Plankje speurt leerprobleem kleuter op v Herstel economie heeft niet het verwachte effect „Overgrote meerderheid van Surinamers gaat niet terug" Overval DAF46 Een bewuste keuze Protest tegen arrestatie directeur radio in Chili stuk generaal gewijzigd na overleg met Vredeling 1 1 11 4l| 1 *1 Uitwerking op begroting valt tegen Voorwaarden voor bijzonder onderwijs? Veelbelovend bedrijf wil 57 man ontslaan METZLER- Paaltje moet spanningsveld doorbreken BROERE CEBUTO Bus er eens uit met Broere'Cebuto! Voorstellen tot grondwetswijziging Socioloog: opiniepeilingen interessant, maar geloof ze niet Brief Europese christen-democraten De Nieuwe Man De Nieuwe Mode oxford RITA Aanvankelijk veel verbazing over methode Amerikaanse psycholoog ZATERDAG 3 APRIL 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 3 Van onze sociaal-economische redactie DEN HAAG Het herstel van de economische conjunctuur verloopt volgens de verwachtingen. De gunstige uitwerking hier van op de rijksbegroting valt echter tegen. Dit zegt één van de deskundigen van het Centraal Planbureau, drs De Rid der, naar aanleiding van een uitlating van minister Duisenberg van finan cien. In antwoord op vragen uit de Kamer stelde de minister dat het Van onze parlementsredactie DEN HAAG De minister van on derwijs kan in de toekomst de be voegdheid krijgen om subsidievoor waarden aan het bijzonder onder- vijs te stellen, zonder daarover voor af het parlement te raadplegen. Deze mogelijkheid is neergelegd in het nieuwe grondwetsartikel over de vrijheid van onderwijs, dat gisteren bij de Tweede Kamer is ingediend. Volgens de huidige grondwet kan de minister uitsluitend via een wets ontwerp dat door de beide Ka mers moet worden aangenomen eisen stellen aan het bijzonder on derwijs. Mocht echter het nieuwe grondwetsartikel worden aangeno men, dan kan in een bepaalde wet worden opgenomen, dat de minister zelf nog eisen kan stellen aan het onderwijs. Hij hoeft daarover niet vooraf de mening van de Tweede Kamer te vragen. Het parlement heeft dan alleen nog maar de moge lijkheid om achteraf de ministers ter verantwoording te roepen en door middel van moties blijk te geven het niet eens te zijn met de genomen maatregel. De minister hoeft zich echter van dergelijke moties niets aan te trekken. Het CHU-Tweede Kamerlid Van Leijenhorst heeft zich in het verle den nogal eens opgewonden over de ze wijziging van de grondwet. „Ik ben een beetje benauwd voor de gro tere bevoegdheden, die de minister krijgt. Als hij nu via ministeriële beschikkingen en dergelijke voor een groot deel kan regeren, dan ben ik bang dat er weinig meer van echte wetgeving terecht zal komen, vooral gezien het zeer actieve beleid dat deze minister (Van Kemenade) voert." Van onze correspondent HELMOND De directie van het Helmondse bedrijf Gim wil 57 van de ongeveer 200 werknemers ontslaan. In het jaarverslag over 1974 was nog gesproken over verdere expansie, in het vierde kwartaal 1975 werd nog een diepteinvestering gepland van 1,1 miljoen en in februari van dit jaar werd nog personeel gevraagd. De vakbonden zijn hierdoor zeer argwanend en zij zullen aan het ont slagplan niet meewerken, aldus dis trictsbestuurder Van Deijk van de Industriebond CNV. De onderne mingsraad heeft haar activiteiten in deze kwestie opgeschort. Besprekingen tussen directie, bon den en de Helmondse burgemeester Geukers zijn volledig vastgelopen. De vakbonden hebben een bedrijfs- onderzoek geëist, desnoods een „bliksemonderzoek" maar dat is door de directie geweigerd. Naar de mening van de heer Van Deijk zou den de moeilijkheden wel eens kun nen liggen in het door de een misre kening verliezen van 2,5 miljoen op een Russische