'joonakkoord
n Engeland
Senaat krijgt CIA er niet onder
AMERIKA
KIESTZIJN
PRESIDENT
Reagan wint opnieuw
van president Ford
^LO vraagt VN-raad
•m bezetting door
•raël op te heffen
Z-Afrika verscherpt
veiligheidswetten
thodesië gebruikt
;danke huurlingen
Bomaanslagen
in Corsica
Duizenden bij
begrafenis van
Panagoulis
Storm over inlichtingendienst al weer geluwd
iZjlDEBDAG 6 MEI 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
St^DEN (Reuter, UPI, AP) De Britse regering en de leiders
lina de vakbonden hebben gisteren overeenstemming bereikt
een beperking van de loonsverhogingen voor de Britse
ünjeiders.
meister van financiën, Denis Healy
H»kte bekend dat voor de periode
va 12 maanden en ingaande op 1
oeiustus aanstaande de loonsverho-
vairen worden beperkt tot ongeveer
ipefulden per week. Dit komt neer op
koi gemiddelde loonsverhoging van
eveer 4,5 procent. In de thans
lende periode, tot 1 augustus,
ïhten loonsverhogingen worden
even tot een maximum van onge-
33 gulden. De verlaging is be
id om de inflatie terug te dringen
-volgens Healy thans 14 procent
lagt, vergeleken met 26 procent
jaar geleden.
t j loonakkoord kwam tot stand na
l£?edurige en harde onderhandelin-
tussen de minister en de leiders
de overkoepelende vakbondsfe-
,tie TUC (Trade Unions Congres),
iren om drie uur in de ochtend
len besprekingen, die plaatsvon-
in de ambtswoning van minister
ly, afgerond. Aan het eind van de
•rekingen was ook de Britse pre-
ir James Gallaghan, aanwezig,
naastingen
w5ige maand bood Healy in de jaar-
u.Jse begroting aan, te komen tot
tstingconcessies voor een totaal-
jaJrag van ruim 5 miljard gulden in
j voor de medewerking van de vak-
kJ den bij het beperken van de loon-
:n. Healy zei toen dat de loonsver
hogingen dan niet meer dan 3 pro
cent mochten bedragen. Maar giste
ren kondigde hij in het Lagerhuis aan
dat hij zijn beloften aangaande de
vermindering van de belastingdruk
gestand zou blijven. Het gevolg was
een nerveus reageren van de koers
van het Britse pond. Na even omhoog
te gaan sloten de wisselmarkten met
een kleine verlaging.
De vermindering van de inkomsten
belasting zal de gemiddelde werkne
mer ongeveer 5 gulden per week ople
veren. De meeste reacties van de
Britse vakbonden waren positief ten
aanzien van het bereikte akkoord.
Behalve de mijnwerkers uit Wales, zij
bleven staan op hun eis van een
loonsverhoging van 64 procent. Maar
algemeen werd verwacht dat de meer
gematigde leiding van de mijnwer
kersbonden hen tot aanvaarding van
het akkoord zal weten over te halen.
Ook de zakenwereld en het bankwe
zen oordeelden niet negatief over het
akkoord. Wel werd er heftige kritiek
geuit in het Lagerhuis van de zijde
van de Conservatieve oppositie.
Woordvoerder, sir Geoffrey was voor
al gekant tegen de beperking van de
loonsverhoging tot 22 gulden per
week voor de hogere inkomens. Hij
achtte dit een groot gevaar voor de
hele economie, omdat dit schadelijk
zou zijn voor arbeidsprestaties van
de top van het bedrijfsleven.
Voorverkiezingen in Indiana, Georgia en Alabama
De verkiezingscampagne van president Gerald Ford is in grote
moeilijkheden gekomen door diens nederlagen bij de voorverkie
zingen in de staten Indiana, Georgia en Alabama. Zijn tegenstan
der Ronald Reagan heeft nu een voorsprong genomen in de strijd
bij de Republikeinse partij om de kandidatuur voor het presi
dentschap.
