Gruijters twijfelt aan
toename woningbouw
Bejaardenhuis moet democratiseren"
u
24252627
eze week akkoord
ockheed-stukken
Techni-Show 1221)23
In bed ruikt *t soms naar spruitjes.
„Regering kan meer
doen aan bestrijding
jeugdwerkloosheid"
VAT 76
Meerderheid is bereid
loonstop te accepteren
Veel echtparen riskeren
ongewenste zwangerschap
junstige raming voor dit jaar loopt gevaar
Sinds 1860 een probaat
Iniddel tegen kikkerkramp
J polderpiep,bliksembeef
ftp grasgriezel.
Marianne Haitsma
m terug uit Uruguay
na gevangenschap
<nir>
ventilatietechniek
N VV-Jongeren-Kontakt:
Onderzoek naar anticonceptiegedrag
Vlan gedood in
eigen woning
Bonden van overheidspersoneel noemen veranderingen bitter nodig
„Werkgevers
betuttelend"
Treinvertraging
door
verzakking
spoorbaan
RTOENSDAG 24 MAART 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
egdi
?v;
zc
tn l
?tj;
1 hii
goei
gedi
erd
elf.
an
op
dié
gezj
i je J
Iers]
evei)
nt.
|an onze parlementsredactie
frEN HAAG Minister Gruijters van Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening heeft er zijn
wijfels over of de zogenaamde gunstige raming voor de woningbouw in 1976 van 114.000 woningen
rel gehaald zal worden. Hij deelde dit gisteren mee in de Tweede Kamer, tijdens de behandeling
jan het bouwprogramma 1976.
komen, zoals is gepland. De overheid
heeft, aldus de bewindsman, daarop
geen enkele invloed. De laatste jaren
is de bouw in de vrije sector als
gevolg van de conjunctuurdaling te
ruggelopen.
Premiebouw
dat programma heeft de minister
ree schattingen aangegeven: één
104.000 woningen en één van
[4.000. In dat laatste geval zou de
ïrkgelegenheid weer overeenko-
;n met die in 1974. De twijfels van
minister of dit niveau wel bereikt
in worden, is gebaseerd op onzeker-
tid of er in de zogeheten vrije sector
»1 20.000 nieuwe woningen zullen
Ook in de sector van de premiebouw
is de invloed van de overheid niet al
lADVERTENTIEl
igte»
el a
fêïofan een onzer verslaggevers
niej
1 e|EN HAAG Nederland zal deze week nog een akkoord sluiten
aet de Amerikaanse regering, waardoor Nederland binnenkort
.1 kunnen beschikken over de Lockheed-documenten van de
merikaanse beurscommissie. Deze documenten zullen volgens
it akkoord voorlopig geheim blijven. Pas indien tegen prins
lernhard, die in de Amerikaanse senaatscommissie van het
innemen van steekpenningen van Lockheed is beschuldigd, of
gen andere betrokkenen tot een strafrechtelijke vervolging
fordt overgegaan, zullen de documenten openbaar mogen
[orden.
■Mndere voorwaarden van het ak- ringsorgaan. Volgens de Rijksvoor-
CKoord zijn dat Nederland de inlich- lichtingsdienst heeft de commissie-
|ngen, die de commissie-Donner Donner tot nu toe overigens alle me-
leeft verzameld, ter beschikking dewerking van Amerikaanse instan-
telt aan Amerikaanse instanties. De
pnerikaanse regering zou voldaan
lebben aan een voorwaarde gesteld
loor Nederland, dat de commissie-
te groot, aldus de minister. De enige
categorie woningen waarop het rijk
wel greep heeft is de woningwetsec
tor. Over de nabije toèkomst van de
bouw in de premiesector is volgens
de minister nog steeds geen zeker
heid. Wanneer echter beleggers in
deze woningen het zullen laten afwe
ten (als gevolg van een nieuwe subsi
dieregeling die voor hen ongunstiger
uitkomt dan de oude) wil minister
Gruijters wel overwegen de wo
ningbouwcorporaties in te schakelen
bij de bouw van deze woningen. Hij
ging hiermee in op een suggestie die
het AR-Kamerlid Scholten had ge
daan. Vooralsnog acht de minister
het echter aannemelijk dat de beleg
gers „altijd nog blijer zullen zijn met
een half ei dan met een lege dop".