order en een order uit de automobielindustrie. Voor de kunst Wilt u contact met onze afdeling kunst of die redactie een tijdschrift sturen, dan komt na de volgende adressering alles rap bij hen op het bureau. Trouw Redactie Kunst Postbus 859 Amsterdam. herstel van de conjunctuur zich tra ger voltrekt dan destijds is voorzien. Op het Centraal Planbureau wordt thans hard gewerkt aan het „centraal economisch plan", het gebruikelijke voorjaarsrapport van het planbureau over het verloop van de economie. Het economisch herstel blijkt te ver lopen in omvang en tempo zoals vo rig jaar september werd voorspeld door het planbureau. Op enkele pun ten verloopt het herstel zelfs beter. Minister Duisenberg kampt echter op zijn begroting met veel meer werkloosheidsuitkeringen dan was verwacht, en lagere opbrengsten van de vennootschapsbelasting. Deze te genvallers worden volgens drs. De Ridder niet goed gemaakt door de gunstige invloed van de herstellende conjunctuur. Het planbureau acht het haalbaar, dat de loonkosten per werknemer dit jaar met niet meer dan negen procent zullen stijgen. Negen procent is het geen de regering in december in de Tweede Kamer als hoogst toelaatba re cijfer heeft genoemd. Het planbu reau gaat er in zijn nieuwe becijferin gen wel vanuit dat op 1 juli in de lonen niets meer verandert. Of dat zo zal zijn is echter de vraag, omdat dan geen enkele prijscompensatie gege ven zou moeten worden ten koste van de loonkostenstijging. (Een compen satie in de netto-lonen via belasting- of premieverlaging zou het cijfer van negen procent onaangetast laten). Geen paniek Ook een prijsstijging van hoogstens acht procent, zoals in september was voorspeld, blijft het planbureau haal baar vinden. Het tegenvallende prijs- cijfer over februari heeft niet bete kend dat de schema's van het plan bureau voor de prijsvoorspellingen zijn achterhaald. Het januari-cijfer was een meevaller. Op het planbu reau ziet men dan ook nog geen reden voor paniek wat betreft de prij sontwikkeling. De produktiestijging in de bedrijven kan bij een beperking van de loon kostenstijging tot negen procent wel eens nog een half procent gunstiger uitvallen dan het septembercijfer van vier procent. (ADVERTENTIE) bril: ieders oogmerk! Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Voor het eerst ih Nederland zijn deze week parag nosten ingeschakeld ten behoe ve van een grotere verkeersvei ligheid. Op verzoek van Veilig Verkeer Nederland hebben de paragnosten Croiset en Tholen een onderzoek ingesteld op twee Zuidhollandse kruispunten, die weliswaar overzichtelijk zijn, maar waar toch veel ongelukken gebeuren. Een woordvoerder van Veilig Verkeer B. J. Wou denberg zei „Wij hebben de pro cessen verbaal van die ongeluk ken onderzocht en lazen: aan dacht niet bij de weg gehad, macht over het stuur verloren, onvoldoende opgelet. Ligt dat aan de vorming van de weg of zijn er andere dingen in het spel"? Op een kruising te bodegraven voelde de heer Tholen „een emotionele angst", op een kruis punt te Woubrugge voelden bei de paragnosten „sterke span ningsvelden". Zij bemerkten storingszones, aldus de zegsman van Veilig Verkeer. Croiset ver zocht burgemeester D. Brouwer De Koning van Woubrugge na bij de kruising een paaltje neer te zetten, dat de storingen zou doorbreken. In het bijzijn van de burgemeester is dat paaltje gisteren op de aangewezen plek geplaatst. ADVERTENTIE Waarheen? Hoe lang? Hoe goed verzorgd? En hoe voordélig uiteindelijk? Broere-Cebuto geeft u het 100%'bevredigende totaal-antwoord. Kleine greep uit véél ideeën: 3/4 dgn Ardennen of Eifel 114,- 5 dgn Parijs of Londen 258,-/340,- 6 dgn Duitsland (5 bestemmingen) 260,- 10 dgn Oostenrijk (6 bestemmingen) 475,- 12 dgn Gardameer of Joegoslavië 605,- 11 dgn Zuid-Noorwegen 930,. Rondreizen Europa van 13 tot 20 dgn 860,-tot 2375,- Orxs kostelijke gratis reizenboek ligt voor u klaar, o.a. bij: Van onze parlementsredactie DEN HAAG Minister De Gaay Fortman (binnenlandse zaken) heeft gisteren een aantal wijzigingsvoor stellen van de grondwet ingediend. Het zijn de eerste voorstellen uit een reeks van 34, die in de komende tijd aan de Kamerzullen worden toeges tuurd. Deze voorstellen hebbenbe trekking op de vrijheidsrechten, de sociale grondrechten en het onder wijsartikel (waarover elders in deze krant). Het wetsontwerp over de vrij heidsrechten houdt onder andere de volgende punten in: naast de vrijheid van godsdienst, levensovertuiging, ras en geslaht is nu ook de vrijheid van politieke overtuiging opgenomen. Het kiesrecht wordt nu als één van de grondrechten in de grondwet op genomen. Het artikel over de vrijheid van drukpers is uitgebreid met enkele daaraan te verbinden regels. Zo wordt aan de wetgever de opdracht gegeven regels te stellen omtrent ra dio een tlevisie, maar wordt verbo den vooraf toezicht uit te oefenen op programma's. Naast de vrijheid van vergadering s nu ook de vrijheid van betoging De speedboot die leeg werd teruggevonden in de Mer- curiushaven in het westelijk ha vengebied te Amsterdam. Vervolg van pagina 1 Op de brug tegenover het girokan toor stond de gewaarschuwde politie te overleggen hoe zij de auto waarin twee overvallers waren gearriveerd, konden klemrijden. Maar de drie mannen sprongen allen in de speed boot waarmee ze (na een eerst nog vergeefse start) wisten te ontkomen. De politie achtervolgde het bootje aanvankelijk over de weg, maar moest die poging in het drukke ver keer opgeven. Gedurende de overal hebben de daders tientallen schoten gelost. Een woordvoerder van het girokan toor vertelde dat het tijdstip van de overval bijzonder goed was gekozen. Precies voor het weekend, en dan nog aan het begin van de maand, het kon niet beter," zo zei hij. opgenomen, omdat de regering vindt dat betogingen zo belangrijk zijn voor bepaalde groepen in onze sa menleving, dat opneming in de grondwet gerechtvaardigd is. Naast het briefgeheim is nu ook het telefoon en telegraafgeheim op genomen. De Europese christen-democraten vinden, aldus de gisteren in Den Haag bekend gemaakte brief, dat de gevangehouding van Velasco, die on der uitermate pijnlijke omstandighe den plaatsvindt, een schending is van de fundamentele rechten van de mens. Zij waarschuwen Pinochet, dat hij door deze arrestatie zijn bewind nog verder in het isolement dringt. De brief is opgesteld in een bijeen komst van de fractievoorzitter van de Europese christen-democraten, de Belg Bertrand en vertegenwoordi gers van KVP, AR en CHU. Het is de eerste keer dat de christendemocra tische fractie in het Europese parle ment protesteert tegen gebeurtenis sen in Chili. De Europese unie van christendemocraten heeft zich eerder wel met Chili beziggehouden. Over een eerdere verklaring van de unie ontstond indertijd enig rumoer we gens de daarin opgenomen kritiek op het beleid van de vermoorde presi dent Allende. ADVERTENTIEI 12 maanden garantie, ongeacht gereden kilometers waarschuwingsüchten: remvloeistol, handrem en choke 5 lakbehanddmgen veillgheids-sluuhnrichtihg kooiconstructie gescheiden remcircut, - radiaal banden roesivnjstalen bumpers duplex trommelremmen DAF-V0LV0 Personenauto Nederland B.V., Stationsweg 2. Beesd. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Nederland dient er rekening mee te houden dat de overgrote meerderheid van de thans in ons land verblijvende Surinamers hier zal blijven. Dat is één van de belangrijkste conclusies, die de socioloog Frank Bovenkerk trekt uit zijn onderzoek over de migratie van Surinamers naar Nederland en omgekeerd. Op het verslag van deze naspeuringen is hij gistermiddag aan de Universiteit van Amsterdam gepromoveerd tot doctor in de sociale wetenschappen. DEN HAAG De christen-democratische fractie in het parlement heeft per brief bij de Chileense juntaleider Pinochet met klem geprotesteerd tegen de arrestatie van de Chileen Belisario Velasco. Velasco die tot de christendemocratische partij in Chili behoort, is directeur van de Chileense radio omroep „President Balmaceda". Bijna alle Surinamers hier in Neder land geven bij opiniepeilingen hoog op van hun voornemen om terug te gaan, maar Bovenkerk constateert bij diepergaand onderzoek een groot verschil tussen wat de Surinamers zeggen (waarin zij overigens nog best geheel te goeder trouw kunnen zijn) en wat ze werkelijk denken. Het probleem van het verblijf hier is voor veel Surinamers zo problema tisch, dat het tot de gevoeligste, hun privacy en persoonlijkheid rakende zaken hoort en om daar iets over aan de weet te komen, moet je niet al te veel op beproefde enquête-methoden vertrouwen. „Die opiniepeilingen zijn wel interes sant, als je ze maar niet serieus neemt", zegt Bovenkerk „Ze meten wel degelijk iets alleen niet de bereidheid om terug te keren. Zij meten de ideologie; datgene wat Su rinamers in Nederland vinden wat je eigenlijk moet doen". Ongeveer de helft zegt te willen terug gaan, maar niet meer dan drie pro cent doet het ook werkelijk, zo is Bovenkerk gebleken bij zijn onder zoek in Nederland en Suriname. Dat onderzoek werd weliswaar uitge voerd in de jaren 1972-1973 (dus ruim voor Suriname's onafhankelijkheid), maar er zijn geen aanwijzingen dat door de onafhankelijkheid méér mensen zullen teruggaan. Hoogstens zullen er als het in Suriname rustig blijft nog wat mensen terugkeren, die vlak voor de onafhankelijkheid hier min-of-meer in paniek heen kwa men. Voor de grote meerderheid zal echter wel de regel opgaan, dat juist die grote toevloed van Surinamers naar ons land een reden te meer is om hier maar te blijven. Een veeg teken vindt Bovenkerk het bovendien, dat het percentage van degenen die zeggen te willen terug gaan, steeds stijgt, terwijl het percen tage werkelijke terugkeerders steeds meer daalt. Dat geeft een merkwaar dige spanning. Persoonlijke motieven Bovenkerk vond bij zijn onderzoe kingen in 1972-1973 als reden voor Verwarmingsmonteur erg gewild beroep Vraag de Surinamers in Neder land of zij ooit nog naar Surina me zullen teruggaan en je krijgt in de meeste gevallen als antwoord een volmondig: „ja maar eerst hier een goed vak leren". In Amsterdam is men begon nen met een trainingscentrum waar Surinamers ook die met het plan om terug te keren zich kunnen laten scholen. Een heel gewild beroep bij de Surinamers met terug- keerplannen is: verwarmings monteur. een werkelijke terugkeer nogal eens persoonlijke motieven, bij voorbeeld verlangen naar hereniging met de familie. Maar omdat er nu heel grote kans is dat de familie inmiddels even- ns hier woont (want de migratie van Surinamers naar Nederland is een typische „ketting-migratie"; het ene familielid trekt het andere aan) zal dat argument nu en in de komende jaren nog minder opgaan. Het belangrijkste argument voor Bo venkerks conclusie is evenwel de si tuatie op de Surinaamse ar beidsmarkt. Voor de goed- geschoolden (de afgestudeerden aan Nederlandse instellingen van we tenschappelijk en hoger beroepson derwijs) is er wel redelijk betaald werk in Suriname, maar gek genoeg: slechts weinig afgestudeerden vin den de weg terug. Nee de meerderheid (twee-derde) van de Surinamers die teruggaan, zo vond Bovenkerk, wordt juist ge vormd door de omgeschoolden, de niet in Nederland geslaagden. Dat stempel van „niet geslaagd zijn" dat de dan in het eigen land teruggekeer de Surinamers moeten meedragen, zou wel eens een extra rem op de terugkeer kunnen betekenen, want zulk soort zaken liggen in Suriname (met zijn dorpsmentaliteit, waarin ie dereen iedereen kent) extra gevoelig. Opmerkelijk tenslotte is Bovenkerks bevinding, dat er eigenlijk geen. of heel weinig. Surinamers terugkeren met een hier verworven training en kapitaaltje, waarmee zij in eigen land een bedrijfje kunnen beginnen. Dit type retour-migratie komt nogal eens voor bij gastarbeiders in ons land uit de Middellandse Zeegebieden en ook andere landen in het Caribisch ge bied zagen heel wat van hun eigen mensen als zakenlieden-in-spe terug keren. Maar op dit punt is Suriname eveneens een uitzondering in het Ca ribisch gebied. Ons commentaar staat op pag. 5 ADVERTENTIE Gaat graag sportief gekleed, maar wil toch ook stijl en dis tinctie. Voor hem maakt Ben dien/Smits dit karakteristieke kostuum. In fijne tweeds, voor het sportieve element. En met de komfortabele pasvorm, waar aan de nieuwe man zijn nieuwe mode herkent Inl.: Bendien/Smits, Almelo pb64, tel. 05490 12345. Loger-voorlichtingsdienst: geen conflict Van onze Haagse redactie DEN HAAG De legervoorlichtingsdienst heeft gisteren ont kend dat er een conflict is gerezen tussen minister Vredeling en de bevelhebber van de landmacht generaal J. E. van der Slikke over een bijdrage van de generaal in de Legerkoerier. Van der Slikke blijkt ai enige tijd groeiende zorgen te hebben over be paalde ontwikkelingen in de landmacht. Die zorgen betreffen met' name de democratisering en het ui terlijk van de dienstplichtigen. Van der Slikke constateert dat hierdoor in andere NAVO-landen de geloof waardigheid en de betrouwbaarheid van de Nederlandse landmacht in twijfel wordt getrokken. De bevel hebber had over deze problematiek een stuk geschreven voor het april nummer van het landmachtblad „De Legerkoerier." In een laat stadium ontstond over dit stuk overleg tussen de generaal en minister Vredeling. Hoe dit overleg tot stand kwam (het is niet gebruike lijk dat de minister de stukken vante- voren leest) kon de legervoorlich tingsdienst niet meedelen. Het resul taat van dit overleg was in ieder geval dat er in het stuk enige wijzi gingen aangebracht werden. Het was toen al te laat om het verhaal nog in het aprilnummer mee te nemen. De publikatie is daarom uitgesteld tot het meinummer en ondertussen wei gert de dienst mededelingen over de inhoud van het stuk te doen. De legervoorlichtingsdienst zei dat de minister en de bevelhebber het volkomen eens zijn over deze affaire. „De minister heeft er geen moeite mee als generaal Van der Slikke zijn zorgen in een stuk voor de Legerkoe rier kenbaar maakt. De vrijheid van meningsuiting voor de bevelhebber is volledig aanwezig. Anderzijds heeft de minister een politieke verantwoor delijkheid die hem ertoe bracht met de generaal te overleggen over de vraag hoe het stuk het best te bren gen zou zijn. Dat leidde tot enige wijzigingen." Het WD-Kamerlid A. Ploeg wil van minister Vredeling weten, waarom deze aan de bevelhebber een schrijf verbod heeft opgelegd en de publika tie van een artikel over de geloof waardigheid van de krijgsmacht heeft verboden. Het Kamerlid vraagt de minister in het bijzonder uiteen te zetten, waar om hij wel de bevelhebber kapittelt en niet ingrijpt in „vaak lasterlijke taal" in het WDM-orgaan „Twin tig". Het Kamerlid vraagt de grens aan te geven van de vrijheid van meningsuiting waar het betreft