Pakje smaak
met filter.
Pakje
Caballeto filter.
Het denkproces van
Frederic Vester
'VU-verklaring leidt
tot Mc Carthyanisme'
15 W®8®
Spaanse douane pakt
NV V-er paspoort af
Man onwel: dode en gewonden
Denkt uw
bedrijf ook aan
klimalisering?
anders dan andere.
Commentaar
Communisten(I)
iCommunisten (II)
Communisten (III)
Scherp protest bond wetenschappelijke arbeiders
tegen niet benoemen CPN-leden in bestuursfuncties
Professional Gooiing b.v.
Stichting Visserij
tegen beperking
tong- en scholvangst
Boek van de maand: Hoe wij denken,
leren en vergeten
DINSDAG 20 APRIL 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Het behoeft niet te verbazen, dat de
Verenigde Staten zich ernstige zor
gen maken over ontwikkelingen in
West-Europa, die kunnen uitlopen
op het meedragen van regeringsver-
I antwoordelijkheid door communis
ten in landen als Italië, Frankrijk en
mogelijk ook Portugal.
Washington heeft sinds de Tweede
Wereldoorlog geprobeerd te voor-
li komen, dat de invloed van de Sov
jet- Unie zich nog verder over West-
Europa zou uitbreiden.
Met name was dat het geval, toen
begin 1948 Tsjechoslowakije van
binnenuit (er kwamen geen Rus
sische troepen aan te pas) door de
communisten werd „overgenomen"
nadat zij zich meester hadden ge
maakt van de belangrijke departe
menten van binnenlandse zaken en
defensie.
De economische hulp via het
Marshallplan was op dat moment al
op gang gekomen en de staatsgreep
in Praag hield nauw verband met het
feit dat Tsjechoslowakije op het
punt had gestaan ervan te profi
teren.
Na de gebeurtenissen in Praag slo
ten de Verenigde Staten en een
groot aantal Westeuropese landen
een defensief militair verbond, de
NAVO, om te voorkomen, dat de
vooroorlogse geschiedenis, waarvan
Tsjecho-slowakije ineens het eerste
slachtoffer was geworden, zich her
halen. De Noordatlantische Ver-
drags Organisatie was bedoeld om
preventief te werken. De verplich
tingen, die de Verenigde Staten
daarbij op zich namen, waren
I enorm.
Naarmate de tijd echter verstreek
en de Sowjet Unie na de dood van
Stalin niet langer vasthield aan de
onvermijdelijkheid van een militair
conflict met het westen, werd de
NAVO in West-Europa onderwerp
•van herwaardering. In de Verenigde
'Staten werd deze veranderende
jhouding niet door-iedereen in dank
(afgenomen.
lu de NAVO in de ogen van de
•merikanen verder ondermijnd
Ireigt te geraken door de groei van
Ide communistische partijen in enke
le NAVO-Ianden, maakt men zich
jin Washington grote zorgen, die met
ime het voortbestaan van de NA-
[O gelden.
:ze zorg is begrijpelijk, zij leeft
het in mindere mate ook in
'est-Europa. Uit de reactie van de
'erenigde Staten moet men echter
ifleiden, dat zij niet goed raad we
ten met de vraag wat er met name in
Italië aan de hand is. Mede daar-
Joor kunnen de VS dan ook niet
jevroeden, dat hun reacties moge-
ijk averechts werken.
De Italiaanse communistische partij
(PCI) streeft naar zij beweert langs
>arlementaire weg naar regerings
verantwoordelijkheid en onder bc-
>aalde voorwaarden is deze partij
>ereid het Italiaanse lidmaatschap
van de NAVO te accepteren.
t€>at is het gegeven waarmee men op
e lit ogenblik in Italië te maken heeft
l3 n waar de andere Italiaanse politie-
e partijen niet omheen kunnen. Op
Ie vraag of de PCI na verloop van
tl aren de parlementaire democratie
I lan haar laars zal lappen, valt nu
r< log geen duidelijk antwoord te ge-
t'en. Het beste wat onder de huidige
a imstandighëden te doen valt, is
hnaatregelen te nemen om te verhin-
i «leren, dat in Italië en andere West-
i uropese landen de omstandigheden
j roeien, die een verdere opmars van
le communistische partijen in de
land werken.
)e invloed van de communistische
I artij in West-Europa wordt anders
e an in Rusland in stemhokjes be-
3 aald. En de wijze waarop de kic-
ers van hun stemrecht gebruik mo-
a en maken, hangt nauw samen met
l0 e economische, sociale en politieke
gtmstandigheden, waaronder zij tus-
eien twee verkiezingen in moeten
afeven.
