Belastingmoraal werd
in tien jaar (anders
dan men denkt) beter
Geen fluoride
meer in water
|H|jJH:H!lHj3ÏÏM
Schokkende getuigenissen tegen Frans H.
Tweede Kamer vindt
nota-Van Kemenade
zeer onvolledig
CNV
|CDA waarschuwt tegen
i;en te ver gaande
bezuiniging op defensie
Medewerk(st)er boekhouding
Minister trekt wetsontwerp in
°>Duits verpleger
zou bejaarden
hebben gedood
Nieuwe vereniging
van journalisten
Motie tegen de
middenschool
haalt het niet
Tips en
nieuws
OENSDAG 28 APRIL 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
(ADVERTENTIE)
a t
fan onze sociaal-economische redactie
'EN HAAG De belastingmoraal is in de tien jaar tussen 1963
)U n 1973 licht verbeterd. Dit blijkt uit een onderzoek door de
wkotterdamse Erasmus-universiteit naar afwenteling van belas-
ik ingen. De bevindingen bij het onderzoek naar de mentaliteit van
a"e burgers tegenover belastingontduiking zijn in tegenspraak
iet de algemene indruk dat de neiging tot ontduiking sterk aan
et toenemen zou zijn.
ij het onderzoek werden in 1973 de
e pvattingen onderzocht bij een re-
resentatieve steekproef uit de be-
piking. Daarbij bleek dat 69 procent
la| an de burgers vindt dat men onder
re ,e
omstandigheden zijn inkomen
olledïg aan de fiscus moet opgeven.
ij een onderzoek in de randstad in
963 vond 63 procent, iets minder
:n us, dat men altijd eerlijk moet zijn
ai egenover de belastingdienst. In 1973
dsn -•
intwoordde een kwart van de onder
vraagden „neen" op de vraag of men
altijd eerlijk moet zijn. Meestal
achtte men omstandigheden
denkbaar zoals erg hoge tarieven
dat ontduiking aanvaardbaar is.
Positief
Een van de onderzoekers, prof. Chris-
tiaanse van het fiscaal-economisch
instituut van de Erasmus-
universiteit (en tevens Eerste Kamer
lid voor de ARP), stelt vast dat de
nt fan onze parlementsredactie
fd )EN HAAG De KVP-senator Steenkamp heeft gisteren mede
ei< lamens de ARP en CHU in de Eerste Kamer gewaarschuwd tegen
e vergaande bezuinigingen op defensie. „Ik hoop niet de dag mee
5cl e maken dat het CDA in deze Kamer de begroting van defensie
1 *noet verwerpen", zei Steenkamp gisteren in het debat over
juitenlandse zaken. Onaanvaardbaar noemde Steenkamp een
•r levriezing van de defensiebegroting terwijl andere begrotingen
iliog wel zouden blijven groeien.
zegd doet de Sowjet-Unie hetzelfde
als de Verenigde Staten, men ver
spreidt zijn macht over de wereld.
Sprekend over de communisten in
Italië zei de socialist De Niet: „Ieder
veto tegen deelname van de commu
nisten aan de regering is onaan
vaardbaar zolang de communisten
zich aan de democratische stelregels
houden". De communist IJmkers be
nadrukte dat ieder vrij volk vrij moet
zijn zijn eigen mensen in de regering
te kiezen. De liberaal Van Riel noem
de de ontwikkelingen in Italië en
Frankrijk levensgevaarlijk.
Steenkamp en Meuleman (SGP)
vroegen mr. Van der Stoel aandacht
voor het gebrek aan godsdienstvrij
heid in Oost-Europa. De heer Achter
berg (PPR) drong er bij de minister
op aan dat Nederland het culturele
akkoord met Zuid-Afrika niet gaat
vernieuwen zolang de discriminatie
in dit land voortduurt. Alom was er
overigens lof voor het beleid van mr.
Van der Stoel. De liberaal Van Riel
waarschuwde hem wel zich niet te
veel door edele linkse dagdromen
maar meer door de feitelijke
machtsverhoudingen in de wereld te
laten leiden. Mr. Van der Stoel
antwoordt de Kamer vandaag.
