Artsen velden soms niet bewust doodvonnis Restauratie Het Loo kost al 63 miljoen Prinselijk paar ontmoette toch leider parlement Van Agt wil snel vorming CDA-ljjst SANAL ^KNAAGDIEREN Verpleger Frans H. wachtte op diagnose J Uw Kunstgebit 'Varkensvlees na stroom van 300 volt smakelijkst' Henk Molenberg neemt ontslag bij toneelgroep Globe Sinds 1860 een probaat middel tegen kikkerkramp, polderpiep.bliksembeef renbutf en grasgriezel. Knesset in spoedvergadering bijeen Staatsbosbeheer is niet om advies gevraagd Vanmiddag overleg in Den Haag INSDAG 4 MEI 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 3 eidoor Leo Kleyn :e MAASTRICHT Zonder dat zij het wisten hebben de aan de afdeling Nachtegaal van de pückerheidekliniek in Kerkrade verbonden artsen mogelijk meermalen het doodvonnis geveld over pe daar opgenomen patiënten. Hoofdverpleger Frans H., aan wie negen moorden ten laste zijn gelegd, heeft tijdens het vooronderzoek verklaard dat hij een patiënt slechts dan een injectie met Insuline toediende als diens algemene toestand „erg slecht" was. Liet de bahandelend arts zich in (die zin uit. aldus Frans H.. dan stond zijn beslissing vast: „Daarna spoot ik etündanks scherpe ondervragingen ,egvan de Maastrichtse rechtbank en !tejofficier van justitie mr. J. Booster, gejbleef H. met grote beslistheid ont- dat hij heeft gespoten om te ddoden. Zelf zou hij het als de ten iz<uitvoerlegging van een doodvonnis dahebben beschouwd. h« "^Pijnstiller 'gjBij de voortzetting van het tegen jjflhem gevoerde proces viel ook giste- ^jren weer meermalen de uitspraak r,van H. te beluisteren dat hij slechts jjgde pijn van de patiënten had willen _2 stillen. Een verband tussen zijn injec- en de daarna ingetreden dood hij naar zijn zeggen nooit gelegd. ^Geheel anders, zoals H. ook nu weer voorgehouden, luidden de ver- (J klaringen die hij tijdens het vooron- tegenover de politie heeft ge afgelegd. Daarin zei hij in bewoordin- jejgen die niet of nauwelijks voor ijl tweeërlei uitleg vatbaar blijken, dat ,phij met zijn injecties beoogde het M leven van de aan zijn zorgen toe- ei vertrouwde demente bejaarden te be- ig korten. Als hij een patiënt spoot, heeft Frans H. verklaard, wist hij dat hij invloed uitoefende op diens levensduur. Die bekentenis legde hij af tydens het vooronderzoek naar de hem ten laste- gelegde moord op Maria Philippine Schöneborn, die in april 1974 over leed na twee door hem toegediende injecties met 2 cc (80 eenheden) insu- Mine. Aangepast Van de negen moorden waarvan de officier van justitie Frans H beschul- a' digt. kwamen er gisteren vier aan de orde Drie andere had de rechter don- derdag al behandeld. Bij de behandeling van elke hem ten n laste gelegde moord herriep H. zijn eerder afgelegde verklaringen. Hij had, zei hij gisteren, die verklaringen afgelegd, nadat de politie hem bii r voortduur had voorgehouden dat hij zijn patiënten had doodgespoten. „Ze zeggen natuurlijk van niet. maar e ADVERTENTIE zit de gehele dag stevig op zijn plaats! Thans het niet meer nodig, dat Uw kunstgebit bij het spreken, eten" lachen ol «Lniezen losschiet of verschuift. Een weinig 1 Dentofix-poeder op de gebitsplaat en deze I ongemakken bestaan voor U niet meer; I Dcntofix geeft U een ongekend gevoel van 1 zekerheid en welbehagen Aangenaam en hygiënisch in het gebruik. Bij apotheken I en drogisterijen. Van een verslaggever UTRECHT Een varken le vert de beste kwaliteit vlees op wanneer het voor het slachten wordt bedwelmd met een elektrische stroomstoot van 300 volt. Dat concludeert de bioloog P. G van der Wal uit het onderzoek waarop hij giste ren in Utrecht