Vil men voorkomen, dat nog meer
j ïensen in landen als Italië, en
1 rankrijk hen stem aan de commu-
g isten geven, dan moet al het moge-
jke worden gedaan om de le-
ensvoorwaarden voor de bevolking
e veranderen, opdat de behoefte
m de communisten maar eens een
ans te geven, verdwijnt.
r] lierop zullen de maatregelen ge-
cht moeten zijn die de niet-
immunistische partijen in die lan-
k en moeten nemen, willen zij
e ichzelf niet buiten spel zetten,
'erder moet gehoopt worden dat
•j ok in de Verenigde Staten een
o iepgaande bezinning op gang komt
aiver de vraag, welke oorzaken ten
ondslag liggen aan de groei van
^Et communisme in landen als Italië
Frankrijk.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De bond van wetenschappelijke arbeiders (BWA) is van mening, dat door het
weren van communisten van de Vrije Universiteit de weg open ligt naar Mc Carthyanisme. waarbij
het bijvoorbeeld denkbaar zou zijn dat lidmaatschap van een vakbond, die ooit heeft verklaard als
einddoel een socialistische samenleving voor ogen te hebben, reeds voldoende zou kunnen zijn om
iemand van functies uit te sluiten.
ADVERTENTIE
In een verklaring protesteert de BWA
scherp tegen het besluit van het be
stuur van de vereniging voor we
tenschappelijk onderwijs op gerefor
meerde grondslag, dat leden van de
Communistische Partij Nederland
moeten worden uitgesloten van be
stuurlijke functies aan de Vrije Uni
versiteit.
De BWA schrijft in haar verklaring,
dat zij slechts kan vermoeden wat de
achterliggende bedoeling van zo'n
verklaring is. maar nooit geloven dat
het bestuur en de ondertekenaars
kjMRO De Egyptische minister
buitenlandse zaken, Ismail Fah-
aii, zal begin mei een bezoek aan
npderland brengen, aldus meldt het
gezaghebbende Egyptische blad ..Al
;I tram". Fahmi zal volgens het blad
v Et minister Van der Stoel spreken
y#er de Nederlandse houding in het
dden-Oosten-conflict. de bilatera-
uü betrekkingen en de relaties tussen
ypte en de Europese ge-
Eenschappen.
Van een verslaggever
SCHIPHOL De Spaanse douane heeft een in Nederland
werkzame Spanjaard, kaderlid van de Industriebond NVV, zijn
paspoort afgenomen. De Spanjaard wide in Madrid het congres
van de illegale Spaanse vakbond UGT, waarvan hij ook kaderlid
is, bijwonen.
Dit vertelde FNV-voorzitter Wim
Kok zaterdagmiddag op Schiphol na
een driedaags verblijf in Madrid,
waar hij het UGT-congres bijwoonde.
Zelf is hem geen strobreed in de weg
gelegd.
De Spanjaard werd door de Spaanse
douane aangehouden en overge
bracht naar, volgens Kok. 'een soort
gevangenis', waar hij 24 uur werd
vastgehouden. Zijn paspoort en
congresstukken werden hem afgeno
men. Toen de documenten geen be
lastend materiaal bleken te bevatten,
werd hij vrijgelaten, maar zijn pas
poort kreeg hij niet terug.
'Het is de vraag of hij dinsdag weer
bij zijn Rotterdamse werkgever zal
kunnen beginnen', zei Wim Kok, die
de Nederlandse ambassade in Ma
drid van dit voorval in kennis heeft
gesteld.
Het congres, dat tot en met zondag is
gehouden, is volgens Kok in alle rust
verlopen. 'Op het congres is niemand
iets in de weg gelegd. Ik heb niets
gemerkt van de aanwezigheid van
militair» of van poli+'o-aoi-ont^'ten.'
Wel zijn volgens Kok verscheidene
aspirant-deelnemers door de Spaan
se politie opgepakt.
Het was voor de eerste maal dat de
nog steeds illegale Spaanse vakbond
op eigen bodem zijn jaarlijkse
congres kon houden. Volgens Wim
Kok was dat het resultaat van infor
mele contacten tussen de UGT en de
Spaanse autoriteiten. Nadat er reke
ning mee was gehouden dat de vak
bond naar Brussel zou moeten uitwij
ken, kregen de deelnemers een
maand geleden te horen dat het
congres in Madrid zou worden ge
houden.
