Zij staan in voor Miele
m
Verfilming slag om Arnhem
<an op maandag beginnen
fllSlllSllI
„Zeeheld in badpak,
dat kan niet"
■I
Padden moeten in de
paartijd beschermd
worden tegen verkeer
Miele
jamaak-huizen, namaak-gliders en duizenden figuranten in Deventer
ESE
Kapot schieten
met uiterste
zorg voorbereid
Nieuwe boeken
~ir randstad
uitzendbureau
ERDAG 24 APRIL 1976 TROUW/KWARTET 9
ADVERTENTIE
KEMA
EUR
Een Miele is tot en met gekeurd Streng gekeurd Door neutrale instanties. Op doelmatigheid,
betrouwbaarheid en veiligheid Neem bijvoorbeeld de Miele wasautomaat en trommeldroqer.
De emoe die in Nederland onderscheiden zijn met de keurmerken van
èn Kema èn Wolmerk èn de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen
er is geen betere
acteurs Ryan O'Neal en Sean Connery, resp. bekend van Peyton Place en de James Bond-films, behoren tot de topsterren, die voor ..Een brug te
(r" zijn aangetrokken (midden). Links regisseur Sir Richard Attenöorough en filmproducent Joseph E. Levine rechts. Generaal-majoor Urquhart, die de
ling had bij de luchtlandingen in de omgeving van Arnhem september 1944.
oor Jac. Lelsz
ENTER Maandag 26
wordt in Deventer een
•rzichtig begin gemaakt met
verfilming van Cornelius Ry-
"Ts boek „Een brug te ver"
er de Slag om Arnhem. Het
at om wat binnenopnamen;
i |t zal nog wel enkele weken
iren voordat rond de IJs-
3t|brug de hel werkelijk los-
st. Want zo mag het wel ge
ld worden.
'enter, dat altijd al zo graag van
imago koekstad afwilde, heeft nu
kans gekregen. Arnhem zelf
im niet in aanmerking, omdat de
latie bij de Rijnbrug daar al te
veranderd sinds de fatale sep-
iberdagen van 1944. In Deventer
id de Amerikaanse filmproducent
•ph E. Levine de omstandighe-
die hij nodig had, en wat eraan
d.tbrak. dat is er eenvoudig aan toe-
e foegd door de bouw van een aantal
?ieke decor-huizen,
leventer heeft men gretig de kans
gegrepen om bij deze gelegenheid
eens weer omstandig de aan-
iht op zichzelf te vestigen. Er is
iwege de de gemeente een fraaie
ichure „Deventer filmstad" ver
lenen, waarin, omdat de stad nog-
wat toeristen verwacht, die naar de
—namen en de decors komen kijken,
-k een aantal toeristische tips voor
men.
—de film „Een brug te ver" zal we
iteren het boekje „de verschrikke-
me waarheid worden verteld van
plan dat de oorlog had moeten
lindigen, maar dat door verkeerde
<*yining, organisatiefouten en een
enpplete hysterie een nachtmerrie
1 id. Tijdens de Slag om Arnhem
Jnlen duizenden slachtoffers, dit wa-
n er zelfs twee maal zoveel als tij-
D-day". Volgens de
amaatschappij was het boek van
inmiddels overleden Amerikaan
an over de operatie Market Gar-
l bedoeld als een protest tegen de
iwelen van de oorlog. De schrijver
elj| in zijn boek de ironie van oorlo-
i en de gruwelijkheden die mensen
ien elkaar bedrijven, hebben wil
tonen.
E. Levine en de Engelse regis-
Sir Richard Attenborough heb-
zich als taak gesteld te proberen
ss« ware gedachte van Ryan's boek
ssir te brengen". Ryan moet destijds
hebben: „Joe, jij bent de
man. die ik deze film wil laten
Ryan is wellicht 's werelds
kroniekschrijver van de
operaties in de Tweede
Er is over de uitvoe-
contact geweest
zijn weduwe. Kathryn Morgan
Namaakhuizen in aanbouw langs de oprit van de Wilhelminabrug in Deventer.
