E lederland ontwikkelt ifweer tegen gressieve iepziekte Joop Koopman gestruikeld over topstructuur Orpheus 'IlSlllallI „Mens en omgeving" in kasteel Middachten directeur toe fkeerscontrole t tot 1450 icessen-verbaal merika bracht ramp over Britse iaanbomen Nieuwe boeken BEKENDMAKING 's-Gravenhage, EEN MEDE WERKER V06R WilKINB IN VAKANIIE Schouwburg is al aan zijn negende 8INSDAG 20 APRIL 1976 TROUW/KWARTET H 9 DTTERDAM Heel mis- tiien slaagt Nederland erin i tweede aanval af te slaan i de in de loop van de laatste ]ftig jaar zo berucht gewor- iepziekte. Jaren, wellicht iiwenlang, gold de iep als een de mooiste bomen in de (derlandse steden. Amster- en Haarlem waren er be emd om. Vrij plotseling kreeg te doen met ziek worden j afsterven van deze bomen en 1de jaren dertig werd de situa- catastrofaal: het enige af- üddel was wegkappen en wortel en tak verbranden de zieke bomen, steeds zijn er in onze steden in en grachten waar slechts een lie boom herinnert aan de pracht vroeger, en dat is beslist niet iaal het gevolg van bomen weg- >n voor brandhout tijdens de oorlogswinter, leek het erop, dat Nederland ramp te boven zou komen. Er ien nieuwe iepen, in veel steden len de straten weer mooi. Tot, er t geleden, een nieuwe aanval werd neld, die wel eens heel wat ernsti- zal kunnen zijn dan die van een re eeuw geleden. Wij zijn daarover i praten met de heer H. F. M. Bos, cundige op het gebied van be- trming tegen plantenziekten en ruiden in dienst van de gemeente terdam, en met de heer E. J. de chef van het district linker- soever van de afdeling plantsoe- van de dienst van gemeentewer- De heer De Jong vertelde iets het begin: „In 1932 vestigde het fstation voor de boomkwekerij oskoop aandacht voor de moei- eden met de iepziekte, waarte- een normale bestrijding geen uit ing had. De enige mogelijkheid proberen te komen tot een iepen- iteit, die niet vatbaar is voor iep- te. Dat lukte prof. Christine Buis- Maar al slaagde zij erin een n te krijgen, die tegen iepziekte and is, deze boom had geen be- lijke vorm. Men kwam niet ver- dan een struik. heer Bos: „Pas na de oorlog ikte men een goede iep, die voor ekte minder gevoelig is. Iepziek- het gevolg van een schimmel, die outvaten verstopt. Door de hout- loopt bij een levende boom de m vocht en voedingsstoffen van 'ortels naar de kroon. Als die vaten verstopt geraken, hongert oom dood. ver ïpenspintkever is de boosdoener ie schimmelsporen overbrengt, jn twee soorten, de grote en de Het zijn zwarte torretjes, de iepenspintkever is nog geen centimeter lang, de kleine is nóg kleiner. De meesten zullen kevertjes wel eens hebben ge- ze komen in grote aantallen In het algemeen ging het ver en van de schimmel door de vrij langzaam. De jonge toppen en het eerst aangetast, natuur- die vindt de kever het lekkerst, er vroeg bij bent, kun je inder- goede resultaten hebben door appen en verbranden van de delen. Het is ons gelukt sommi nnen op die manier te behouden, in het begin van 1970 kwam er ngeland plotseling een geheel iepziekte-schimmelvariëteit TT—- Vijf zieke en stervende iepen bij een stolp-boerderij. Duidelijk is te zien, hoe de iepziekte zich van links naar rechts heeft verbreid, de boom geheel links is reeds helemaal verloren. over, en die variëteit bleek uiterst agressief. Als een boom door deze variëteit werd aangetast, was de zaak in enkele maanden bekeken." De heer De Jong: „In feite behoort deze nieuwe schimmel tot dezelfde Er is nu hoop. Daarover vertelt de heer Bos: „De Landbouwhogeschool in Wageningen en het rijksinstituut voor onderzoek in de bosbouw en landschapsbouw „De Dorskamp" w hebben drie nieuwe iepenvariëteiten stamalsdeoude.Menvermoedt.dat gekweekt, die de indruk geven ook TERDAM Bij een extra ver controle in Rotterdam heeft de ie de afgelopen week 14.500 au- bilisten aangehouden. Van hen en 470 bekeurd, omdat zij de heidsgordels niet droegen. Bo en vertoonden 267 auto's lische gebreken. Tien auto's