De afgang van ford, die afgelopen
zaterdag begon in Texas, heeft zich
krachtig voortgezet bij de voorver
kiezingen van dinsdag. Dat de con
servatieve Reagan in de zuidelijke
staten Georgia en Alabama zou win-
ne, was voorspelbaar. Zijn overwin
ning in de noordelijke industriestaat
Indiana is echter een zeer onaange
name verrassing voor Ford. Tot zori-
dag werd voorspeld dat de president
in Indiana geen gevaar te duchten
had van Reagan, maar Fords verplet
terende nederlaag in Texas heeft
haar uitwerking niet gemist.
Ronald Reagan in uitstekende stemming na zijn overwinning bij de voorverkiezingen in drie
Amerikaanse staten.
hr^_
sak
r YORK, TEL AVIV (AP, UPI, Reuter) In een brief aan de
Mgheidsraad van de Verenigde Naties vroeg de Palestijnse
èvrijdingsbeweging (PLO) de Raad om de bezetting van Pales-
■jns grondgebied door Israël te doen beëindigen,
irk-tetachrijven waarschuwt de waar- lische minister van defensie, Sjimon
KAAPSTAD (Reuter, UPI, AP) De Zuidafrikaanse regering
heeft een wetsontwerp ingediend bij het parlement dat een
radicale uitbreiding beoogt van de Zuidafrikaanse veilig
heidswetten.
iho^er van de PLO, Zehdi Terzi, dat
so'isituatie op de westelijke Jordaan-
rtJer de wereldvrede en de veiligheid
ich&evaar brengt. De Veiligheidsraad
rgadert momenteel op verzoek van
ypte over de onlusten in het door
aël bezette gebied. Egypte wil dat
Raad Israël veroordeelt wegens
rute en onwettige acties" in deze
verklaarde de Israë-
mc
y^zoren verwerpen
itonomie-voorstel
)1GRA DO HEROISMO De regi-
lale junta voor de Portugese eilan-
jroep de Azoren heeft de recente
forstellen van Lissabon voor meer
Peres, dat de komende tien jaar een
periode voor Israël zal zijn waarin het
gewapend en op zijn hoede moet zijn,
terwijl het met zijn buren naar vrede
zoekt. De minister deed zijn opmer
kingen in een vraaggesprek met de
Israëlische legerzender ter gelegen
heid van de 28ste onafhankelijk
heidsdag van het land.
Peres meent dat Israël moet trachten
zoveel mogelijk politiek en econo
misch onafhankelijk te zijn en er
tegen moet waken een „modern
Sparta" te worden, dat alleen de na
druk op militaire zaken legt. Hij voor
spelde dat de Arabieren gedwongen
zouden worden van het pad van de
oorlog af te stappen en naar regelin
gen en overeenkomsten te zoeken.
U1UUUUUI, Volgens Peres wordt deze ontwikke-
d^tonomie voor de Azoren afgewe- bng veroorzaakt door de „groter wor-
!=e%. President Da Costa Gomes
"eleft opdracht gegeven de voorstel-
aisl» te herzien. Na een langdurig be-
fjad verklaarde de junta van de Azo-
d% de plannen in hun huidige vorm
onbevredigend te
nden".
e junta deed een beroep op de
ivolking om kalm te blijven. Dat,
I de haast waarmee Lissabon in-
va%mt met een herziening van de
dende maatschappelijke aspiraties
van de Arabische bevolking, de in
vloed van de wereldeconomie op de
Arabische economieën en door de
steeds maar stijgende kosten van
moderne wapens en hun steeds ver
nietigender werking".
Ten aanzien van het beleid in de
bezette gebieden kiest Rabin voor de
„democratische methode", dat wil
zeggen de mensen op de westelijke
De wetten die de politie en de
rechtbanken nu al in staat stellen
verdachte personen 180 dagen lang
zonder vorm van proces in hechtenis
te nemen, zullen nu worden uitge
breid zodat een verdachte zeker een
jaar in arrest kan worden gehouden
zonder recht op overleg met een ad
vocaat. Het ontwerp is een aanvul
ling op de „wet ter onderdrukking
van het communisme", die het moge
lijk maakt mensen vast te zetten als
ze worden verdacht van bevordering
van het communisme in Zuid-Afrika.