Ryan. Intussen wordt het de duurste
film, die ooit is gemaakt; in laatste
instantie wordt rekening gehouden
met 25 miljoen dollar (zeventig mil
joen gulden).
Een dozijn top-sterren zijn voor deze
film aangetrokken. Onder hen zijn
Gene Hackman, Anthony Hopkins
en Ryan O'Neal, de laatste vooral
bekend van Peyton Place. Sean Con
nery, die ook al in Ryan's boek „De
langste dag" over de invasie in Nor-
mandië optrad maar vooral beroemd
werd om zijn James Bondvertolkin-
gen, speelt de rol van generaal-
majoor Urquhart, die de luchtlandin
gen destijds heeft geleid. Audrey
Hepburn, wier naam ook is genoemd,
zal er toch niet bij zijn. Wie voor haar
in de plaats komt, wordt dezer dagen
bekend gemaakt. En ook welke Ne
derlandse beroepsacteurs meedoen.
Figuranten
Verder zijn enkele duizenden figuran
ten nodig. Daarvoor zijn verschillen
de advertenties geplaatst. Voorkeur
gaat uit naar mannen totzo'n 35 jaar.
die in militaire dienst zijn geweest-
zodat ze weten hoe een geweer moet
worden vastgehouden, en die eventu
eel bereid zijn hun lange haren te
laten inkorten tot de stijl van de
jaren veertig en hun al te ruige baard
op te offeren. Er zijn veel aanmeldin
gen, maar er wordt nogal scherp gese
lecteerd. De voormalige DAVO-
haardenfabriek is ingericht als decor-
werkplaats. Een kleine honderd men
sen zijn daar onder hoogspanning
aan het werk. Voornamelijk Engel
sen, Schotten en Ieren. Ontwerpers,
tekenaars, constructeurs, timmerlie
den, schilders enz. Tot en met
overgordijnennaaiers (250 paar voor
de huizen aan de brug).
De reizende keuken Phil Hobbs zorgt
dat het hun aan niets ontbreekt. Een
van de naar ons land meegekomen
koks is een Londenaar met een naam
die door Dickens kon zijn verzonnen,
William Applebeen. Ook in Neder
land handhaaft men, wat het natje en
droogje betreft, „the English style",
's Morgens om tien uur bacon en
eggs. Om vier uur bijvoorbeeld thee
met honing, krentenbrood, bosbes-
sengelei, vruchtencake, kaas met
Het doorgaande verkeer zal in de
regel gebruik kunnen maken van de
brug in de nieuwe Twente-Holland-
route. Voor politie, brandweer, ambu
lance, openbaar vervoer en langzaam
verkeer, komen er pontveren, die
worden bediend door soldaten van de
genie. Bij zeer slecht weer wordt het
pontveer gesloten en komt één rij
baan van de IJsselbrug beschikbaar.
Het is wat ongerief, dat Deventer
graag voor de zaak over heeft, temeer
omdat de verfiming het Deventer be
drijfsleven, horeca, middenstand,
aannemers enz. geen windeieren legt.
Ook om die reden is Arnhem wel wat
afgunstig op Deventer. Afgezien van
het feit dat het Arnhem is geweest,
dat in de herfst van 1944 werd her
schapen in één walmende puinhoop,
een macabere spookstad. Want dat
was nadat Montgomery's plan om
Hitler met een verrassingsoffensief
langs de Nederlandse rivieren tot een
snelle capitulatie te dwingen door
een misrekening uitliep op een trage
die, die duizenden Britten, maar ook
veel Amerikanen en Polen, het leven
kostte. Men was een brug te ver
gegaan.
De filmmakers gaan zelfs een rivier te
ver. want zo doen deze mensen dat.
Als het een goede film wordt, zal
niemand dat merken. Filmmakers
kunnen de locatie wijzigen, maar de
geschiedenis niet. De wereldpremière
van de film is in de lente of in de
herfst van 1977 te verwachten. Het
scenario is geschreven door Willian
Goldman, die ook de tekst heeft ver
zorgd voor de pas uitgekomen film
„AU the president's men".