Nederlandse burger nog steeds een
positieve houding inneemt tegenover
het betalen van belasting. Meer dan
de helft (56) ziet belasting betalen als
„iets bijdragen" (positief), eenvijfde
als „iets afstaan" (neutraal), en ook
eenvijfde als „iets dat je wordt afge
nomen" (negatief). In veel andere lan
den, bijvoorbeeld Frankrijk, komt
meer een negatieve houding voor.
Mazen van wet
Uit het onderzoek bleek verder dat de
houding bij de mensen tegenover
ontgaan van belastingen dat is het
gebruik maken van de ma^en in de
wet veel positiever is dan de hou
ding tegenover regelrechte ontdui
king. Slechts 41 procent vindt het
nimmer raadzaam van de mazen in
de wet gebruik te maken. Ruim de
helft (53) procent vindt ontgaan van
belastingen wel raadzaam, met name
tbij 12 procent) bij een erg hoog
tarief.
Vooral bij rechts
Mensen met politiek rechtse opvat
tingen vihden ontditjking van belas^
tingen gemiddeld eender goed, hoe
wel bij protestants-christelijken
(CHU, ARP), de anti-ontduikings
houding juist sterk overheerst. Men
sen die politiek of maatschappelijk
VVD, DS'70 of rooms-katholiek zijn,
hebben vaker een positieve houding
tegenover belasting-ontduiking dan
het gemiddelde. Ontduiking wordt
ook eerder afgewezen naarmate men
meer opleiding, een hoger inkomen of
een hogere leeftijd heeft.
Zeggen en doen
Prof. Christiaanse benadrukte dat in
het onderzoek slechts de opvattingen
van de mensen zijn vastgelegd. Het Van onze parlementsredactie
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG In Nederland zal binnenkort geen gefluorideerd
drinkwater meer uit de kraan komen. Rotterdam en omgeving.
Tilburg-Goirle en Enschede, de gemeentes waar tot dusver nog
fluoride aan het drinkwater werd toegevoegd, zullen deze toevoe
ging achterwege moeten laten.
iteenkamp zei zich grote zorgen te
ken over het feit dat de Neder-
andse krijgsmacht tegenwoordig
it zoveel wantrouwen bekeken
dt. „De krijgsmacht moet inge-
jit zijn in ons volk, daaraan moe-
in alle partijen ook de socialisten
leewerken- Dat is een doelstelling
ie boven de partijpolitieke verschil-
>n uitgaat", aldus Steenkamp. Hij
iarschuwde dat een vermindering
de Nederlandse defensie-
ispanning geen bijdrage zal zijn aan
ontspanning tussen oost ën west.
vermindering zal door de
mdsrepubliek worden opgevangen
in Oost-Europa, zo benadrukte hij,
krst er een (gezien de Tweede We-
Idoorlog begrijpelijke) angst voor
groeiende kracht van West-
luitsiand.
Ook de WD-fractieleider Van Riel
ees op dit punt. Waarom zo vroeg
rofiij, ziet het kabinet geen aanleiding
le conventionele bewapening zo
irèioog mogelijk op te voeren. Omdat
<k>nen als sluwe koopmannetjes de
^bondsrepubliek het gelag wil laten
t metalen. Hierdoor zal de verhouding
«lederland-West-Duitsland er een
van onderworpenheid worden. Elke
dwaasheid heeft zijn prijs", aldus
DÖVan Riel. Hij en Steenkamp
waarschuwden tegen de almaar
kracht van de Sowjet-
aiJnie.
)e socialist Nederhorst meende
laarentegen dat dit overwicht niet
Eoveel verontrusting hoeft te wekken
bmdat de nieuwe technologische ont-
1 vikkelingen op wapengebied in het
ti« (oordeel van de verdediger werken,
ss )ok hij juichte de verspreiding van
tg le sowjetmarine over de wereldzeeën
S liet toe. maar zo zei hij, eerlijk ge-
al
tii1
OOSTHUIZEN Drie mensen zijn
gisteravond om het leven gekomen
bij een frontale botsing op de E-10
tussen Oosthuizen en Edam. De bot
sing is ontstaan bij een inhaalma
noeuvre.
WUPPERTAL (AP) Ook in West-
Duitsland staat een verpleger te-
p .recht die wordt beschuldigd van het
f vermoorden van patiënten.
