Automobilist in woon erf' slechts gast
Hongerig wild bedreigt
jonge bomen op de Veluwe
Openbaar vervoer
kan voorlopig niet
worden uitgebreid
L
PHILIPS
macropak
meK
niet
Montedison
naar
Zeeland
Wie batterijen koopt,
wil van één ding
beslist zeker zijn:
dat ze lang mee gaan.
Bij Philips batterijen
is die zekerheid
ingebouwd, ze weten
niet van ophouden.
Gezien de kostenexplosie
Tegenstrijdige
berichten over
prins Bernhard
Kinderen mogen overal spelen verkeer moet veel langzamer
,TET piNSDAG 11 MEI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
MIDDELBURG Het is vrijwel ze
ker, dat het Italiaanse petro
chemische bedrijf Montedison zich
niet in het Zeeuwse Sloegebied zal
vestigen, maar in België.
Op deze mededeling, die uit Rome
afkomstig is. is in Zeeland nogal
verschillende gereageerd: alle mi
lieu-actiegroepen zijn zeer tevreden
met het nieuws omdat de fabriek
veel overlast voor het milieu zou
veroorzaken; de gedeputeerde voor
industriezaken. A. J. Kaland. toonde
zich teleurgesteld, omdat Zeeland
hierdoor een stuk werkgelegenheid
mist.
De heer Kaland was des te teleurge-
stelder. omdat een delegatie van
Montedison afgelopen week nog in
Zeeland is geweest. Bij die gelegen
heid werd gezegd, dat er inderdaad
gedacht werd aan een samenwerking
met het Belgische bedrijf Petrofina.
maar dat een definitieve beslissing
over de plaats van vestiging nog niet
genomen was. Vandaag zal de heer
Kaland nog een gesprek met het
ministerie van economische zaken
hebben over deze zaak. Dan zal als
nog geprobeerd worden Montedison
over te halen om zich in Nederland te
vestigen.
Districtsbestuurder J. Scheepers
van de industriebond NW zei een
zucht van verlichting te hebben ge
slaakt bij het nieuws. ..We zijn
dolblij dat er nu weer een gaaf stuk
industrieterrein vrijkomt, waarop
zich een industrie kan vestigen die
meer tegemoet komt aan onze wen
sen tot het milieu en welvaartsbelan-
gen". zei hij.
Het CNV heeft zich met betrekking
tot Montedison nooit afwijzend op
gesteld. mits aan een aantal voor
waarden zou worden voldaan door
het bedrijf.
ADVERTENTIE
Philips batterijen
die gaan lang mee.
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM/APELDOORN - In een gedeelte van de Veluwse
bossen heeft het grof wild zich fanatiek op de jonge aanplant
geworpen. Herten, reeën en wilde zwijnen vormen in sommige
gebieden een nieuwe bedreiging van de door de abnormale
droogte toch al zo geteisterde jonge aanplant. „Het wild doet
zich aan de jonge aanplant te goed, omdat het verder bijna
niets te vreten heeft", aldus ir. L. Oldenkamp, houtvester van
Staatsbosbeheer in Gelderland.
Dat houdt ook weer verband met de
droogte, want daardoor is de groei
in de natuur sterk afgeremd en
heeft het zo begeerde "groene
blaadje" te lang op zich laten wach
ten. In het kurkdroge Nederland,
dat meer dan honderd jaar nietzo'n
voorjaar beleefde, lopen de op de
hogere zandgronden gelegen bos
sen de grootste risico's. De Veluwe.
de Utrechtse Heuvelrug en Salland.
Zoals eerder gemeld, ziet het ernaar
uit dat verscheidene honderden
hectaren jonge aanplant zullen af
sterven (terwijil ook vele oudere bo
men een harde dobber krijgen), ten
zij het op korte termijn dagen ach
tereen zal gaan regenen. Ir. Olden
kamp vermoedt dat alle aanplant
van na 1 april het niet zal redden
Er is dit jaar veelal in een laat
stadium aangeplant, omdat prak
tisch alle mankracht eerst nodig
was voor het opruimen van ontwor
telde en afgebroken bomen bij de
storm van januari j.l.. dit met het
oog op de gevreesde dennenscheer
der. De aanplantingen waren in vele
gevallen bedoeld om de gaten, die
door de stormen van enige jaren
geleden in de bossen geslagen wa
ren, op te vullen.
