Opnamen Sil de strandjutter begonnen in de barre koude dichtbij Comientaar walvisvaarders praten bij een pint bier ^Resolutie (2) Meer subsidies voor leerlingen in de bedrijven Werkende jeugd CNV stelt eisen aan Van Dam het weer 'aj feel chauffeurs Overtraden het "tl ijtijdenbesluit Storingen weerrapporten beesten beloeren je overal aan de scharl schaatsers baden bokspringen ministers Tegelveiling VRIJDAG 2IVIAART 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 Resottie (1) De ontwp-uitspraak die het bestuur van de voor de partijraad van 10 april heegewrocht is een curieuze tekst geworde DE omslachtigheid ervan lijkt vo<*l bedoeld te zijn om de onaan- genam'naar blijkbaar onvermijdelijke conckÉ dat er geen weg terug meer is, zo lai mogelijk uit te stellen. Heelrecies geeft de resolutie aan wat er n is in de onderlinge verhoudingen tus- KVP, ARP en CHU. Eenheid vafdtgangspunt, programma en beleid js et in voldoende mate bereikt. Met nfe over het beleid is nog niet van vïoende eenheid gebleken. Het me- d» rgsverschil over de werking van de 'k jrtijgrondslag bestaat nog. De sleutel jlgens welke de kandidatenlijst voor de vc erkiezingen zal worden samengesteld is e! oor de ARP het minimum. illeen het werk dat de programcommis- w' ie-goudzwaard heeft gedaan, krijgt i( en, zij het zuinige, voldoende: het eantwoordt op aanvaardbare wijze aan o: e verwachtingen. let eenheidsstreven van de Neder- in mdse christen-democraten is de afgelo- en jaren lang niet altijd vrij geweest in geforceerd optimisme, onecht en- dhousiasme en misplaatste triomf. Maar at is gelukkig kennelijk voorbij. )e ARP althans gaat weliswaar door iet het CDA, maar laat tegelijkertijd erlijk en onverhuld blijken van de igenzin die zij voelt. >ie tegenzin is zo duidelijk dat eens emeer de vraag zich opdringt waar het igenlijk voor nodig is, dat de ge- ïeenschappelijke CDA-lijst er komt. let AR-bestuur geeft daarop een ntwoord onder punt 6 van de elders deze krant afgedrukte tekst van de waartegen tal van argumen ten en bedenkingen kunnen worden angevoerd, die het echter alle wel zul- in moeten afleggen tegen hetgeen aan et eind wordt opgemerkt over de in het and gewekte verwachtingen met betrek- g tot de totstandkoming van het >A. 'oor wie het christen-democratische 1 en wee de laatste tijd een beetje eeft gevolgd, weet wat hier bedoeld pordt: w a t partijbestuurders ook zeg en of willen, w a t de ervaringen van Ie volksvertegenwoordigers in hun sa- nenwerking met christen-democtaten lit andere partijen ook mogen zijn de ewone partijleden wensen in overgrote neerderheid dat de ene lijst tot stand omt en daarvoor moet alles wijken. )at is kennelijk de taxatie van het ^R-bestuur. Als zij juist is rijst wel de 'raag wat dan nog de betekenis kan zijn 'an de voorwaarden die de resolutie iverigens volkomen terecht aan de itstandkoming van de CDA-lijst stelt. Iet is bijvoorbeeld logisch te verlangen :n dat in het parlement meer dan tot nu oe gekomen wordt tot een eensgezind "rbeleid, maar een partij die het CDA van te voren al zoveel voordeel van de twijfel geeft, lokt daarmee als het ware uit dat er met die eis de hand wordt gelicht. Werkgevers en vakbonden jfan onze soc.