™et is de 46-jarige Rudolf Z. uit
^./u-ppertal die oude mensen zou heb-
ben gedood door inspuitingen of
'J door ze in bad te verdrinken. Dat zou
ir hij gedaan hebben om „van lastige
1 patiënten af te zijn", zoals in de
aanklacht staat. De moorden zouden
;ijn gepleegd in de periode 1970-
.973. Verdachte Z. is gehuwd en va
le der van acht kinderen. Het proces
e, tegen hem zal vermoedelijk wel zes
'eimaanden duren. Er zijn tachtig ge
tuigen opgeroepen.
kan zijn dat het feitelijk gedrag van
de mensen anders ligt. Wie zegt tegen
ontduiking te zijn, hoeft niet ook
nimmer ontdoken te hebben.
Van de ondervraagden had 23 pro
cent wel eens gedacht aan emigreren.
Bij slechts 4 procent speelde daarbij
de hoogte van de belastingen in Ne
derland enige rol. In de randstad was
dat in 1963 het dubbele. Ook hier laat
het onderzoek dus een positievere
houding tegenover het belastingkli
maat in Nederland zien dan tien jaar
geleden.
Bij de Rotterdamse onderzoekers be
staat echter de veronderstelling dat
de afgelopen tien jaar de afwenteling
van de belastingen flink is toegeno
men, en dat daardoor de druk op de
mensen om belastingen te ontduiken
of te ontgaan is afgenomen. Men kan
immers via loonsverhogingen (prijs
compensaties) of tariefsverhogingen
toch al dc gestegen belastingen ver
halen. Deze veronderstelling moet
echter nog nader worden onderzocht.
De onderzoekers hopen over ruim
een jaar met hun hele onderzoek naar
de afwenteling van belastingen klaar
te komen.
(De eerste publikatie van het onder
zoek is onder de titel „Burgers versus
belastingen, opvattingen en reacties"
van de hand van de onderzoeker F. C.
Wijle deze week verschenen bij Klu-
wer-Samson. Het komende jaar moe
ten nog vijf publikaties volgen).
Van een verslaggever
ZWOLLE Eind mei zal een nieuwe
organjsatic van journalisten worden
opgericht. Deze organisatie zal zich
richten op die journalisten die het
niet eens zijn met. de aansluiting van
de (bestaande) Nederlandse Vereni
ging van Journalisten bij de Federa
tie Nederlandse Vakbeweging.
De oprichtingsvergadering van 'de
nieuwe organisatie zal op 29 mei in
Utrecht zijn.
DEN HAAG De Tweede Kamer vindt de nota „naar participa
tie-onderwijs" van minister Van Kemenade zeer onvolledig. De
Kamer vindt namelijk dat het onderwijs aan werkende jongeren
maar een deel is van de totale problematiek van het samenspel
tussen het leren en het opdoen van praktijk. Daarbij moet ook
het hele punt van de stages betrokken worden.
De hardste kritiek op de nota kwam dc minister wil. tussen vormingswerk
van de VVD en CPN. Mevrouw Smit-
Kroes noemde als voornaamste be
zwaar tegen deze nota dat er geen
overleg is geweest met alle betrokke
nen in het onderwijs. Zij verweet de
minister dat hij altijd wel zegt voor
inspraak te zijn, maar dat daar, zeker
wat betreft deze nota, niet veel van
terecht is gekomen.
De communist De Leeuw benadrukte
dat het hele part-time onderwijs
moet woidcn afgebouwd en dat daar
voor in de plaats volledig dagonder
wijs moet komen. De leerplicht moet
volgens hem geleidelijk aan worden
verlengd tot achttien jaar in 1980.
Een belangrijk knelpunt, met name
bij de christen-democratische partij
en, is de verplichte samenwerking die
beroepsbegeleidend onderwijs.
ARP. KVP en CHU vinden dat ook
andere vormen van samenwerking
binnen het part-time onderwijs mo
gelijk moeten zijn, bijvoorbeeld met
dagonderwijs, avondonderwijs en
cursorisch onderwijs.
In een motie van het Kamerlid Her
mes (KVP). die wordt gesteund door
een meerderheid van de Kamer,
wordt aan de minister gevraagd te
komen met een aanvullende nota
waarin tevens het probleem van de
stages wordt belicht. Een meerder
heid van de Kamer en ook de be
windsman willen namelijk op den
duur het praktijkelement veel vroe
ger in het onderwijs invoeren dan dat
nu gebeurt.