Vennetjes
Op de Hoge Veluwe heeft de direc
tie zich niet alleen zorgen gemaakt
over de jonge aanplant (vijftien
hectare) maar ook over het grof
wild: de herten, reeën, zwijnen en
moeflons. De 700 dieren, die het
nationaal park bevolken, dreigden
gebrek aan water te krijgen. Overi
gens een situatie, die in dit reser
vaat niet helemaal ongewoon is. Vo
rige zomer, toen het ook zeer droog
was. heeft de brandweer enige ke
ren per week met tankwagens de
drooggevallen vennetjes van water
voorzien. Ook in deze dagen rijdt de
afdeling Ede van de Veluwse
Bosbrandweer er regelmatig heen
om ervoor te zorgen dat de dieren
voldoende water kunnen krijgen.
Buiten de Hoge Veluwe is de toe
stand voor het wild minder zorge
lijk al loopt de situatie plaatselijk
uiteen. Ook onder normale omstan
digheden zijn er gebieden waar de
watervoorziening, die er van nature
is vennetjes, sprengen, leemkui
len soms moet worden aangevuld
met het periodiek vullen van water
bakken. Dat gebeurt nu ook. maar
wat intensiever. Jagers belasten
zich ermee, maar soms ook de BB.
Houtvesterijen
In de Koninklijke houtvesterijen
rond Het Loo lijdt het wild nog geen
dorst. De bronnen, waar het zich
kan laven, liggen nog niet droog.
Soms moet het vee er wat verder
voor lopen, maar omdat dat he
melsbreed gebeurt, stellen enkele
kilometers weinig voor. In enkele
gevallen wordt het water aange
vuld. Het dauwt 's nachts nogal
zwaar en dat is gunstig. Gras en
bosbessen leveren de dieren een
maaltijd, waarin tevens vocht zit.
Waar herten bijvoorbeeld vooral be
hoefte aan blijken te hebben, dat
zijn plassen om verkoeling in te
zoeken. Intussen is de schade aan
jonge aanplant door het wild in de
koninklijke houtvesterijen dit voor
jaar ook extra groot, met name in
de niet afgerasterde gedeelten.
„Kanonnen knalapparaten, die
moeten afschrikken, sorteren nog
onvoldoende effect.
Onderhoud
Een tijdje geleden heeft ir Olden
kamp in „Gelderland Nu"' geconsta
teerd dat de naweeën van de janua-
ri-storm weieens heel groot zouden
kunnen zijn, niet alleen voor het
Vanwege de droogte heeft men gisteren op de Hoge Véluwe
vennen door de brandweer bi.i laten vellen met water.
naaldhout, maar ook voor het loof
hout. Daar heeft zich nu de uitzon
derlijk grote droogte nog bijge
voegd. Aan dat laatste is niets te
doen, want aan sproeien valt niet te
denken. Wat het eerste betreft is
bevestigd wat enkele jaren geleden
al werd geconstateerd: veel schade
is veroorzaakt door achterstand in
onderhoud (onvoldoende dunning)
en door de wijze waarop de bodem
was behandeld. „Bemesting, diep
ploegen, bevordert de instabiliteit
van het wortelstelsel. Hoe meer je
de bodem met rust laat hoe beter",
is de mening van ir Oldenkamp.
ADVERTENTIE
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG „We kunnen in Nederland gezien de kostenexplo
sie niet zonder meer doorgaan met een uitbreiding van het
openbaar vervoer." Die stelling van minister Westerterp van
verkeer en waterstaat werd gisteren in het Tweede Kamergebouw
veelal onderschreven door de leden van de vaste Kamercommis
sie voor verkeer en waterstaat, die een dag lang vergaderden over
het meerjarenplan van de minister voor het personenvervoer tot
1980.
landse Spoorwegen en andere open
baar vervoersbedrijven. In 1976 is dat
ruim vier miljoen gulden per dag.
Naar minister Westerterp voorreken
de zullen die rijksbijdragen aan trein,
tram en bus alleen nog maar toe
nemen.
