„Afsluiting Oosterschelde maakt extra dammen nodig" ■1 dichtbij immentaar Belgische ingenieur: Deltawerken veroorzaken kustafslag lzondheidszorg-1 jzondheidszorg-2 ITALIANEN NAAR J>E vSTEM3U-ff... Twee ton buit bij overval op juwelierszaak Vernieuwing rechterlijke organisatie drankje voor een goed idee heer techniek kubusei CRpTe- MEHPEtt -buy) JCHADOU) VooQüCT het weer Geen lente-weekend RDAG 24 APRIL 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Iplan van het kabinet-Den Uyl ^yoor alle Nederlanders één ver ding tegen ziektekosten, een 3fve volksverzekering, in te voe- i dreigt op de lange baan te i_^n. In het nieuwe ziekenfonds- zouden moeten opgaan \2| bestaande regionale zieke den, de particuliere verzekerin- tegen ziektekosten, en de hZ (algemene wet bijzondere ^Tekosten, voornamelijk verplee- _"jchtingen). ontstaan rond de vafc hoe het nieuwe fonds aan zijn enmoet komen. Nu betaalt de ene as van de Nederlanders (de 'eHnemers met een jaarloon bene- ;f jjf 30.900 bruto) bij de zieken den een percentage van het loon mdpremie, ongeacht het aantal verzekerde gezinsleden. —andere helft (particulier verze len, bejaarden, zelfstandigen laag inkomen) betaalt een pre- naargelang het aantal meever- Ijfde gezinsleden, het pakket K.pkerde voorzieningen (velen be- huisarts en tandarts zelf), en gekozen verzekeringsmaat- ppij. eenvoudigst zou zijn om, net als nj de ziekenfondsen, in het nieu- ^fonds-voor-allen iedereen het ie) ziekenfondspakket voorzie- :n te verschaffen tegen een pre min de vorm van een vast percen- van het inkomen. Voor de licht verzekerden van de huidi- pi|>ndsen verandert er dan weinig. lier verzekerden met grote inen zouden veel minder gaan Jen. Maar andere groepen, zo- particulier verzekerden zonder leren zouden fors meer gaan _jlen. Terwijl nu al in het be ziekenfondssysteem een .e wissel wordt getrokken op de £r>|ariteit van de ongehuwden met Mensen met gezinnen. reede voorzitter van het CNV x de Graaf heeft nu een idee iceerd om dit probleem te om- Hij wil de kosten van het e fonds-voor-allen laten beta- it de „algemene middelen" van n,jrijk, de pot van belastingen (en ;asbaten). ner| idee heeft aantrekkelijke te."en, maar ook riskante. De hui- premies voor ziekenfonds en culiere verzekeringen zouden Iwijnen. Wel zouden in plaats ie rvan belastingen moeten worden i i^oogd. Voor zover dat de ^ressieve inkomstenbelasting [^worden zouden de lasten eerlij- ij ij worden verdeeld, naar de middengroepen zouden ichting ondervinden. Bij hen de combinatie van belastin- d- sociale premies en wegvallen allerlei subsidiemogelijkheden thans hoog op. pluspunt is ook dat door een orfheveling van financieringslast te sociale premies naar algemene ik delen Nederland wat beter in de Pelkomt met de andere EEG- I pn. Daar werkt men veel min- Je jnet afzonderlijke premieheffing anf sociale voorzieningen. [y j belangrijk voordeel van het van De Graaf is verder dat iciering en beheer van de ge- ieidszorg in één hand komen, ïlfde instantie, het ministerie volksgezondheid, wordt ver- toordelijk voor zowel de om- van de voorzieningen (aantal, au, kwaliteit) als voor de ont- ieling van de kosten. van de euvels bij de kos- ile«plosie in de gezondheidszorg is dat in de praktijk de arts beslist een bepaalde medische „con- 5-j$tie." Het ziekenfonds of de kering betaalt wel en verhoogt itte de premies. kfweging van kosten en baten is ^jiipperd geraakt. Vrijwel ner- is iemand voor beide ver- Ingfoordelijk. Onder deskundigen eens opgemerkt dat de patiënt tworden tot een willoze consu- een reparatie-object voor de ^idee uit de CNV-hoek betekent ligens niet een „nationale" of Itionaliseerde