Minister Vorrink en staatssecretaris
Hendriks van volksgezondheid en
milieuhygiëne hebben gisteren na
melijk hun fluor-wet-sontwerp inge
trokken. De bewindslieden hebben
dit. meegedeeld aan de voorzitter van
de Tweede Kamer.
Zij betreuren het dat hun wets
ontwerp in de Tweede Kamer onvol
doende steun heeft ondervonden.
Niettemin, aldus hun schrijven, blij
ven zij ervan overtuigd dat fluoride
ring van het drinkwater in het belang
is van de volksgezondheid.
Het wetsontwerp, waarover vorige
maand in de Tweede Kamer de be
raadslagingen werden geschorst in
afwachting van de ontwikkeling van
een defluorideringsfilter-aan-de-
kraan. zou een tijdelijk karakter heb
ben gehad. Het was de bedoeling van
de beide bewindslieden eerst drie
jaar lang een wettelijke grondslag te
geven aan de huidige fluoridering (in
de drie gemeentes) en in de tussen
tijd de principiële discussie te voeren
over de vraag of fluoride nu wel of
niet in het drinkwater mocht. De
wettelijke grondslag voor fluoride
ring ontbrak sinds 1973, toen de Hoge
Raad besliste dat de waterleidingbe
drijven niet het recht hadden fluori
de aan het drinkwater toe te voegen.
De Kamer stelde zich destijds in
meerderheid tegen dit, voornemen
op.
Het Rotterdamse college van b. en w.
heeft inmiddels bekendgemaakt, dat
het in de raadsvergadering van 13
mei een voorstel zal doen fluoridering
in de gemeente stop te zetten. Een
maand geleden nog had wethouder
Schmitz van sociale zaken en
volksgezondheid aangekondigd „zo
lang mogelijk" door te gaan met de
fluoridering. ook al was zij somber
gestemd over de afloop van een kort
geding dat een actiecomité tegen de
gemeente had aangespannen. Het
Rotterdamse drinkwaterleidingbe-
drijf, dat ook omliggende gemeentes
voorziet van water, fluorideert sinds
1962.
Doodongelukkig"
De voorzitter van de Nederlandse
maatschappij tot bevordering der
tandheelkunde, M. Castelein, is
„doodongelukkig" met de intrekking
van het wetsontwerp. Volgens hem
zal de preventie van tandbederf hier
door voor een groot deel verloren
gaan. Volgens de heer Castelein is in
de jaren dat bijvoorbeeld Rotterdam
drinkwater fluorideerde niets geble
ken van enig ongunstig neveneffect.
„Het ziekte- en sterfcijfer is hier in
overeenstemming met elders."
Nu de bewindslieden het wets
ontwerp hebben ingetrokken komt
ook de vraag op of deze intrekking
nog financiële gevolgen heeft. Tij
dens de debatten in de Tweede Ka-
.mer waarschuwde staatssecretaris
|Hendriks de Kamerleden dat. afwij
zing van het wetsontwerp wel eens
een stijging van de ziekenfondspre
mie tot, gevolg kon hebben. Volgens
hem kon die stijging „enige tienden
van procenten" bedragen, Het niet-
fluorideren van het drinkwater zou
namelijk, aldus de bewindsman, aan
zienlijk duurder zijn dan het wei-
fluorideren, gezien de grotere behoef
te aan tandheelkundige hulp. en
daardoor een extra druk leggen op de
premies van de sociale vereeke-
ringen.
DEN HAAG De Eerste Ka
mer heeft de anti
middenschool motie van me
vrouw Van Someren-Downer
(WD) verworpen. In deze motie
werd uitgesproken dat invoe
ring van één school voor alle
twaalf- tot zestienjarigen
-hoogstwaarschijnlijk in strijd
zou zijn met de grondwet.
Tegen de motie stemden de PvdA,
ARP. CPN. PPR. D'66 en de senato
ren Letschert. Steenkamp en Vergeer
van de KVP. De tegenstemmers in
het christen-democratische kamp
verklaarden hun stemgedrag met het
feit dat zij de motie voorbarig von
den. Zij willen het wetsontwerp over
de middenschool afwachten (dat
overigens pas na 1980 zal komen) en
dan bekijken of dit in strijd is met de
grondwet of niet. Zij zeiden er overi
gens bij dat hun stemgedrag niet
betekende dat zij zich nu al voor
invoering van de middenschool ver
klaren.
