie en naar de
uitoefening van de vrijheden zijn,
die ln onderscheiden gevallen op
duidelijke wijze beperkt worden
door het algemeen belang".
Hoe ver die beperking van de vrijhe
den kan gaan ln het algemeen be
lang toont de politieke praktijk van
het militaire regiem op overtuigende
wijze aan. De enige wijze waarop
regerende militairen de vragen van
de oppositie kunnen beantwoorden
is het gebruik van machtsmiddelen.
Hun onmacht het land goed te bes
turen tonen ze daarmee op overtui
gende wijze aan.
