Carter vrijwel zeker van
presidentskandidatuur
AMERIKA
KIESTZUN
PRESIDENT
Cubaanse instructeurs in
Mozambique, zegt Washington^
Moskou wil praten met
nieuwe Chinese premier
Humphrey na overwinning in Pennsylvania enige obstakel
Sowj et-bases
in Libië
Handelsverdrag
CaïroMoskou
Gevangenen in
India krijgen
geen proces
Kritiek op Teng
blijft aanhouden
Huwelijksrechtbank
van het Vaticaan
oordeelt strenger
DONDERDAG 29 APRIL 1976
TROUW/KWARTET
Na zijn klinkende overwinning bij de voorverkiezing in Pennsylvania is Jimmy Carter bijna de enig
overgebleven Democratische presidentskandidaat. Bijna, want er is nog één obstakel: senator
Hubert Humphrey, die officieel niet mee doet, maar van wie iedereen wel weet dat hij nog graag
eens wil proberen president van de Verenigde Staten te worden.
Humphrey (vice-president onder
Johnson) had gehoopt dat de officiële
Democratische kandidaten elkaar
zouden afmaken in de voorverkiezin
gen. Niemand zou dan op de partij-
convenUe in juli genoeg afgevaardig
den achter zich hebben om de Demo
cratische kandidatuur te bemachti
gen. Dan had Humphrey in eens naar
voren kunnen komen om de zwaar
verdeelde partij te redden. Begin dit
jaar leek een dergelijke gang van
zaken nog zeer waarschijnlijk, maar
het scenario ligt inmiddels aan dui
gen. Als Humphrey Democratisch
presidentskandidaat wil worden zal
hij nu snel zelf iets moeten doen. De
kans dat iemand anders Carter zal
kunnen afstoppen vóór de conventie
bestaat na Pennsylvania praktisch
niet meer.
De overwinning van de zuiderling
Carter is vooral een afrekening met
Senator Henry Jackson. Tot begin
deze week kon Jackson nog de illusie
hebben dat hij zich met Carter kon
meten. Met de steun van de vakbewe
ging leek hij in deze noordoostelijke
industriestaat in het voordeel. Hij
had alles op alles gezet om hier zijn
derde overwinning (Massachussetts
en New York had hij al gewonnen) in
de wacht te slepen. Maar Carter is
inmiddels kennelijk ongrijpbaar ge
worden en bleef ook in deze indus
triestaat ver vóór Jackson (37 tegen
25 procent). De campagne van
Jackson, die eigenlijk jaren geleden
begon, is daarmee zo goed als mis
lukt. In de nog resterende voorverkie
zingen kan hij zijn nederlaag in
Pennsylvania niet meer goed maken.
Kremlinologen lezen uit Prawda-artikel:
MOSKOU/PEKING (Reuter, UPI, AP) Het ziet er naar uit dat
Moskou wil praten met de nieuwe Chinese premier Hoea Koeo-
feng. Kremlinologen leiden dit af uit een artikel in de regerings
krant Prawda waarin wordt gezegd dat het aan China is in te gaan
op Sow jet-voorstellen over een grensregeling.
De opkomst van Carter is nogal sneu
voor Jackson. De senator uit de staat
Washington heeft veel meer ervaring
dan oud-gouverneur Carter. Op prak
tisch elk terrein van de politiek is hij
veel deskundiger dan Carter, die de
grote politiek juist heeft gemeden.
Maar Jackson mist de natuurlijke
aantrekkingskracht die in Ameri
kaanse verkiezingen van levensbe
lang is.
Aantrekking
Die aantrekking hebben Carter en
Humphrey duidelijk wel. Carter heeft
dat bewezen met zijn ongekende suc
ces in de voorverkiezingen.
Humphrey heeft weliswaar in 1968 de
presidentsverkiezingen <op het nip
pertje) verloren van Richard Nixon,
maar het publiek is hem nog niet
vergeten. Dat blijkt uit tal van opi
niepeilingen waaruit hij steeds weer
als één van de populairste Ameri
kaanse politici naar voren komt. Ook
als niet-kandidaat trekt hij gemakke
lijk volle zalen.
Praktisch is het echter al vrijwel te
laat voor nog een rechtstreekse open
bare krachtmeting tussen Carter en
door Rimmer Mulder
Humphrey, omdat de inschrijvings
termijn voor bijna alle voorverkiezin
gen al is verstreken. De enige moge
lijkheid is nog New Jersey op 8 juni.