gezondheidszorg, zou, integendeel, een situatie taan als bij het onderwijs. De r^heid financiert, bepaalt de nor- 'f3 en controleert die, maar de I Dering berust bij in hoofdzaak jculiere instellingen. S zitten er ook risico's in dit De nieuwe volksverzekering er nog verder door kunnen 0/tien vertraagd. Bestaande me- _»-4istnen zouden kunnen wegval- voordat de nieuwe werken, tdoor de kostenontwikkeling in gezondheidszorg nog onbe- Ster zou kunnen voortwoeke- Toch verdient het idee van De Jf alleszins nadere bestudering litwerking. Rijkswaterstaat komt in mei met de resultaten van zijn onderzoek naar de mogelijkheid van een half open dam in de Oosterschelde. Op het ogenblik tekent zich. in het openbaar zowel als binnenskamers, opnieuw een discus sie af over de aan volledige afsluiting van de Oosterschel de verbonden gevolgen: onder meer het verlies van een in West-Europa zeldzaam natuurgebied en van de Zeeuwse oester- en mosselcultuur. Een nog maar weinig naar voren gekomen kant van de zaak is dat door de afsluiting van de zeegaten en met name van de Oosterschelde het natuurlijke afweersysteem in de zeegaten tegen afkalving van de kust. wordt verzwakt. Hoewel de grondlegger van het Deltaplan, dr. ir. Joh. van der Veen. en rijkswaterstaat dit van meet af aan hebben onderkend, weet nog niemand precies wat de consequenties hiervan (van het verloren gaan van de getijdebeweging in de zeegaten en het daardoor verdwijnen van de „afwerende krachten'' tegen de hoofdstroom in de Noordzee) zullen zijn. Ir. H. Meijer, lid van de tegen de afsluiting opponerende studiegroep Oosterschelde. oordeelt: „Er is een opmerkelijke te genstelling tussen deze onzekerheid en de volledige zekerheid, die wordt verwacht door de voorstanders van volledige afsluiting wat de veiligheid betreft.1' De te Brugge wonende Belgische ingenieur Daniël Stael (25) heeft zich in zijn ingenieursstudie beziggehouden met de gevolgen van de zich door het Deltaplan wijzigende getijstromen. Hij meent te weten dat rijkswaterstaat „extra kustverdedi- gingswerken" op papier heeft staan, die binnen tien jaar na afsluiting van de Oosterschelde zullen moeten worden uitgevoerd om de te verwachten aantasting van de koppen van de Zeeuwse eilanden tegen te gaan. „Want", aldus ir. Stael, „in principe onderkent rijkswaterstaat reeds die gevolgen, maar nooit is duidelijk aan het publiek voorge legd, dat na de Deltawerken opnieuw werken zouden moeten worden uitgevoerd om de gevolgen te neutrali seren." door Huib Goudriaan BRUGGE Op sommige plaatsen aan de Vlaamse kust sluiten golfbrekers niet meer aan op de duinen en is ook de duinenrij gevaarlijk aangetast door de zee. Volgens civiel inge nieur Daniël Stael is dit te wij ten aan het opzuigen van twaalf tot dertien miljoen ku bieke meter zand per jaar uit de Westerschelde door Belgische zandzuigers. Maar hij acht het mogelijk dat de kustafslag ook zij het in mindere mate wordt veroorzaakt door de Ne derlandse Deltawerken. Over de ooreaak van de aantasting van de koppen van de Zeeuwse eilanden toont hij minder twij fel: „De door de Deltawerken gewijzigde kuststromen veroor zaken de afkalving van de kop pen van de eilanden en dit zal de aanleg van extra kustverde- digingswerken nodig maken." Daniël Stael is enkele jaren geleden afgestudeerd op een studie over de „aantasting van landkoppen tenge volge van de afsluiting van een getij rivier met een dam." Op deze studie baseert hij zijn verwachting, dat binnen tien jaar na de afsluiting van de Oosterschelde doeltreffende maatregelen zullen moeten worden genomen, om de Zeeuwse kust te verdedigen tegen de zée. Stael: „Om dat de koppen van de eilanden reeds worden aangetast, gaat