Chinezen hebben n dan opkikkertje zo nu nodig Coalitie-partijen in Bonn zullen eigen weg gaan Jeweld bedreigt lapenstilstand §i Libanon YS en Sowjet-Unie bereiken akkoord over kernproeven legerleider Chitepo werd )or medestanders gedood 26655 Abortuswet wordt tegengehouden door Westduitse bondsraad geef om ANGOLA Spaanse oppositie veroordeelt moord mpagne tegen Teng past in geschiedenis nr aëlische politie orkomt bomaanslag igen kamer niet- ïiker in W-Duitsland name richten de aanvallen in het stijnse kamp zich tegen de pro- ;che Al Saika groep. Deze zou ngen van het Volksfront voor de ijding van Palestina hebben evallen. ■ns de gevechten zijn er 29 men- ;edood en 55 gewond. Ondertus- ijn Syrische troepen de Libanese S-overgestoken. Zij hebben de aire post Masnaa, vier kilometer ie grens met Syrië bezet. Bij de ;ting zou het tot een treffen zijn ten met linkse eenheden van banese leger. Volgens Pales bronnen zijn de Syrische troe- ik 17 kilometer ten zuiden van ia de grens overgestoken en tn zij daar de grenspost Deir al layer bezet. Deze grenspost be- t de zogenaamde „Arafat rou- .angs deze route smokkelen de Itijnse guerilla's hun wapens ÏZuid-Libanon. lyrische acties worden gezien als Irorm van pressie op de Libanese politici om toch met de voor vandaag geplande parlementszitting door te J j" St gaan. De zitting van het parlement blijft tot het laatste ogenblik een vage zaak vanwege het voortduren van de gevechten in de Libanese jMH WijÊt&iKBBuml. j-jKË&QSÊr hoofdstad. Q| Het parlement moet een wetswijzi- K* Ipi ging bespreken waardoor het moge- ?*-' «fej lijk wordt om president Pranjieh af J te zetten en een nieuwe president te V |t iiiihi kiezen. De zitting wordt, als essenti- ?*t?T TbsSmHIP* eel gezien voor de pogingen om een f ■- *£3H poliTieke oplossing van het conflict I in Libanon te vinden. I JHBjr tf Volgens het Egyptische persbureau voor het Midden-Oosten heeft Syrië nu alle toegangswegen naar Libanon afgesneden. Op deze manier willen de De Zuidafrikaanse premier John Vorster brengt een vierdaags bezoek aan Israël. Diplomatieke waarnemers menen dat Syriërs de wapenleveranties aan de Vorster tijdens zijn besprekingen met de Israëlische premier Yithak Rabin (rechts) en de Israëlische minister van Palestijnse guerillastrijders voorko- defensie Sjimon Peres (links) over de mogelijkheid van Israëlische wapenleveranties aan Zuid-Afrika zal spreken. Voor men. Door de blokkade hopen boven- zijn besprekingen met de Israëlische regeringsvertegenwoordigers toonde Vorster zich zeer onder de indruk bij een dien de Syriërs de leider van de Liba- bezoek aan Yad Vaschem, het Israëlische gedenkteken voor de joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Tijdens nese socialisten, Kamal Joemblatt te de oorlog werd Vorster opgepakt wegens pro-Duitse sympathieën, kunnen dwingen om mee te werken aan de Syrische vredesinitiatieven in Libanon. SAKA (Reuter) Herbert Chipeto, de Rhodesische nationa- sche negerleider die op 17 maart van het vorig jaar in Loesaka het leven kwam doordat er in zijn auto een bom ontplofte, is medeleiders vermoord. deze conclusie is een speciale an^iationale commissie van onder- gekomen, blijkens een rapport Tijdag in de Zambiaanse hoofd- Loesaka is gepubliceerd, commissie hadden vertegen- DP( digers van het „bevrijdingsco- Jit«van Organisatie voor Afri- 01 se Eenheid (OAE) en van 11 Afri- ise staten zitting. Chitepo was a4feitter van de „Zimbabwe Afri jd ise Nationale Unie" (ZANU), de y y lilitair opzicht actiefste Rhode- fiie le bevrijdingsbeweging die in de- ber met andere bevrijdingsorga- lies is samengegaan in het Afri- arapse Nationale Congres (ANC), ens het rapport was op 15 maart besloten