ndonesië wil
van
Jost-Timor
)e gedeelde smart van Kissinger en het Kremlin
ISm -
Populariteit van
Spaanse koning groeit
Portugese stembus
lijkt geen duidelijke
winnaar te leveren
presidentskandidaten in VS platzak
V
26655
geef om
ANGOLA
Martelingen op
de Filippijnen
Een bevrijd deel van Beiroet
po/
IDAG 24 APRIL 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
8
\RTA (AP, Reuter) De Indonesische minister van bui-
jndse zaken, Adam Malik, heeft gisteren laten doorscheme
rt de voormalige Portugese kolonie Oost-Timor in augustus
van de republiek Indonesië zal gaan uitmakén.
over verslaggevers zei hij ver- rig jaar hulp van het Indonesische
[De situatie inzake Timor zal leger. Op dat ogenblik woedde de
5 [ijker worden in augustus. Dit burgeroorlog op Oost-Timor meer
]overeenstemming met de wen- dan vijf maanden al.
de bevolking van Oost-Timor De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties heeft gisteren voor de tweede
keer in vier maanden een resolutie
aangenomen waarin Indonesië tot te
rugtrekking van zijn troepen uit In
donesië werd opgeroepen
nor wordt voor een groot
jeheerst door strijdkrachten die
aansluiting bij Indonesië zijn.
•epen kregen in december vo-
lADVERTENTlEl
GIRO
IV MONDLANE STICHTING
ANGOLA COMITÉ
A'OAM
erm
pyël rolt groep
,pezet gebied op
c jAVIV (DPA) Israëlische auto-
intfn hebben 44 jonge Arabieren
v westelijke Jordaanoever aan-
i Lfden op verdenking dat zij
den in opdracht van de Pales-
Bevrijdingsbeweging (PLO)
n hebben uitgevoerd. De Ara-
i zouden wapens en springstof-
ebben ontvangen via de brug-
I.jÖie de bezette westelijke Jor
ge ever met Jordanië verbinden.
Pur de slachtoffers van de Pales-
dd groep zouden zich Arabieren
1 opn Joodse vrachtwagenchauf-
jevinden, die een jaar geleden
gedood. Het doel van de groep,
1 twee jaar actief was, zou het
louden van Arabieren in de be-
ibieden om in Israe te werken,
eweest.
TORIA (AP) Vier blanke
ifrikanen zijn gedood bij de
van Zuidwest Afrika (Namibië)
igola, aldus is vrijdag van mili-
zijde bekendgemaakt. Dit zou
irdag zijn gebeurd. De aanval-
ouden de Zuidafrikanen heb-
ieergeschoten met machinege-
7^
r
Waarschuwing
Ondertussen heeft Indonesië giste
ren gewaarschuwd dat het alle sche
pen tot zinken zal brengen, die probe
ren goederen te brengen naar die
gebieden op Oost-Timor welke in
handen zijn van de linkse onafhanke
lijkheidsbeweging Fretilin.
De militaire woordvoerder die dit in
Jakarta zei, gaf commentaar op be
richten dat een Australische vak
bondsorganisatie van de Austra
lische regering bescherming heeft ge
vraagd voor een schip dat binnen
twee weken uit Darwin wel vertrek
ken met levensmiddelen en andere
hulpgoederen voor het Fretilin. Vol
gens de woordvoerder bewaakt Indo
nesië nog steeds de territoriale wate
ren van Oost-Timor. Dit gebeurt op
verzoek van de voorlopige regering
die Pro-Indonesische partijen met
steun van Indonesische strijdkrach
ten hebben gevormd.
Over de gisteren door de Veilig
heidsraad aanvaarde resolutie zei de
woordvoerder dat Indonesië al voor
deze resolutie begonnen was met de
terugtrekking van zijn troepen.
MANILLA (AFP) Sinds de staat
van beleg op de Filippijnen bijna
vier jaar geleden werd afgekondigd,
hebben zich talrijke gevallen van
martelingen voorgedaan. Dit is de
conclusie van een geschrift van ruim
honderd bladzijden van de „vooruit
strevende" vleugel van de rooms-
katholieke kerk op de Filippijnen.