rijkswa terstaat dit thans tegen met het suppleren van zand (het aanbrengen van zand op bedreigde plaatsen red.). Maar ik verwacht dat Nederland een meer economisch verantwoorde op lossing dan zandsuppletie zal zoeken, een oplossing ook die de toestand zal stabiliseren. Opmerkelijk is dat rijkswaterstaat twee projecten met dammen in zee op papier heeft gezet om de schadelijke gevolgen van de getijwerking in de zeegaten tegen te gaan. Ongeacht het al dan niet volledig afsluiten van de Oos terschelde, zullen kustbeschermings- maatregelen moeten worden geno men. Maar het openhouden van de Oosterschelde zal de voortgaande kustafslag wèl tegengaan", meent ir. Stael. Evenwicht Stael, die van rijkswaterstaat alle medewerking kreeg voor zijn inge nieursstudie, is uitgegaan van de vi sie van de grondlegger van het Delta- HOOO WATER zondag 25 april Vlisslngen 11.47—: Haringvlletslulzen 11.56—: Rotterdam 1.1514.01; Schevenlngen 0.35—13.03; IJmulden 1.17—13.42; Den Helder 4.12-16.59; Harllngen 7.00—19.28; Delfzijl 9.29-21.34 HOOG WATER maandag 26 april nlngen 1.28—13.48; IJmulden 2.07—14.25; Den Helder 5.16-17.54; Harllngen 7.59—20.18; Delfzijl 10.22—22.25 Door ir. Stael uitgewerkt ontwerp van rijkswaterstaat: „oever" van Noordzee zeewaarts verlegd. plan, dr. ir. Joh. van der Veen. Deze voorzag dat de afsluitingen de getij stromen zullen veranderen en dat als gevolg hiervan het oude evenwicht van het kustgebied zal worden ver stoord en een nieuw evenwicht zal ontstaan. In haar natuurlijke toe stand blijft de vorm van de Deltakust in een dynamisch evenwicht: getij stromen, zeegolven en wind, die zand en slib als bezinksel aanvoeren, com penseren eikaars invloed. Ir. Stael is het eens met de stelling van de vorig jaar in deze krant gepubliceerde stu diegroep Oosterschelde, dat het Del taplan de natuurlijke afweer van de kust ten zuiden van Hoek van Hol land aantast. Door de afsluitingen schuurt de grote getijstroom van de Noordzee dichter langs de kust dan vroeger, toen de getijstromen uit de zeegaten loodrecht op deze „algeme ne getijstroom" stonden en hem „wegduwden". Onderzeedelta De koppen van de eilanden liggen verscheidene kilometers buiten de vloeiende kustlijn van Den Helder tot Calais. Vóór deze koppen en de zeegaten ligt een ondiepe „drempel van de Noordzee", de zogenaamde onderzeedelta. De vooruitgeschoven ligging van de eilanden, evenals de onderzeedelta waren te danken aan de beschermende getijstromen naar en uit de zeegaten. Ir. Stael: „De onderzeedelta zal ver dwijnen na de uitvoering van de Del tawerken. Als gevolg van het nage noeg afsnijden van de getijstromen naar en uit de zeegaten, met name in de Oosterschelde, zullen de getijstro men evenwijdig aan de kust gaan lopen. De heen- en weergaande alge- Ir. Daniël Stael Deltawerken veroorzaken afkalving van Zeeuwse kust. mene getijstroom komt dan in „langsgeulen" dichter onder de kust. Hierdoor zal, naar schatting in enke le tientallen jaren, de onderzeedelta uitschuren en zal de „oever" van de Noordzee zich landinwaarts ver plaatsen. Doordat de drempel functie van de onderwaterdelta te gen de grotere zee- en windgolven dan is verdwenen, moet worden gere kend op een versterkte golfaanval op de koppen van de eilanden", aldus ir. Stael. In zijn studie heeft Stael twee mogelijke projecten uitgewerkt, die als doel hebben te voorkomen dat de koppen van de eilanden zullen af slaan. In het eerste stelt hij zich de aanleg voor van een dam, die ettelij- VAN EEN LEZER- Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. ke kilometers uit de kust, maar even wijdig aan de kust wordt aangelegd tussen Walcheren en Goeree. Deze dam. met een opening voor