promoveerde. By de bedwelming blijkt het varken in een acute toestand van spanning te geraken, waar in zogenaamde schrikhormo- nen vrijkomen en het melkzuurgehalte van het bloed sterk wordt verhoogd. Beide factoren beïnvloeden de vleeskwaliteit nadelig. De na delen blijken bij de andere wet telijk toegelaten bedwelmings- methoden groter te zijn Dit geldt bedwelming met elektrische stroom bij lagere spanningen, met koolzuurgas respectievelijk met een schiet- masker. Als reactie op tussentijdse pu- blikaties van dr Van der Wal zijn de afgelopen jaren al veel exportslachterijen op de aan bevolen methode overgestapt. Koolzuur wordt nu nog in drie slachthuizen gebruikt. Met het schietmasker wordt wat var kens betreft alleen nog door individuele slagers en bij huisslachtingen gewerkt. Voor de grotere slachterijen geldt bij de laatste twee metho den trouwens ook het kosten- argument. Het gebruik van het schietmasker kost 21 cent per dier. bedwelming met koolzuur een dubbeltje. In een gistermorgen uitgegeven verklaring distantieert de Maas trichtse officier van justitie mr. J. Booster zich van de televi sieuitzending die Avro's Tclevi- zier vrijdag aan het proces tegen Frans H. heeft gewijd. Volgens de officier heeft „een vrij groot aantal mensen" zich hij hein over die uitzending beklaagd, in de veronderstelling dat hij daar voor toestemming had verleend. Met hen vindt de heer Booster het onjuist dat over de zaak werd gesproken alsof H. al ver oordeeld is. Met nadruk stelt hij dat niet het openbaar ministe rie, maar het stichtingsbestuur van de Liickerheidekliniek deze inrichting voor demente bejaar den voor de televisieploeg van de Avro heeft opengesteld. er is me veel aangepraat." liet hij de rechtbank weten. Met betrekking tot Maria Schöne born luidde de aanvankelijke verkla ring van H.: „Ik wilde dat ze gauw dood zou gaan. op een zachte ma nier". H. zou dat niet alleen hebben gewild in het belang van de patiënt („Een oude. afgeleefde vrouw") maar ook in dat van zijn afdeling: de vrouw eiste veel verzorging. Op een vrijdagmiddag („dan zaten ze tenminste niet het week-end met haar") gaf H. de vrouw een injectie. Tot zijn ontsteltenis, zo heeft H. ver klaard. leefde de vrouw nog toen hij op maandagmorgen weer aan het werk ging. Ook na een tweede injectie met insu line, die Frans H. haar toediende, bleef de vrouw in leven, hoewel hij had gedacht „dat het nu zeker zou aflopen". Een derde injectie durfde hij niet aan. Donderdag daarop over leed de vrouw. Als in zoveel andere gevallen dacht de behandelend arts. door Frans H. onkundig gelaten van de heimelijk toegediende injecties, dat de vrouw door een hersenbloeding was getrof fen. „Dat dacht ik ook", zei H. giste ren. „Haar mond stond scheef". Veel geleden Ook gisteren herhaalde de verpleger dat hij slechts gespoten had in geval len waarin de behandelend arts het liet afweten. Hij voegde eraan toe: „Ik heb er wel ontzettend veel door geleden, dat moet ik zeggen." De officier, die hem op die woorden dacht te kunnen vangen, kreeg slechts te horen dat H. had geleden onder zijn schuldgevoel over het ver boden gebruik van de injectiespuit. De bewering van H. dat hij slechts stervende patiënten met insuline „behandeld" heeft, werd ondergra ven door de verklaring die de doch ter van een andere overleden patiënt heeft afgelegd en die de president gisteren aan de verpleger voorhield. Deze patiënt. Maria Catharina Tim merman. had daags na haar opname een injectie van H. gehad. Haar dochter heeft verklaard dat deze Van een verslaggever AMSTERDAM Toneelspeler en tv-acteur Henk Molenberg (50). die 15 jaar