Tot deze vleugel van de kerk beho
ren twaalf duizend priesters en kloos
terzusters! De katholieke organisatie
schat het werkelijk aantal politieke
gevangenen op twintigduizend. Fi
lippijnse autoriteiten hebben in het
verleden altijd volgehouden dat er
niet meer dan vier duizend mensen
op de eilandengroep wegens politie
ke overtredingen vast zitten.
In een van de „bevrijde delen" van Beiroet laten linkse moslems zich door de pers fotograferen.
Ondertussen gaat de strijd in andere delen van de Libanese hoofdstad gewoon door. Gisteren zei een
hoge functionaris van de Libanese veiligheidsdienst dat „gen der partijen bereid schijnt te zijn om zich
aan het bestand in Libanon te houden".
MADRID (UPI, Reuter) De Spaanse koning Juan Carlos heeft sinds zijn troonbestijging, vijf
maanden geleden, aan populariteit gewonnen. Dit althans kan worden afgeleid uit de resultaten
van een onderzoek, die gisteren werden gepubliceerd.
Bij het onderzoek werden 2000 Span
jaarden uit verschillende delen van
het land ondervraagd. Ruim zestig
procent van de ondervraagden was
van mening dat de koning de afgelo
pen maanden meer steun en vertrou
wen bij het volk heeft gekregen. Bij
na de helft vond dat de koning zich
intensiever met de politiek moest be
moeien.
De uitslag van het onderzoek kan een
steun zijn voor de politiek van zeer
voorzichtige hervormingen die Juan
Carlos probeert te voeren. Een aantal
van die hervormingen zal volgende
week (waarschijnlijk woensdag) wor
den aangekondigd in een televisie-
rede van premier Carlos Arias Navar
ro. De premier heeft zijn rede giste
ren met zijn kabinet besproken.
De Cortes (Spaanse surrogaat voor
parlement) kondigde gisteren nieuwe
procedures aan voor zijn wetgevende
arbeid. De nieuwe regeling betekent
een drastische beperking van de tijd
die de Cortes mag gebruiken voor
beslissingen over belangrijke wets
ontwerpen. De serie wetten, nodig
voor politieke hervormingen, kunnen
nu sneller worden afgewerkt. De Cor
tes, waar uiterst-rechts overheerst,
heeft nu minder mogelijkheden om
de zaak op te houden.
Eén van de bekendere ballingen keer
de gisteren terug in Madrid. De 83-
jarige Claudio Sanchez Albornoz,
eens leider van de Spaanse regering
in ballingschap, kwam gisteren uit
Argentinië in Spanje aan. Hij werd
officieel verwelkomd door enkele ho
ge regeringsfunctionarissen. „Ik heb
maar één ding te zeggen: vrede", al
dus Sanchez. „Er is genoeg bloed
vergoten. Laat ons wederzijds begrip
vinden in een systeem van vrijheid."
Sanchez was minister in de republi
keinse regering, die in de burgeroor
log van 1936-39 door Franco werd
verdreven. Hij week uit naar Zuid-
Amerika en zwoer toen niet in Spanje
terug te zullen keren zolang Franco
daar regeerde. Hij heeft 38 jaar moe
ten wachten.
In Barcelona verscheen gisteren voor
het eerst sinds vele jaren een krant in
de Catalaanse taal. Het blad was in
korte tijd uitverkocht. In een hoofd
artikel werd gesproken over hoop op
een samenleving, die „Catalaanser en
democratischer zal zijn." De krant
opende met een verhaal over de sta
king van 17.000 metaalarbeiders in
Barcelona en omgeving.
Onder Franco was het verboden de
Catalaanse taal te gebruiken. Koning
Juan Carlos heeft dat verbod kort na
zijn troonbestijging opgeheven.
Twee Basken (een andere belangrijke
minderheidsgroepering met nationa
listische aspiraties) werden gisteren
in Madrid veroordeeld. De beschuldi
ging was dat zij lid waren van een
verboden organisatie (de Baskische
afscheidingsbeweging ETA) en wa
pens in hun bezit hadden gehad. De
één kreeg twaalf, de ander zes jaar.