ferden in een dusdanig slechte and, dat er niet verder mee ge- i mocht worden. Bij 608 be- ders was het rij- of kentekenbe- liet in orde. Dit alles resulteer- 1450 processenverbaal. hij tijdens de oorlog uit Amerika naar Engeland is overgekomen met het hout dat moest worden gebruikt voor mijnenvegers. Iepenhout heeft een merkwaardige eigenschap: het rot snel in zoet water, maar in zeewa ter preserveert het zichzelf. Loodsjol- len en werkboten voor zeeschepen zijn, voorzover zij in hout worden gebouwd, bij voorkeur van iepen hout. In de oorlog zijn grote aantal len mijnenvegers en patrouillevaar tuigen in hout gebouwd, die moesten immers anti-magnetisch zijn met het oog op de magnetische mijnen." De heer Bos: „In Engeland werd het een ramp. Wat deze „elm-disease" daar heeft aangericht is onvoorstelbaar. In Nederland is de agressieve schim melvariëteit nog niet sterk verbreid. Maar te denken geeft dat de enige gevallen die in Rotterdam zijn ge constateerd, in het havengebied voorkomen. Enkele gevallen zijn ge vonden in Groningen, Friesland en Drente. Buiten de grote stedn zijn Gelderland, Utrecht. Noord-Holland en Zuid-Holland vrij. in Limburg. Noord-Brabant en Overijssel zijn eni ge gevallen aangetroffen." De heer De Jong: „En nu zien we weer geval len in Amsterdam." De heer Bos: „Dat is de oude, minder agressieve vorm, net als in Haarlem. Inderdaad werd de zaak in Amsterdam rampza lig, maar het betrof daar niet de nieu we levige ziektevorm. Het ongeluk is echter, dat een met iepziekteschim- mel besmette kever besmette eitjes legt en dat uit die eitjes larven ko men, die al direct zelf besmet zijn." tegen de agressieve schimmelvarië teit bestand te zijn. De zaak is nog in een experimenteel stadium, er zijn nog onvoldoende exemplaren om in het groot uit te planten. Maar men heeft zelfs met kunstmatig inbrengen van de iepziekte in deze boomvarië teit kunnen constateren dat de bo men niet werden besmet. Er zijn ook iepen naar Engeland gezonden om ze daar uit te planten. Ook daar bleken de resultaten tot nu toe goed. Maar deze iepenvariëteiten en ook de boompjes, natuurlijk! zijn nog veel te jong om tot conclusies te komen." De heer De Jong: „Toen in de jaren vijftig bij ons de iepziekte vrijwel niet meer voorkwam, is er op grote schaal bij geplant. Ik vond dit toen erg gevaarlijk." De heer Bos: „Onze grootste redding is, dat de veldiep, een variëteit die vroeger algemeen voorkwam, al lang uit het Neder landse assortiment is verdwenen.". De heer De Jong: „Die veldiep was erg gevoelig. Bovendien was zij ge voelig voor het vuur. Vuur is een schimmel, die in kapwonden bin nendringt en die daar vaak te zien is in de vorm van .rode klodders. Dat komt niet alleen op iepen voor." De heer Bos: „Een moeilijkheid is, dat in het algemeen een iep. die minder gevoelig is voor iepziekte, gevoeliger is voor vuur. Ik spreek hier over de oude iepziektevariëteit. Over de nu pas ontwikkelde iepenvariëteit, die dus ongevoelig zou zijn voor de agres sieve ziektevorm. weten we nog niets aangaande gevoeligheid voor vuur." De schouwburg Orpheus in Apeldoorn boosdoener, sterk vergroot. De hier afgebeelde grote iepenspintkever wordt vier tot vijf millimeter ■e- —oor Hans W. Ledeboer door viae. Lelsz APELDOORN In Apeldoorn zou men wellicht kunnen overwegen of het nuttig is de schouw burgdirecteuren voortaan van een uitzendbureau te betrekken. Kortverbanders blijken bij Orpheus in trek, want het is er een komen en gaan van deze heren. In ruim tien jaar heeft de N.V. Apeldoorns Cultureel Centrum acht directeuren gehad, inclusief de interim-directeuren en de zogenaamde bouwdirecteur. „Versleten", zegt de PvdA-raadsfractie wat onparlementair in een rijtje vragen, dat aan burgemeester en wethouders werd voorgelegd. De laatste, die zijn vertrek heeft aan gekondigd, twee maanden na zijn en tree, is Joop Koopman. Aanleiding tot dit opvallende besluit is een conflict over de topstructuur van