Daar zou Humphrey kunnen bewij
zen dat hij Carter aan kan. maar dan
nog is de kans erg groot dat de
laatste al genoeg afgevaardigden
heeft veroverd. Om nog een kans te
maken moet Humphrey nu al zijn
krachten mobiliseren voor een anti-
Carterfront. Nu Carter al zover is
gekomen zou dat echter in de eerste
plaats een totaal verdeelde Democra
tische partij opleveren, met twee
blokken die elkaar te vuur en te
zwaard bestrijden. De Democraten
hebben daar ervaring mee en zullen
daarom alles proberen dat te voor
komen.
KINSASJA (AP, Reuter, UPI) De laatste twee maanden zijn
vijftig tot honderd Cubanen aangekomen in Mozambique en
mogelijk oon in Tanzania. Zij leiden daar in kampen naar
schatting 14 duizend Rhodesische vrijheidsstrijders op. Het gaat
echter niet om een expeditiemacht zoals in Angola.
Amerikaanse ze-gslieden hebben dat In de Rhodesische hoofdstad Salis-
in Washington verklaard. De Tanzi-
aanse president Julius Nyerere heeft
de Verenigde Staten deze week ge
vraagd te erkennen dat „wij niet
vechten voor de Russen of Cubanen
maar voor Afrika". Waarnemers ver
wachten ook niét flat de Sowjet-Unie
of Cuba vaste voet op Afrikaanse
bodem zullen krijgen omdat de de
Afrikaanse landen te zeer gesteld zijn
op de eigen onafhankelijkheid. Het is
echter mogelijk dat Cubanen op be
perkte schaal worden ingeschakeld
voor opleidingen en om de strijd te
gen de blanke minderheidsregering
succesvol te maken. De invloedrijke
Nyerere zei deze week tevens dat de
strijd in Rhodesüë niet tot het bittere
einde moet warden uitgevochten,
maar dat zij cle blanke minder
heidsregering van Ian Smith moet
dwingen toe te stemmen in een
akkoord.
bury zijn gistren vier Afrikaanse
stamhoofden beëdigd tot minister in
de regering. Het land proeft daarmee
voor het eerst aan een multi-raciaal
bewind. Nationalistische leiders heb
ben het betrokken besluit van het
blanke minderheidsregime unaniem
veroordeeld. Zij menen dat het bij
lange na niet tegemoetkomt aan hun
eis tot een zwarte meerderheidsrege
ring en dat de vier niet de Afrikanen
vertegenwoordigen.
Het »s niet geheel duidelijk welke
funvLie de vier ministers zullen be
kleden. De portefeuilles die zij gaan
beheren zijn niet omschreven. In een
regeringsverklaring in Salisbury
wordt gezegd dat de vier zwarte mi
nisters. te zamen met drie zwarte
onderministers die woensdag eve
neens werden benoemd, „ver
antwoordelijk zullen zijn voor alge
mene ontwikkeling in de Afrikaanse
De afgelopen twee maanden is de. gebieden en de meningen van het
guerilla-activiteit in Rhodesië ver
scherpt. en niet alleen in het oosten
van het land (dalt aan Mozambique
grenst), maar ook in het zuiden, waar
het tot dan toe 'betrekkelijk rustig
was. De Amerikaanse zegslieden
schatten dat er opt het ogenblik 2500
vrijheidstrijders actief zijn in Rho
desië.
Afrikaanse volk zullen vertegenwoor
digen. Ze zullen een zelfde status
genieten als hun blanke collega's",
aldus de verklaring. Politieke waar
nemers in Salisbury menen echter
dat het onwaarschijnlijk is dat de
vier stamhoofden alle kabinetszittin
gen zullen bijwonen.
De vier stamhoofden zijn J. S. Chi-
rau. voorzitter van de raad van star
hoofden, diens vice-voorzitter Kayi^l
Ndiweni, Charumbira en T.