IHINGTON Op presi-
it Gerald Ford na hebben
Amerikaanse presi-
ikandidaten ernstige
orgen. Zij hebben zich
ren tot het Hoog Ge-
.tshof gewend met het
gend verzoek de speciale
<sidies van de overheid
,jr hun verkiezingscampag-
alsnog vrij te geven.
fnoeilijkheden voor de kandida-
ijn voor een deel te wijten aan
uitspraak die het Hoog Ge-
hof in januari deed. Het Hof
i toen de regeling voor over-
jsubsidie bij verkiezingen op
i schroeven door verschillende
ilingen in strijd met de
idwet te verklaren.
(ens de regeling, die na lang
rrewar in het Congres tot stand
hebben alle kandidaten bij
feidentsverkiezingen recht op
Bidie. Zij moeten daarvoor eerst
bepaald bedrag aan kleine gif-
bijelkaar hebben gescharreld.
E bedrag kan dan door de over-
De twee Democratische kandidaten Carter (links) en Udall
traden deze week samen op voor de televisie.
heid worden verdubbeld.
De uitvoering van deze regeling zou
worden opgedragen aan een specia
le federale verkiezingscommissie,
maar het Hoog Gerechtshof vond
dat dit orgaan niet door de beugel
van de grondwet kon. Het Congres
kreeg opdracht om nieuwe richtlij
nen voor de commissie te formule
ren zodat de juridische bezwaren
van het Hof konden vervallen. Zo
als verwacht is het Congres hiermee
slecht opgeschoten. Zowel in het
Huis van Afgevaardigden als in de
Senaat was er nog geen over
eenstemming bereikt toen het paas-
reces vorige week begon
Dit betekent dat het overheidsgeld
dat al klaar lag voor de kandidaten
nog niet mag worden uitgekeerd.
Alle belangrijke Democratische
kandidaten (Carter. Jackson, Udall.
Church en Wallace) plus de Repu
blikein Ronald Reagan hebben nu
het Hoog Gerechtshof verzocht zijn
vonnis van januari te herzien. Zij
betogen dat de financiële nood zo
hoog gestegen is dat zij hun reispro
gramma's al hebben moeten be
snoeien en hun campagnestaven
hebben moeten inkrimpen.
Volgens de regeling, die nu dus ge
blokkeerd is. zouden de kandidaten
op dit moment samen 2.4 miljoen
dollar mogen verdelen. Het grootste
deel daarvan (bijna 900.000 dollar)
zou president Ford kunnen opstrij
ken. Met het overheidsgeld zouden
de kandidaten overigens nog niet
uit alle problemen zijn. De actiefste
kandidaten (Carter, Jackson en
Reagan) hebben in de voorverkie
zingen al zeer veel geld uitgegeven.
Daar stond tegenover dat de in
komsten uit particuliere schenkin
gen voor de meesten wat tegen
vielen.
De bedoeling van de regeling met
overheidssubsidie was de uitgaven
voor de campagnes wat te beperken
en de enorme schenkingen (van bij
voorbeeld bedrijven) wat tegen te
gaan. De kandidaten voeren totnu-
toe hun campagnes in de oude stijl,
met veel reizen en geldverslindende
radio- en tv-reclame.
Ford. die dus weinig geldzorgen
heeft, kan over het verloop van zijn
campagne op dit moment ook te
vreden zijn. Uit een gisteren gepu
bliceerde peiling bleek dat hij mo
menteel de presidentsverkiezingen
zou winnen. Van de Democratische
kandidaten zou alleen Jimmy Car
ter hem enigszins kunnen be
dreigen.
door Bert van Panhuis
Voor het eerst sinds een halve eeuw gaat de Portugese kiezer
morgen naar de stembus om in alle vrijheid zijn aandeel te
leveren in de samenstelling van een volksvertegenwoordiging. De
verkiezingsstrijd, die bijna een maand in beslag heelt genomen is
gestaakt en de waakhond over de verworvenheden van de Anjer-
revolutie van april 1974. het leger, ligt met de tanden bloot,
bedacht op ook maar de geringste vorm van onraad
Het zijn parlementsverkiezingen
voor 263 zetels waarvan de uitsla
gen zowel binnen als buiten het land
met spanning tegemoet worden ge
zien. De politieke voorkeur van de
Portugese kiezer zal namelijk van
grote invloed zijn op de kandi
daatstelling voor de presidentsver
kiezingen. die op 27 juni zullen wor
den gehouden.