Injectie
De bewindsman kondigde gisteren
aan dat over ongeveer twee maanden
bekend zal zijn of de regering de
bouw een extra financiële injectie wil
geven, boven de 650 miljoen gulden
die voor dit jaar en begin volgend
jaar al zijn uitgetrokken Vanuit de
Kamer was door verscheidene partij
en gevraagd om die tweede injectie,
die de werkloosheid in de bouw zo
veel mogelijk moet terugdringen. Op
het ogenblik bekijkt een ambtelijke
commissie van vijf departementen
de mogelijkheden van de steun. Eind
mei-begin juni zal het kabinet een
beslissing nemen.
Tijdens de behandeling van het
bouwprogramma had het WD-
Kamerlid De Beer zich afgevraagd of
de tijd voor herinvoering van de fis
cale aftrekbaarheid van het eigen wo-
ningonderhoud niet aangebroken
was. Volgens hem was de KVP. die
zich met de PvdA tot dusver tegen
die fiscale aftrekbaarheid had verzet,
nu omgezwaaid, getuige de zinsnede
over deze kwestie in het ontwerpver-
kiezingsprogram van het CDA. Het
KVP-Kamerlid Cornelissen reageer
de daarop met een verwijzing naar
het voorlopige karakter van het pro
gramma dat nog door de partijleden
moet worden besproken.
Onderzoek van „Hier en Nu:"
HILVERSUM Een meerderheid
van het Nederlandse volk is bereid
te accepteren dat de eerst volgen
de vijf jaar de lonen niet zullen
stijgen. Dit blijkt uit een onder
zoek dat de NCRV-
televisierubriek Hier en Nu heeft
laten houden. Het ging hier om de
vraag in hoeverre de Nederlanders
bereid zijn impopulaire regerings
maatregelen te accepteren als er
beslissingen moeten worden geno
men als gevolg van een beleidsom
buiging.
Liefst 58 procent antwoordde po
sitief op de vraag of men bereid is
te aanvaarden dat de lonen en
salarissen vijf jaar lang niet om
hoog gaan. als dat nodig is om de
overheidsuitgaven voor sociale en
gemeenschapsvoorzieningen^ op
peil te houden. 31 procent ver
klaarde zich daartoe niet bereid
en elf procent had geen oordeel.
De keuze tussen het ingrijpen in
de lonen of het besnoeien op de
collectieve uitgaven viel ook ten
gunste van een loonmaatregel uit.
Voor de mogelijkheid dat de lonen
niet langer omhoog gaan zodat de
overheid meer kan uitgeven voor
sociale en gemeenschapsvoorzie
ningen. koos 54 procent. 29 pro
cent wilde liever dat de overheids
uitgaven voor de collectieve voor
zieningen omlaag gaan zodat de
lonen kunnen blijven stijgen. 17
procent wilde daarover geen oor
deel uitspreken.
Het onderzoek sluit aan bij de
discussie die de laatste maanden
gevoerd is over de vraag of het wel
nodig is de groei van de overheids
uitgaven terug te brengen tot één
procent, of dat de werkgelegen
heidssituatie kan worden verbe
terd door de loonstijging tot staan
te brengen.
De regering heeft bij monde van
de ministers Duisenberg en
Boersma herhaaldelijk laten we
ten. dat de vijfjarige nullijn voor
hen niet tot de mogelijkheden be
hoort omdat de vakbeweging en
het Nederlandse volk die niet zou
den accepteren.
In het onderzoek van Hier en Nu is
ook gevraagd naar de bereidheid
om de beslissingen over de lonen
niet meer in handen te leggen van
werkgevers en werknemers, maar
bij het kabinet Den Uyl. Daarop
reageerde 49 procent afwijzend. 36
procent verklaarde zich hiertoe
bereid en 15 procent had geen
mening.