-econ. redactie •seJ )EN HAAG Werkgevers en vak- )onden in de metaalindustrie willen an de regering meer subsidies voor eerlingen in de bedrijven. Binnen kort zullen ze minister Boersma (so ciale zaken) uitgewerkte voorstellen roorleggen voor subsidies in oplei- lingskosten en loonkosten voor eugdigen. pit is gisteren meegedeeld na een oulFergadering van de raad van overleg n de metaalindustrie, het overlegor- ;aan van ondernemers en vakbon- len in de grootmetaal. De raad heeft iet gehad over de dreigende groei an de jeugdwerkloosheid, doordat 'oor de schoolverlaters deze zomer nvoldoende banen beschikbaar zul- en zijn in de bedrijven. )e raad vindt het fout dat de rege- ing pas met maatregelen komt als an het eind van de zomer zou blij ken dat er onvoldoende banen en eerlingbanen voor schoolverlaters lijn geschapen.In april vallen in de ïetaalbedrijven de beslissingen inéver het aantal opleidingsplaatsen. P|)e regering moet daarom nu bekend :en welke maatregelen zullen gel- in het nieuwe cursusjaar dat na zomer begint. door Riet Diemer TERSCHELLING Het stuk heet Sil de Strandjutter, maar op maandag 22 maart als we bij paal 8 op het kilometer brede strand van Terschelling aankomen, lijkt het eerder om televisie opnamen van een Russische winter te gaan. Dat is natuurlijk wat overdreven, maar de ijzige snijdende stormwind over de open vlakte, het op witte sneeuw lijkende zand, en vooral de Russisch aandoende kleding van het groepje mensen (lange met schape bont gevoerde jassen en ruige bontmutsen op het hoofd) roept beelden op van Napoleons mislukte tocht. Voor regisseur Bob Löwenstein en voor de kijkers is het te hopen dat hij meer succes heeft dan de Franse Keizer. Iedereen is zo goed mogelijk ver momd en verpakt tegen de zuidoos ter die met windkracht zeven langs het strand blaast, in dit geval op een plaats, juist waar in de zomer veel badgasten neerstrijken. Zo'n erva ring toont eigenlijk nog maar een heel klein beetje van de levens omstandigheden van de Terschellin- gers, die evenals eertijds een man als Sil Droeviger ook nu nog in bar weer mensenlevens uit zee proberen te redden, naast hun jutterskarwei. We blijven die eerste dag maar een klein uur op het strand waar Cor Bruijns bestseller wordt verfilmd door NCRV en Cinecentrum. Met in gang van oktober zal de zevendelige serie op het scherm worden gebracht. Kosten anderhalf miljoen gulden. Een indruk van hoe het stuk wordt is nog niet te krijgen. Een paar minder belangrijke gedeelten uit het boek worden opgenomen, zoals het ge vecht tussen twee jutters, uitgevoerd door Hans Boskamp en Con Meyer. Rake klappen vallen en Meyer rolt achterover tegen een stapel hout. Her en der liggen tonnen, kisten en plan ken te wachten om gejut en op twee wielige karretjes gestapeld te wor den. De paarden wachten geduldig in de wind. Boskamp, die ook nog uit zee moet lopen, bekent later dat het kik- vorspak onder zijn kleren hem veel goed doet en dat is ook het geval met Beerenburg. Bij de slijterij zie ik dat je deze Friese drank ook met cranberriesmaak kunt kopen. De Amerikaanse bes. de cranberrie is een typisch Terschellings produkt. De volgende scène wordt ook ver filmd: kerels lurken aan de kranen van wijnvaten, die zijn komen aan drijven, en worden zichtbaar dronken. Lobke Monique van de Ven rijdt intussen rondjes op een paard. Aan het eind van de dag geeft ze als antwoord op de vraag, waarom de keus op haar gevallen kan zijn, dat ze waarschijn lijk veel van Lobke de aangeno men dochter van Sil, het Zweedse sehipbreukelingetje weg heeft. „Ze is jong, open, en heeft blonde haren." Monique vond het eerst een beetje vreemd dit genre te spelen. Van de NCRV vond ze het een hele stap haar te vragen. „Ik vind het een ontzettend leuk ver haal. dat ik vroeger al had gelezen." Ze vindt het jammer dat zij de schrij ver, de 92-jarige