Ixtremisten vallen !arlisten-mars aan li an een slimme vrouw, briesende stieren itoute jongens en overspannen Hollanders Israël ontruimt nederzetting op Jordaanoever Polen behoeft legale oppositie pan je laat prominente gevangenen vrij alf miljoen schade or fabrieksbrand Veel journalisten zitten om politieke redenen gevangen Hoge Chinese leider overleden Brezjnew benoemd tot maarschalk aar oom Ulbe en tante Marie in Australië(13) 'ARTEfcNDAG 10 MEI 1976 TROUW/KWARTET 5 JtELLA (AFP, AP, UPI, Reuter) Een negentienjarige arbeider werd gisteren gedood en drie Idere personen raakten gewond toen rechtse extremisten het vuur openden op de berg Montejur- waar duizenden Carlisten hun jaarlijkse bijeenkomst hielden. Igens ooggetuigen werden door de tijd tegen de linkse politiek van zijn wallers bij het verzamelpunt van oudste broer, Karei Hugo. In een ver- Sarlisten. die een mars naar de top klaring reageerde Karei Hugo met de n de berg wilden houden, schoten woorden: „Dergelijke moorden zullen de gnjde lucht gelost en gingen zij deel- aan de omverwerping van het regime K>ners aan de mars met ijzeren sta- van Juan Carlos bijdragen". En te lijf. Toen de mars na het over ident de top van de berg naderde, -«r n. rd deze door een andere groep V Fljlating brig remisten opgewacht. Onder ge- De Spaanse regering heeft dit week- fouw breeuw, waarin geëist werd dat de einde de vrijlating bevolen van drie De flisten naar de voet van de berg prominente linkse gevangenen. Het kt.„den terugkeren, werden opnieuw zijn de econoom Ramon Tamames, 3 Sucl ioten op de deelnemers gelost en filmregisseur Juan Antonio Bardem En tfen ze met stenen bekogeld. Bij en de advocaat Eugenio Triana. Alle incident vielen de vier slachtof- drie werden gearresteerd tijdens de- monstraties tegen de Spaanse rege- ns Karei Hugo en zijn echtgenote, ring op 3 april. de vi Nederlandse prinses Irene, bleven Ondertussen heeft het tribunaal voor zaï de aanvallen ongedeerd. Karei de openbare orde in Madrid zijn be- brigt^go die als leider van de Carlisten sluit bevestigd om vier andere in de Frankrijk in ballingschap leeft, gevangenis verblijvende leden van de dit weekeinde met prinses Irene Spaanse oppositie te vervolgen. De het geheim naar Spanje gereisd vier mannen, onder wie vakbondslei- aan de mars te kunnen deel- der Marcelino Camacho worden er van beschuldigd activiteiten tegen 7 jjgens ooggetuigen stonden hon- iA\ hfden Pphtiemannen, die naar het Dtbied waren overgebracht om de Ie te handhaven, werkeloos toe te :en, toen de demonstranten wer- i aangevallen. De aanval werd uit- 'oerd door aanhangers van de ir van Karei Hugo, prins Sixto, eveneens op de berg Montejurra was. De Carlisten, die inïe s oudste politieke partij vor- eisen dat prins Karei Hugo op Spaanse troon komt in plaats van ling Juan Carlos De Carlisten, die de ®Paanse burgeroorlog aan de van generaal Franco vochten, sindsdien een steeds linksere 5 gaan varen. Prins Sixto, die in drid woont, verzet zich al lange een verslaggever ELDOORN Een schade van iste een half miljoen gulden is jmiddag aangericht bij een md in een van de fabrieksgebou- n van de Apeldoornse Nettenfa- lek. Het vuur is vrijwel zeker ont- lan op de eerste etage in een van tekenkamers. Bij de brand wer- a een fabriekshal en opslagruimte enkele kantoren in de as gelegd. Igens de directie zal de brand geen ologiirloed op de produktie hebben, odul ting de huidige regeringsvorm in Spanje te hebben ondernomen. Zij werden eind maart aangehouden, toen zij op weg waren naar een persconferentie, waarin de oprichting van de Demo cratische Coördinatie, een overkoe pelend orgaan van de Spaanse oppo