Orpheus. De heer Koopman (af komstig van de VARA) en onder meer presentator van de quiz „Twee voor twaalf") is het er niet mee eens dat de raad van commissarissen de functie van directie-assistent, mede belast met de programmatische lei ding, heeft opgeheven. Het personeel van Orpheus heeft zich in zijn geheel achter hem geschaard. Orpheus is van de grond gekomen in een tijd toen Apeldoorn hartgrondig dong naar de positie van „tweede schrijftafel" van Nederland. Van die droom is een deel uitgekomen. Langs de Kennedylaan rijen zich thans de overheidsgebouwen aaneen, zij het hoofdzakelijk in de sfeer van 's rijks belastingen. De ambtenaren die uit Den Haag kwamen, moesten in Apel doorn een goed cultureel klimaat aantreffen. Het plaatselijke be drijfsleven zag de voordelen van zulk een klimaat eveneens in. Om dat klimaat te bewerkstelligen, namen de industriëlen het initiatief tot de oprichting van „Orpheus". Zij stopten er ook enkele tonnen in. Vol gens sommigen kregen zij voor dit relatief kleine bedrag een te grote vinger in de pap. Joop Koopman Het blijkt al uit het feit dat de ver schillende interim-directeuren in de regel uit het bedrijfsleven kwamen. Dat was ook het geval met de laatste, de heer Ph. Hundepool. Hij heeft in de maanden, waarin hij zich aan het roer bevond, een analyse gemaaKl. Vervolgens hebben de Centrale Personeels Dienst en de Gemeentelijke Accountants Dienst de zaak dóórgelicht. Zij hebben daarover aan de commissarissen van Orpheus een rapport uitgebracht. Politiek Op grond van dit rapport kwam de meerderheid van de raad van com missarissen tot de conclusie dat de topstructuur er als volgt moet uit zien: een directeur, een administra teur/plaatsvervangend directeur en een directie-assistent. In deze con structie vervalt de positie van twee de directie-assistent. Dat is in dit geval mevrouw T. Porringa-Bolhuis, aan wie ontslag wordt aangezegd. Zij is een pikant detail de echtgenote van een Apeldoornse PvdA-wethouder en tevens tweede voorzitster van de plaatselijke PvdA-afdeling. Volgens sommigen is dat een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Anderen zouden daardoor namelijk de neiging heb ben de kwestie ten onrechte in een politieke sfeer te trekken. Over de nieuwe topstructuur hebben com missarissen verdeeld gestemd. Vóór stemden de commissarissen van CDA, WD en Binding Rechts, als mede degenen, die het bedrijfsleven representeren. Tegen stemden de PvdA-commissarissen en naar ons werd meegedeeld burgemeester Dijckmeester die er bijzonder ver legen mee zou zijn. moeilijkheden, die óm een oplossing Toen Koopman het besluit vernam, liever nog op kortere termijn. Tot nu toe is hij niet bereid commentaar op zijn beslissing te geven. Van andere zijde wordt hem dat kwalijk geno men. Men verwijt hem min of meer dat hij zwijgt „maar het intussen via het personeel speelt". Het personeel in totaal 43 mensen heeft zich als één man achter hem gesteld. In een brief aan de raad van commissarissen heeft het personeel geprotesteerd en er met klem op aangedrongen het besluit in te slik ken. Het wil doorgaan met Koopman en twee directie-assistenten plus een alsnog aan te stellen administrateur. Voorts wenst het na een Jaar de organisatiestructuur te laten beoor delen door een onafhankelijke com missie buiten Apeldoorn. Het hoopt vrijdag 23 april antwoord te krijgen van commissarissen, die op de eraan voorafgaande dag weer bijeen komen. Deze dagen overwoog het de voor stelling van Neerlands Hoop Inte rieur onmogelijk te maken, maar tenslotte stapte men daar toch van af. Publiciteits-medewerker Martin Dielemans ging het toneel op. Hij zei hoe men zich voelde maar dat ook in deze situatie de theatertraditie „the show must go on" zal worden ge handhaafd. De heer Hillenius heeft namens de PvdA-fractie aan het gemeentebe stuur gevraagd of het op de hoogte is van het feit „dat in gesprekken met de huidige directeur vóór zijn komst naar Apeldoorn