Een tweede motie van mevrouw Van
Someren, waarin wordt uitgesproken
dat de toeslag van tien procent op
het salaris van leraren aan het
avondonderwijs, niet mag worden af
geschaft, werd aangenomen. Minister
van Kemenade kondigde in zijn be
groting aan dat deze toeslag moet
worden afgeschaft om functies bij
het avondonderwijs minder aantrek-,
kelijk te maken voor leraren die al
een volledige baan hebben bij het
dagonderwijs.
,Ja, hier is Ellen. Als je haar kon zien,
:ou je schrikken."
Wilt u ons attent maken op
uitzonderlijk nieuws of een uit
nodiging zenden voor een
persconferentie, dan uw brief
richten aan:
Trouw
Redactie Nieuwsdienst
Postbus 859
Amsterdam.
Vervolg pagina 1
Uit de ledenvergaderingen is verder
gebleken dat 55 procent van de leden
van mening is dat de prijscompensa
tie moet worden vertaald in vaste
bedragen, die lager zijn al naar ge
lang ,het inkomen stijgt. Dat bete
kent tot een inkomen van 37.500 gul
den een vast bedrag van 75 gulden
per maand. Van 37.500 tot 75.000 gul
den aflopende bedragen, terwijl er
boven de 75.000 gulden inkomen geen
prijscompensatie meer dient te wor
den gegeven. Ruim dertig procent
van de leden kiest voor een prijscom
pensatie van twee procent al of niet
in vaste bedragen en een lastenver
lichting in de sfeer van de sociale
verzekeringen of belastingen, waar
door er per maand zo'n achttien gul
den verbetering van het inkomen
ontstaat. Tenslotte kiest ruim tien
procent voor een voor ieder gelijk
bedrag van 70 gulden per maand en
slechts één procent voor een volledi
ge procentuele prijscompensatie.
Mislukt
De leden van de industriebond CNV Onthullend, zo niet schok-
hebben, zoals gezegd, geen goed kend, was in elk geval de ver
woord over voor het prijsbeleid van klaring van de 23-jarige zie-
de overheid, dat zij op alle niveaus kenvereorgster Virginie Eg-
rijk, provincie en gemeenten schul- gen, die tot 1 januari van dit
dig achten aan ongemotiveerde prijs- jaar in de kliniek in Kerkrade
en tariefsverhogingen. Het mislukte heeft gewerkt. Meer dan twee
beleid van de overheid ten aanzien jaar was zij werkzaam op de
van de aardappelprijzen acht men in afdeling Nachtegaal, waarvan
Frans H. het hoofd was. Haar
verklaring was vooral daarom
schokkend, omdat zij haar ge
wezen superieur ervan be
schuldigde niet alleen met be
hulp van de injectiespuit het
leven van in de kliniek opge
nomen bejaarden bekort te
hebben. Ze vertelde de
rechtbank dat Frans H. eens
het zuurstof kraantje had
dichtgedraaid, terwijl de op
de zuurstofinstallatie aange
sloten patiënt nog, zij het
moeizaam, ademde.
De ziekenvereorgster, die
daarvan getuige was, ver
klaarde met grote stelligheid
dat er geen sprake van was
dat de patiënt al overleden
was of op het punt stond te
overlijden. Zij werd daarin ge
steund door schriftelijke ver
klaringen van een paar colle
ga's die ook aanwezig waren
in de bewuste kamer, die als
Bij de B.V. Weekbladpers te Amsterdam uitgeefster van Vrij Nederland en Voetbal
International werken naast de onafhankelijk werkende redacties 90 mensen in diverse
administratieve en kommerciële funkties.
Het bedrijf is sterk gedemokratiseerd, hetgeen onder meer inhoudt dat de
Ondernemingsraad veel zeggenschap heeft in het te voeren beleid. In de afdeling
boekhouding is een vakature: medewerk(st)er boekhouding
Deze nieuwe medewerker krijgt als
taakgebied het koderen, registreren
en administratief behandelen van
de ontvangen inkoopfacturen,
en daarnaast het koderen van
verkoop-dagboeken.
Wij zoeken een man of vrouw met
het praktijkdiploma boekhouden.
Part-timers kunnen ook solliciteren.