ongeveer de kop van Schouwen, moet funge ren als een soort bumper om onder waterdelta en koppen van de eilan den te beschermen. Als een van de voordelen van dit plan noemt Stael „de vorming van een nieuw getijde bekken, waardoor alle gunstige omstandigheden (eigen aan een ge tijdebekken) die door afsluiting van de bestaande zeearmen verloren zijn gegaan, opnieuw worden geschapen: onderwaterfauna, schelpdiercultuur, kinderkamer voor de vis van de Noordzee enz." Nieuwe oever Het tweede ontwerp, dat Stael realis tischer acht dan het eerste, is het op kunstmatige wijze zeewaarts verleg gen van de „oever" van de Noordzee. Dit zou kunnen gebeuren door zowel de kop van Schouwen, Goeree als Walcheren te voorzien van een twee a drie kilometer zich in zee uitstrek kende zanddam met asfaltbekle- ding. Volgens ir. Stael is dan geen aantasting van de koppen meer te vrezen. „Integendeel, het betrokken gebied zal aanzanden en een nieuwe „oever" of kustboog met stranden zal worden gevormd." Stael meent dat dit laatstgenoemde ontwerp, misschien anders uitge werkt, door rijkswaterstaat achter de hand wordt gehouden als probaat middel tegen een eventuele onver wacht sterke kustafslag. Waarom dit in Nederland niet bekend is? „Misschien omdat de publieke opi nie er niet op is voorbereid", antwoordt de Belgische ingenieur. „In ieder geval zullen de gevolgen van het Deltaplan binnen tien jaar voor iedereen veel duidelijker zijn." WINSCHOTEN Omstreeks half vijf gistermorgen werd in de Toren- straat te Winschoten bij een juwelier een kraak gepleegd, waarbij voor ruim twee ton aan horloges en gou den sieraden werd buitgemaakt. De nachtelijke bezoekers hebben het twintig milimeter dikke glas met nog een extra beveiliging aan de binnen kant van de etalage, vernield, waar door ze 130 horloges en drie tableaus met gouden sieraden konden weggrissen, voordat de gemeentepo litie van Winschoten door het auto matisch alamrsysteem ge waarschuwd ter plaatse was. Men heeft tijdens dit gebeuren zelfs zo veel lawaai gemaakt dat de overbu ren van de huwelier er wakker van werden en de daders in een don kerkleurige auto zagen wegrijden. De recherche van de Winschoter ge meentepolitie heeft de zaak in on derzoek, maar de ruitentikkers zijn nog spoorloos. DEN HAAG Een staatscommissie onder leiding van mr. H. E. Ras, raadsheer in de Hoge Raad, gaat voorstellen voorbereiden voor een to tale herziening van de rechterlijke organisatie. De wet, die de rechterlij ke organisatie regelt dateert uit 1827 en is sindsdien vele malen gewijzigd. De staatscommissie, die na jaren van vooroverleg nu door de Kroon is inge steld, moet voorstellen doen om de wet totaal te herzien. onder redactie van loes smït „Weet u wat er moet gebeuren in Rotterdam?" „Want daar hou ik van". Wie tussen deze twee zinnen een aardig, rijmend idee weet in te vullen, krijgt als beloning voor die creatieve daad een glaasje wijn. De volwassen rijmer ten minste, want kinderen kunnen zich het recht op een glaasje ran ja verwerven door een vriendelij ke tekening op een stuk behang te maken. Dit alles gaat alleen op voor rij melaars en tekenaartjes die van daag hun fantasie laten werken bij de felicitadeeen stand van de begin dit jaar opgerichte Rich ting Irreële Reklame, die de hele dag op het Rotterdamse Beurs plein te vinden is. Het is de tweede keer dat de RIR met een menslievende daad naar buiten treedt. De eerste maal hing de groep, gedreven door een kerngroep van zes jonge Rotter dammers, eind februari op vitale punten in de Maasstad posters op met één groot woord: gefelici teerd. Al wie het zag mocht zich gefeliciteerd weten; waarmee kon iedereen zelf wel bedenken. De gedachte