verbonden is geweest aan de stichting zuidelijk toneel Globe, heeft om persoonlijke redenen bij dit gezelschap zijn ontslag ingediend. Hij heeft dit gistermiddag meege deeld. Hij wil het ontslag laten in gaan bij de aanvang van het nieuwe toneelseizoen in september Henk Molenberg heeft nog geen an der vast engagement. „Hij is erg verstandig. Ilij begraaft altijd de zeep als ik in bad moet..." ADVERTENTIE vrouw er een dag eerder nog had bijgelegen „of ze nog tien jaar mee- konDe als getuige-deskundige optredende arts Yvonne Vijgen-Duif verklaarde gisteren: „Deze patiënt was zeker niet stervend". Niet afgeleefd Hetzelfde gold voor de 87-jarige Ma thijs Joseph Hermans, die in januari 1975 na een injectie met insuline overleed en een dag eerder nog met grote belangstelling een door de tv- uitgezonden voetbalwedstrijd had gevolgd. H. gaf tijdens het vooron derzoek ook toe dat deze man niet was „afgeleefd", zoals hij eerder had verklaard. „Hij was", zei hij toen. ..in een voor zijn leeftijd goede conditie. Hij was zeker niet in zijn laatste dagen" In die latere verklaring had H. ook gezegd dat hij in dit geval wroeging had gekregen. Even eerder had hij verklaard: „Ik ben een diep gelovig mens en ik weet dat ik verkeerd gedaan heb. Ik zoek steun in gebed. Ik wil ervan af." Gisteren verklaarde H. dat hij slechts verkeerd had gedaan door de injectiespuit te hanteren. Hij had. zei hij. de patiënten in de eerste plaats om hun eigen bestwil gespo ten. „Niet uitsluitend in het belang van het personeel?", wilde de officier weten „Nee", antwoordde H„ „dan kwam ik met mijn geweten helemaal niet klaar. Dan zou ik me een moor denaar gevoeld hebben". Van onze speciale verslaggever Ferry Mingelen JERUZALEM Prinses Beatrix en prins Claus moeten af en toe wel hoofdpijn krijgen van het meningsverschil tussen Den Haag en Jeruzalem of hun bezoek aan Israël strikt privé of toch wel een beetje officieel is. Wat voor problemen dat meningsverschil kan geven, bekeek gisteren bij het bezoek aan het gebouw van het Israëlische parlement, de Knesset. Prinses Beatrix in gesprek met de vroegere premier van Israël Golda Melr ADVERTENTIE n gezonde traktatie voor hamster marmot, konijn, enz. DEN HAAG Minister Van Agt (justitie) heeft gisteravond tijdens een bijeenkomst van het CDA in Den Haag de politieke leiders van KVP. ARP en CHU opgeroepen snel te komen tot de vorming van één lijst. „KVP, ARP en CHU hebben op de lange duur afzonderlijk geen toekomst", aldus Van Agt. Door voortdurend te blijven hameren op de politieke eenheid die er moet komen voordat de ene lijst tot stand ADVERTENTIES :J; flttm9en~^ a,rmatüre? ,kunsts$ f imi'SP'M"JjZw'e"hard- «"S elk druk leidingnet lende enelkoppe- ™w'ol '°3'0 magneet- f a neldydrauMcneof ir n ,n jfs'uiterS j*TïuW Ufooim Ivannunstsiï' ;f AmA-WNKS-V. II Telex 45086 Over het bereikte compromis tussen PvdA en VVD inzake de abortus zei Van Agt dit compromis te prijzen. De PvdA prees hij, omdat deze partij zich nu gevoelig toont voor het haal bare in de politiek, terwijl hij de VVD prees, omdat zij nu duidelijk stelling heeft genomen Het oorspronkelijke VVD-wetsontwerp vond Van Agt na melijk nogal vaag. Hij wilde zich er overigens niet over uitlaten of hij een eventueel aangeno men wetsontwerp zal ondertekenen. „Eerst moeten Tweede en Eerste Ka mer zich hierover uitspreken, daarna moet de Raad van State advies uitbrengen en dan pas komt de vraag aan de orde of de minister van justi tie het wetsontwerp zal onderte kenen". Minister Van Agt zei over het pro gram van de Party van de Arbeid, dat vorige week is uitgebracht, dat de christendemocraten