Cor Bruijn, niet eer der heeft leren kennen dan vorige week. „Een man met zoveel humor. Je krijgt er een dimensie bij." Zelf trekt ze de vergelijking met haar rol als Keetje Tippel. „Maar Lobke is heel anders, minder opportunistisch dan Keetje. Lobke is trouwens anders dan de meeste eilandbewoners. Ze komt uit Zweden. Het is een meisje dat stil op de achtergrond blijft en dan ineens naar voren komt. Sil is zo sterk. Hij wint het van de dominee en van zijn zonen, maar Lobke kan hij niet aan. Niemand mag naar de dominee van vader Sil. maar zij zegt: ik ga naar catechisatie, "t Is een dankbare en heel sympathieke rol." Nachtopnamen Er zijn de afgelopen maanden nacht opnamen gemaakt in de vrieskou. Monique blijft er nuchter onder. „Ie dereen weet dat ik het koud heb. -Maar ik ben supersterk. En je moet goede voorbereidingen treffen. Ik heb een noordpoolpak aangeschaft en onder m'n rokken houd ik die broek aan. Verder niet ijdel zijn en stro in je klompen doen. En je men taal voorbereiden." Jan Decleir, een Belgisch acteur, ver vult de rol van Sil. naast Elsje Scher- jon als zijn vrouw Jaakje. De twee zonen Wietse en Jelle zijn Luk de Konink bekend uit Klaaglied om Agnes en Hidde Maas. Regisseur Löwenstein verdedigt de keus van de Vlaams-sprekende Decleir. Hij bena dert de persoon van Sil het meest. „Het gaat om een algemeen mense lijk karakter zonder dat het typisch Hollands is. Wij hebben het boek vertaald als een on-Nederlandse aan gelegenheid. 't Belangrijkste is het dagelijks gevecht tegen de natuur. Daarin is Sil tweeslachtig. Aan de ene kant is hij boer en aan de andere kant jutter." Löwenstein bedoelt Jan Decleir als Sil de strandjutter Monique van de Ven, dik ingepakt op het strand vart Terschelling met on-Hollands. dat de situatie meer vertaald kan worden in een Ierse. Zo ziet hij het tenminste. Decleir is in de bioscoop te zien geweest in de hoofdrol in de Bel gische film De Loteling. Voor televi sie in ons land is indertijd getoond het programma van de Internationa le Nieuwe Scène waarvan hij deel uitmaakt. Uit een gesprek met hem blijkt dat hij zich diepgaand in het karakter van het eiland en zijn bewo ners heeft „geboord". Persoonlijk ge looft hij dat Terschelling voor de Nederlanders even vreemd is als voor Vlaanderen. „Sil is typisch een produkt van dit eiland, dat door het geïsoleerd zijn een gedrag met zich brengt. Van de eilandbewoners heb ik dingen gehoord, die ze echt kén nen, die taat- en hoorbaar bestaan. Ik sprak met oude walvisvaarders van zeventig,- tachtig jaar, in de her berg bij 'n pint. maar meestal zijn die gesprekken nog te kort." Meedoen Bij feestopnamen doen de eilandbe woners mee. Ze zijn er dan zo bij betrokken dat ze het wel zeggen wanneer het anders hoort. „Als zij meedoen, wordt het meestal een feest, met acteurs alleen lukt het niet." Maar Decleir vindt ook dat ze hard tegen iets in kunnen gaan en dat ze een wat vreemde mentaliteit van redeneren hebben. Als voor beeld vertelt hij over de paarden van Terschelling, waarmee gewerkt wordt. Ze zijn gewend vrij rond te lopen en zijn nogal wild. „Je stapt op een paard, maar wordt er met een klap van af gegooid. Je gaat er nog maals op en valt er weer af en nog eens. De regisseur vraagt aan de eigenaar of ze verder kunnen gaan. Het antwoord is: er zijn twee manie ren. Je gaat crop of je valt eraf." Decleir vindt dat te weinig bekend is over het gevecht van deze mensen om het bestaan. Ze zijn arm. moeten jutten cn en passant worden levens gered. Met hun nuchtere houding wachten