Chitepo uit de weg te ien, omdat de daders vreesden ^hij „de misdadige activiteit van ^EHialige ZANU-leiders aan het zou brengen". Aan de dood van po was strijd binnen de ZANU tfgegaan waarbij ten minste 50 n waren gevallen. Leden van de nga-stam waren van oordeel dat P po en leden van de Manyika- onder zijn leiding in december binnen de ZANU een rebellie en georganiseerd. Daarop wer- ie leden van deze groep „rebel- onder wie Chitepo, in de eerste maanden van 1975 uit de weg md. President Kenneth Kaoen- an Zambia schatte het aantal d hierbij op ten minste 50. In berichten werd echter gespro ken van meer dan 200 doden. Na de moorden werden vele ZANU-leden in Zambia gevangen gezet. Onder hen bevond zich het gehele bestuur. Tot dusver is er nog niemand berecht. GIRO BONN (DPA) Het door de Westduitse bondsdag aangenomen wetsontwerp over abortus kan voorlopig geen kracht van wet krijgen. De bondsraad („eerste kamer") waar in vertegenwoordigers van de deelstaten zitting hebben en de CDU/CSU-oppositie de meerderheid Explosies voor vreedzame doeleinden voortaan beperkt MOSKOU (Reuter/UPI) Na anderhalf jaar onderhandelen hebben de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie overeenstemming bereikt over een overeenkomst over vreedzame kernproeven. In het akkoord is vastgelegd dat de naleving van het akkoord ter plaatse zal worden gecontroleerd, om er ze ker van te zijn dat explosies een vreedzaam, en geen militair doel zal dienen. Het akkoord is een aanvul ling op het in 1974 gesloten verdrag over de beperking van proeven met kernwapens tot een kracht van 150 kiloton. Als de regeringen het ak koord goedkeuren kunnen beide overeenkomsten nu aan de Ameri kaanse senaat worden voorgelegd ter ratificatie. De Verenigde Staten ston den er op dat ook een akkoord werd bereikt over vreedzame kernproeven om te voorkomen dat de Sowjet-Unie vreedzame proeven zou gebruiken om het plafond van 150 kiloton te omzeilen. De Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Walter Stoessel, toonde zich „verheugd" over het akkoord. Vol gens Amerikaanse zegslieden was het principe van inspectie ter plaatse al bij het begin van de onderhandelin gen aanvaard, maar het is voor het eerst dat het uitgewerkt in een ak koord is opgenomen. De inspecties zullen worden gehouden ten tijde van de explosie, niet achteraf. De Sowjet-Unie maakt veel gebruik van kernexplosies voor bijvoorbeeld het klaarmaken van grote bouwter reinen. het blussen van branden in oliebronnen, het laten ontstaan van ondergrondse opslagkamers voor gas en het omleggen van rivierbeddin gen. In de Verenigde Staten worden vreedzame kernexplosies spaarza mer toegepast, deels omdat daar van uit milieu-overwegingen bezwaar te gen wordt gemaakt. heeft, heeft bezwaren geuit tegen het wetsontwerp dat afbreking van de zwangerschap onder bepaalde voor waarden mogelijk maakt. Deze be zwaren kunnen echter op betrekke lijk korte termijn door de bondsdag waarin de indieners van het wet sontwerp, de regeringscoalitie van s- ocialisten en liberalen, de absolute meerderheid hebben, terzijde worden geschoven zodat de wet toch nog dit jaar van kracht kan worden. De CDU-oppositie in de bondsraad wil onder meer dat er in de nieuwe wet waarborgen worden vastgelegd voor een objectief en doelmatig ad vies aan de zwangere vrouw en een andere methode voor de vaststelling van de zogenaamde „indicaties". Vol gens het ontwerp van de regeringsco alitie mag er onder meer abortus ge pleegd worden als er bij het kind ernstig letsel te verwachten is, de vrouw verkracht werd of zich in een dergelijke noodsituatie bevindt dat verdere rijping van de vrucht niet verlangd kan worden. De aanvankelijk door de meerder