„We moeten voorkomen dat we over
enkele jaren moeten zeggen: nu zijn
de kosten ondraaglijk geworden." al
dus de minister, die daarmee verwees
naar de in zijn meerjarenplan ge
noemde voorstellen, die onder meer
voorzien in een sturend optreden ten
aanzien van de verkeersverplaatsin-
geni Dat wil het kabinet onder meer
doen via financiële maatregelen, b.v.
door parkeerheffingen en door een
beïnvloeding van het verkeersge
drag. door bevordering van het sa
men-rijden van huis naar werk en
terug. Het openbaar vervoer zou vol
gens dat plan zo aantrekkelijk moe
ten worden dat de automobilist zijn
auto thuis laat staan
De zorgelijke situatie waarin het
openbaar vervoer zich financieel be
vindt. gekoppeld aan een noodzake
lijk geachte intensivering van het ge
bruik ervan, vormde gisteren de
hoofdmoot van de discussie. Minister
Westerterp spreekt tegenwoordig
niet meer van „het bevorderen van
het openbaar vervoer." maar van
„het bevorderen van het gebruik van
het openbaar vervoer." Het eerste
houdt een uitbreiding in. het tweede
niet. Een forse uitbreiding van het
openbaar vervoer ziet de minister
ook niet meer zitten.
Lintworm''
De heer Schakel sprak van „een
lintworm in de buik van verkeer en
waterstaat." toen hij het had over de
enorme en steeds toenemende subsi
dies die het rijk geeft aan de Neder-
ZATERDAG
Internationale verpakkingsbeurs 10 t/m 15 mei 1976 Jaarbeurshallen Utrecht Dagelijks van 9.30 uur-17.00 uur
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De commissie van
drie heeft geen enkel commentaar
op de overigens tegenstrijdige
publikaties over het binnenkort te
verwachten rapport van de commis
sie. Het Algemeen Dagblad meldde
gisteren dat de commissie, die de
betrokkenheid van prins Bernhard
by de Lockheed-affaire onderzoekt,
de prins zal vrijpleiten. Het onder
zoek zou geen enkel bewijsstuk bo
ven water hebben gebracht. De
GPD-bladen berichtten echter bij
monde van hun correspondent in
Washington, mr Leffelaar. dat de
commissie heeft geconcludeerd dat
inderdaad geld is uitbetaald door
Lockheed, dat voor de prins was
bestemd.
De commissie van drie zou zelfs op
het spoor gekomen zijn van Ch. Ro-
ha. Lockheed-medewerker tot 1974.
die hoofdboekhouder was van
Lockheed-transacties in West-
Europa. Roha zou in het bezit zijn
van gedetailleerde aantekeningen
over alle verrichte betalingen of
daarvan volledige kennis hebben
Het Algemeen Dagblad meldde dat
de commissie de prins weliswaar zal
vrijpleiten, maar dat hem wel zal
worden aangewreven dat hij verkeer
de vrienden heeft gekozen. Het se
cretariaat van de commissie heeft
..geen enkel commentaar" op de pu
blikaties. In Den Haag wordt aange
nomen dat de commissie deze
maand het rapport aan de regering
zal voorleggen
door Hans Schmit
DEN HAAG Waarschijnlijk nog deze maand zal het kabinet besluiten het
woonerf een wettelijke status te geven. Door deze aan de ministerraad voorgeleg
de status zal, waar nu nog sprake is van een met verkeersdrempels en paaltjes
ondersteund verzoek, de automobilist worden verplicht zich in een als woonerf
ingerichte buurt inderdaad als gast te gedragen.
De automobilist zal dan na
het bord „woonerf" te zijn ge
passeerd stapvoets moeten
rijden en er rekening mee
moeten houden dat hij zijn
auto alleen nog maar neer
mag zetten waar dat is toe
gestaan. En hij zal ook moe
ten weten dat kinderen die op
„straat" spelen, dat nu ook
van de wet mogen.