de Terschellingers ook af hoe hun eiland in de wintermaanden op het scherm komt. Als ik 's avonds het stuk krant onder mijn kleren vandaan haal dat ik ter bescherming tegen de barre kou op het strand onder mijn trui heb ge stopt, valt mijn oog uitgerekend op een foto van zonnende mensen ach ter Scheveningse schotjes. Dat was één dag eerder in een heel ander stukje Nederland. (Dit is het eerste van twee artikelen over de verfilming van Cor Bruijns boek „Sil de strandjutter.") UTRECHT De Werkende Jeugd CNV eist van staatssecretaris Van Dam dat de benedenloongrens voor het verkrijgen van huursubsidie wordt verlaagd tot 918—zodat ook jongeren van 18 jaar en ouder voor huursubsidie in aanmerking komen. Bovendien eisen ze dat het plafond van 39.00,— per jaar voor het ver krijgen van huursubsidie wordt opge trokken tot de grens die voor gezin nen geldt: 5850,-. Dit heeft de Wer kende Jeugd CNV gisteren meege deeld. roi ig< fan een verslaggever 6 iINDHOVEN De Eindhovense ge dij neentepolitie heeft bij een drie uur ee lurende controle op zwaar )01 rachtverkeer vastgesteld dat een mi wart van de chauffeurs het rijtij- iènbesluit heeft overtreden. De lontrole werd uitgevoerd op de Poot :t 'an Metz, een van de autosnelwegen zi^ond Eindhoven. Bij de actie waren rüUertig politiemensen, deskundigen jerfran de rijksverkeersinspectie en in- pecteurs van het korps gevaarlijke toffen betrokken. 2r werden 85 vrachtauto's gecontro- gfeerd. Dertig chauffeurs kregen een iroces-verbaal, van wie 24 omdat zij oi 'et rijtijdenbesluit hadden overtre- ge ten. Vier vrachtauto's vertoonden technische gebreken. Drie konden *r plaatse worden gerepareerd. Eén vrachtauto moest uit het verkeer borden genomen. Ten slotte werden °'liog enkele processen-verbaal opge- naakt wegens overbelading.-. Van onze weerkundige medewerker Na de doorbraak van de westelijke circulatie naar het Noordzeegebied is het weer wisselvallig geworden. De komende dagen moet af en toe op regen of motregen gerekend worden en de middagtemperatuur zal 8 tot 10 graden zijn. Gistermiddag is het in Rotterdam en Eelde al maximaal 10 graden geworden, op Schiphol en in De Bilt werd 5 mm regen gemeten. De temperatuur in zuidwest- Engeland liep op tot 13 graden en vlak ten noorden van Londen 14 gra den Celsius, dat was een heel stuk meer dan in Kopenhagen met 3 gra den. Veel kouder was het op IJsland waar gisteravond sneeuwbuien vie len en in het zuiden een sneeuwstorm woedde. De tempera tuur was daar-2 tot -4 graden. De westelijke circulatie van de Oceaan naar onze omgeving blijft doorgaan. Veel mensen hebben mij gisteren verteld over de door hen beleefde onaangename ervaringen met sta tische elektriciteit. Over het alge meen was men zeer verontrust ge weest (hoogtepunt 21 en 22 maart) door plotseling optredende schok ken. Soms met een knal en wat vuur, een zeer irriterend gevoel, bij aanra king van verwarmingsradiatoren, metalen deurkrukken, waterkranen en de waterstraal zelf. In één geval verbrandde een dame haar hand en zakdoek, een andere dame zag haar bovenarm opzwellen door herhaalde schokken bij het stofzuigen. In enkele gevallen sprong er ook een vonk over voordat men van plan was elkaar de hand te drukken ofte kussen (net een Dracula-verhaal), al dus een dame. Opvallend was dat de ene persoon wel iets, de andere niets voelde bij eenzelfde aanrakingshan deling. De ene mens produceert dus klaarblijkelijk meer elektriciteit dan AMSTERDAM OF. BILT UKELFN EELPE EINDHOVEN DEN HELDER R DAM TWENTE vi.irsiNgen D LIMBURG ABERDEEN ATHENE BARCELONA BERLIJN BORDF.AL'X BRUSSEL FRANKFURT GEN. VE HELSINKI INNSBRUCK KOPENHAGEN LISSABON l.