De president, volgens afspraak een
militair, blijft vijf jaar in functie en is
in feite de machtigste man buiten het
parlement. Hij wijst de eerste minis
ter aan het huidige kabinet blijft in
functie tot de nieuwe president zijn
keuze heeft gedaan en deze is met
zijn ploeg verantwoording schuldig
aan parlement en president.
Hoe het politieke balletje morgen en
de komende maanden zal gaan rollen
is nog een groot vraagteken. Alles
wijst er namelijk op dat het linkse en
het niet-linkse. blok ongeveer even
groot zullen worden.
Het in Portugal gehanteerde systeem
is een mengeling van districtenstelsel
en evenredige vertegenwoordiging.
De hoofdstad Lissabon mag 53 zetels
bezetten en de tweede stad van het
land. het noordelijk gelegen Oporto
35.
Van de andere middelgrote steden
krijgt Setubal er 16. Aveiro en Braga
beide 14. Coimbra 12 en Viseu en
Leiria allebei 10. De emigranten kun
nen voor vier zetels kiezen: twee zijn
er voor de in Europa verblijvende
groep en twee voor de rest van de
wereld. De overige zetels in het parle
ment worden over het platteland van
Portugal ver,deeld.
Tegenvaller
Aan de verkiezingen van morgen
doen dertien partijen mee. Negen er
van, twee rechtse en zeven uiterst
linkse, spelen nauwelijks een rol van
betekenis. Het zal gaan tussen de
communistische PCP van Alvaro
Cunhal. de socialistische PSP van
Mario Soares, de volksdemocratische
PPD van Francisco Sa Carneiro en
het centrumdemocratische CDS van
Diogo Freitas do Amaral.
De verwachtingen zijn dat vooral
voor de communistische partij de
verkiezingen sterk zullen tegenval
len. Bij de verkiezingen van april
vorig jaar voor de grondwetgevende
vergadering wist de partij 12 procent
van de stemmen te veroveren.
Bovendien haalde de MDP-CDE
een nauw verwante groep ook nog
eens ruim 4 procent. Peilingen onder
de bevolking hebben laten zien dat
de communisten nog steeds op 12
procent staan. De MDP-CDE doet
echter bij de2e verkiezingen niet mee.
Ook voor de socialisten schijnt de
strijd niet bijster gunstig uit te val
len. De peilingen. van begin april;
daarna mochten resultaten op last
van de Portugese regering niet meer
publiek worden gemaakt geven
Soares en zijn partij ongeveer 30 pro
cent van het stemmental. Vorig jaar
stemde nog 38 procent op de socia
listen.
Beter ziet het er uit voor de volksde
mocraten van Sa Carneiro. Ondanks
dat de PPD intern een roerige strijd
achter de rug heeft, waarbij de partij
onder aanvoering van haar leider een
zwaai naar rechts maakte en een
kwart van het aantal vertegenwoor
digers in de grondwetgevende verga
dering zich afscheidde en een „soci
aal-democratische beweging"
vormde zit er zo'n 30 procent van het
aantal stemmen wel in. De PPD zou
dus een nek-aan-nek-race houden
met de socialisten.
De grootste triomf lijkt echter wegge
legd voor de gematigd conservatieve
centrumdemocraten van het CDS.
Deze als christendemocratisch te be
schouwen groep haalde vorig jaar
maar 7.6 procent en wordt nu goed
geacht voor ongeveer 25 procent,
meer dan een verdrievoudiging dus
De belangrijkste vertegenwoordi
gers van het CDS zijn generaal Car
los Gaivao de Melo en partijleider
Diogo Freitas do Amaral. een 34-
jarige rechtsgeleerde van de univer
siteit van Lissabon. Hij staat alom
bekend als een kundig en gematigd
man. die er. nu het getij wat is ge
keerd ten gunste van de wat minder
revolutionair ingestelde Portugezen,
wat openlijker voor uit durft te ko
men dat hij een goëde vriend is ge
weest van de bij de staatsgreep van
april 1974 verdreven premier Marcel
lo Caetano
CDS-succes
Er zijn verschillende redenen aan te
wijzen voor het succes van het CDS.