sitie, zou worden aangekondigd. De vier mannen kunnen tot maximaal dertig jaar gevangenis worden ver oordeeld. Gisteren heeft een groep van 2700 Spaanse advocaten, journalisten en andere personen de regering ge vraagd een onmiddellijk onderzoek in te stellen naar „de martelingen op het hoofdkwartier van de veilig heidspolitie" in Madrid. In een schrij ven aan de Spaanse minister van binnenlandse zaken, Manuel Fraga, wordt gezegd dat acht gedetineer den, onder wie twee vrouwen, her haaldelijk door de politie werden ge slagen. De acht worden ervan be schuldigd tot de communistische jeugdbeweging te behoren. LONDEN (API) Amnesty Interna tional heeft gisteren een lijst gepu bliceerd van 67 journalisten in 17 landen die om politieke redenenen gevangen zitten of „verdwenen" zijn. „Feitelijk allen zijn aangehouden in schending van artikel 19 van de uni versele verklaring van de rechten van de mens van de Verenigde Na ties. Velen van hen worden vastge houden zonder aanklacht of proces. Sommigen zijn gemarteld of wreed, onmenselijk of vernederend behan deld of gestraft. De lijst is verre van volledig. „Er zijn vrijwel zeker meer journalisten die in de wereld worden vastgehouden en meer landen die journalisten in hechtenis houden", aldus Amnesty. Er werden namen gegeven van jour nalisten in Bangladesj, Brazilië, Chi li, Cuba, India, Indonesië, Korea, de Filippijen. Singapore, Zuid-Afrika, de Sowjet-Unie, Taiwan, Tanzanië, Thailand. Turkije. Uruquay en Joe goslavië. In Indonesië werden 21 journalisten genoemd, verreweg het hoogste cijfer voor een land op de lijst. De meesten van de 21 zitten vast sedert 1965. Zeven Sowjet- journalisten staan op de lijst die worden vastgehouden in „speciale psychiatrische ziekenhuizen'.'. De onthulling van het standbeeld van Brczjnew in zijn geboorte plaats. DE- VAN EEN LEZER- Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boe- kenbon. Lipinski valt partijleider Gierek aan 99 ;HET ZIT 2O0 lekker... PARIJS (AFP In een open brief aan partijleider Edward Gierek heeft de Poolse econoom Edward Lipinski. lid van de Poolse academie van we tenschappen. geprotesteerd tegen de wat hij noemt ideologische verhar ding in zijn vaderland. Grote stukken uit de clandestien in Polen circulerende brief zijn gepubli ceerd in het jongste nummer van „Le Nouvel Observateur", een Frans HONG KONG (Reuter) Li Ta- tsjang, lid van het centrale comité van de Chinese communistische par tij en partijlid sinds 1924, is op 3 mei op 76-jarige leeftijd overleden, zo heeft het Chinese persbureau giste ren bekendgemaakt. De vice-voorzitter van de Chinese partij. Wang Hoeng-wen, de vice- premiers Tsjen Hsi-lien en Tsji Teng- koeei en burgemeester Woe Teh van Peking, waren onder de hoge Chine zen die zaterdag een herdenkingsbij eenkomst voor Li bijwoonden. weekblad. Lipinski schrijft dat de Russische weg. „geconditioneerd door de tradi tie van het Russische staatsdespotis- me", de ontwikkeling in de Sowjet- Unie zelf belemmert en niet de weg is die door het Poolse socialisme moet worden bewandeld. Lipinski zegt dat Polen behoeft heeft aan een „legale oppositie", dat het Gomoelka-tijdperk voorbij is en dat een regering die door een minderheid is opgelegd, „altijd leidt naar het totalitarisme". „Daarom sta ik aan de kant van de communist Berlin- guer (leider van de Italiaanse com munistische partij), de communist Marchais (uit Frankrijk), de Spaanse communisten, maar niet aan die van de communist Brezjnew", aldus Li pinski. Hij schrijft dat het bondgenootschap met de Sowjet-Unie een politieke noodzaak is geworden, maar dat de relatie van goede nabuurschap on mogelijk is omdat de