ADVERTENTIE'
ties, het ministerie van justitie zowel
als van buitenlandse zaken, ver
kregen.
oor weaeriana. aat ae commissie- rp i x
onner wordt erkend als een opspo- A CKSl
De Nederlandse regering heeft al
vanaf het bekend worden van de be
schuldigingen tegen prins Bernhard
begin februari met de Ameri
kaanse regering onderhandeld om de
stukken in handen te krijgen. Ook is
verzocht om de tekst van getuigen
verklaringen in de besloten zittingen
van de Amerikaanse senaatscommis
sie. die de betalingen van Lockheed
en andere Amerikaanse bedrijven on
derzoekt. Toen dr. Holtrop, lid van de
Nederlandse onderzoekscommissie,
enkele weken geleden Washington
bezocht werd hem duidelijk gemaakt
dat de Nederlandse regering een ak
koord zou moeten tekenenen.
De regeling van het akkoord werd
bekendgemaakt door onderminister
van het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken. Robert S. Inger-
soll. Nadat minister Kissinger bezwa
ren had gemaakt tegen openbaarma
king van de Lockheed-documenten.
.Ik wil nadrukkelijk verklaren dat ik zich daarbij beroepend op een rech-
ez.l,
eh^an een verslaggever
i.c--
K
cjJTRECHT - Marianne Haitsma. de
Utrechtse studente Spaans die twee
v veken geleden in Uruguay gevangen
leeft gezeten en tegen wie later een
M-hrestatiebevel werd uitgevaardigd,
s sinds enkele dagen terug in Neder-
and. Ze zei ontzettend geschokt te
V-iijn door het feit dat één van haar
uss>este vrienden in Urugauy door haar
joedoen nog steeds gevangen zit, en
loor de verdachtmakingen die de
Uruguayaanse autoriteiten tegen
Inbaar wereldkundig gemaakt hebben.
e reis geheel op eigen initiatief ge- terlijke uitspraak werd deze regeling
paakt heb en niet als lid van een of ontworpen, teneinde bevriende rege-
ïndere organisatie. Het was een stu-
g *iereis en een reis om vrienden te
bezoeken", zo reageert Marianne
Haitsma op de beschuldiging van
herhaalde contacten met opruiende
lalHementen" en op de verdenking van
vèdmaatschap van een „internationa-
e communistische organisatie in Ne-
lerland", op grond waarvan de avito-
teiten in Uruguay haar arrestatie
tadden bevolen.
lerder, begin deze maand, had Ma-
ianne al enkele dagen gevangen ge-
t eèeten, „alleen al omdat ik buitenlan-
al( Ier ben en omdat ik een foto van een
?lis :erk vlakbij een gevangenis had ge-
.fri naakt. Het is ongelooflijk dat men
usvloor zo'n piepklein voorval zo ont-
teli ettend wantrouwig reageert", aldus
;ec «larianne. Volgens haar is haar Uru-
juayaanse vriend, die gelijktijdig
net haar werd opgepakt, gevangen
genomen omdat hij „veel te moder-
ttye" theologische studieboeken bij
;ich had.
an
ringen toch aan de noodzakelijke in
formatie te helpen.
De regeling hield ook in dat de Neder
landse onderzoekscommissie, of de
justitie van het om inlichtingen vra
gende land. contact moest opnemen
met het Amerikaanse ministerie van
justitie.
Al houdt n van spruitjes, 't irf'
niet lekker om in de lucht ervan,
te moeten slapeh.
ltho rekent af met onwel
riekende luchtjes van smukelijke
gerechten.
Definitief!
Iedere ltho wasemafzuigkap
heeft een metalen vetfilter en
roestvrij stalen onderplaat:
onverslijtbaar, brandveilig en
makkelijk schoon te maken.
Kandafzuiging maakt 'm
effektiever. En de speciale motor
beperkt geruis tot het uiterste
minimum.
Alle ltho kappen hebben
Kcma-Keur. ltho is gemaakt voor
fijnsnuivers.
Kn wij gaan er van uit dal u
dat bent. Zelfs al houdt u van
spruitjes.
Een fijne neus verdient't beste.
Postbus 21 - Schiedam
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Het NVV-Jongeren-Kontakt vindt dat de rege
ring meer kan doen om de jeugdwerkloosheid te bestrijden dan
zij nu heeft voorgesteld. De jeugdwerkloosheid heeft zulke schrik
barende vormen aangenomen dat met incidentele maatregelen
niet meer volstaan kan worden.