In de eerste plaats is dat de al eerder
genoemde zucht naar matiging in
het revolutionaire proces in het land.
Daarnaast was het vorig jaar bij de
verkiezingen voor de grondwetge
vende vergadering bijna een dood
zonde aanhanger te zijn van het
CDS
De bijeenkomsten van de partij wer
den systematisch verstoord door ui
terst linkse groepen. De climax hier
van was het beruchte CDS-congres
in Oporto, waar de deelnemers eerst
opgesloten werden in hun vergader
ruimte en later maar met moeite weg
wisten te komen.
Het zal moeilijk worden een kabinet
te formeren. De PPD heeft tot op
heden verklaard niet in één kabinet
te willen zitten met de door Sa Car
neiro als volstrekt anti
democratisch gekenschetste com
munisten.
Deze hebben deze week bij monde
van Alvaro Cunhal opgeroepen tot
de vorming van een volksfrontrege
ring van socialisten en communis
ten. Nu is een dergelijke combinatie
erg onwaarschijnlijk. De parlemen
taire basis is niet alleen erg klein, de
socialisten hebben herhaaldelijk
donderdag nog door Mario Soares
verklaard zeker niet met de commu
nisten te willen samenwerken. Als
we gaan regeren doen we dat in ons
eentje, is het devies van de socia
listen.
Herstel
Maar daar het vrijwel uitgesloten is
dat de socialisten daarvoor genoeg
steun krijgen ligt het voor de hand
dat er uiteindelijk een PSP-PPD
combinatie uit de bus komt.
Met name de economische paragra
fen in de programma's van beide
partijen liggen niet zover uit elkaar
dat een dergelijke coalitie onmoge
lijk zou zijn. Zowel PSP als PPD
geven voorrang aan het econo
mische herstel van Portugal en zijn
van mening dat er niet meer moet
worden genationaliseerd
Alleen op het terrein van de
landbouwhervormingen is de PSP,
onder invloed van de linkervleugel
minister van landbouw Lopes Cardo
so is daar lid van radicaler dan de
PPD
Wie er de komende maanden ook als
regeringspartijen uit de bus zullen
komen, ze zullen moeten werken on
der een voor West-Europa unieke
grondwet. Hierin staat dat Portugal
moet worden omgevormd tot een
klassenloze maatschappij met een
veelvormige socialistische structuur.
Met name de partijen rechts van de
socialisten en ook wel de rech
tervleugel van die partij hebben
zich tegen deze grondwetsartikelen
verzet. Het zal zeker vijf jaar duren
voor er veranderingen in die
grondwet kunnen worden aange
bracht. Tot die tijd is Portugal
geadviseerd en bewaakt door de
strijdkrachten een land op weg
naar een democratisch-
socialistische samenleving
Victor Zorza
ilijk begint het Kremlin dan de grote kanonnen in stelling te brengen om Kissingers
tingen over de Italiaanse communisten onder vuur te nemen. Maar zelfs nu is er iets
jachtigs in het antwoord van de Sowjets.
'rawda klaagt dat Kissingers stellen op de campagne van Kissin-
reMchuwing aan het adres van Ita- ger. Deze is per slot van rekening al
enige maanden aan de gang.
Zelfs nu is het commentaar van de
kk
ake
communisten niet in de rege-
ip te nemen een aanslag is op
ckoord van Helsinki,
nnen de uitlatingen van Kissin-
t een oogpunt van diplomatie
itandig zijn en politiek tegen-
d werken. Ze kunnen sommige
ïen er toe aanzetten op de com-
dieSten te stemmen alleen maar
Verenigde Staten een hak te
Ze betekenen echter geen
ding van de overeenkomst van
iki.
palingen daaruit die handelen
iet niet ingrijpen in de interne
legenheden van andere staten
i de bedoeling de Sowjets
te weerhouden buurlanden
te vallen. Het was niet de
ling de Amerikanen te verbie-
>m hun bondgenoten te kriti-
een communistisch West-Europa de
Verenigde Staten kopzorgen zou ge
ven maar dat dit ook geldt voor de
SowjeLUnie. Hij concludeerde dat
Prawda nog niet zo gezaghebbend als Moskou er waarschijnlijk de voor-
mogelijk zou zijn. Het is namelijk
slechts een onderdeel van een be
schouwing over internationale aan
gelegenheden, waarin verschillende
onderwerpen worden behandeld.