heid van de socialisten en vrije demo craten vastgestelde termijnregeling die abortus in de eerste twaalf weken van de zwangerschap mogelijk maakte, is in februari 1975 door het Westduitse constitutionele hof ver worpen. TROUW/KWARTET 7 Na nederlaag in Baden-Württemberg door J. den Boef De verkiezingen in de Westduitse deelstaat Baden-Württemberg, die een onverwacht grote winst opleverden voor de christen democraten en een flink verlies voor sociaal-democraten en liberalen, zullen tot gevolg hebben dat de coalitie van SPD en FDP in Bonn in de komende maanden zwaar op de proef wordt gesteld. De deelstaatverkiezingen mogen niet als representatief voor de gehele Bondsrepubliek worden gezien. Voor de christen-democraten is het nog geen uitgemaakte zaak, dat zij bij de Bondsdagverkiezingen van 3 oktober ook een meerderheid zullen behalen en in Bonn alleen aan de macht zul len komen. Veel zal afhangen van de vraag, of de SPD nog kans zal zien. haar geschonden imago te verbete ren en of de liberale FDP er in zal slagen, alsnog met een eigen gezicht de kiezers tegemoet te treden. Wat de christen-democraten betreft: kanseliers-kandidaat Helmut Kohl (premier van de deelstaat Rijnland- Palts) beseft heel goed, hoe onver standig het zou zijn om naar aanlei ding van de verkiezingen van deze week er van uit te gaan. dat het ook wel goed zit met de Bondsdagverkie zingen. De christen-democraten won nen in Baden-Württemberg, door vol ledig op de confrontatie-toer te gaan. De tegenstelling „socialisme—vrij heid" werd breed uitgemeten, niet alleen tegenover de SPD. Ook' de FDP die sinds 1969 met de SPD sa menwerkt, werd verantwoordelijk ge acht voor de door de CDU geconsta teerde „opmars naar het socialisme". „Confrontatie" Een nadelig gevolg van de overwin ning van zondag kan voor de CDU zijn, dat Franz Josef Strauss, voorzit ter van de CSU (Beierse zusterpartij van de CDU), deze zege gaat gebrui ken om aan te tonen dat alleen de door hem al vele jaren voorgestane „totale confrontatie" tegenover de coalitie van SPD en FDP in Bonn de CDU in oktober alleen aan de macht kan brengen. Het zou jammer zijn, als Strauss in deze opzet zou slagen. In de eerste plaats, omdat de CDU zich de laatste maanden ondanks het felle verzet van Strauss meer en meer als een loyale oppositiepartij is gaan gedragen. Maar ook, omdat een dergelijke confrontatie, waaraan de Westduitsers minder dan ooit be hoefte hebben, voor de CDU wel eens een averechtse werking kan hebben. Dit laatste kan temeer het geval zijn als de SPD van kanselier Helmut Schmidt en partijvoorzitter Willy Brandt, die door ernstige tegenstel lingen tussen haar linker- en rech tervleugels wordt verscheurd, naar buiten weer als een eenheid gaat optreden. De door links fel gevoerde ideologische strijd heeft georgani seerd verzet bij rechts opgeroepen. En het ziet er naar uit dat evenals in 1972 geprobeerd zal worden, de linkse dogmatici onder de Jusos (Jonge socialisten) ervan te overtui gen dat zij hun marxistische stok paardjes beter tot na de verkiezingen van oktober op stal kunnen zetten. De Jusos, van wie bekend is dat zij zelfs de jonge kiezers eerder afschrik ken dan aantrekken, moeten eieren voor hun geld kiezen. Vervreemding De SPD ziet zich ook tot het nemen van stappen tegen de Jusos gedwon gen om te voorkomen, dat zij de libe rale FDP langzaam maar zeker van zich vervreemdt. De liberalen onder leiding van vice-kanselier en minister van buitenlandse zaken Hans- Dietrich Genscher zullen voorlopig de samenwerking met de SPD voort zetten. Zij hebben echter heel goed begrepen, dat hun partij niet langer dienst kan doen als vergaarbak voor kiezers, die het bij de SPD niet meer zien zitten. Die