slechts is gesproken over uitbreiding van de directiestaf met een financieel-economisch me dewerker, maar niet over andere structurele wijzigingen binnen de di rectiestaf." Overtuigd Mevrouw M. W. Boelkens-Van der Heijden, die voor het CDA in de raad van commissarissen zit, wees er des gevraagd op dat de voorstanders van een nieuwe topstructuur zich door het rapport van de deskundigen heb ben laten overtuigen. „De leiding blijft uit drie mensen bestaan, maar er komt een andere taakverdeling. Je kunt gewoon niet alleen maar zitten cultureel te wezen. De heer Koopman heeft capaciteiten, anders was hij niet benoemd. Het krijgt nu de handen vrij voor het artistieke gedeelte. Eén assistent daarbij is voldoende. Voor de flnancieel- economische kant van het bedrijf wordt dan een administrateur aan gesteld. Het gaat tenslotte om ge meenschapsgelden; daar moet ook op gelet worden. Er wordt nu ge streefd bij h?t Orpheus behorende restaurant ,,'t Schellinkje", waarmee het nu al wel wat beter gaat dan vroeger, geheel quitte te laten draai en, want het is te gek dat je daar een karbonade eet, die in feite door de gemeente wordt gesubsidieerd." Beheersvorm De gemeente Apeldoorn bezit negen tig procent van de Orpheus-aandelen en zij pompt er jaarlijks een kleine anderhalf miljoen gulden in. Naar het oordeel van de PvdA moet de ge meenteraad, meer dan tot nu toe het geval is, bij de zaak betrokken wor den. Fractievoorzitter W. S. Hilleni us, die zelf ook deel uitmaakt van dit college, vindt de tijd rijp om het beleid van de raad van commissaris sen aan een nauwgezet onderzoek te onderwerpen. De beheersvorm is aan een grondige herwaardering toe. Op het ogenblik heeft de N.V. Cultu reel Centrum elf commissarissen. Daarvan vertegenwoordigen er zeven op basis van afspiegeling de gemeen teraad. burgemeester F. Th. Dijckmeester fungeert als president- commissaris. Vier commissarissen komen uit het bedrijfsleven voort. Oud-wethouder drs J. van den Berg. die zelf anderhalf Jaar commissaris is geweest voor de PvdA zegt: „Ik vind dat Orpheus door hen mede als een kwestie van handel beschouwd wordt. Het gevaar is dat zij het cultu rele beleid te veel financieel vertalen. Eigenlijk zou de schouwburg volledig in handen van de gemeente moeten zijn". In de loop van de jaren hebben de vroegen, praktisch altijd in het finan cieel-economisch vlak gelegen. Kurt Vonncgut Jr. Wampieters, foma en granfallons. Opinies. Meulenhoff Amsterdam. 320 blz. prijs 26,50. Meulenhoff Editie 417. „Tijdens de Grote Crisis was Ameri ka een idealistische, pacifistische natie. Er werd mij in de zesde klas geleerd er trots op te zijn dat we een veldleger van slechts iets meer dan honderdduizend man hadden, en dat de generaals er niets over te zeggen hadden wat er in Washington beslo ten werd. Men leerde mij daar trots op te zijn. en medelijden met Europa te hebben, omdat men daar meer dan een miljoen man onder de wape nen had en al zijn geld uitgaf aan vliegtuigen en tanks. Ik heb die les sen eenvoudig nooit verleerd. Ik ge loof er nog steeds in. Ik haalde er heel goede cijfers voor." Dit zegt de schrijver Kurt Vonnegut in een uit gebreid Playboy-interview dat de omvangrijke bundel toespraken en beschouwingen met bovengenoem de prikkelende titel besluit. Dit boei ende boek van Vonnegut is ten dele verwant aan de Nieuwe Journalis tiek: waar hij het ook over heeft (Biafra, Hermann Hesse of de water weg van Boston naar Florida), hij is altijd zelf heel duidelijk aanwezig, als een vreedzame en humoristische (maar net zo vaak tragische) obser vator. De uitgever heeft dit boek voortreffelijk verzorgd. De enige schoonheidsfout vormt hier en daar de vertaling, waarin voor „to find out" altijd „uitvinden" staat in plaats van „erachter komen". A.Z. diende hij meteen zijn ontslag in met ingang van 1 februari 1977, de dag waarop de arbeidsovereenkomst af loopt, maar zo mogelijk vertrekt hij door Jac. Lelsz RHEDEN De