politiek van Polen jegens de Sowjet-Unie „niet is ontdaan van gedienstigheid". De eco noom schrijft het nodig te vinden dat essentiële veranderingen plaatsheb ben. Zo niet, dan is een tragedie in de vorm van een gewelddadige opstand of terugkeer naar de stalinmethoden, onvermijdelijk. Professor Lipinski schreef in december 1975 samen met zes leden van de verenigde Poolse Arbeiderspartij, een brief waarin hij kritiek uitte op het plan de leidende rol van de partij tot instituut binnen een hervormde grondwet te mak^n. Persoonlijkheidscultus versterkt" MOSKOU (Reuter, UPI, AP) De Sowjet-Russische partij leider Leonid Brezjnew is zater dag door het presidium van de Opperste Sowjet van generaal tot maarschalk bevorderd. Te gelijkertijd werd er in zijn ge boorteplaats Dneprozerzhinsk (Oekraïne) een bronzen buste van hem onthuld. Westerse waarnemers zien hierin een versterking van de persoonlijk heidscultus rond Brezjnew. In het bericht van het Russische persbureau Tass werd Brezjnew ook genoemd in zijn functie van voorzit ter van de Russische defensieraad, een overkoepelende militaire com missie van toezicht die zelden in de pers wordt vermeld. Westerse waar nemers noemen de aankondiging van Tass dan ook „uiterst ongebruike lijk", zowel wat betreft de nieuwe rang die de hoogste burgerlijke leider van het land krijgt, als het nadrukke lijk noemen van de defensieraad en Brezjnews functie van voorzitter er van. Algemeen wordt aangenomen dat de defensieraad een overkoepe lend orgaan is dat toezicht houdt op de strijdkrachten en de defensie- industrie. Brezjnew heeft nu een hogere rang gekregen dan de nieuwe minister van defensie Dmitry Oestinow, die vorige maand werd benoemd tot generaal nadat hij de overleden maarschalk Gretsjko opvolgde als minister van defensie. De titel van maarschalk wordt door de opperste Sowjet toege kend wegens „uitzonderlijke ver diensten in het begeleiden van de strijdkrachten." gevaJ en d en w or Paul Roel of sen r kil rnhe ister, was eens een Javaanse vorst die, nog voor het Nederlandse tijdperk aanbrak, naar West-Sumatra altpg om dat gebied te veroveren op een vrouw, een koningin. (Nog altijd bestaat hier het %riarchaat; een bruidegom trekt in bij de bruid, kinderen dragen hun moeders naam, en, saillant schijnsel, een vrouw loopt niet op een holletje weg als een vreemde man haar de weg vraagt). De ■a'( yaan stuitte nadat hij van boord was gegaan niet op een leger om hem tegen te houden, ook niet t tn hij tartend een bloedbad aanrichtte. Wel werd hij hiena door de vorstin in haar paleis te op ntusangkar uitgenodigd, waar zij hem haar rijk aanbood als hij ophield met moorden. gu1) vendien moest hij beloven het stand gepeperde lekkernijen, bend verlaten wanneer zijn De eerste schermutselingen; jonge de h rkste buffel zou verliezen van de stieren worden, via het neuskoord De veroveraar vond een en an- door hun boer geleid, even op elkaar komisch genoeg om er op in te losgelaten. Zodra de een de ander in en liet zijn kampioen versche- van nabij in de rollende ogen kan kijken, rammen ze er op los. Enkele (j). Toen deze op West-Sumatra lkwam- schork iedereen van diens n ;ekende kracht en afmetingen, lukk k de Koningin. Zij besefte dat haar is n ffel kansloos was en bedacht een die,Een etmaal voor de tweestrijd rv0{rden de hoorns van een nog zo- id karbouwtje tot venijnigde pun- gevijld en haalde men het dier bij I moeder vandaan zodat het niet li drinken. *n het gevecht zou beginnen stap- de Javaanse karbouw briesend de na in, zoiets als zijn evenbeeld enover zich verwachtend. Maar in ats daarvan dartelde een kalf op n af. Het dook dorstig onder zijn ik