les hebben zij in Ba den Württemberg geleerd. Door zich vast te leggen op samenwerking met de SPD heeft de FDP in die deelstaat onnodig een betrekkelijk groot ver lies geleden, terwijl zij flinke winst had kunnen boeken, als zij de handen vrij had gehouden. De samenwerking in Bonn zal wor den voortgezet. Tijdens de verkie zingscampagne zal de FDP zich ech ter als onafhankelijke party opstellen om de kiezers te laten zien, waar de liberalen werkelijk staan in vergelij king met de socialisten en de chris ten-democraten. De FDP zal er naar streven zich in een positie te manoeu vreren, waarin zij opnieuw een alter natief is voor teleurgestelde sociaal democraten (en eventueel christen democraten). Dat kan alleen maar. als zij niet van tevoren vastlegt met welke party zij na de verkiezingen zal samenwerken. MADRID (DPA, AFP, Reuter) - Leiders van de Spaanse oppositie hebben gisteren de moord op de in dustrieel Angel Berazadi, eenstem mig veroordeeld. Het lijk van Berazadi, die door de Baskische afscheidingsbeweging ETO ontvoerd werd. werd van de week aan de kant van de weg gevon den met een kogelwond in het hoofd Berazadi. die getrouwd was en zes kinderen had. was eigenaar van een naaimachlnefabriek. Volgens de leiders van het PSOE, de Socialistische Arbeiderspartij van Spanje. en het christen democratisch „Democratisch Links" zijn dit soort acties niet bevorderlijk voor de opbouw van de democratie in Spanje. De voorzitter van de De mocratische Volksfederatie, Gil Ro bes, noemde de moord een „schande lijke en niet te verontschuldigen daad." stellen. (Al voor de Culturele Revolu tie had hij zich van de stuen van het Volksbevrijdingsleger en van gene raal Lin Piao weten te verzekeren. De pragmatici en de managers wer den nu aan de kant gezet en de revolutionairen namen het heft daadwerkelijk in handen. Maar Lin Piao ging te ver, zo oordelen ver schillende China-kenners. Hij zou van plan geweest zijn, aan het hoofd van een ultra-linkse groep, de ont wikkeling in China te versnellen en de overgangsfase van het socialisme naar het communisme te willen be korten. En dit ging de meer gematig de groep weer te ver. Hoe het ook zij, Lin Piao stortte neer met een vlieg tuig op weg naar de Sowjet-Unie. waarna zijn ontluistering begon. Gematigden terug Inmiddels had premier Tsjoe En-lai. die alle stormen had overleefd Teng Hsiao-ping weer naar voren gehaald. Ook vele andere in de Culturele Re volutie verguisde personen werden geleidelijk aan weer in ere hersteld, zodat de pragmatische vleugel al weer op redelijke sterkte was. Zeer tot ongenoegen van de radikale groep in Sjanghai en van Mao's echtgenote Tsjiang-tsjing. In april van het vorige jaar ver scheen dan ook in het Volksdagblad een scherpe aanval op „de nieuwe bourgeoisie in de partij en de staat". De strijd aan de top kwam echter het duidelijkst naar voren toen na de dood van Tsjoe. niet Teng. derde in de hiërarchie, maar de vrijwel onbe kende Hoea Koeo-feng tot voorlopig premier van China werd benoemd. Teng behield nog wel zijn functies (vice-voorzitter van de partij, eerste vice-premier en stafchef van het le ger) en gaf zich niet zo maar gewon nen. Daaruit kan blijken dat hij niet alleen stond, maar een machtsgroep achter zich had en misschien nog wel heeft Maar toen de afgelopen maan dag vele tienduizenden het Tien An Men-plein opgingen om voor hem te demonstreren achtte het Centrale Comité van de communistische par tij de tijd gekomen om hem van al zijn functies te ontdoen. Het lijkt erop dat de radicalen in Peking nu het getij mee hebben en dat alleen een man van het formaat van de overleden Tsjoe En-lai in staat was hen te weerstaan. De vraag is nu hoe lang het duurt