< ICARNO I.ONDFN LUXEMBURG MADRID MALAGA MALLOHCA MUNCHKN NICE OSLO PARIJS ROME SPLIT STOCKHOLM WENEN ZJL'RICM CASABLANCA ISTANBOEL LAS PALM AS zonr*3 mtst 19 temperaturen mo ichtdn* in millibaren ooklannqen 4V hagel ■ww warmtefront H hoge-dakgebied jj^bewokng sneeuw T-r kou-front L laqe-dn_kget»ed onweer wndnchting verpiaatsngsnchtng de andere. (Zou het een kwestie van temperament zijn?) Ook enkele ver ontrusten verklaarden weersgevoe- lig te zijn. Is de lucht voldoende vochtig, dan lekt die lichaams-elektriciteit regel matig weg. Is zij. zoals enkele dagen terug, extreem droog bij stormachti ge wind en fijne stofdeeltjes in de lucht, dan is de normale afvoer sterk verminderd en vindt pas een elektrische ontlading plaats bij aan raking van het lichaam met een veel betere geleider dan de lucht, zoals metaal of de kraan, of het water dat eruit druppelt. Het viel ook op, dat het bij de mensen met meer dan normale elektrische potentie er hele maal niet toe deed of men nylon kleding droeg of al dan niet op blote voeten liep. wisselvallig HOOO WATER zaterdag 27 maart Vllsslngen 12 20 Hanngvlieuiulzen 0.13-12 33; Rotterdam 1 57 1435; Scheventngcn 115-1336: IJmutden 1 57-14.15. Den Helder 4 56-17.40. Harllngen7.41- 20 07. Delfzijl 10.05-22 14 onder redoctie van loessmlt Inderdaadhet verzoek om geen grapjes met plaatsnamen meer te sturen heeft in deze krant ge staan. Maar zo eenvoudig blijkt de borrelende bron van fantasie onder de lezers niet te stuiten. Lees je bijvoorbeeld: „U ziet. waarheen de reis ook voert steeds wordt u door een beest be loerd" (het slot van een vers met uitsluitend plaatsen met dieren namen erin. ..in elkaar geknut seld" zoals hij zelf schrijft, door een lezer uit Hardenberg). dan willen we u dit reisrijm toch niet onthouden, evenmin als enkele nagedruppelde „gewone" en min der gewone vondsten van lezers. Eerst dus het beestenlied: De aardrijkskunde is een vak waar menig beest zich in verstak; in stad en land. ja. allerwegen komt u dieren, beesten tegen. Van Dieren tot Beesd. van Mierlo tot Meeuwen. Geen Oss is bevreesd voor 't Betuwse Leeuwen. Wolfheze. Beerze. Wolvega. geen roofdier komt u daar te na. Cadzand. Kattendijke. Katwijk en Katlijk. een serietje katten staat voor u te kijk. en alle honden kermden: „ach!" als Vlodrop op de Hondsrug lag. Duivendrecht en Valkenswaard verschillen hemelsbreed van aard. In Zwijndrecht en in Biggekerke leeft men niet gelijk een tjerken. Roswinkel. Rossum en Rosmalen willen u bij het paard bepalen. Beverwijk en Otterlo zijn verwant, dat hoor je zo. Meeswijk. Duiven, Vinkeveen. daar vliegen alle vogels heen. Zwaluwe Laag en Zwaluwe Hoog houden elkander scherp in 't oog. Krabbendijke. Mosselkreek liggen in dezelfde streek. Voorne, Haringvliet, Brasemer- meer. vissen te over. dat zie je maar weer. Scharwoude en Botlek en. niet te vergeten. Aalsmeer en Aalburg, je moet het maar weten. Ossendrecht, Koewacht en Coe- vorden, een boer zou er jaloers op worden. Ten slotte Wormerveer en Made. niet smakelijk, maar ze doen geen schade. U ziet: waarheen de reis ook voert. steeds wordt u door een beest beloerd. Dezelfde lezer draagt bovendien een andere versie aan van het verhaaltje over het garnalenpel- lende dienstmeisje Ka van de Ka pelaan. zoals hij dat als kind ge leerd heeft: Kapelaandaar komt een kapel aan en die vliegt door de Kapellaan tegen de kapel aan!" Kapelaan: ..Ka. pel aan!". Ook