De Belgische minister-president Tindemans in gesprek met premier Den Uyl
tijdens een bijeenkomst in Den Haag. De Belgische premier hield een lezing
over de Europese integratie voor de Kamer van Koophandel voor België en
Luxemburg.
De regering heeft maandag de vrees
uitgesproken dat dit jaar nog meer
schoolverlaters werkloos zullen wor
den dan vorig jaar al het geval was.
Om deze nood iets te verlichten wil
len de ministers van sociale zaken en
onderwijs op beperkte schaal
omscholingscursussen mogelijk ma
ken voor hen die met het behaalde
diploma niets kunnen beginnen. De
zogenaamde interimregeling voor
jeugdige werklozen zal worden ver
lengd. Andere regelingen (subsidie
voor bedrijven die gedeeltelijk
leerplichtige jongeren in dienst ne
men) blijven gehandhaafd.
Het NVV-Jongeren-Kontakt zegt in
een eerste reactie dat een veel uitge
breider pakket maatregelen nodig is
om „het grootste maatschappelijke
kwaad van dit moment" te bestrij
den. De cijfers die de regering geeft
zijn nog te rooskleurig, zegt Mirjam
•Bartelsman Vorig jaar waren gemid
deld 60.000 jongeren beneden 25 jaar
werkloos. Nu ligt dat cijfer al veel
hoger.
Bepleite maatregelen
De jongeren van het NW vinden de
volgende maatregelen gewenst
stimuleren dat meer jongeren
naar vervolgopleidingen gaan
het omzetten van tijdelijke ar
beidsplaatsen in vaste arbeids
plaatsen.
uitbreiding van de interimregeling
tot andere sectoren (niet alleen sodia
le. maar ook technische beroeperi)
verbetering van de beroepsvobr-
lichting in het lager beroepsonder
wijs.
verbetering van de werkbemidde-
ling voor jeugdigen.
ontslagverbod voor jongeren die
in een lcerlingenstelsel zitten (en
voor wie beëindiging van het ar
beidscontract ook beëindiging .va)i
het leercontract betekent).
eerlijker verdeling van de gevol
gen van de werkloosheid over alie
leeftijdsgroepen door opneming van
een evenredig percentage jongeren in
elk bedrijf.
vermindering van de premie die
grote bedrijven krijgen voor gedeel
telijk leerplichtigen en verhoging van
deze premies voor kleine bedrijven
en kleine zelfstandigen die 16-jarigen
in dienst hebben.
uitbreiding van de pseudo-
arbeidsplaatsenregeling.
Het NVV-Jongeren-Kontakt maakt
bezwaar tegen de opmerkingen v^n
de ministers over het nadelig effect
van het minimum-Jeugdloon en van
de gedeeltelijke leerplicht. „Ook in
de ons omringende landen waar men
deze arbeidsvoorwaarden niet kent
worden jongeren massaal werklooi".
aldus Mirjam Bartelsman.
(Zie ook ons commentaar op pagina
5).
Van een verslaggever
ZEIST Tenminste 400.000 Nederlandse echtparen die geen
kinderen (meer) willen krijgen, lopen er toch een gerede kans op.
Wat zij aan anticonceptie doen, wordt als riskant gekenmerkt in
een studie van het Nederlands instituut voor sociaal seksuolo-
gisch onderzoek in Zeist. Het NISSO had ruim een jaar geleden in
opdracht van het ministerie van volksgezondheid een onderzoek
ingesteld naar het anticonceptiegedrag.
Meer dan dé helft van de onderzochte
groep (mannen en vrouwen van 18 tot
43 jaar) gebruikte goede anticoncep
tiemethoden of had zich laten sterili
seren. De pil blijkt het meest ge
bruikte voorbehoedmiddel. Maar er
blijft een grote gToep over die onbe
trouwbare middelen of methoden ge
bruikt, of helemaal niets, terwijl ze
toch geen zwangerschap wensen.
Opvallend noemt het NISSO ook de
grote groep van jonge ongehuwden
die een zwangerschap riskeerde tij
dens de eerste geslachtsge
meenschap. Na die eerste keer blijkt
het anticonceptiegedrag overigens
snel te verbeteren. Twee van de drie
ongehuwde meisjes die min of meer
geregeld seksueel contact hebben,
slikken de pil.