voordat blijkt dat Tsjoe achteraf toch ook een „sinister reptiel" was en allerlei China-kenners hun juichende ge schriften voor de zoveelste maal moeten heizien. ^J-RDAG 10 APRIL 1976 BUITENLAND tr Johan ten Hove <*c Afij. Chinese volk koestert de spontane wens om kapitalist te worden," aldus een uitspraak van j-voorzitter Mao Tse-toeng. Vandaar dat sociale en economische hervormingen niet genoeg Ook het denken van de Chinezen moet steeds worden aangepast. Het Chinese volk moet steeds uw de revolutionaire geest bijgebracht worden, want laat je ze metsrust dan glijden ze irroepelijk af naar „revisionisme". Ze worden dan kapitalisten die op eigen belang uit zijn en meer „het volk dienen." Ook Chinezen zijn zeer menselijk. L AVIV (AP. UPI, Reuter) De llische politie heeft onlangs een pische terreurgroep opgerold, pege een aanvankelijk publika- ibod werd dit pas gisteren be- Igemaakt. >ep had op 15 maart, de voor- I van het Joodse Poeriemfeest ilem een krachtige bom tot Woffing willen brengen. De in een p verborgen bom kon door veilig- Magenten een uur voor het IBtip van explosie onschadelijk Wen gemaakt. In verband met I beraamde aanslag werden 16 [bieren aangehouden, die leden iden zijn van de Palestijnse guer- prganisatie Al Fatah. (UPI). Een Westduitse ^tbank voor arbeidszaken heeft liald dat niet-rokers het recht pen niet te hoeven werken in fcten waarin gerookt wordt. Jrechtbank in Augsburg reageer- n)sitief op een verzoek van een tenaar van het plaatselijke zie- fonds voor een eigen kamer. In [vonnis werd de opvatting van de ptenaar onderschreven, dat hij "'echt had te worden beschermd II bet roken van anderen, als hij f wenste. Zo zijn er na de communistische machtsovername in 1949 tal van campagnes geweest met het doel het rvolutionaire elan te herstellen en om zoals Mao het noemt tot een „perma nente revolutie te komen." Met niet al te veel of slechts tijdelijke resulta ten blijkbaar, want steeds opnieuw moest er een campagne gelanceerd worden. Vaak gingen en gaan de campagnes gepaard met heftige kri tiek op belangrijke leiders die dan als „verraders van de Chinese revolutie" of als „kapitalistische reptielen" aan de kaak werden gesteld. Daardoor worden de meeste campagnes geken merkt door een harde machtsstrijd aan de top. Golfbeweging Zo vertoont de korte historie van de Chinese Volksrepubliek een merkwaardige golfbeweging. Perdio den waarin de nadruk lag op snelle economische en technologische ont wikkelingen (geleid door de zoge naamde pragmatici, deskundigen en managers) werden afgewisseld door perioden waarin de politiek, de ideo logische zuiverheid en de revolutie (geleid door de zogenaamde radica len of linksen) op de voorgrond sponden. In dit licht bezien is er aan de huidige campagne, waaraan nu Teng Hsiao- ping ten offer is gevallen, niets nieuws. Nieuw is misschien alleen dat het deze keer zo snel ging (Tengs grote be schermheer. oud-premier Tsjoe En-lai is pas enkele maanden overleden) en dat Teng de twijfelachtige ter te beurt valt dat dit de tweede keer is dat hij de politieke vergetelheid wordt inge stuurd. Of de 72-jarige Teng ooit nog eens terugkomt valt zeer te betwijfe len. Hoewel, afgezien van partijvoorzit ter Mao Tse-toeng. weet waarschijnlijk geen enkele Chinese leider waar hij precies aan toe is. Russisch model Het eerste Chinese ontwikkelings plan (1953-1957) was duidelijk geënt op het Russische model, met een sterke nadruk op een centraal gelei de ontwikkeling van de zware indus trie. De landbouw stond op de twee de plaats. Een korte onderbreking was de campagne „Laat honderd bloemen bloeien" van 1956 waarin er felle krftiek werd geuit op de bureau craten. Deze beweging werd echter snel de