Als de wet wordt aangenomen, en dat
is vrijwel zeker, zal het ook mogelijk
worden mensen in hechtenis te hou
den als „ze de veiligheid van de staat
of het handhaven van de openbare
orde in gevaar brengen". Organisa
ties of publikaties die zich daaraan
schuldig maken, kunnen verboden
worden.
Weerzinwekkend
De Progressieve Hervormingspartij,
de kleinste partij die in het parle
ment zitting heeft, liet bij monde van
Helen Suzman weten de wet „een
weerzinwekkende maatregel te vin
den, die ons verder voert op de weg
naar de politiestaat". We zullen elke
letter ervan bestrijden, aldus Helen
Suzman.
Het dagblad Rand Daily Mail, dat
kritisch staat tegenover de regering-
Vorster, schrijft in een reactie op het
wetsontwerp dat de regerende Natio
nale Partij „nu al vrijwel naar belie
ven alles kan doen om tegenstanders
van apartheid zo'n angst aan te jagen
dat ze zich geïntimideerd onderwer
pen, en om diegenen die te luid of te
doelmatig protesteren tot zwijgen te
brengen". Volgens het blad had de
wet ter onderdrukking van het com
munisme tenminste nog de pretentie
dat de tegenstander het communis
me bevorderde. „Nu wordt het ex
cuus voor willekeurig optreden nog
breder en vager omschreven". Onder
het motto „veiligheid van de staat en
handhaving van de openbare orde"
zal de Nationale Partij zichzelf het
recht geven kranten en organisaties
te verbieden en mensen voor een jaar
op te sluiten, aldus de Rand Daily
Mail.
BASTIA (Reuter) Corsica is de
afgelopen nacht opgeschrikt door 14
bomontploffingen die, verspreid over
het eiland, alleen materiële schade
veroorzaakten. De explosies, moge
lijk het beginsignaal voor een nieuwe
„hete zomer", zijn inmiddels opgeëist
door het clandestiene „Nationale
Front voor de Bevrijding van Corsi
ca". De leden daarvan willen dat het
eiland onafhankelijk wordt van
Frankrijk.
De doelwitten vannacht waren in
hoofdzaak gebouwen van de over
heid en een voormalig doorgangshuis
voor uit Algerije repatriërende „pieds
noirs".
ATHENE (Reuter, AP) Meer dan
twintig duizend Grieken hebben gis
teren de politicus Alexandros Pana
goulis, die zaterdag om het leven is
gekomen bij een auto-ongeluk, op
zijn laatste tocht begeleid. De
rouwstoet werd voorafgegaan door
meer dan duizend kransen van rode
rozen en anjers.
De drie kilometer lange weg tussen
Athenes kathedraal en het kerkhof
was gevuld met mensen die leuzen
tegen hun regering en de Verenigde
Staten riepen: „Panagoulis leeft",
Amerikaanse bases weg uit Grieken
land" en „Weg met het nieuwe fascis
me en het terrorisme".
Eerder óp de dag hadden duizenden
Grieken gedefileerd langs Panagou
lis' lichaam, dat in de kathedraal in
een met glas afgedekte doodskist lag
opgebaard.
De 37-jarige Panagoulis, een onaf
hankelijk parlementslid, werd in
1968 een verzetsheld toen hij de
toenmalige Griekse dictator George
Papadopoulos trachtte te doden
door een tijdbom te plaatsen op de
weg waarlangs Papadopoulos ge
woonlijk naar Athene reisde. Hij
werd ter dood veroordeeld, maar
naar aanleiding van internationale
pressie werd het vonnis niet voltrok
ken. Het parlementslid bracht zes
jaar in gevangenschap door, tot hij
in 1973 profiteerde van een algemene
amnestie.
Panagoulis stierf zaterdag op de
zelfde weg waar hij had gepoogd
Papadopoulos te doden. De politie
heeft een 31-jarige man gearresteerd,
die afgelopen maandag verklaarde
bij het ongeluk betrokken te zijn
geweest. De familie van Panagoulis
en oppositiepartijen menen echter
dat zijn dood te wijten is aan een
misdrijf.