Van een onzer verslaggevers
DORDRECHT De familie Bulfonidae (padden) is in Nederland
niet zo talrijk meer. Elk jaar vallen er veel leden van ten offer aan
het verkeer op autowegen en fietspaden. Dat gebeurt dan in de
paartijd als deze springende gemeenschap in beroering komt
omdat er voor nageslacht moet worden gezorgd.
De tot de orde der klkvorsachtlgen daar iets aan doen. Aan de directeur
behorende amphibieën, die hier niet
bij hun deftige naam maar padden
worden genoemd, trekken dan naar
de waterkant om te paren en eieren
te leggen. Ze laten zich niet weerhou
den door de gevaren van eventueel te
kruisen verkeerswegen. Temeer, om
dat de beestjes, die een bepaald ge
bied bevolken, gewoon zijn allemaal
op dezelfde plaats over te steken, het
tempo van hun voortbewegen akeUg
traag is en de mannetjes bij de
vrouwtjes die de trek beginnen
„achterop" springen zodat het er nóg
wat langzamer aan toe gaat, worden
er elk voorjaar grote aantaUen dood
gereden. Dat Is jammer, want de pad
is een nuttig dier. En al was hij dat
niet: op wat de natuur nog maar
schaars voorhanden heeft, moeten
we zuinig zijn.
In de provincie Zuid-Holland wil men
zweefvliegtuig in aanbouw voor de verfilming van ,,Een brug te ver".
komkommerschijven etc. En daar
tussenin nog eens een rechtschapen
lunch. De oorlog is voorbij, al berei
den ze zich in Deventer dan ook voor
op de heropvoering van een der
meest dramatische episoden uit we
reldoorlog II.
Nagebouwd
De huizen, die uit de decorfabriek
kwamen zijn in hun soort Juweeltjes
van vakmanschap. Aan de hand van
oude, vergeelde foto's werden ze
nauwkeurig nagemaakt, overwegend
van hout. In het markante
stadsbeeld langs de IJssel, waarvan
destijds Aldo van Eyck zo verrukt
was, spelen ze mee alsof ze er gewoon
thuishoren. Jammer dat ze over en
kele weken overhoop worden ge
schoten.
Attenborough heeft het overigens
mooi gezegd: Je moet over dat in
puin schieten niet negatief denken,
want juist het ruineren wordt met de
grootst mogelijke zorg voorbereid.
Met decorhuizen te bouwen was men
er niet. Overal uit Europa moest au
thentiek materiaal komen. Tanks,
Jeeps, vliegtuigen en wat al niet. In
sommige gevallen moest het beschik
baar oorlogstuig terwille van de
„echtheid" worden omgebouwd. Ook
moest er veel nagebouwd worden. Er
zijn alleen al een stuk of twaalf gli
ders van het type Horsa nodig, de
zweefvliegtuigen, die elk een vijf
entwintig parachutisten konden ver
voeren. Ook die zijn in Deventer zelf
gebouwd, evenals enkele dakota's.
Kerk in Bronkhorst
De zorg om aan duizenden uniformen
zowel voor geallieerden als voor Duit
sers te komen, was een hoofdstuk
apart. Ook elders worden onderdelen
van de film gemaakt. Nederlands
kleinste stad. Bronkhorst in de Gel
derse Achterhoek, fungeert als het
toenmalige Oosterbeek. Dat wil zeg
gen: daar verrijst aan de IJssel de
Nederlands Hervormde Kerk van
Oosterbeek. Het landschap toont
grote gelijkenis met de uiterwaarden
van de Rijn bij Oosterbeek. Ook de
woning van de Oosterbeekse me
vrouw Kate ter Horst, die gedurende
de zo fataal aflopende droppings ge
wonde geallieerden verzorgde in haar
huis, dat als nood-hospitaal was inge
richt. wordt hier opgetrokken.
Gefilmd wordt ook in de gemeente
Voorst. Aan de Willemse Dijk staat
een reeds afgeschreven huls, Het
Schol. Nadat enkele kunstgrepen zijn
toegepast, kan het straks dienen als
hotel Hartenstein te Oosterbeek,
waar generaal-majoor Urquhart zijn
hoofdkwartier had.