kop ingedrukt en de voor naamste critici werden naar het plat teland gestuurd voor een ideolo gische heropvoeding. Maar Mao Tse-toeng zat niet stil en bekritiseerde in 1963 al de nieuwe economische politiek, die hij een ver sterking van rechts en een verloo chening van de revolutie noemde. Hij riep op tot minder steun aan particuliere boeren en vroeg meer aandacht voor collectieve groepen die zonder materiële prikkels werkten. „Vergeet de klassestrijd nooit en te nimmer", zo waarschuw de hij. Het tweede vijf-jarenplan, waarin de tendens van het eerste zou worden voortgezet, werd afgebroken door de Grote Sprong Voorwaarts, waarin gepoogd werd via een massale mobi lisatie van arbeidskrachten de eco nomische ontwikkeling te versnel len. In deze periode stond de „ideolo gie en de revolutie voorop" en verlo ren de „managers en de deskundi gen, die „winst" hoog in hun vaande Chinese soldaten schermen in Peking het Monument van de Volkshelden af op het Plein van de Hemelse Vrede. Dit plein was begin deze week het toneel van een grote demonstratie, die hét ontslag van vice-premier Teng Hsiao-pcng inluidde. voerden" aan invloed. Immateriële, in plaats van materiële prikkels ter stimulering van de arbeid en de pro ductie kregen de nadruk. Mede door natuurrampen en het vertrek van de experts uit de Sowjet-Unie, dreigde de Grote Sprong uit te lopen op een economische catastrofe, en ver dween Mao Tse-toeng. die de Sprong zelf geëntameerd had wat meer naar de achtergrond. Het woord was weer aand e managers en de pragmatici, deze keer onder leiding van de toen malige president Lioe Tsjiau-tsji en Teng Hsiao-ping, die toen vice- premier en secretaris-generaal van de communistische partij was. Burgerlijk De Nieuwe Economische Politiek werd ingeluid. (1961). Technocraten en „deskundigen" kregen het beheer over de bedrijven in plaats van de plaatselijke partij-comités. In plaats van politieke en ideologische prik kels kwamen er financiële om de arbeiders en boeren te bewegen tot harder werken. De boeren kregen weer eigen stukjes grond, waar ze per hectare een groter productie be haalden dan op de collectieve lande rijen. Winst was weer belangrijk. Culturele revolutie Voor de ontwikkeling lag de nadruk op „expert-zijn" en niet op „rood- zijn". Kortom. China gleed van de revolutionaire weg af naar een „bur gerlijk-kapitalistisch systeem". Uit deze tijd stamt Tengs bekende uit spraak dat het hem weinig kan sche len of een kat wit of zwart is, als hij maar muizen vangt. De economische situatie herstelde zich geleidelijk en in 1966 lag het productie-peil weer rond dat van 1959. Kort daarop, in 1963, ontbrandde de tot nu toe felste en spectaculairste hervormingscampagne, de Grote Proletarische Culturele Revolutie, waar Mao Tse-toeng persoonlijk een grote rol in speelde en waarin massa le zuiveringsactie saan de orde van de dag waren. Miljoenen rode gardis ten, vooral middelbare scholieren en studenten, beheersten het straat beeld van de Chinese steden en tal van leraren, professoren, regerings- en partijmensen worden gedwonin- gen tot openbare schuldbekentenis sen over het bewandelen va de „bourgeois-kapitalistische" weg. Ook Teng, dan klassevijand num mer twee geheten, ontkwam niet aan de zelfkritiek en werd ontheven van zijn funcites. Toen de Culturele Re volutie een chaotisch karakter kreeg en de productie dreigde te ontwrich ten liet Mao het leger orde op zaken -*rOET (AP, UPI, Reuter) Een nieuwe golf van geweld reigd de wapenstilstand in Libanon. Het hevigste is het eld bij de schermutselingen tussen elkaar bestrijdende Pales- 1 ie guerillagroepen. tjfri >-Mu. -Lr,-.. rSWteSMit Mt- I ui

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7