op basis van dit programma niet kunnen samenwer ken met de progressieven. „Dat is jammer, want die samenwerking heeft grote betekenis gehad voor ons land". Prinses Beatrix wilde daar alleen naar toe om de werkstukken van de schilder Chagall te bezichtigen. Minister Van der Stoel was daar mee akkoord gegaan, mits er geen officiële ontmoeting met de voor zitter van het parlement of parle mentsleden zou plaatsvinden. Er leek geen vuiltje aan de lucht, want de Knesset vergaderde giste ren niet. zo dacht men. Bij aan komst gistermiddag bleek de Knesset voor een spoedeisende zaak wel bijeen te zijn geroepen. Volstrekt onverwachts werd het prinselijk paar ontvangen door de parlementsvoorzitter Yeshayahn. die na enige vriendelijke woorden zijn bezoekers uitnodigde „de Is raëlische democratie in de prak tijk aan het werk te zien". Prinses Beatrix stond al zowat in de zittingszaal, toen Van der Stoel's vertegenwoordiger in Jeru zalem. ambassadeur Arriëns in greep. Een korte discussie met prins Claus leidde ertoe dat deze op de vraag van prinses Beatrix „Zullen we maar naar binnen gaan", antwoordde: „Ach doe maar niet. we moeten ze niet storen". Kennismaking Het bezoek begon 's ochtends met een korte kennismaking met het personeel van de Nederlandse am bassade in Jeruzalem ten huize van de ambassadeur. Een onop vallend huis in een rustige straat, de vlag met oranje wimpel in top en in de voortuin de nerveuze am bassadeursvrouw die vooral be zorgd is of de kinderen, die bloe men en zelfgemaakte tekeningen moeten overhandigen, zich wel zullen gedragen. Hen wordt op het hart gedrukt niet te gaan zingen, en zeker niet „Dag Sinterklaasje", wat ze bij een vorige officiële gele genheid kennelijk wel hadden ge daan. De aankomst verloopt zon der problemen, onder toezicht van vier gespannen heren met wijde colberts die alle richtingen uitkij ken en op alle eventualiteiten zijn voorbereid. Een tas die een van de aanwezige fotografen even onbe heerd achterlaat, wordt haastig verwijderd door de veilig heidsmensen. Er kan een bom in zitten en in Israël neemt men wat dat betreft geen risico's. Vandaar naar de nabij gelegen re sidentie van de Israëlische presi dent Katzir. een onopvallende grijze man die van prinses Beatrix de groeten van haar moeder krijgt overgebracht en vervolgens in de salon een ontspannen gesprek probeert te voeren met zijn bezoe kers. terwijl rond hen dertig foto grafen hun werk doen. Museum Hoogtepunt en zonder twijfel het meest aangrijpende programma onderdeel gisteren was het bezoek aan Yad Vashem, waar de zes mil joen door de Nazi's vermoorde jo den werden herdacht. In het mu seum een reportage van de bijna- ondergang van het Joodse volk. vervolgingen, deportaties, con centratiekampen. massale execu ties en de gasovens, vastgelegd op foto's en in documenten, zonder zichtbare emoties, toegelicht door de Joodse begeleiders. Vervolgens de kranslegging. In de hal van de nagedachtenis witte bloemen met een rood-wit-blauw lint op een vloer waarop alle na men van de concentratiekampen zijn aangebracht. Prins Claus mét een keppeltje op. zoals alle man nelijke aanwezigen De Joodse geschiedenis, vol dood en verderf gaat verder tèrug. eetu wenlang. In het Israëlmuscum. het volgende programmaonder deel. de brieven van Joodse opstandelingen onder hel Ro meinse juk. die zich verborgen in grotten en daar van honger mas saal omkwamen. Minder beklem- mend, het is al zo lang geleden Archeologische vondsten die bij belse verhalen bevestigen. Het ge zelschap staat stil bij een kleine steen, eeuwenoud, ter nagedach tenis van de in de bijbel genoemde koning