en stiet, ongeduldig zoekend, hoorns tussen de achterpoten 1 de kampioen. Van zo n slag on- de gordel had deze niet terug en Javaan moest West-Sumatra, dat lertdien ook wel Minang-Kabau innende Buffel) heet, verlaten. ichters karbouw wordt niet meer ge likt voor de tweekamp, hij sjokt 1 met sandalen van autoband onder hoeven voor een kar met een iuin oplopend luifel en twee meer manshoge wielen of baggert voor T^-n ploeg door de rijstvelden. Wan- ir hij niet zwoegt zit er een jochie zijn rug. De beweeglijker stier w i«ft het vechten overgenomen. Tus- twee rokende vulkanen doorrij- nd en vervolgens een uitgebluste «tijgend komen we in Singgalang. desa waar die middag een stie- igevecht zal plaatsvinden op het asveld voor een schooltje. Het re nt zacht, de wei is glad. vechtstieren lopen rondjes aan n draad die aan een kant door hun lis is geregen terwijl het andere iinde is bevestigd aan een pen in de £>nd. Ze loeien en snuiven. Er wordt fa or nerveus rokende mannen gedis- ssieerd en gewed. De meesten dra- n sarongs en hebben vilten hoeden Jongetjes scharrelen tussen hen •r om gebakken banaan te slijten, uwen verkopen op veiliger af- minuten glibberen en uitglijden en dan wordt de zwakste buiten het veld gewerkt of ontwijkt hij de strijd. Het is de prelude voor een imposanter spektakel. Wanneer alle wed denschappen zijn gesloten, worden twee volwassen kolossen bijeen ge bracht. De leiddraad wordt nu ver wijderd en zodra dit is gebeurd knal len hun koppen tegen elkander en vliegen de kluiten aarde in het rond. Soms staan ze ook seconden lang bewegingloos met de nekken verti caal aaneen, de ogen uitpuilend, de goedaardig gekrulde bek in de mod der. Nu eens dringt de een de ander bijna uit het perk dan is het weer andersom. Ze vechten niet binnen een omheining, de toeschouwers wa gen zich steeds dichterbij tot een plotselinge wending of glijpartij hen vallend en struikelend terug doet deinzen. Drie kwartier duurt de krachtmeting, daarna pas weet de sterkste zijn rivaal de akkers in te drijven. De laatste is gemakkelijk tot bedaren te brengen, maar de winnaar is buiten zinnen, breekt door struik gewas en stampt door de sawa's tot hij is uitgeput en met lasso's kan worden gevangen. Groene hel We verblijven nog enkele dagen tussen de geheimzinnige kraterme- ren van West-Sumatra waar we ons evenzeer verwonderen over getrainde aapjes die kokosnoten oogsten als over de Rafflesia, een oranje, paddes toelachtige bloem met een doorsnee van een meter. Zo ontspannen de sfeer in Minang- Kabau. zo inspannend zal de tocht naar het zuiden van Sumatra wor den. „Niet doen", waarschuwt men. „neem toch de boot van Padang naar Djakarta." Maar we willen de blaas pijp gebruikende Koeboe ontmoeten, wilde olifanten en tijgers zien Dus over land. Tot Muarabungo levert de Transsumatra-route geen problemen op en slaat de voluptueuze schoon heid van de groene hel je om de oren: sommige planten laten bij aanraking hun bladeren hangen, andere klap pen dicht, en reusachtige krekels ma ken een lawaai of het gehele woud motorisch wordt omgezaagd. Na dit plaatsje loopt de asfaltweg over in een pad van zand, klei en kuilen, dat, naar zal blijken, een lengte van onge veer duizend kilometer heeft. Benzine wordt in de schaars aanwezi ge nederzettingen uit blikken ver kocht voor de dubbele prijs, bruggen zijn dikwijls ingestort en de boomstammen over kleine stroompjes spekglad en soms ver molmd. Moeizaam verder. Daar waar mensen zijn, zijn ze. nadat de eerste nieuwsgierigheid is bevredigd, uit op onze pecunia en bezittingen; een en kele maal wordt gedreigd met spierkracht. Om met veervlotten ri vieren over te