Brug afgesloten
In verband met de opnamen bij de
IJsselbrug in Deventer zal deze twee
maal een week voor alle verkeer zijn
afgesloten. De data zijn nu definitief:
van 16 tot 24 mei en van 14 tot 21 juni.
Van een onzer verslaggevers
VLISSINGEN Terwijl ook Vlis-
singen zich opmaakt om de driehon
derdste sterfdag van Michiel Adri-
aensz de Ruyter te herdenken en
daarbij met het Engelse fregat „Lo
westoft" zelfs een vertegenwoordi
ging van de vroegere vijand binnen
haalt heeft het raadslid J. Kodde
voor een pikante noot gezorgd. Hij
heeft het college van b en w van
Michiels geboortestad met klem ge
vraagd er stante pde voor te zorgen
dat het boekje „Vlissingen in vrije
tijd" niet meer wordt uitgegeven om
dat op het omslag daarvan een be
spottelijke tekening van de grote ad
miraal staat. De plaatselijke Stich
ting recreatie en ontspanning heeft
overigens vorig jaar al Michiel
de Ruyter als een soort beeldmerk
voor Vlissingen gebruikt. Dat zou de
heer Kodde kunnen accepteren ware
het niet dat de tekenaar de zeeheld
niet in zijn statige zevcntiende-
eeuwse kleedij heeft gestoken maar
in een luchtig badpak!
Technisch leraar Kodde, die in de
Vlissingse raad de „Rechts-
protestants christelijke unie" verte
genwoordigt, vindt dat te ver gaan.
Hij zegt: „Zeker nu wij ter gelegen
heid van de driehonderdste sterfdag
weer aandacht besteden aan de bete
kenis van deze historische figuur,
moet een dergelijke caricatuur sma
keloos worden genoemd.
De nagedachtenis aan De Ruyter
wordt er geweld door aangedaan. Het
is op zich zelf een leuk boekje daar
niet van maar het omslag valt uit
de toon. Als we dit maar gewoon
vinden dan halen we deze grote Vlis
singse burger van zijn voetstuk in-
plaats van hem te eren".
Het raadslid heeft zijn aanmerking
op het boekje in deze zin toegelicht.
Hij verlangt van b en w dat de ver
spreiding van de nog in voorraad
zijnde exemplaren wordt geblok
keerd en dat het omslag wordt ver
vangen door een ander, dat of De
Ruyter met rust laat of meer in over
eenstemming is met zijn herden
king.
Daar heeft hij dan nog wat vragen
over de verantwoordelijkheid van de
uitgave en over de subsidiëring aan
toegevoegd.
Kan het raadslid Kodde Michiel-in-
badpak in het geheel niet als een
speelsigheidje zien of heeft hij er
met het oog op de herdenking alleen
nu bezwaar tegen? Per slot van reke
ning had hij toch ook vorig jaar al
kunnen protesteren? De heer Kod
de: „Toen is het helaas aan mijn
aandacht ontsnapt: Ik kan een derge
lijke ontluistering van en voor het
vaderland zo belangrijk geweest zijn
de figuur niet als grappig zien."
van de provinciale waterstaat is ge
vraagd de mensen, die met het be
heer en het onderhoud van de wegen
belast zijn, opdracht te geven na te
gaan waar veel padden en even
tueel andere dieren op hun bruids
trek de wegen oversteken. Waar dit
het geval blijkt te zijn moeten pas
sende maatregelen worden genomen
teneinde te voorkomen dat ze mas
saal worden vermorzeld.
Die maatregelen kunnen verschil
lend van aard zijn. Er wordt bijvoor
beeld gedacht aan de mogelijkheid
de padden in een soort val te laten
lopen door de weg, die zij volgen, op
zo'n manier te versperren dat zij bij
hun pogingen verder te komen in een
kist vallen. Die kist kan dan aan de
andere kant van de weg worden ge
leegd. Met vrij eenvoudige middelen
kunnen de padden tegen het verkeer
worden beschermd als de kanton-
nJers van de waterstaat maar kunnen
vaststellen waar ze oversteken.