De positie van Ford binnen de Repu
blikeinse partij is nu in vier dagen in
elkaar gezakt. In de eerste negen
voorverkiezingen wist hij zijn enige
uitdager Reagan duidelijk de baas te
blijven. Daarmee leek hij er zeker
van te kunnen zijn dat de Republi
keinen hem als hun kandidaat voor
de presidentsverkiezingen zouden
uitverkiezen. Maar het veld ziet er nu
heel anders uit. Niet Ford, maar Rea
gan is nu de leidende Republikein.
Geen precedent
De wending die de verkiezingsstrijd
bij de Republikeinen heeft genomen
is zonder precedent. Nooit eerder is
een zittend president halverwege de
voorverkiezingen zo zwaar verslagen.
Het vervolg van de strijd is daarom
ook moeilijk voorspelbaar.
Ford gaf gisteren de indruk keihard
door te willen vechten voor de kandi
datuur. Hij zal er voorlopig echter
weinig aan kunnen doen dat aller
aandacht zich richt op de zegevieren
de Reagan. Deze kan vanaf nu reke
nen op veel meer organisatorische en
geldelijke steun voor zijn campagne.
De verrassende doorbraak van Rea
gan heeft de leidende Republikeinen
ook aardig in verlegenheid gebracht
Een maand geleden nog adviseerden
zij de oud-gouverneur van Californië
de strijd om het Witte Huis maar te
staken.De partij zou dan verder
eensgezind achter Ford kunnen
optrekken. Reagan heeft nu echter
geen enkele reden meer om er mee op
te houden.
Inmiddels is het ook te laat om te
proberen hem nog af te stoppen met
nog een derde kandidaat. De partij
heeft het laten aankomen op een duel
Ford-Reagan, en er daarbij op gere
kend dat Ford als zittend president
het wel zou redden. Nu moeten de
Republikeinen er rekening mee hou
den dat hun eerste kandidaat de
voorrondes niet eens door komt en zij
straks met de 64-jarige oud-filmster
Reagan de verkiezingen in moeten.
Niet geliefd
De Republikeinse leiders zijn niet zo
erg ingenomen met het optreden van
Reagan. Zij hebben het hem kwalijk
genomen dat hij de Republikeinse
aanhang verdeelde door het tegen
Ford op te nemen. De oud-
gouverneur heeft bijvoorbeeld niet
de steun van senator Barry Goldwa-
ter, de onbetwiste leider van de rech
1
door Rimmer Mulder
ter partij vleugel. De afgelopen dagen
heeft Goldwater Reagan enkele ma
len scherp aangevallen. Verder is de
oer-conservatieve oud-gouverneur
ook onaanvaardbaar voor meer libe
rale Republikeinen als Rockefeller
en Percy. Als Reagans succes zich
doorzet, zullen de Republikeinen
daardoor ernstig verdeeld naar de
conventie gaan.
Watergate
Aardig is ondertussen dat zowel bij
de Republikeinen als de Democraten
de kiezers weinig overlaten van de
berekeningen van de grote partijbon
zen. Bij de Republikeinen hebben zij
zich niets aangetrokken van de .ijze
ren wet' dat een zittende president
niet te verslaan is, en ineens Reagan
in het zadel geholpen. Bij de Demo
craten verrasten zij door (ook al weer
tegen de regels in) de onbekende Jim
my Carter de ene overwinning na de
andere te bezorgen. Carter en Rea
gan hebben gemeen, dat zij niet uit
Washington komen en zich daarom
vrijelijk kunnen afzetten tegen de
.grote politiek'. Dat zij daarmee bei
de succes hebben heeft waarschijn
lijk toch wel iets met Watergate te
maken.
De (voorlopige) uitslagen van
dinsdag waren:
Republikeinen: Reagan wint in Indi
ana, Georgia en Alabama en behaalt
daarmee 124 afgevaardigden voor de
partij conventie. Zijn totaal komt
daarmee op 360. Ford krijgt er negen
afgevaardigden bij en staat nu op
rond 290.