De op handen zijnde erken
ning van het woonerf sluit
aan bij de steeds vaker ge
hoorde (en ook door de rege
ring geuite) wens de scheefge
groeide verhoudingen in het
verkeer, waarin bijkans alles
ondergeschikt is gemaakt
aan de auto. weer wat recht te
trekken. Naast alle voordelen
van het individuele autobezit
bracht de enorme groei van
het wagenpark in de laatste
vijftien jaar meer en meer
hinder en overlast met zich
mee. Ook het wonen werd
aangetast: de straat als speel-
en ontmoetingsruimte ver
dween.
De vraag of de straat voor het
verkeer is of voor de omrin
gende bewoners, werd naar
mate de druk van het auto
verkeer zwaarder werd. vaker
ten nadele van het (door
gaand) verkeer beantwoord.
Vanaf het begin van de jaren
zeventig zijn op meerdere
plaatsen pogingen onderno
men om woongebieden van
verkeersgebieden te schei
den. zowel in nieuwe (Barge-
res in Drachten) als in oude
wijken (Delft). Met name het
project in Delft, dat met vol
ledige inspraak van de bevol
king is uitgevoerd, heeft de
nodige aandacht getrokken.
Het probleem bij de aanleg
van woonerven is het gebrek
aan wettelijke steun: een ver
keersdrempel kan een auto
mobilist dwingen snelheid te
minderen, maar een bordje
met het verzoek stapvoets te
rijden, hoeft hij niet op te
volgen: in de bebouwde kom
is de maximum snelheid vijf
tig kilometer per uur Als de
voorstellen worden aangeno
men. zal dat probleem zijn
verholpen.
Nieuw bord
Het woonerf zal worden aan
geduid met een nieuw ver
keersbord. dat de overgang
aangeeft van een verkeersge
bied naar een woongebied (en
andersom). Dat bord mag een
gemeente alleen plaatsen-
wanneer aan een aantal mini
mum-eisen wordt voldaan.
Volgens die eisen moeten op
een woonerf voetgangers van
de volle breedte van het erf
gebruik kunnen maken. Dat
betekent dat de weg geen ni;
veauverschil heeft, een ver
schuivend. hoekig profiel
heeft om de auto's tot lang
zaam rijden te dwingen en
diverse obstakels (zoals paal
tjes. bomen, speelheuvelst
telt. Kinderen zullen dan
weer overal mogen spelen
nu mag dat alleen maar op de
stoep. Een opmerkelijke wij
ziging is voorts dat alleen nog
mag worden geparkeerd waar
dat is toegestaan Hiermee
wordt een belangrijk gewoon
terecht van de automobilist
opgegeven, want momenteel
mag hij overal parkeren ten
zij het verboden is.
Andersom
Minister Westerterp heeft
zich nog niet uitgelaten over
dc vraag of op woonerven de
voorrangsregeling moet wor
den omgekeerd, zoals actie
groepen als Stop de Kinder
moord willen. De voetganger
zou dan voorrang hebben op
de fietser, de fietser op de
bromfietser en de bromfietser
op de auto In de voorrangs
keten staat de auto dan waar
de voetganger nu staat: hele
maal onderaan. Bij de dienst
verkeersveiligheid van het
ministerie bestaat hiervoor
wel begrip, maar in andere
ambtelijke kringen leven nog
al wat bezwaren, onder meer
omdat dit het gedrag van de
voetganger en de fietser bui
ten het woonerf zou kunnen
beïnvloeden.
Een belangrijke aanzet tot
het totstandkomen van het
woonerf heeft de interdepar
tementale werkgroep Ver
keersveiligheid Woongebie
den gegeven, die in april 1974
door minister Westerterp en
zyn collega Gruijters
(volkshuisvesting en ruimte
lijke ordening i werd inge
steld. In een tussentijds rap
port zei deze werkgroep dat
geen verkeersoplossingen
kunnen worden gevonden als
De actiegroep Stop de Kindermoord heeft komende zaterdag. 15
mei. uitgeroepen lot nationale woonerfdag. Wanneer vrijdaga
vond premier Den fyl hekend mocht maken dat de ministerraad
met de voorstellen akkoord gaat. /.uilen zaterdag op vele plaatsen
manifestaties worden gehouden. Het is de bedoeling lijdelijk een
stukje straat als woonerf in te richten, eventueel met medewer
king van de gemeente. Centraal adres voor de nationale woon
erfdag is: Stop de Kindermoord, postbus 5058. Amsterdam.