Het toepassen van anticonceptie be
tekent in de praktijk nog niet dat
onbedoelde zwangerschappen zijn
uitgesloten. Zo blijkt één op de vijf
gehuwde pilgebruiksters het slikken
wel eens twee of meer dagen achter
elkaar te vergeten.
Sterilisatie
Bij paren die alleen condooms ge
bruiken op zogenaamde 'onveilige'
dagen, blijkt één op de vijf die dagen
verkeerd te berekenen. Bij degenen
die periodieke onthouding toepas
fan een verslaggever
AMSTERDAM De Amsterdamse
>olitie heeft gisterochtend in zijn
ironing aan de Simon Stevinstraat
le 55-jarige H. Konings dood aange-
l (Jroffen. De man bleek door slagen
net een nog onbekend voorwerp op
loofd en hals om het leven te zijn
n ;ebracht. Het slachtoffer werd in de
-jjl iaapkamer van het huis aangetrof-
)m en. De gehele woning was overhoop
Vi [ehaald. zodat de recherche ver-
Üt noed dat rood het motief van de
d noord is Meteen zijn gisteren dertig
lai echercheurs begonnen aan een
r >uurtonderzoek. De man woonde al-
k een. Buren hadden hem maandaga-
1 c rond nog in leven gezien. Het stoffe-
r ijk overschot werd door de politie
lU ïntdekt, omdat een zuster van het
lg< ilachtoffer zich ongerust maakte.
•tl oen haar broer niet open deed bij
[n) herhaaldelijk aanbellen.
Van onze sociaal economische redactie
DEN HAAG Het is bitter noodzakelijk dat er veranderingen plaatsvinden in de
bejaardentehuizen, met name op het gebied van de democratisering van het
bestuur en het beheer van instellingen. In alle bejaardentehuizen zullen er
bewonerscommissies en ondernemingsraden moeten komen, terwijl de stich
tingsbesturen moeten worden gedemocratiseerd.
Deze eis wordt gesteld in „Me
dezeggenschap", een pamflet
van de Algemene Bond van
Ambtenaren, de Katholieke
Bond van Overheidsperso
neel en de Nederlandse Chris
telijke Bond van Over
heidspersoneel. Het pamflet
van de samenwerkende bon
den. dat vandaag in een grote
oplage onder bewoners en
personeelsleden te samen
180.000 mensen wordt ver
spreid. is een reactie op het
pamflet „Inspreker", dat de
werkgevers, verenigd in de
Landelijke Stichting Bejaar-
dentehuizenorganisaties. on
langs hebben verspreid. De
bonden menen dat dit „pure"
werkgeverspamflet betutte
lend is en dat het een slap
aftreksel bevat van de mede-
zeggenschapsgedachte
De samenwerkenede bonden
van overheidspersoneel wil
len behalve een bewo
nerscommissie en een onder
nemingsraad in de bejaarden
tehuizen stichtingsbesturen
die voor een derde bestaan uit
vertegenwoordigers van de
bewoners, een derde uit verte
genwoordigers van het perso
neel en een derde van de ge
meenschap. Het is niet de be
doeling dat personeelsleden
of bewoners zelf zitting in het
bestuur zullen nemen. Dit zou
volgens de bonden tot rol
conflicten kunnen leiden, bij
voorbeeld wanneer een be-
stuurslid-werkenemer een be
slissing moet nemen die tegen
het werkgeversbelang in
druist. „Het is wel denkbaar
dat werknemers en bejaarden
personen kiezen die hun be
langen in het bestuur beharti
gen", aldus de samenwerken
de bonden. Inspraak willen de
bonden aan de personeelsle
den geven via de onderne
mingsraad en de bejaarden
via de bewonerscommissie.
Ondernemings
raad
„Wij zijn van mening dat ie
dere instelling, ongeacht het
aantal personeelsleden, ver
plicht een ondernemingsraad
moet hebben", aldus de bon
den. De stelling van de
werkgevers dat er bij de be
jaardentehuizen veel demo
cratischer ingestelde be
sturen zijn. die open staan
voor kritiek en ideeën van het
personeel is volgens de bon
den te'optimistisch.