het ventileren van eigen inzichten door militairen over het bedrijf waarin zij werken. „Vindt u het niet mooi? Ik heb padvinderij-insignes op mijn nieuwe jurk genaaid". Van onze redacteur wetenschappen UTRECHT „Toen wij het hoorden, dachten we; dit is krankzinnig. Dit kan niet." Maar dr P. Span, lector psychologie in Utrecht, is over zijn verbazing heengekomen. Hij was gisteren mede-promotor van de Amerikaan Herman Gross, wiens inlegplankje tamelijk feilloos vaststelt, welke vijfjarige kleuters op school in moeilijkheden dreigen te komen. Als schoolpsycholoog in Wil- lingboro, New Jersey, is de 58-jarige Gross verantwoor delijk voor plaatsingsadvie zen voor kinderen die daar de basisschool instromen. Er zit ten nogal wat probleemgeval len uit achterbuurten bij; Wil- lingboro ligt op de westelijke grens van het stedelijk gebied van Philadelphia. Er zijn kinderen met wat je een sociaal-culturele handi cap zou kunnen noemen. Die probeert men met gerichte hulp bij te spijkeren. Er zijn er ook, zoals overal, die leer moeilijkheden zullen krijgen omdat hun intelligentie wat achter ligt bij die van hun leeftijdgenootjes. Die worden verwezen naar speciale klassen, die overigens onder deel van de gewone school vormen. Het is belangrijk, zegt Gross, om zo'n probleem snel in de gaten te krijgen. Zet je die kinderen in een gewone klas, dan vallen ze in een patroon van verwachtingen waaraan ze niet kunnen voldoen. En daarmee zadel je ze ook nog met emotionele problemen op. Snelle methode Eigenlijk zou je dus alle kin deren van tevoren willen tes ten, maar daar is geen begin nen aan. Dat kost zoveel tijd dat het niet te verwezenlijken is. Daarom ging Gross naden ken over een snelle methode om probleemgevallen op te sporen. Hij greep terug naar het inlegplankje, het „vormbord". kort na 1800 in Frankrijk bedacht maar sinds het begin van deze eeuw door de psychologen wat ver geten. Een plankje met in een aantal vormen uitgezaagde gaten en losse stukjes, die elk in zo'n gat passen (en in geen van de andere gaten). Vijfjaarige kleuters blijken het bijna zonder uitzondering een kostelijk spelletje te vin den. om uit te zoeken welke stukjes in welke gaten pas sen. wanneer dat ze een keer is voorgedaan. Wat Herman Gross interesseerde, was of de tijd die ze daarvoor nodig hadden, een duidelijk ver band zou houden met hun in telligentie zoals die in de be proefde Stanford-Binettest was vastgesteld. Dat verband nu. bleek in een proefgroep van honderd vijf jarigen zeer rechtlijnig en ver rassend betrouwbaar te zijn. Het was die betrouwbaarheid die dr Span tot zijn aanvan kelijke ongeloof bracht. Het vormbord is om zo te zien een simpel instrument, zegt hij. „Maar psychologisch zit er zo veel achter dat we er nog lang niet alles van weten." Wat we sinds het onderzoek van dr Gross wel weten, is dat het in deze speciale situatie een voortreffelijk sorteermid- del is. En nadrukkelijk niet meer dan dat: de opgespoor de probleemkinderen moeten met de gebruikelijke metho den verder worden onder zocht om te kijken hoe ze het best geholpen kunnen worden. Mede-promotor prof. dr J. F. W. Kok (psychologie, pedago giek en didactiek van het ge handicapte kind) ziet voor het vormbord van dr Gross ook in Nederland belangrijke moge lijkheden. „Wij zitten met hetzelfde probleem als die Amerikanen. We krijgen zo vaak ouders op het spreekuur met kinderen van acht, negen jaar, die alsmaar in het onder wijs- zijn blijven hangen." Met het inlegplankje van dr. Herman Gross kan in een kwartiertje bekeken worden of een vijfjarige kleuter het risico loopt, op de basisschool leermoeilijkheden te krijgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 3