Democraten: Jimmy Carter wint in
Indiana en Georgia. Hij krijgt er 101
afgevaardigden bij en komt op een
totaal van 556.
George Wallace wint in zijn eigen
staat Alabama en staat nu op onge
veer 150 afgevaardigden.
1 dfennen duiden er op dat de gemoe- Jordaanoever aansporen om hun ei
eren van de zeer conservatieve ei-' £en zaken te behartigen.
e tyidbewoners nogal verhit zijn.
da»ornaamste bezwaren schijnen zich F GCier at ie
veDtI?C^te^ °P f*6 verdeling van de Gisteren meldde de Koeweitse krant
m °n<m1 assemblee van A1 Ant,aa dat binnen zeer korte tijd
{Azoren, die op 30 juni gekozen zal president Hafez al Assad van Syrië
*Jrden. Lissabon had wijzigingen tot president van de federatie tussen
£Z2£S?£S£ Syrië en Jordanië zal worden uitge- dOOf RllTlmer Mulder
van de regionale junta,
de zin dat meer zetels werden
aan het grootste eiland
Miguel, en minder aan de kleine-
eilanden.
ndfe junta telt twee socialisten en drie
lurrien van de centrumrechtse PPD.
roepen. Zich beroepend op politieke
waarnemers maakt de krant verder
bekend dat de Jordaanse premier
Zeid al Rifai tot eerste minister van
de federatie zal worden benoemd.
Mogelijk is dat de federatie zal wor-
v, T' den uitgeroepen bij het bezoek van
ril? yfoc ®n i de Jordaanse koning Hoessein zater-
2ïnïanJÏ °P Sao.,Ml^el en de PPD dag aan Damaskus.
iar> de kleinere eilanden,
zal
"beschuldiging van zwarte nationalisten
'dlLISBURY, LOESAKA (Reuter, UPI, AP) De Rhodesische
da]gering van premier Ian Smith rekruteert op het ogenblik blanke
•veïurlingen die moeten vechten tegen zwarte Afrikaanse nationa-
teijten, zo hebben zwarte guerrilla-strijders gisteren laten weten.
ien is op 7 april een Brits
dat op weg was naar Johan-
in de Rhodesische hoofd-
Salisbury geland met „tiental-
ziei blanke huurlingen voor het leger
°ln het Rhodesische bewind". Na die
inMd zouden nog meer Britse vliegtui-
ein met huurlingen zijn aangeko-
e%n, die in de nacht landden om
itdekking te voorkomen,
i leider van de Afrikaanse Nationa-
Raad, Joshua Nkomo heeft in ver-
ind hiermee een beroep gedaan op
Britse regering een einde te ma-
aan de rekrutering van huur-
De Amerikaanse Senaat moet zich deze weken weer bezighouden
met de inlichtingendiensten. De bedoeling is nieuwe middelen te
scheppen voor een beter toezicht op met name de centrale dienst,
de CIA. De verwachting is dat de schade voor de CIA erg mee zal
vallen. De storm die maandenlang rondom deze dienst heeft
gewoed is al weer geluwd. De politieke wil om het veelkoppig
monster aan banden te leggen lijkt niet meer zo groot.
ter® aai
rejfeen.
1 dfcn wo
woordvoerder van het Rhode-
he ministerie van defensie heeft
Jteren bekend gemaakt dat de duur
B34n de dienstplicht met onmiddellij-
lni! ingang van 12 naar 18 maanden is
se1rlengd. Het besluit zou zijn geno-
'oeen op de kabinetsvergadering van
a^dag die voor het eerst door de
m)|euw-benoemde zwarte ministers
erd bijgewoond.