Mangwende. De beëdiging door pn I
sident John Wrathall was het vervol
op de aankondiging van premier Ia
Smith, dinsdag, dat hij zijn regerinj
zou uitbreiden met zwarte b(
windslieden. nu de constitutionel ■-
besprekingen met de zwarte nations
listen zijn mislukt. De vier stan
hoofden waren reeds lid van de Rha
de-sische senaat. pp
De Amerikaanse minister van bu n
tenlandse zaken Henry Kissinger wat
gisteren op zijn Afrikaanse tourne
in Zaïre. Met president Moboetoe Sc
ko sprak hij over de wereldeconomi
en over de toestand in zuidelijk Afm°
ka. Zaïre is één van de weinig» V
bondgenoten van de Verenigde Sta
ten in Afrika. De Amerikanen hebbe
er grote economische belangen. h(
land is een belangrijke grondstoffe!
leverancier.
Kissinger zou vanmorgen vertrekket
naar het Westafrikaanse Ghany^"
maar dat gaat niet door. De GhanesJ r
regering heeft laten weten dat heiac
bezoek niet doorgaat, omdat pres 1
dent Acheapong ziek is. De werkeliW
ke reden zouden echter de studenter
onlusten van de laatste dagen zijn
waar volgens Amerikaanse zegslü
den de Sowjet-Unie achter zit.
Verenigde Staten zouden hun bekla
bij de regering van Ghana hebbe :et
ingediend. Kissinger blijft nu één da ruj
langer in Zaïre.
Volgens het artikel zijn de Chinezen
de schuld van de huidige impasse in
het overleg over de omstreden grens.
Kremlinologen noemden het artikel,
waarin wordt gezegd dat er een aan
tal constructievere Sowjet-
voorstellen op tafel liggen, gezagheb
bend. Het was ondertekend met I.
Alexandrow. wat een pseudoniem is
voor een lid van het Politburo, de
hoogste autoriteit in de Sowjet-Unie.
In het artikel werd eraan herinnerd
dat de Sowjet-Unie in 1969, *70. '71 en
'73 China heeft voorgesteld de be
trekkingen te normaliseren maar dat
daarop vanuit Peking niet is gerea
geerd. Uit het artikel wordt door
Kremlinologen afgeleid dat de Sow
jet-Unie zich tegenover China gema
tigd en constructief wil opstellen.
Generaal overleden
In de Sowjet-Unie is de derde gene
raal binnen een week tijd overleden
met de dood van de 73-jarige gepensi
oneerde Iwan I. Lyoednikov. Het le-
gerblad Krasnaya Zwezda (Rode
Ster) berichtte woensdag dat hij na
een langdurige ziekte is bezweken.
Maandag stierf de 72-Jarige minister
van defensie. Andrei Gretsjko, vorige
week vrijdag was de 68-jarige gene
raal Sergei Sjtemenko, stafchef van
de strijdkrachten van het Warschau-
pakt, gestorven. De levensbeschrij
ving van Lyoednikov in het blad is
ondertekend door onder meer gene
raal Viktor Koelikow en maarschalk
Iwan Yakoebowski. die beiden een
kans maken als opvolger van
Gretsjko te worden benoemd. Lyoed-
nlkow heeft volgens het blad in de
tweede wereldoorlog deelgenomen
aan de slag bij Stalingrad, in het
gebied bij de Oostzee en in het oosten
de oorlog tegen de Japanners gevoch
ten. Krasnaya Zwezda vermeldt niet
wanneer hij is overleden en wat de
doodsoorzaak was. Aangezien
Gretsjko's naam niet onder de le
vensbeschrijving voorkomt moet Ly-
oednikow na maandagochtend zijn
gestorven.
Egyptische krant
CAIRO (Reuter) De Sowjet-Unie
heeft de voormalige Amerikaanse
luchtmachtbasis Wheelus in Libië
overgenomen, zo heeft het blad Al
Gomhouria in Cairo gemeld. Het
haalt reizigers aan die beweren dat
de Libische leider, kolonel Khaddafi.
Libische officieren bevolen had de
basis, die nu Okba Ben Nafie heet. te
verlaten en deze aan de Sowjets ge
geven heeft. Zegslieden hadden be
vestigd dat de Russen in Tripoli en
Benghazi vliegtuighangars hadden
gebouwd. „De vliegtuigen voeren
uitgestrekte verkenningsvluchten
uit tot over de Tunesische grens,
waaruit blijkt dat Khaddafi van
plan is militaire actie tegen Tunesië
te ondernemen."