Wij bieden een salaris afhankelijk van
opleiding en ervaring van 1440,40 lot
1766,84 met een uitloop tot 1961,83
per maand; 5 weken vakantie, 8,33%
vakantietoeslag en 2% kerstgratificatie.
Sollicitatiebrieven kunt u uiterlijk 12 mei
1976 richten aan de heer H. Rosenthal,
personeelszaken, Weekbladpers.
Raamgracht 4 te Amsterdam. (Telefoon
020-62375).
Van een onzer verslaggevers
MAASTRICHT „Nogal onthullend" noemde gistermiddag, aan het slot van de
tweede zittingsdag, de president van de Maastrichtse rechtbank, mr. G. C. G. J.
Hermesdorf, de verklaringen die over Frans H. waren afgelegd. De 40-jarige
hoofdverpleegkundige staat terecht op verdenking van moord op negen demente
bejaarden in de Lückerheidekliniek in Kerkrade. Daarnaast zou hij zich aan
onder meer diefstal hebben schuldig gemaakt.
dit opzicht typerend voor het falen.
Beheersing van de hogere inkomens,
vrije beroepen, overheid en het be
drijfsleven is voor de leden een abso
lute voorwaarde als het gaat om de
verlening van medewerking aan een
centraal gecoördineerd beleid. Ook
hebben de leden er hun teleurstelling
over uitgesproken dat de maatrege
len ter bestrijding van de werkloos
heid nauwelijks enig effect hebben.
De geloofwaardigheid van het rege
ringsbeleid is daardoor volgens hen
ernstig aangetast.
„Er zit", aldus Leo Ester, „in het
standpunt van de leden geen onder
handelingsmarge. Ze zijn bij deze
gang van zaken niet bereid tot het
doen van concessies. Zo zijn ze bij
voorbeeld ook zeer geprikkeld door
het feit dat er miljarden zijn uitge
trokken voor het werkgelegen
heidsbeleid, zonder dat iemand weet
wat er nu precies met dat geld ge
beurt", aldus de vice-voorzitter van
de Industriebond CNV.
„stervenskamertje" te boek
stond. Volgens de getuigen
zou H., alvorens het kraantje
te hebben dichtgedraaid, ge
zegd hebben: „Die gaat dood"
of „het is gebeurd". De zie
kenvereorgster zei dat ze na
de handeling van Frans H.
onmiddellijk de kamer had
verlaten, omdat ze het niet
langer had kunnen aanzien.
Steeds insuline
Even balastend voor Frans H.
waren de verklaringen die
zijn opvolger als hoofd van de
afdeling Nachtegaal, de 31-
jarige hoofdverpleegkundige
H. P. M. van Dijk, aflegde.
Van Dijk vertelde al geruime
tijd voor diens arrestatie
argwaan jegens Frans H. ge
koesterd te hebben. De getui
ge, in die tijd hoofd van een
andere afdeling, vond het
maar vreemd dat H. tot vijf of
zes keer toe insuline bij hem
kwam lenen, hoewel op de af
deling van zijn collega geen
diabetici waren opgenomen.
Van Dijk maakte het hoofd
van de verpleging deelgenoot
van zijn argwaan, maar die
sloot de mogelijkheid dat
Frans H. „vreemde dingen"
uithaalde, onvoorwaardelijk
uit. Van Dijk praatte er ver
der niet over. totdat hij in juli
1975 een huilend subhoofd
van de afdeling Nachtegaal
aan de telefoon kreeg. Het
subhoofd bevestigde het ver
moeden van van Dijk door te
vertellen dat H. „waarschijn
lijk mensen spoot". Geza
menlijk wendden zij zich
'daarop tot de directie van de
kliniek, die op hun aanklacht
niet reageerde. Wel werd een
maand later H. gearresteerd.
De getuigenverklaringen van
Van Dijk en Virginie Eggen
bevatten niet alleen onthul
lingen, maar ook rees daaruit
een beeld op van Frans H.,
waarover op de eerste zit
tingsdag. toen bijna uitslui
tend feiten en cijfers aan de
orde waren, nog volstrekte
onduidelijkheid bestond. De
beide getuigen schilderden H.
af als iemand die geen tegen
spraak duldde, maar die, zo
als Van Dijk het uitdrukte,
alles voor de mensen deed.