komen betalen we vijf tot tienmaal het vastgestelde tarief, protesteren levert slechts hoonge lach op. We staan machteloos. In Sarolangun overnachten we in het plaatselijk logement waarvan de be heerder bezeten is van sloten. Afgegrendeld 's Avonds worden alle vertrekken af zonderlijk afgegrendeld of dichtge spijkerd. Ook de kamar mandi, de badkamer annex w.c., gaat op slot. Het vermag geen veilig gevoel te ge ven; de man speelt te veel met een pistool en begluurt ons door de sple ten van het plafond wanneer we ons baden. Voor een kommetje rijst re kent hij meer dan voor de bedongen prijs van de kamer, wat hem zelf kennelijk ook te gortig voorkomt, want in de ochtend verdubbelt hij deze. Achteloos. Erger is dat het die nacht hard heeft geregend waardoor het pad praktisch onbegaanbaar is geworden. Langzaam glibberen we voort, bekoe- keloerd door vele soorten apen. Het oerwoud geurt indringend naar leven en verrotting. We zien vlinders als vleermuizen, en vleermuizen als roof vogels; vampiers? (Geen tijgers ge lukkig. En geen Koeboe's, maar ook dat hoeft niet meer). Als de overver hitte motor het maar houdt. Drie maal vallen we en eenmaal zakken we door een bruggetje: brand- en schaafwonden, penicillinezalf en pleisters. JERUZALEM (AP, UPI, Reuter) De Israëlische regering heeft gisteravond besloten de illegale Joodse nederzetting in Kadoem op de westelijke Jordaanoever op te doeken. Het besluit werd genomen na een kabinetszitting, die bijna tien uur duurde en waarin een breuk in de Israëlische regeringscoalitie nog net kon worden voorkomen. De nederzetting in Kadoem werd door leden van de extreemnationalis- tische Goesch Emoeniem beweging gesticht. Deze beweging wil de Israë lische regering er toe dwingen de in de Zesdaagse Oorlog veroverde wes telijke Jordaanoever te annexeren. De nederzetting Kadoem, in de buurt van Nabloes, wordt herhaaldelijk als een van de aanleiding van de al maanden durende onrust op de wes telijke Jordaanoever genoemd. Om een breuk in de regering te ver mijden werd gisteren tijdens de kabi netszitting een voorstel van de Israë lische minister van buitenlandse za ken, Yigal Allon, aangenomen. Allon had een bezoek aan de Verenigde Staten uitgesteld om aan de Kabi netszitting te kunnen deelnemen. Volgens Allons voorstel zullen de in woners van Kadoem niet met geweld worden verwijderd. Hun wordt bin nen enkele weken een andere plaats op de westelijke Jordaanoever aan geboden. De karbouw sjokt voort. 's avonds, tijdens een gesprek met enkele jongeren die hun Engels wil len oefenen, ontvallen dat Indonesië het meest corrupte land is dat we tot van de ander. Tierend smijt ik hem voor de voeten dat immigratie officieren naar willekeur de „onkos ten" voor de verlenging van visa be- nu toe hebben bezocht Gelach, maar palen - een kwitantie krijg je nooit! die opmerking verontrust zichtbaar. en raas door over onze ervaringen Twee jongens verlaten schielijk het tot ik buiten adem ben 0e verbleek lokaal. Middernacht gebonk op de zolderkamerdeur waarachter we op een matje tussen bijtgrage wandlui zen de slaap toch al moeilijk konden vatten. Of ik naar beneden kom, de inspecteur van politie wil me spreken. Nu. in het holst van de nacht? Jawel. Goed. de ladder af en plaats nemen tegenover een gespannen man die. nadat hij mijn paspoort heeft ge controleerd, me in het Nederlands toebijt hoe ik over Indonesië denk. Het is duidelijk waar hij op doelt. Ik ben echter te moe en tegelijk te opge wonden over dit vertoon van macht om te loochenen of te verbloemen wat wij aan onverkwikkelijkheden hebben meegemaakt; dat velen zich hier proberen rijk te stelen door misbruik