Uzziah. koning van Juda. „Eigenlijk wel erg klein zo n steen voor een koning", zegt de kroonprinses. Rond het middaguur gebruiken prinses Beatrix en prins Claus de lunch met premier Rabbin en mi nister van buitenlandse zaken Al- lon. In de namiddag hebben zij in het King David-hotel een gesprek met oud-premier Golda Meïr. het symbool, de grootmoeder van de staat Israël, vertelt één van de Israëliër s trots. In de lounge wordt zij door aanwezige Ameri kanen hartelijk toegejuicht. Over deze gesprekken werden geen me dedelingen aan de pers gedaan. Het is tenslotte een privé bezoek-, zeggen de autoriteiten. door FRED LAMMERS AMSTERDAM-DEN HAAG Achter gesloten deuren zal vandaag officieus worden beslist of de ingrijpende restauratie van paleis Het Loo in Apeldoorn, die naar deskundigen menen zeker tachtig miljoen gulden gaat kosten, doorgaat volgens plan. In Den Haag zal minister Van Doom van CRM in aanwezigheid van zijn collega Gruijters van Ruimtelijke Ordening, vanmiddag over deze belangrij ke zaak overleggen met de leden van de vaste kamercommissie voor CRM. Die hebben ernstige twijfels ten opzichte van de restauratieplannen. Minister Van Doorn zet alles op alles om toch voldoende bijval te krijgen voor deze res tauratie, temeer omdat reeds een paar miljoen gulden is besteed aan voorbereidingen. De afgelopen dagen is er in tensief schriftelijk contact ge weest tussen leden van de vaste kamercommissie en de minister. De heer Van Doorn heeft moeten toegeven dat de cijfers die architect ir. J.B. baron van Asbeck in Drieber gen noemt (44 miljoen gul den) door de tijd zijn achter haald en dat de restauratie van Het Loo nu tenminste 63 miljoen gaat kosten. Ook heeft de minister laten weten geen advies te hebben ingewonnen bij staatsbosbe heer over de aanpak van de tuin van het paleis. Die zal. als de plannen doorgaan, ver anderen in een stijve Franse tuin. Daarvoor zullen 170 bo men van het toneel moeten verdwijnen, al zegt de minis ter als pleister op de wonde dat er 120 zullen worden ver vangen. Massaal bomenrooi- en zal volgens hem toch bin nenkort nodig zijn omdat het park van Het Loo oud en der dagen zat is. Over deze zaak wordt echter heel verschillend gedacht. Ir. E. Reinders. de opperhout vester van koningin Juliana, geeft de oude bomen van Het Loo nog een levenskans van een jaar of twintig. Dr. C F van Beusekom. hoofd afde ling natuur en landschap van het ministerie van CRM, is daarover veel optimistischer. Hij meent dat de bomen in het park van Het Loo nog vele tientallen jaren mee kunnen. Brief In een niet openbaar ge maakte brief aan de voorzit ter van de vaste Kamercom missie voor CRM schrijft mi nister Van Doorn dat het de voorkeur verdient Het Loo te rug te brengen in de oorspron kelijke zeventiende-eeuwse toestand. De heer Van Doorn is ervan doordrongen dat er nu een keuze moet worden gedaan tussen Het Loo van de stadhouders en Het Loo van de monarchie. „Bij de voorge nomen restauratie gaat het historisch beeld van de mo narchie er weliswaar op ach teruit. maar uit die periode bezitten we nog Soestdijk en de uitbreiding van het Oude Hof (het vroegere paleis aan het Haagse Noordeinde red.) Wanneer Het Loo in zijn zeventiende ceuwse vorm wordt hersteld, wint de perio de van koning-stadhouder Willem de Derde aan duide lijkheid. Het beeld van de Ne derlandse geschiedenis zal een verrijking ondergaan wanneer het zeventiende- eeuwse huis wordt vrij gelegd en de tuinen gerestaureerd worden," schrijft mr. Van Doorn. Hij voegt eraan toe dat het tijdperk van koningin Wilhel- mina daardoor „iets" zal ver bleken. maar dat ziet de mi nister