schietgaten in de kelders van kasteel Middachten te De Steeg (gemeente Rheden) hebben tegenwoordig een heel wat minder grimmige functie dan in het verleden. Er wordt hoogstens nog op belangstellende kunstminnaars gemikt. Zo hebben de huidige kasteelheer, mr. W. J. Geertsema, commissaris der Koningin in Gelderland, en zijn vrouw het gewild. Een gebouw waarin zoveel gemeenschapsgeld zit, moet, vinden zij, dienstbaar zijn aan méér mensen door er tevens een culturele bestemming aan te geven. In overleg met de Culturele Raad der gemeente Rheden wordt bekeken wat de mogelijkheden zijn. Het stre ven is gericht op een gevarieerd pak ket culturele activiteiten, die zich verdragen met de plek waar ze plaats vinden. In verband daarmee is op het ogenblik een kunststichting Mid dachten in oprichting. Bekeken moet worden wat In de toekomst verder mogelijk is, maar voorshands ligt het accent op tentoonstellingen. Momenteel is de expositie „Mens en omgeving" er neergestreken. Een van de reizende exposities, die onder ver antwoordelijkheid van CRM zijn sa mengesteld door de Nederlandse Kunststichting. Allemaal thema- exposities. „Mens en omgeving" laat uitsluitend grafiek zien van een twin tigtal kunstenaars, veel etsen maar ook wat tekeningen, litho's en zeefdrukken. Het is figuratieve kunst, maar beinvloed door abstracte kunst, sur realisme, popart enz. Eenvoud is soms diepzinnig en zo kan er meer achter een plaatje steken dan men denkt. Quasi-diepzinnlgheid blijft, omgekeerd, ook altijd mogelijk. Alles bijeen is het misschien een niet zo imponerende, maar wel aardige ten toonstelling. Met een wat lichtvoetig speels karakter, compleet met nos talgische trekjes. Zoals de miniatu ren van Robbert de Bakker (o.m. „Het chocoladeventje" en „In West- Friesland") met jongens met matro- zenkraagjes en meisjes met strikken in het haar. Enige erotiek, zelfs wat geperverteerde seksualiteit, kon ui teraard ook niet ontbreken. De man en hond van Richard Bouwman bij voorbeeld. „Mens en omgeving" is tot en met 2 mei in kasteel Middachten te zien, 's middags van twee tot vijf, en gratis. GEMEENTE MONSTER Burgemeester en wethouders van Monster maken bekend dat de heren H. P. en N. H. Persoon, p/a Pisuissestraat 113 te Loosduinen, een vergunning ingevolge de Woningwet hebben gevraagd voor het oprichten van een bedrijfsruimte op een perceel grond, kadastraal bekend gemeente Monster, sek- tie K. nummer 4164. gelegen nabij het pand Nieu- weweg 77 te Poeldijk. Het bouwplan is gelegen in een gebied, waarvoor het bestemmingsplan „Uitbreidingsplan in hoofd zaak" geldt en is daarmede niet in strijd. Het bouwplan is tevens niet in strijd met het bestem mingsplan. dat voor het betreffende gebied wordt voorbereid. Daarom overwegen zij de gevraagd bouwvergun ning te verlenen met toepassing van het bepaalde in artikel 50, lid 8, van de Woningwet. Een ieder kan binnen twee weken na dagtekening van deze bekendmaking tegen het voornemen tot het verlenen van de vergunning schriftelijk bezwa ren indienen bij hun college. Het bouwplan ligt gedurende bovengenoemde ter mijn ter inzage in het gemeentehuis op de afdeling algemene zaken. Herenstraat 2 te Monster Monster, 20 april 1976. Burgemeester en wethouders van Monster, G. A. STOLWIJK, burgemeester P. BOS, secretaris. Wilt u in een nieuw, hypermodem kantoorgebouw werken met variabele werktijden, waarbij u de begin I en eindtijd van de gemiddelde 8 uur per dag grotendeels zelf kunt kiezen? I Op het ogenblik zoeken wij: gevarieerde administratieve werkzaamheden Leeftijd 21-26 jaar. met MAVO/HAVO-diploma Kom eens langs of bel op tussen 10-12 uur en 14-16 uur 070-469360, tst. 212 Onderlinge Levensverzekering MIJ. 's-Gravenhage Zeestraat 70 - Den Haag Iedere vrijdag nuttige wenken voor een aangename vakantie. Advertenties voor deze rubriek kunt u opgeven tot donderdagmorgen 11 uur. Tel 020-913456 (toestel 708).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 9