Telefoon: 020-799505.
alleen de veiligheid als maat
staf wordt genomen. Volgens
de werkgroep moet worden
uitgegaan van „verkeersleef-
baarheid". De groep geelt de
voorkeur aan een oplossing
waarin de auto in het ver-
blijfsgebied is geïntegreerd
als een „rustig en veilig" ver
voermiddel. In deze oplos
sing. het woonerf, is het ver
blijfsgebied voor de voet-
sers" (voetgangers en fietsers)
en is het gemotoriseerd ver
keer ..te gast" Het woonerf is
volgens de werkgroep op gro
te schaal te realiseren: in 85
procent van de bestaande
woonwijken is de aanleg van
een woonerf mogelijk
Proeven
Twee gemeenten in ons land
zullen van het rijk financiële
steun krijgen voor een proei
met het woonerf Blijft de
vraag wie de aanleg van ande
re woonerven moet bekosti
gen. De gedachten van minis
ter Westerterp lijken voorals
nog uit te gaan in de richting
van de gemeenten. In de grote
steden echter, waar veel wij
ken verwaarloosd zijn en in
aanmerking komen om als
woonerf te worden ingericht,
is de financiële nood het
grootst. Hierbij is het de
vraag of woonerven uiteinde
lijk voor de gemeenschap niet
voordeliger zullen zijn. omdat
de verkeersveiligheid groter
zou zijn en dus minder ver-
pleeg- en revalidatiekosten
behoeven te worden gemaakt
Een Zweeds onderzoek wijst
erop dat in oude wijken drie
keer zoveel kinderen bij een
ongeluk zijn betrokken dan in
nieuwe wijken. Het Neder
lands Instituut voor preven
tieve geneeskunde TNO trekt
in een gisteren gepubliceerd
rapport echter in twijfel of de
veiligheid toeneemt
Studies
Gisteren liet minister Westerterp hi^r
pessimistische geluiden over horen.
Hij wees op studies die hebben aan
getoond dat alleen een zeer dras
tische uitbreiding van het voorzienin
genniveau van het openbaar vervoer
invloed zal hebben op de keuze van
de automobilist „Zo drastisch dat
het méér kost dan financieel moge
lijk is." aldus de minister, die er over
igens op wees dat hij bij de bezuini
gingsstudies onder de naam „cenpro-
cents-operatie". waaraan het kabinet
momenteel zwoegt, goede hoop heeft
de benodigde financiën voor steun
aan het openbaar vervoer te be
houden.
De vertegenwoordigers van de poli
tieke partijen in de Kamercommissie
bleken het er gisteren overigens
met onderlinge nuanceringen over
eens dat de overheid sturend moet
ingrijpen in het verkeer Vooral de
spitsuren in de stedelijke gebieden
werden gezien als voorbeelden van
hoe het in de toekomst niet moet zijn
Tegenstellingen
Maar over de manier waarop waren
er tegenstellingen De socialist Van
der Doef uitte kritiek op het feit dat
het kabinet Den Uyl volgens hem een
te lage prioriteit leg jij het verkeer*
en vervoersbeleid Ook kritiek kwam
gisteren van mevrouw Smit-Kroes
(VVD), die het overigens met de uit
gangspunten van het vervoersplan
wel eens is. De manier waarop de
minister die had uitgewerkt ontlokte
haar kritiek en ze noemde de minis
ter „een Don Quichotte op rolschaat
sen'. omdat deze te veel zaken in zijn
nota zou beschrijven die hij niet kan
verwezenlijken. De minister noemde
zichzelf echter „Tjerk de stoute"
„Want ik vertel de mensen dat we
niet kunnen voldoen aan alle ver
voersbehoeften die er zijn." Minister
Westerterp kreeg steun van ARP en
KVP
DEN HAAG Enkele importeurs
van personenauto's he'-ben zich ge
noodzaakt gezien de prijzen van hun
modellen te verhogen Fiat verhoog
de medio april de prijzen van een
aantal uitvoeringen met drie tot vijf
procent en Datsun werd vorige
maand vier tot vijf procent duurder