„We moeten helaas vaststel
len dat gelet op de ervaringen
van de laatste jaren waarbij
ons nog veel conflicten voor
ogen staan, het met de demo
cratie in de bejaardentehui
zen nog niet zo erg goed ge
steld is. Wij vinden daarom
dat een democratiseringspro
ces via wettelijke bepalingen
het minimale is waaraan
moet worden voldaan. Dat
betekent dat óók kleine te
huizen een ondernemings
raad moeten krijgen", aldus
ABVA. KABO en NCBO
Niet echt
Uit de opstelling van de
werkgevers blijkt volgens de
samenwerkende bonden van
overheidspersoneel dat zij
niet goed weten wat echte
medezeggenschap is: de per-
soneelsvertegenwoordigers
krijgen geen reële mogelijk
heid om mee te praten of om
overleg te plegen in het
centraal overleg over de sala
rissen en arbeidsvoorwaarden
in de bejaardentehuizen. Dc
werkgevers zouden wel sugge
reren dat de betrokkenen me
dezeggenschap krijgen, maar
de kansen daartoe worden al
bij voorbaat de kop inge
drukt. Volgens de bonden be
vatten de voorstellen van de
werkgevers geen echte mede
zeggenschap. maar eerder een
fopspeen.
De bonden kondigen in hun
pamflet aan. dat ze de ko
mende tijd hoorzittingen zul
len houden, waar leden en
niet-leden de gelegenheid zul
len krijgen hun mening over
de democratisering van de be
jaardentehuizen te geven
sen. blijken zelfs vier van de vijf
onjuist te rekenen.
Op het moment van het onderzoek,
ruim een jaar geleden, waren er bijna
100.000 echtparen waarvan een van
de partners zich had laten sterili
seren.
Het NISSO noemt de huisarts mo
menteel de meest aangewezen per
soon voor de hulpverlening op het
gebied van anticonceptie. Vrijwel al
le ondervraagden, ook de ongehuw
den. hadden positieve ervaringen
met de dokter. Andere hulpverleners,
zoals consultatiebureaus, zijn wel be
kend maar spelen geen omvangrijke
rol. Slechts vier procent van de on
dervraagde vrouwen had ooit een
consultatiebureau bezocht.
De NISSO-onderzoekers bepleiten in
hun rapport, dat onder de titel „anti
conceptie is moeilijker dan men
denkt" binnenkort in boekvorm ver
schijnt. dat hulpverleners meer d?n
tot nu toe zelf het initiatief moeten
nemen om goed anticonceptiegedrag
te bevorderen. Verder zou een alter
natief betrouwbaar middel als het
spiraaltje meer bekendheid moeten
krijgen. In het algemeen moeten sek
suele opvoeding en voorlichting n^t
kracht worden bevorderd.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Door een baanver-
zakking in de spoorlijn tussen Ab
coude en Amsterdam is gistermorgen
ernstige vertraging ontstaan in het
treinverkeer tussen Utrecht en de
hoofdstad. De verzakking deed zich
voor vlak bij het Amstelstation. waar
vanaf komende zondag de treinen op
een nieuw tracé gaan rijden. De inter
city-treinen werden zoveel mogelfjk
omgeleid via Hilversum. Tussen
Utrecht en Abcoude reden gisteren
alleen nog maar stoptreinen. Tussen
Abcoude en Amsterdam werden bui-
sen ingezet.
Ook het treinverkeer naar Rottef-
dam werd door de verzakking in de
war gestuurd. De stoptrein RotteC-
dam-Woerden-Amsterdam kon niet
verder rijden dan Abcoude. De NS
heeft gisteren de hele dag gewerkt
aan herstel van het weggezakte stujc
baan Vandaag moet het treinverkeer
op dit traject weer normaal functld-
neren.
machines en
gereedschappen
voor metaal- en
houtbewerking,
lastechniek, verbindingstechnieken van metalen e d
/woensdag^
JAARBEURSHALLEN - UTRECHT Dagelijks van 9.00 -17.00 uur. nog 4 dagen
donderdag
f vrijdag a
zaterdagn
vakbeurs algemene toelevering
Dagelijks van 9 00 -17 00 uur.
JULIANAHAL - UTRECHT