-je Tanzaniaanse president Julius
Nyerere, die op net. moment in West-
Duitsland te gast is, heeft gisteren in
Bonn gezegd dat er geen kans meer
bestaat op een vreedzame oplossing
voor het conflict in Rhodesië. Een
eventuele communistische interven
tie „in Angolese stijl" in. Rhodesië
was volgens hem iets „wat afhing van
Zuid-Afrika en wellicht van de hele
westerse wereld". „Als Zuid-Afrika
Rhodesië te hulp schiet, en de Veren
igde Staten zich hier achter stellen,
dan zullen de vrijheidsstrijders van
Zimbabwe (Rhodesië) zeker buiten
landse hulp inroepen".
Nyerere wil nog steeds dat premier
Smith naar Londen gaat voor het
voeren van besprekingen om het
Rhodesische conflict grondwettelijk
te regelen. „De vraag is hoeveel druk
van de guerrilla's er nodig is om
Smith te bewegen naar Londen te
gaan. Als Engeland tegen Smith zegt
dat hij niet kan winnen, zou hij
kunnen besluiten tot praten", aldus
Nyerere. De president reist vrijdag
door naar Denemarken.
De in 1947 opgerichte CLA heeft ja
renlang weinig last gehad van het
Amerikaanse Congres. De dienst was
er om in het buitenland inlichtingen
te verzamelen voor de regering en dat
is werk waaraan je beter niet teveel
ruchtbaarheid kunt geven. Spionnen
doen hun werk in stilte. Dit gebrek
aan toezicht gaf de CIA de gelegen
heid om uit te groeien tot een mach
tig staatsorgaan dat veel meer deed
dan spioneren. De dienst werd een
soort geheim leger dat een zeer actie
ve rol ging spelen in de Amerikaanse
buitenlandse politiek. De regering
ging dit leger steeds veelvuldiger ge
bruiken voor praktijken, die het dag
licht niet konden verdragen. Boven
dien ging de dienst zich steeds
zelfstandiger gedragen als behartiger
van „Amerikaanse belangen". De
sfeer van geheimzinnigheid waarin
zij werkte stelde de dienst in de gele
genheid om steeds vaker zelf te bepa
len wat het „Amerikaans belang"
vereiste en welke middelen daarbij
toegestaan waren.
Schoon schip
Zo'n twee jaar geleden begon er een
eind te komen aan de gouden dagen
van de CIA. Terwijl de verontwaardi
ging over het Watergate-schandaal
naar haar hoogtepunt groeide, leek
de tijd rijp om ook bij de inlichtin
gendiensten schoon schip te maken.
Directe aanleiding werd de ontdek
king van de zeer directe rol die de
CIA had gespeeld bij de uitschake
ling van het linkse bewind van presi
dent Allende in Chili. Er Kwam daar
na een stroom van onthullingen los
over dat geheime leven van de inlich
tingendienst. onder meer van oud-
CIA-medewerkers als Philip Agee,
Victor Marchetti en John Marks.
Regering en Congres bleven bij al dit
rumoer niet met de armen over el
kaar zitten. President Ford stelde
een onderzoekcommissie in onder lei
ding van vice-president Rockefeller.
Het rapport van deze commissie-
Rockefeller stelde vast dat de CIA
inderdaad wel eens buiten het boekje
was gegaan, maar bevatte verder
geen opzienbarend materieel. Het
Huis van Afgevaardigden zette een
commissie onder lèiding van de New
Yorker Otis Pike aan het werk. Deze
commissie-Pike zou vooral bekend
worden omdat zij zo lek was als een
mandje. Alle geheime stukken die zij
ter inzage kreeg, bleken uit te lekken.
Dat leidde tot een hevige woorden
strijd met de regering, waardoor de
aandacht van het eigenlijke werk (de
CIA-onderzoeken) werd afgeleid. Het
Huis van Afgevaardigden besloot be
gin dit jaar om het rapport van de
commissie-Pike niet openbaar te ma
ken, maar de pers beschikte al spoe
dig over de volledige tekst. Door dit
gebleken onvermogen om geheimen
te kunnen bewaren is de commissie-
Pike nogal zwak komen te staan te
genover de regering en de CIA. Er
bestaat daarom in het Huis van Afge
vaardigden nog maar weinig animo
om verdere regels voor het toezicht
op de inlichtingendienst te stellen.