Op de vraag of dit op een versoepe
ling in de houding van de Spaanse
autoriteiten duidt, antwoordde Kok
slechts: 'De tijd zal het leren'.
Op het UGT-congres is gesproken
over de vraag hoe de vakbond zich
zal opstellen tegenover andere
Spaanse vakbondsgroeperingen en
over de relatie met de politieke par
tijen, met name de socialistische par
tij PSOE.
van de verklaring van zeventig zo
..wankelmoedig" zijn in hun eigen
christelijke overtuiging, dat zij me
nen, die slechts in stand te kunnen
houden door onderdrukking en
uitsluiting van degenen die zij van
een afwijkende mening verdenken.
De bond van wetenschappelijke ar
beiders schrijft verder: „Er wordt
hier een precedent geschapen, waar
bij aan mensen op grond van hun
vermeende overtuiging wettelijk
vastgelegde rechten worden ont
zegd."
In wezen opent dit de mogelijkheid
tot politieke willekeur binnen de VU
zelf. Verdenking van sympathie voor
een bepaalde politieke lijn zal dan
voldoende kunnen zijn om iemand
zijn rechten te ontnemen", aldus de
BWA.
Volgens de bond hebben het be
stuursbesluit en de verklaring van de
groep van zeventig veel gemeen met
het zogenaamde „Berufsverbot" dat
in de Duitse Bondsrepubliek geldt
„Op zijn zachtst gezegd komt het ons
hoogst onwenselijk voor zulke toe
standen ook in Nederland te introdu
ceren", aldus de BWA.
„Kennelijk ziet het bestuur en de
groep van zeventig democratisering
niet als een van de christelijke waar
den die in de Vrije Universiteit verde
digd moeten worden. In deze verkla
ringen en besluiten schuilen zeer gro
te gevaren voor de democratie", zo
schrijft de bond van wetenschappe
lijke arbeiders in haar verklaring.
Vraag Professional Cooling hoe u het klimaat in
uw bedrijf kunt regelen. Zij hebben vaak voldoende
aan een stopkontakt om het leefklimaat te verbeteren.
Zij brengen de lentedag in uw bodrijf, 't hele jaar door.
Zonder brekerij en niet duur als u gelijk experts
raadpleegt zoals Professional Cooling.
Leasing al vanaf f 1.50 per dag. Vraag vrijblijvende
informatie over de P.C. airconditioning of bezoek
onze showroom.
UW BEDRIJFS-KLIMATISEURS
Kantoren en showroom:
Stadhoudersweg 135 a Rotterdam Telefoon 010-67 12 66
Acties vissers
worden gevreesd
DEN HAAG Tegen de vangstbe
perking van tong en schol neemt de
weerstand toe. met name als gevolg
van het feit. dat er onvoldoende
overheidsmaatregelen zijn om de ge
volgen van de quotering op te
vangen.
Niet alleen wordt het de vissers dui
delijk dat de toegewezen hoeveelhe
den te vangen tong en schol geen
rendable exploitatie mogelijk
maakt, maar ook wekt de toewijzing
van individuele hoeveelheden span
ningen op tussen de vissers onder
ling.
De Stichting Nederlandse Visserij
schrijft dit aan de minister van
landbouw en visserij. De stichting
vreest, dat - tenzij de overheid een
steunbeleid gaat voeren - de vissers
zich niet zullen houden aan de
vangstbeperking en dat acties van
groeperingen van vissers niet kun
nen worden voorkomen.
De Zeeuwse tong- en garnalenvissers
zullen zich niet aan de op 1 april
ingevoerde tongquoteringsmaatre-
gelen houden. Met dit besluit scha
ren de Zeeuwse vissers zich achter de
op 8 april genomen beslissing van de
kotterssector van de Stichting Ne
derlandse Visserij. Dit werd zaterdag
besloten tijdens een emotionele ver
gadering van de kottervissector van
Zevibel. de Zeeuwse vereniging voor
visserijbelangen.
WOERDEN Op weg naar een cam- Voordat de auto tot stilstand kwam.
ping in Noord-Brabant, waar zijn botste deze tegen een passerende au-
vrouw het paasweekeinde to. waarvan drie inzittenden, een
doorbracht, is zondag de 59-jarige vrouw en twee kinderen, gewond
Hagenaar C. van der Veen onwel ge- werden.
worden en in zijn auto overleden. De Hagenaar, onderhoudsmonteur
Van onze redacteur wetenschappen
Terwijl u deze zin leest, spelen zich in uw hersenen boeiende processen af. U weet
nu nog wat er stond. Over een minuut of zo kunt u het vergeten zijn. Als het
meezit, weet u het over vijf jaar nog. Dat hangt ervan af of het u iets te zeggen
had, of u het ergens aan op kon hangen. Zo niet, dan hebt u waarschijnlijk niet
eens doorgelezen, maar dat laten we nu even terzijde.