een lezer uit Emmen heeft een uitvoerig rijm gemaakt, een verhaal over een boer en diens reislustige vrouw in dichtvorm, met 35 plaatsnamen erin, waaruit we een paar passages lichten. Nadat de boer en zijn knecht aller lei ellende met een op hol geslagen paard beleefd hebben (op rijm dus), gaat de boerin in haar eentje op stap: „Maarn Oldebroek van de boerin, met de eigenares er persoonlijk in. ging aan de Scharl in een Schoon oord en tippelde langs de Pieterburen voort". Ze komt dan langs velden en wegen, bergen en dalen, maar de voettocht bekomt haar niet best: ,,'t Was vlakbij Driewegen, ze ziet al de toren. Doch ineens kan men haar een uur gaans vér horen. Aan de rand van de Bergen boort een Doorn door haar schoen. Nu nog verder te lopen is haast niet meer te doen. Met een geZwolle voet en bloeden de tenen is ze weer bij haar man in Boerak ker verschenen". Een lezer uit Hilversum wil „ook graag een duit in het zakje doen, maar dan met de namen van een aantal bekende schaatsers". Hij bedacht dit fraaie zinnetje: „Op Valentijndag Schenkt Kui pers Vriend Verkerk een Kleine Bols in. de Helden". „Morgen ga ik met Wiesbaden en haar op haar Leverkusen," be dacht een inwoner van Zevenaar (onder meer) en uit het lijstje be denksels van een Haagse me vrouw citeren we: Je bent wat in de Warga liever niet op Rijswijk beslist niet van de route af, want in de buurt van boer Bodegraven ze Putten. Ik zie al waar jullie Bennekom maar tevoorschijn; 't is al half Driebergen jullie meteen je speel goed op. Het is geen Alkmaar een ander Beesd. Ten slotte nog eentje van een „abonnee van het eerste uur" De Woerden vlogen naar het Riet veld. Waarder al onder de Drie- bruggen in het Oudewater andere eenden zwommen." Best te doen voor die woerden, want zo groot zijn de afstanden niet: Rietveld ligt dichtbij Driebruggen, ver klaart deze lezer, die zelf in Waar der woont. Denk maar niet dat bokspringen uit de tijd is. Veertienjarige Andrea uit het Wcstduitse Kiel beoefent het oude tijdverdrijf nog regelmatig, samen met het bokje Ira, zoals het tweetal hier demonstreert. Een Rotterdamse lezeres heeft, geïspireerd door de plaatsnamen, „de ministers bij de kop geno men". Dit ontsproot aan haar brein: Iedereen zag dat Van Kemenade Trip de inwoners van Doorn, on danks de gesloten Vredeling-s liet liggen en alleen de Westerterp van Agt-eren beklom. Hij riep boos tegen de vogels die hem volgden: den Uyl en de Gaay Fortman, waarop zij wegvlogen en meteen konden beletten dat een Boersma en pa van der Stee werden gezet. Vorrink kwam de hulp te laat. De op sensatie beluste bewoners van de Duisenberg waren van der Stoel opgestaan en hadden de kanten en zijden Lubbers van zijn vrouw in de etalage van een de Gruijters winkel te Pronk gezet. Een tegelveiling van Christie in het Noordhollandse Laren heeft honderden belangstellenden ge trokken. Binnen een paar uur werd in het Singermuseum giste ren voor 225.000 gulden aan Oud hollandse tegels en tegeltableaus uit de zeventiende eeuw verkocht. Het hoogste bedrag betaalde een Nederlandse verzamelaar voor een tableau van 45 tegels met een bij belse voorstelling, waarde 9000 gulden. De meeste geveilde tegels in Laren bleven in Nederland. De belangrijkste bieders waren parti culiere verzamelaars en enkele musea, waaronder het tegelmu seum in Otterloo. Buitenlandse belangstelling kwam vooral uit de Verenigde Staten, vertelde een woordvoerder van Christie. „Er is (e veel reclame voor wasmiddelen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5