Church
Een veel degelijker indruk maakte
het speurwerk van de Senaat, onder
de voortvarende leiding van Frank
Church. De resultaten werden verza
meld in enkele rapporten, waarvan
het laatste vorige week werd gepu
bliceerd. Het ging onder meer over
de wijze waarop de CIA allerlei Ame
rikaanse organisaties binnendrong,
niet alleen om te spioneren, maar
ook om te „manipuleren". Een jaar
geleden zou het nog een flinke schok
hebben veroorzaakt, maar de Ameri
kanen zijn inmiddels gewend ge
raakt aan CIA-schandalen. Het werk
van de commlssie-Church bereikte
eind vorig jaar al zijn climax in het
rapport over de rol van de CIA bij
een hele reeks van staatsgrepen en
aanslagen in het buitenland. Daarna
is de opwinding over de inlichtingen
diensten geleidelijk weggezakt. De
aandacht verplaatste zich naar de
kruistocht van Church en de 2ijnen
tegen de omkooppraktijken van de
Senator Frank Church toont het
rapport over de aanslagen in het
buitenland waar de CIA bij betrok
ken was.
multinationale ondernemingen, zo
als Northrop en Lockheed.
Tegenaanval
Ondertussen was de regering tot de
tegenaanval overgegaan. Van begin
af aan had de regering de uitgespro
ken vrees dat de onthullingen over
de CIA zouden leiden tot maatrege
len, die de dienst drastisch zou be
perken in haar bewegingsvriheid.
Dat zou in strijd zijn met de
„staatsveiligheid" en moest daarom
worden voorkomen. In werkelijkheid
ging het er vooral om te voorkomen
dat het Congres zeggenschap zou
krijgen over de CIA. Er mocht wel
beter toezicht op de inlichtingen
diensten komen, maar dat moest een
zaak worden van de regering, niet
van de Senaat of het Huis van Afge
vaardigden. Om de Senaat een slag
voor te zijn, nam president Ford in
februari zelf het initiatief. Hij kon
digde „nieuwe richtlijnen" aan om
de „activiteiten van de inlichtingen
diensten te beheersen". Deze richtlij
nen, zo zei Ford, zouden een eind
maken aan „excessen en twijfelach
tige activiteiten". Als controleur
stelde hij een speciale Raad van toe
zicht, bestaande uit drie wijze man
nen, aan.
Een andere maatregel van Ford be
trof de coördinatie van het werk van
de verschillende inlichtingen
diensten. In totaal zijn er in de Ver
enigde Staten elf van dergelijke or
ganen. Daarvan is de CIA wel verre
weg de bekendste, maar niet de
grootste. Veel omvangrijker zijn de
eigen inlichtingendiensten van de
strijdkrachten. Door haar centrale
plaats en haar specifieke taken is de
CIA echter wel de invloedrijkste. Om
de greep van de regering op dit ge
heel van inlichtingendiensten te ver
sterken gaf Ford het overkoepelend
beleidsorgaan (onder leiding van CI-
A-directeur George Bush) wat meer
macht.
Geen reorganisatie
Met dit pakket maatregelen bleef
Ford ver beneden de wensen van
politici als Frank Church, die geheel
nieuwe spelregels voor het „inlich
tingen-apparaat' wilden. Hun be
langrijkste doel was dat het appa
raat onder voortdurend toezicht zou
komen te staan van het Congres. Dat
kon het gemakkelijkst door de tijde
lijke onderzoekscommissie van
Church om te zetten in een perma
nente toezichtscommissie, met ver
gaande bevoegdheden. Zover zal het
nu waarschijnlijk niet meer komen.
Invloedrijke Senatoren vinden dat
in elk geval de militaire inlichtingen
diensten buiten schot kunnen blij
ven, omdat de strijdkrachten zelf al
genoeg onder controle staan. En wat
de CIA betreft, vinden de meesten
dat het nu wel mooi genoeg is ge
weest. De bereidheid om het hele
inlichtingenwerk grondig te herzien,
is erg klein. Al het rumoer van de
laatste jaren lijkt voor de CIA met
een sisser te zullen aflopen.