niet als een bezwaar omdat velen op dit ogenblik daarover niet juist kunnen oordelen, daar ze nog „te emotioneel bij de laatste peri ode van Het Loo zijn betrok ken". Daar komt bij. zo stelt de heer Van Doorn, dat het beeld van het huidige Loo is vastgelegd in talloze foto's Over de plannen om de Fran se tuin. die er was ten tijde van de koning-stadhouder, te herstellen zegt de minister dat wanneer deze formele tuin weer wordt aangelegd 99 procent van het omliggende park in landschapsstijl blijft gehandhaafd Onjuiste voorstelling Tegenstanders van de minis teriële plannen, van wie jhr. dr W. M. van der Wijck in Doorn een van de meest des kundige en actieve is (op 4 november 1975 lieten we hem daarover in deze krant uitvoe rig aan het woord), noemen dit een volkomen onjuiste voorstelling van zaken. De minister haalt twee be grippen door elkaar Hij ver gelijkt het landschapspark met de boswachterij van Het Loo. die 650 hectare groot is. De werkelijkheid is dat niet één. maar honderd procent van het landschapspark van Het Loo zal worden gemold als de plannen doorgaan. Geen boom zal daar blijven staan. Ze doen alsof er nog van alles van de vroegere Franse tuin aanwezig is. Het geen de afgelopen jaren te voorschijn is gekomen is niet de moeite waard. Het zijn wat brokken steen en enige fun damenten van oude muren. Van de colonnades (zuilenga lerijen) en cascades (fontei nen) die eens op Het Loo aan wezig waren is echter niets bewaard gebleven op een tweetal geromantiseerde prenten na. Een reconstructie van een restauratie kun je niet spreken is daarom bij voorbaat al tot mislukken ge doemd. Die hele Franse tuin wordt een goedkoop surro gaat van wat er is geweest, zelfs al stop je er honderd miljoen gulden in", meent jhr Van der Wijck. Muiderslotje Hij verwijt de plannenmakers X - m Deze niet eerder gepubliceerde tekening uit particulier archief van de directe omgeving van Het Loo toont aan dat een aantrekkelijk stuk park verloren dreigt te gaan als de plannen die voor Het Loo gemaakt zijn doorgang vinden. de werkelijkheid uit het oog te hebben verloren. „Zij wil len het allemaal veel mooier maken dan het ooit is ge weest Ze willen er het Mui derslotje van de achttiende eeuw van maken Daarvoor zal met geld worden gesme ten. Dat het heel veel geld gaat kosten, staat vast. Dat hebben andere restauraties als die van het slot in Zeist bewezen Als men echter een maal in de boot zit. kan men niet meer terug" Volgens jhr Van der Wijck hebben de plannenmakers zich vastge beten in de geromantiseerde beschrijving die Walter Har ris ten tijde van de koning stadhouder van Het Loo heeft gegeven en gaat men. omdat het niet in het straatje past. opzettelijk voorbij aan de veel nuchterder beschrij ving van de Engelsman Ed ward Southwell, die na een bezoek aan Apeldoorn in 1696 heel duidelijk heeft verteld hoe eenvoudig Het Loo eigen lijk was. Misvatting In een toelichting op de plan nen heeft baron Van Asbeck het onlangs gehad over de le vendigheid van Het Loo in de zeventiende en achttiende eeuw Dat is volgens jhr. Van der Wijck eveneens een mis vatting. mogelijk gebaseerd op de fraai gestoffeerde prentjes uit die tijd „Het Loo was een uithoek, een verlaten oord. een streek van schaap herders. waar niemand die er niets had te maken een vóet zette." Wat die reconstructieplannen betreft, vreest de Jonkheer dat „als ze doorgaan over een jaar of tien op dit nationale monument van onze mo narchie de bijbelwoorden van toepassing zullen zijn al liet oude is voorbij gegaan, ziet. het is alles nieuw gewordeij

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 3