Het blad zegt voorts vernomen te
hebben dat kolonel Khaddafi het
Libische leger uit de nabijheid van
de grote steden heeft verwijderd en
„slechts enkele getrouwe troepen en
terroristenbenden" bij zich heeft ge
houden Bij een gevecht tussen Jon
ge officieren, die hadden geweigerd
deel te nemen aan een pro-Khaddafi-
mars. en de „Khaddafi-benden" zou
den drie Libische officieren zijn om
gekomen Dat zou in de stad Zawyia
gebeurd zijn. Andere officieren wer
den gearresteerd en in open auto's
naar Tripoli gebracht. Kolonel
Khaddafi wordt nu beschermd door
een sterke lijfwacht, aldus het blad.
MOSKOU (Reuter. UPI) Egypte
en de Sowjet-Unie hebben een han
delsverdrag gesloten ter waarde van
1.5 miljard gulden. De onderteke
ning van het verdrag was door de
verslechterende verhouding tussen
Moskou en Cairo vertraagd, maar
volgens Egyptische zakenlieden heb
ben de commerciële betrekkingen
niet te lijden onder de verwijdering.
Het verdrag werd voor Egypt* gete
kend door minister van handel Zaka
ria Tawfik Abdel-Fattah en zijn
Sowjet-ambtgenoot Nikolai Patoli-
chew.
Het verdrag behelst de invoer door
Egypte van Sowjet kolen, papier,
hout en chemicaliën en de levering
aan de Sowjet-Unie van textiel, rijst,
citrusvruchten en leerprodukten
NEW DELHI (Reuter. UPI. AP)
Het Hooggerechtshof in India heeft
bepaald dat de regering het recht
heeft mensen zonder proces gevan
gen te houden zonder dat zij ver
plicht is de reden te noemen.
Het hof besliste ook dat geen
rechtbank van de regering kan eisen
dat zij de reden bekendmaakt voor
het gevangen houden van iemand,
krachtens de wet op de veiligheid
van de staat.
Het vonnis is een belangrijke over
winning voor premier Indira
Gandhi's regering, die verscheidene
duizenden leden van de politieke op
positie zonder vorm van proces heeft
laten oppakken na de afkondiging
van de nationale noodtoestane op 26
juni.
De uitspraak kwam nadat de rege
ring in beroep was gegaan tegen de
uitspraak van lagere rechtbanken
dat gevangenen hun detentie kun
nen aanvechten. Het hoogge
rechtshof onder leiding van Ajit
Nath nam haar beslissing met vier
tegen één stemmen.
PEKING (Reuter) De officiële me
dia in China hebben sinds kort de
campagne tegen Teng Hsiao-peng
verhevigd. Dit heeft geleid tot de
speculatie dat de vroegere vice-
premier wellicht uit de communis
tische partij wordt gestoten. In een
artikel op de voorpagina van het
Volksdagblad wordt Teng ervan be
schuldigd verdeeldheid in het
centrale comité te hebben veroor
zaakt en betrokken te zijn geweest
bij de politieke gewelddadigheden
van 5 april, die door zijn aanhangers
zouden zijn beraamd. Drie weken
nadat hij van alle officiële functies
werd beroofd melden de media nog
talrijke massabijeenkomsten, in het
kader van een „nieuwe vloedgolf tot
het kritiseren van Teng Hsiao-
Peng".
ROME (CIC) De kerkelijke huwe
lijksrechtbank van het Vaticaan
heeft afgelopen jaar strengere maat
staven aangelegd in zijn beoordeling
van aanvragen om nietigverklaring
van huwelijken De rechtbank nam
over 1975 165 beslissingen. In 83 ge
vallen werd de aanvraag om nietig
verklaring afgewezen, m 82 gevallen
erkend.
In 1974 behandelde de sacra rota
tweehonderd aanvragen Dat jaar er
kende de rechtbank de nietigheid
van 122 huwelijken, in 78 gevallen
besliste de rechtbank afwijzend.
De kerkelijke rechtbank spreekt
geen scheiding uit. Dit kan de sacra
rota niet. omdat de r.k kerk geen
echtscheiding erkent, tenzij in een
enkele nauw omschreven situatie
Onder bepaalde voorwaarden ver
klaart de rechtbank, dat een huwe
lijk „niet gesloten is", b v. wanneer
er zwaarwegende huwelijksbelem
meringen blijken te zijn. Daartoe
rekent de sacra rota ook homoseksu
aliteit.
't Zomerpak'76.Bij F&C.