Over dat opnemen, al of niet
vasthouden en terugvinden
van informatie heeft de Duit
se professor Frederic Vester
een boek geschreven, even
helder en overzichtelijk als de
titel: Hoe wij denken, leren en
vergeten. Het aardige van dat
boek is. dat hij zich niet tot de
theorie beperkt.
Vester geeft heel concreet
mogelijkheden aan om de ge
heugenprocessen zo te bespe
len dat leren beter gaat: Dat
slaat goed aan. De oorspron
kelijke editie vertoefde een
klein half jaar op de
Westduitse bestseller-lijsten.
Voor de Nederlandse bewer
king is een massale afzet bij
na gegarandeerd door het als
„boek van de maand" voor
een zacht prijsje naast de kas
sa's te leggen. (Tot en met 8
mei 14.50. daarna bijna het
dubbele.)
Het is inderdaad een fascine
rend verhaal, hoe wat wij
zien, horen, ruiken, voelen,
eerst terechtkomt in een „on
middellijk geheugen" waar
het ongeveer een halve mi
nuut in tamelijk onverwerkte
vorm blijft „ronddraaien
Daarna zakt het weg. tenzij
we het binnen die tijd herken
nen als informatie die van be
lang is om vast te houden.
Wat door die selectie heen-
komt. gaat over naar het „se-
mi-permanente geheugen",
waar in verloop van een mi
nuut of twintig chemische
processen op een of andere
manier zorgen voor het defini
tieve vastleggen.
Die vastgelegde informatie
zit dan niet op een aanwijsba
re plaats, maar uitgesmeerd
over hele gebieden van de
hersenschors. Over dat
eindresultaat valt alleen in
vergelijkingen te praten. Hoe
het precies in elkaar zit weet
niemand en het is de vraag of
we daar ooit achter zullen
komen.
Eerste aanzet
Hoe het precies in elkaar zit.
weet dus zelfs Frederic Vester
niet, en een enkele keer geeft
hij dat ook zelf volmondig
toe. De lezer moet zijn verha
len niet als definitief
vaststaand beschouwen. „Het
zijn pas eerste aanzetten die
met onze tegenwoordige bio
logische kennis overeen
stemmen."
Als dat zinnetje uit het eerste
hoofdstuk hier en daar nog
eens als voetnoot onder aan
een pagina was herhaald, had
dit boek veel aan waarde ge
wonnen. Want de lezer die af
en toe meer zekerheden op
doet dan er op dit terrein be
staan. wordt door de auteur
nauwelijks tot voorzichtig
heid gemaand.
Om met het hinderlijkste
voorbeeld te beginnen: Vester
beschrijft hoe bij een baby in
de eerste weken en maanden
de hersencellen toenemen tot
ongeveer het aantal waarmee
hij of zij het verder zullen
moeten doen. Hoe zich in die
periode het ingewikkelde net
werk van vaste verbindingen
tussen die cellen vormt. Dat
de vorming van dat netwerk
sterk wordt beïnvloed door
wat de baby In die eerste peri
ode ziet en voelt, hoort en
ruikt.
Tot zover niets aan de hand.
Vester heeft gelijk wanneer
hij schrijft dat het belang van
die vroegste zintuigelijke er
varingen vroeger nogal onder
schat werd. Het is te verdedi
gen wanneer hij hier spreekt
van „voorprogrammering".
Hij heeft gelijk wanneer hij
erop wijst dat die vroege erva
ringen van gezin tot gezin en
van volk tot volk verschillen-
een karikatuur van het onderwijs
de patronen hebben (van in
de wieg liggen tot mee in een
draagdoek op moeders rug).
Glad ijs
Maar Vester komt op zeer
glad ijs wanneer hij dan
schrijft: „Misschien heeft on
ze cultuur juist door de ma
nier van omgaan met jonge
kinderen het abstracte we
tenschappelijk denken mede
kunnen voortbrengen, en
hebben andere volken met
meer veelzijdige culturen
zoals bijv. in India en de oude
culturen in Afrika een vol
komen andere opvatting over
de aard van het leven."