Als het Kremlin van iets een be
keur aan geeft dat het in West-
Europa niet tot een communistische
machtsovername komt.
Gegronde vrees
Er zijn gegronde redenen om aan te
nemen dat het Kremlin bang is voor
UCIJ1CII uai IICI/ mtaiuii uanu ia vuui
iSSSSJSÏ.J'van de aantrekkingskracht, die de meer
gewoonlijk door het publiceren van
een pagina-groot, zeer uitgebreid ar
tikel over het onderwerp in de
Prawda.
Eén van de redenen voor de traag
heid, waarmee wordt gereageerd kan
zijn dat men in het Kremlin niet goed
weet hoe de zaak moet worden aan-
e reactie
iteressantste aan de klachten
Sowjet Unie is dat het Krem-
eel tijd nodig heeft gehad om
aghebbend commentaar op te
gingen van de Westeuropese commu
nisten om tot een getalsmatige parle
mentaire meerderheid te komen be
lachelijk. Zowel de Italiaanse com
munistische partij als de Franse rea
geerden boos op wat zij zagen als een
aanmoediging van de Sowjet-Unie
om de ondemocratische weg te be
wandelen. Sommige Westerse com
munisten verdachten het Kremlin er
zelfs van dat het binnen hun partijen
een ruzie wilde aanstichten over de
vraag of de parlementaire dan wel de
revolutionaire methode moet worden
gevolgd. Zij meenden dat een derge
lijke discussie het Westerse kie
zersvolk zou afschrikken op het mo
ment dat de communisten het ervan
wilden overtuigen dat zij goede de
mocraten waren gewonden
democratische politiek van de Wes
terse communistische partijen heeft
op partijgenoten in de Sowjet-Unie
en in Oost-Europa in het algemeen.
In het verleden zijn er inderdaad in
drukken geweest dat het Kremlin
bezig is te voorkomen dat de commu-
Strijdbaar
naJiOnvannian Jan ïrvZJZXh msten zells maar eetl POgHlg ZUlleil
gepakt Bovendien kap er verschil d om t parlementaire wee
van mening bestaan tover de han- aan de mach6t te komen En dan
delswljze De Prawda haakt mop de ten we maar niet van een
toespraak, die Kissinger vong jaar machtsovername
december hield op een bijeenkomst macntsovemame
van Amerikaanse ambassadeurs in In juli vorig jaar publiceerde de
Europa. Er wordt echter geen mei- Prawda een artikel van Konstantin
ding gemaakt van dat deel van de Zarodow. een Sowjet-expert op het
rede. dat het sterkst betrekking heeft gebied van het internationale com-
op de Sowjet-Unie. Kissinger zei dat munisme. Hij maakte daarin de po
Op dat moment was er in het Krem
lin zeker een discussie aan de gang
tussen die Sowjet-leiders, die de Wes
terse communisten wilden aanzetten
tot een meer strijdbare strategie en
de leiders, die van mening waren dat
ze het kalm aan moesten doen.
Zinspelingen op het debat, die tussen
de regels door in de Sowjet-pers te
vinden waren, wekten de indruk dat
sommige leiders, zoals partijleider
Breznjew bevreesd waren dat een
strijdbare communistische politiek
in West-Europa de politiek van ont
spanning van het Kremlin in gevaar
zou kunnen brengen. Anderen zoals
Michaël Soeslow. de belangrijkste
partij-ideoloog, die altijd al wantrou
wig had gestaan tegenover dè ont
spanning scheen een voorstander te
zijn van een meer revolutionaire poli
tiek.