Bij zijn superieuren, althans
de directie en het bestuur van
de kliniek, kon hij een potje
breken. H. sprak volgens Van
Dijk directie- en bestuursle
den met hun voornaam aan.
De dominerende rol die Frans
H. in de kliniek speelde, bleek
ook uit zijn lidmaatschap van
alle mogelijke commissies.
Onder meer was hij voorzitter
van de personeelsvereniging,
lid van de ondernemingsraad,
lid van de opleidingscommis
sie en gecommitteerde bij
examens. H. boezemde in de
kliniek ontzag in. Als er een
lamp stuk was, vertelde Van
Dijk, kreeg een willekeurig
hoofd het niet zomaar gedaan
dat die onmiddellijk gerepa
reerd werd. H. hoefde maar
met de technische dienst te
bellen, of het kwam in orde.
Virginie Eggen verklaarde:
„H. was heilig en van hem
mocht niets gezegd worden".
Ze vertelde de rechtbank ook:
„Het hoofd van dienst en H
waren twee handen op één
buik." Met betrekking tot de
houding van H tegenover de
patiënten drukte de zieken
vereorgster zich iets genuan
ceerder uit dan Van Dijk. H.,
zei ze. was wel goed voor z'n
patiënten, als ze maar niet
lastig waren
Botsingen
Na op de eerste zittingsdag
nauwelijks aan het woord te
zijn geweest, speelde Frans H.
gisteren een minder passieve
rol Dc tot hem persoonlijk
gerichte beschuldigingen van
de beide getuigen vroegen
daar om Opvallend was dat
zijn verdediger, mr J Her
mans. zijn kruit droog leek te
willen houden. Het verweer
van Frans H leidde meerma
len tot hevige botsingen met
de officier van justitie mr J
Booster, die met. een in de
Nederlandse rechtszaal wei
nig gebruikelijke felheid de
degens met de verdachte
kruiste. Wellicht onder in
vloed daarvan leek de presi
dent van de rechtbank de van
hem vereiste onpartijdigheid
al te zeer uit het oog te verlie
zen. Behalve de beschuldigin
gen van de aanwezige getui
gen. werden ook tijdens het
vooronderzoek afgelegde ver
klaringen van ex-collega's
van H en van' familieleden
van overleden patiënten in
het geding gebracht. Zo had
een nachtzuster gezegd
„Waar H. komt. daar sterven
patiënten." Daarmee werd ge
doeld op het al eerder geble
ken verband tussen de aan
wezigheid van H. in de kliniek
en het sterftecijfer. In een an
dere getuigenverklaring heet
te het „Zodra H. op het to
neel kwam, gingen er mensen
dood." Meermalen zouden be
paald niet in levensgevaar
verkerende patiënten enkele
uren na aankomst, op de afde
ling nachtegaal overleden
zijn
Getuige Virginie Eggen me
moreerde dat H. met zijn in
jectiespuit in de hand door de
gangen liep. Aan iedereen die
het maar horen wilde, zou
Frans H hebben laten weten
dat de patiënten op zijn afde
ling meer dood dan levend
waren. Was er weer een pa
tiënt overleden, en kwamen
er familieleden op bezoek,
dan stond Frans H. er volgens
Virginie Eggen op dat er een
kaarsje werd gebrand, op hei
nachtkastje een kruisbeeld
werd geplaatst en een weesge
groetje werd gebeden. „Voor
al als er familie bij was," zei
de ziekenvereorgster, „deed
hij heel vroom." Naar haar
zeggen had Frans H. ook op
een betere stervensbegelei
ding aangedrongen Maar als
een ziekenvereorgster die be
geleiding op zich nam. werd
ze door Frans H wegge
stuurd. „Poetsen." aldus Vir
ginie Eggen, „vond hij be
langrijker dan bij een patiënt
te zitten." Toen de president
H. voorhield dat hij uit de
getuigenverklaringen toch
niet tevoorschijn kwam als de
barmhartige Samaritaan,
waarvoor hij zichzelf zo'n bee
tje had uitgegeven, antwoord
de H koel: „Ik heb nooit-de
barmhartige Samaritaan ge
speeld. ik heb altijd als ver
pleger gewerkt." Of1 de ande
re beschuldigingen had hij
nauwelijks tpeer te zeggen
dan. „Ik ,v.'as altijd actief be
zig in héfc'~belang van de pa-
tiën»
-F-