achter de RIR is het maken van vriendelijke gebaren in een poging de toenemende on vriendelijkheid en passiviteit tus sen de mensen onderling een halt toe te roepen. Dat is ook de bedoe ling van deze tweede aktie. Ook de gemeente is er bij betrokken, die meer Rotterdammers probeert te interesseren voor plannen om hun binnenstad bruisender te ma ken. De RIR heeft de wethouder van stadsontwikkeling van de rijm-plannen op de hoogte ge steld, en die was zo enthousiast dat de benodigde vergunning na een paar dagen al binnen was. De wethouder komt vandaag zelf ook een kijkje nemen en zal dan wel iets erg positiefs over het centrum van Rotterdam tussen de twee ge gevens regels rijmen. Zo kan de felicitade op twee manieren benut worden: door er een goed idee voor de binnenstad bij te schrij nen of een persoonlijke boodschap om je medeburgers op te vrolijken. Dat de mensen wat vriendelijker moeten kijken of elr kaar meer moeten groeten bij voorbeeld. En wat gebeurt er met alle ideeën en tekeningen? Kleis de Koning, woordvoerder van de RIR: „Ko men er goeie ideeën binnen, dan geven we die door aan stads ontwikkeling, en met de sugges ties die niet op de binnenstad slaan kunnen we zelf waarschijn lijk wel iets doen". De kinderteke ningen, die samen op een grote rol behang komen te staan, worden na de aktie ook bewaard. Niet lang. want de RIR is van plan die weg te geven aan een school of een andere instelling die er belang stelling voor heeft. De AmerikaaTise presidentskan didaat Ronald Reagan overi gens bepaald geen ster in de voor verkiezingen ging tien Jaar ge leden pas in de politiek. Daar voor was hij sportverslaggever en ook filmster. Niet zo'n kleintje blijkbaar, want in de western „cattle queen of Montana" die de Avro binnenkort gaat uitzen den speelde hij de hoofdrol. Reagans vrouwelijke filmcolle ga's waren volgens Televizier overigens niet bijster over hem te spreken. Doris Day vond hem wel een heer, net als Angie (Pepper) Dickinson die, aldus Televizier. hem eens zo beschreef: „Ronald Reagan is en blijft een heer, maar wel een vervelende". Patiënt-counselling, het begrip in de medische wereld waarvoor nog geen fatsoenlijke vertaling gevon den is zoals donderdag uitvoe rig in deze krant te lezen was maar waarover deze week wel een internationaal congres in Amster dam is gehouden, zou volgens het blad Intermediair als apart vak in de medische opleiding ingebouwd moeten worden. Zolang het nog niet zo ver is kan de arts zich, schrijft mr. F. Dekkers in het blad, wat deze vorm van advies aan en samenwerking met zijn patiënten betreft, bedienen van een aantal technieken, waarvan er eigenlijk evenveel bestaan als er artsen zijn. Hoe de arts de patiënt bena dert, hangt samen met persoonlij ke opvattingen, ervaring, intuïtie en communicatievermogen. Mr. Dekkers geeft een paar voorbeel den van hoe een arts de patiënt kan bemoedigen: „Kop op mevrouwtje, ik zorg wel dat het er weer piekfijn uit gaat zien" (de zgn. kameraadschappe lijke techniek). „Niet zo zeuren, 't Is een sneetje van niks" (never-mind-techniek). „t Is toch allemaal niet zo erg als het lijkt" (eufemistische techniek). "Het is onzin om daar tegenop te zien. Laat het maar rustig aan mij over" (autoritaire techniek). „Samen komen we er wel uit en u kunt me altijd bellen als er wat is" (solidariteitstechniek). „Als u er zo over blijft tobben, houdt u zelf de genezing tegen" (terugkoppelingstechniek). „Zo maakt u het er voor mij ook niet makkelijker op" (claim techniek). „Ook dit gaat voorbij" (Oosterse techniek). Hoe een arts het ook aanpakt, „onvoorwaardelijke, aanvaar dende aandacht voor de patiënt is essentieel", aldus mr. Dekkers. CdS0000j«HrvChron(.