De discussie in Moskou is nu op
nieuw opgelaaid, zoals blijkt uit de
openbare terechtwijzing van Soeslow
aan het adres van de Westerse com
munisten en de poging van het
Kremlin om die terechtwijzing tegen
te houden. Soeslow veroordeelde de
..opportunisten", waarmee hij duide
lijk de leiders van de Italiaanse en
Franse communistische partijen op
het oog had en zei dat ze „regionale of
nationale versies van het marxisme"
aan het bedenken waren. Die veroor
deling moest wel tot moeilijkheden
tussen het Kremlin en de buiten
landse partijen leiden en Soeslow
wist dat dit zou gebeuren. Hij was
dikwijls betrokken geweest bij verge
lijkbare woordenwisselingen met ver
gelijkbare uitkomsten. Daarom moet
worden aangenomen dat hij met op
zet op moeilijkheden aankoerste
Dat lijkt ook het oordeel te zijn ge
weest van zijn collega's in het Krem
lin want zij schrapten deze aanval uit
de versie van de toespraak, die in de
Prawda werd gepubliceerd. Maar
toen was het kwaad al geschied want
het persbureau Tass maakte melding
van de oorspronkelijke tekst. Zoals
te verwachten viel reageerden de Ita
liaanse communisten met een boos
artikel in hun partijblad l'Unita. waa
rin wel aandacht werd besteed aan
een aantal theoretische vraagstuk
ken maar het werkelijke probleem
niet werd aangesneden.
Ketterij
Soeslows uitlatingen schenen dan
wel betrekking te hebben op theore
tische kwesties maar ze hadden een
onmiddellijk politiek doel. In feite
beschuldigde hij de Italiaanse en
Franse communisten van ketterij en
deed hij een beroep op de orthodoxe
leden van de partijen om op te staan
en voor de onvervalste waarheid te
vechten. Dit is een taktiek die het
Kremlin dikwijls heeft gevolgd als er
een meningsverschil met andere par
tijen was. Het hoopte dan dat de
leiders van die partijen bang zouden
worden voor een scheuring in hun
eigen gelederen en daarom enkele
concessies zouden doen aan Moskou.
De leider van de Spaanse communis
tische partij Santiago Carillo. wiens
partij het doelwit is geweest van de
verdeel-en-heers-taktieken van het
Kremlin, meent dat er over het alge
meen binnen de communistische par
tijen een „natuurlijke basis" is voor
een dergelijke verdeeldheid omdat
sommige partijleden vasthouden aan
„oude formules". Hij zei dit tijdens
een bespreking van de scheuring in
de Griekse communistische partij.
waarvan de orthodoxe vleugel sterk
tegen Moskou aanleunt. Het zou de
voorkeur verdienen, zo zei hij, als zij.
die vertrouwden in de oude formules.
..geen steun van buiten kregen"
Ruzies
De steun van het Kremlin voor de
oude formules „en hen. die er hun
vertrouwen op hebben gesteld" bin
nen de kring van de Westerse com
munisten kan nauwelijks leiden tot
een belangrijke scheuring binnen de
Italiaanse en de Franse partij. Maar
het kan wel aanleiding geven tot in
terne ruzies in beide partijen, want
ook zij hebben aanhangers van de
oude formules in hun geledingen. Bo
vendien kan het leiden tot ruzies tus
sen de partijfunctionarissen, die eens
opgeleid zijn om zichzelf te beschou
wen als beroepsrevolutionairen. Als
het Kremlin er in slaagt dit soort
interne discussies aan te wakkeren,
zal het kiezersvolk er aan worden
herinnerd dat de uitspraken van
hun leiders ten spijt niet alle Wes
terse communisten een democra
tische gezindheid hebben en hun
kansen bij de verkiezingen zouden
aanzienlijk verminderd worden
Soeslows „bemoeienis" met de aan
gelegenheden van Westerse commu
nisten zou op die manier dus dezelfde
bedoeling kunnen hebben als de tus
senkomst van Kissinger in de Euro
pese politiek: de kopzorgen voorko
men. die deelname van de communis
ten in Westeuropese regeringen zowel
Washington als Moskou zou geven.