Dat is een gewaagde veron
derstelling. die wel erg veel
uit het schakelschema van
hersenen wil verklaren Ves
ter zet er ook keurig
„misschien" bij. Maar als hij
het twee pagina's later nog
eens herhaalt in een zin waa
rin „juist" en „zeker" de sfeer
bepalen, dan is de argeloze
lezer toch al aardig ingeprent
waar de grote verschillen in
deze wereld vandaan komen.
Maar wanneer het op prille
leeftijd vastgelegde hersen-
patroon even later ver
antwoordelijk wordt gesteld
voor sympathie en spontane
afkeer op het persoonlijk
vlak. dan is dat niet het
vaststaande feit waarvoor
Vester het verkoopt Dat is
niet bewezen, het is een pro-
dukt van Vesters hoogst par
ticuliere denkprocessen, dat
elke lezer onzin mag vinden.
Ik vind het bedenkelijke
onzin.
Overzichtelijk
Dat soort uitglijders is jam
mer. omdat Vester verder
best een helder en overzichte
lijk boek geschreven heeft.
Het centrale thema is sympa
thiek: de mogelijkheid om
leerprocessen in het onder
wijs te verbeteren door de
stof niet te abstract en met
enig begrip voor de werking
van het geheugen aan te
bieden.
Wel is hc-t een beetje verve
lend dat hij dat doet door zich
krachtig af te zetten tegen
een karikatuur van het onder
wijs die dichter bij de negen
tiende eeuw dan bij de onze
lijkt te staan. De veronder
stelling ligt voor de hand dat
Freddie Vester het vroeger
erg naar gehad heeft op
school. Maar dat is een parti
culier idee van mij. dat elke
lezer onzin mag vinden
Frederic Vester, Hoe wij den
ken, leren en vergeten. Verta
ling: ds J. C. van der Steen:
bewerking: dr P. A. Vroon. Uit
gave: Bosch en Keuning,
Baarn; De Fontein. Bilthoven.
128 pagina's:, 14.50 als boek
van de maand (t.'m 8 mei).
van het Leyenburgziekenhuis in Den
Haag, hing met zijn hoofd over het
stuur, toen hij tegen de passerende
auto botste. De bestuurder daarvan
bleef ongedeerd, maar de drie andere
inzittenden moesten naar een zieken
huis in Woerden worden gebracht. De
vrouw en het jongste kind mochten
na behandeling weer naar huis.
ENKHUIZEN De 64-jarige Amster
dammer August J. Griffith en zijn
vrouw kwamen zondagavond om het
leven, toen een Inhalende automobi
list frontaal op hun auto botste. De
bestuurder van de andere auto werd
levensgevaarlijk gewond; vier inzit
tenden raakten licht gewond
HOLTEN De 56-jarige mevrouw D.
Stijgenga uit Haarlem kwam zonda
gavond in het Overijsselse Holten om
het leven, toen haar man met zijn
auto tegen een winkelpui botste Drie
andere inzittenden werden zwaar
gewond
OSS De 23-jarige T Hendriks uit
Oss kwam maandagmiddag m zijn
woonplaats om het leven, toen de
door hem bestuurde personenauto
slipte en over de kop sloop
WARMOND De 64-j;wigc me
vrouw MP Zwetsloot uit Wh .'mond
overleed vrijdagavond aan <!e ur-
wondingen die zij eerder op de .lag
bij een ongeluk in haar ivoohplaats
had opgelopen Zij was met haar
fiets door een tegemoetkom r d-- au
to geschept, toc-n zij onverwacht de
weg overstak
ASSEN De 25-jarige L.A ris
uit Westerbork kwam zaterdagmid
dag op de provinciale weg tussen
Hoogeveen en Assen om het leven,
teen hij bij het inhalen met zijn
motorfiets frontaal in botsing kwam
met een auto.
HOEK VAN HOLLAND - Do 18-
jarige A. Bruinsma uit Monster is
zaterdag in Hoek van Holland met
zijn motor uit de bocht gevlogen en
om het leven gekomen.
UTRECHT De 28-jarige student
M.P.J. Tromp uit Bussum is maan
dagmorgen om het leven gekomen,
toen hij na een aanrijding uil zijn
auto werd geslingerd.
BREDA De 60-jarige J van der
Straten is vrijdag met zijn fiets door
een vrachtauto aangereden en om
het leven gekomen.
ZIJPE In de Noordhollandse ge
meente Zijpe is zondagmiddag de
1 O-Jarige M A. Veldman door een au
to geschept en ter plaatse overleden.