De zorg. die in Zuid-Holland op initi
atief van de gedeputeerde drs. J
Borgman over de padden wordt uit
gestrekt, betekent overigens geen
primeur. Uit Beieren komt het be
richt dat ambtenaren van het minis
terie voor milieuhygiëne terreinen
langs autobanen en andere wegen
afzoeken naar paddenfiles. Zij verza
melen de diertjes in teilen en brengen
ze veilig naar de overkant om te
voorkomen dat er net als vorig Jaar
duizenden verloren gaan. Deze me
thode wordt daar als een slechts tij
delijke oplossing gezien. Men wil in
de naaste toekomst onder bepaalde
wegen kokers aanbrengen, die voor
padden en andere dieren als tunnels
kunnen dienen.
Tussen tekst en uitleg door dr W. H.
Velema. Uitg. Kok. Kampen, 151
Pag..
prijs 19,50. De Apeldoomse hoogle
raar biedt hierin meditatieve
schetsen
voor de verkondiging
Zestig preekvoorbeelden door dr P.
J.
Roscam Abbing. Uitg. Kok,
Kampen,
147 pag„ prijs 17,50. De Groningse
hoogleraar reikt dominees, priesters
en hulppredikers een aantal
voorbeelden van (verkorte) preken
aan.
IADVERTENTIEI
"In tn'n eentje
had ik die haan nooit oerouden
Irma Platerink (27) uit
Bremen heeft een charmant
accent, maar spreekt inmiddels
al aardig Nederlands. Getrouwd
met een Nederlander woont ze
nu sinds een half jaar in
Amsterdam.
Via Randstad kwam ze als
typiste op een gezellig kantoor
en ze is blij op deze wijze
opgenomen te zijn in het
arbeidsproces.
"Je raakt veel sneller
ingeburgerd als je werkt."
En: "Ik heb nu de kans om
wat ervaring op te doen en me
een beetje te oriënteren."
Als uitzendkracht heb je die
flexibiliteit. Terwijl die toch
omgeven is door een stevig
aantal zekerheden. En dat is
goed. Op het loon worden
namelijk premies voor sodale
voorzieningen ingehouden.
Daarnaast betaalt het
uitzendbureau het werkgevers
aandeel in de sociale
verzekeringspremies, zodat de
Een stukje informatie
over motieven en mogelijkheden van mensen
die tijdelijk werk ambiëren.
uitzendkracht recht heeft op
uitkeringen opgrond van de
kinderbijslag- en ziekenfonds
wet, wettelijke uitkering bij
ziekte en ongeval. En het
reserveert voor doorbetaling
van vakantiedagen 1-/3 dag
per gewerkte maand),
feestdagen en vakantiegeld.
Wat niet iedereen weet, is dat er
een CAO is voor de
administratieve sektor en dat
uitzendkrachten - net als andere
werknemers - aanspraak
kunnen maken op een
WW-uitkering.
Uitzenden.
Waar naa r toe en waarom
Eerst even dit: het
bedrijfsleven heeft vertrouwen
in Randstad. Randstad heeft er
een kontinue en prettige relatie
mee. Dat is zo gegroeid. Door
extra aandacht. Dooreen
aandachtige selektie. Door
aandachtig luisteren. Door
samenspel.
Er blijven nu eenmaal altijd
pieken; plotseling ontvangen
grote orders, die binnen een
week afgehandeld moeten zijn;
onverwachte situaties die om
een parate oplossing vragen.
Overheid en bedrijfsleven
moeten soms snel kunnen
reageren.
De intercedente.
Medewerkster van
Randstad, speelt daar een vitale
rol in.
Kitty Logemann van de
vestiging Hoofdweg in
Amsterdam:
"Ik ben zelf sekretaresse
geweest en informatrice in
Zwitserland, voor ik bij
Randstad in vaste dienst
kwam."
Kitty's opleiding intern is er
op gericht geweest, te
ontdekken wat mensen graag
willen. Te zien of ze het
aankunnen en ze te begeleiden.
"Zowel de uitzendkracht als de
opdrachtgever moet op je terug
kunnen vallen", zegt ze.
Een veeleisende, moeilijke job.
Randstad werkt.