te maken van de onwetend- In een gat vol soldaten laten we ons beid, de zwakte of het Chinees zijn te politieman heeft hierna niets meer te vragen. Alleen of ik een glas thee wil. Hij is aardig omgeslagen, mom pelt dat hier in het Texas van Indone sië (olie. het Pertamina schandaal) inderdaad veel stoute jongens zijn. dat ook ambtenaren soms bescha mend manipuleren, maar dat dit niet overal op de archipel het geval is. Na twee uur praten verontschuldigt hij zich mij te hebben gewekt en geeft de welgemeende raad het woord corrup tie in Indonesië niet te gebruiken. „Dat is hetzelfde als eert gebochelde uitschelden omzijn vergroeiing," ver duidelijkt hij. Geen asfalt We zijn nog lang niet van Sumatra af. Keer op keer wordt asfalt beloofd maar niet verkregen. Eindelijk in Lu- biklinggau kunnen we juichen (te vroeg), de weg is verhard (voor 12 km) en nooit hebben we ons zo opgelucht gevoeld bij het zien van een ver keersbord. Door slagregens komen we vast te zitten in Perabumulih, waar we in een politiepost slapen naast twee ge vangenen. Het dorp ligt aan de spoor lijn tussen Palembang en Panjang, maar wanneer we met hulp van de stationschef de gevraagde prijs voor het vervoer van de motor hebben gedecimeerd, wordt op het laatste ogenblik beweerd dat er geen plaats voor ons vervoermiddel is. Later we ten we Palembang te bereiken en reizen vandaar, na een dag marchan deren, toch per trein naar Panjang. Om hier de motor uit de goederenwa gon te krijgen is de voorspraak van een kolonel nodig en zonder diens bemoeienis zou het inschepen naar Merak (Java) opnieuw een zenuwslo pend karwei zijn geweest. Op onze wenkbrauwen en half over spannen verlaten we tenslotte Sumatra. Besluit Hiermee werd tegemoet getreden aan de eisen van de Nationaal Religieuze partij. Deze partij, die voorstander is van annexatie van de westelijke Jor daanoever, had gedreigd uit de rege ring te stappen, wanneer de inwoners van Kadoem met geweld zouden wor den verwijderd. In het kabinetsbe sluit werd verder verklaard dat de Israëlische regering het stichten van Joodse nederzettingen binnen de Is raëlische grenzen van voor 1967 en in de door Israël bezette gebieden zal blijven ondersteunen. Wel zou de re gering alle pogingen om illegale Joodse nederzettingen te stichten voorkomen. Het compromis-besluit van de rege ring lijkt in het kader te passen van het zogenaamde plan Allon. Volgens dit plan van de Israëlische minister van buitenlandse zaken, daterend uit 1967 moet een keten van Joodse ne derzettingen langs de Jordaan-rivier en in de heuvels van Judea worden gesticht. Demonstratie De Mapam-partij. die in de regering is vertegenwoordigd, had zaterdag een demonstratie van ongeveer twin tigduizend mensen tegen de vesti ging van Joodse nederzettingen in het bezette deel van Jordanië onder steund. De betoging was gericht te gen de Goesch-Emoeniem beweging, die onlangs een mars door de weste lijke Jordaanoever had gehouden. Voor het regeringsdebat had de Ma- pam gedreigd de regering te zullen verlaten, wanneer Kadoem niet on middellijk zou worden ontruimd. Maar gisteravond verklaarde Ma- pam-minister Viktor Schemtov dat het regeringsbesluit „passend" was. Ondertussen beschuldigde een woordvoerder van de regering van buitenlandse Journalisten in Israël de regering ervan een „berekende cam pagne" tegen hen te voeren. De woordvoerder eiste verder harde be wijzen in verband met aantijgingen in de Israëlische pers. dat buiten landse journalisten Arabieren in de bezette gebieden tot demonstraties tegen de Israëlische regering hadden aangezet In ruil voor betaling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5