| dei" (ede mens de ka 2SO00) v Ch' leerde nstvh vuurmdken |de mens tet-eoen Cd 20000)** .oor Chr cd'5C0?,djr .oorOr eerrtede mens lelgelieerdece n ons p. van ndd'den Waar volgens de uitvinder de we reld eêuwen op heeft gewacht, is er eindelijk: het vierkante ei. Nooit meer een ei dat van je bord rolt, nooit meer de ellende van onder het mes wegspringende eieren. De hele 'uitvinding' bestaat uit een plastic kubusje, waar de kip overigens niet voor aangepast hoeft te worden. Het kubusje,met gepaste trots gepresenteerd door Goldenlay, de grootste eierleve- rancier van Engeland, is bedoeld om het gekookt een gepelde ei in de koelkast weg te zetten. Na twintig minuten heeft het wonder zich voltrokken en heeft het ei eveneens de gedaante van een ku bus aangenomen. Je moet natuurlijk niet van een zacht, warm, vers gekookt eitje houden. Van onze weerkundige medewerker Gisteren was het een dag met „bulterige" wolken, waaruit sneeuw en hagel viel. De tem peratuur bleef overal in ons land onder de tien graden. In Leeuwarden en Twente werd het niet warmer dan zeven graden Celsius, in Rotterdam, Amsterdam en Maastricht acht graden. Tot in noord west-Frankrijk viel er sneeuw, onder meer in Bou logne en Abbeville. Dit wee keinde gaat de natuur voort op de koude toer. Wel zal zon dag de kans op een bui klei ner worden ten voordele van de zonnige perioden. Begin volgende week, maandag of dinsdag, voorzien wij wat zachter weer, vooral 's nachts, maar het blijft over het ge heel bezien nog wel wisselval lig. Waarom? Dat verneemt u zo dadelijk. Met nieuwsgierige belangstel ling hebben we gisteren het stromings- en temperatuur- kaartje van het 500 milli- barvlak (5.000 meter) gete kend. Bij het zien van het resultaat behoefde men zich niet te verwonderen over de winterse verschijnselen. Van de Oostzee, via onze omge ving tot over zuidwest- Frankrijk strekte zich een trog van lage druk uit. Vlak ten zuidoosten van Parijs be vond zich de hoofdkern met een temperatuur van -36 a 37 graden Celslus (normaal —23); boven de zuidwestelijke Noordzee bevond zich een uit buiging van de hoogtelijnen, omsluitende een soort randstoring, Juist over ons land. Diepvries was het vooral ook boven Sleeswijk met —35.7, Hannover —34.7 en Hemsby in zuidoostrEngeland —34.5 gr.C. bij een noordoosten wind van 130 km/u. Belang rijk warmer was de atmosfeer boven Oslo met —26 graden en wellicht had u dat niet verwacht het Berenelland in de Noordelijke IJszee met —27 graden. Hoofdschuldige voor de mar kante april-kou-lnval die tot over Noord-Italië doordrong, is een hogedrukgebied van 1.035 mb bij de Ffir-Oër dat zich in zuidwestelijke richting verplaatst. Een depressie trok over Zuid-Frankrijk naar Noord-Italië, richting Adria- tische Zee. uitdiepend tot 998 mb. en een kletsnat spoor achterlatend met 33 mm in Biarritz, 20 mm in Nice, Mar seille en op het vliegveld Li- nate in Milaan, veelal geval len in zes uur tijd. Het Milane se vliegveld Malpensa rappor teerde gistermiddag zwaar onweer. In OostrHongariJe (14 tot 15 graden), Oost-Joegoslavië (19 tot 22 graden) en vooral de Oekraïne (22 tot 25 graden) is het warm. Wat het weer betreft is er vrij wel nooit iets nieuws onder de zon. Vlak voor er in 1838 een overrompelend mooie mei maand tot stand kwam. dichtte een zekere Petronella in een Almanak van Robidé van der Aa: „Neen. kleppend bleven de oijevaren. op meer en sloot en poelen staren. Daar blies de noordenwind nog het nat tot hard kristal. De zwaluw schudde van haar wieken de Jagtsneeuw bij het morgenkrieken; het schaap vond geen heidekruid; het rund loeide op den stal!"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5