Kardinaal wil
bij oecumene
intercommunie
vermijden
I
Gereformeerdrapport „Leusden
wijst kunstmatige open op
bevruchting niet af 2 aPril
Vandaag
Onze adressen:
Zuidafrikaanse actie
tegen wereldraad
VOORBIJGANGER
Geen dominees- 1
tweede-klas
in geref. kerken
DINSDAG 23 MAART 1976
KERK - BINNENLAND
TROUW/KWARTl
door Aldert Schipper
Johannes Kardinaal WUlebrands vindt dat katholieken momen
teel niet behoren deel te nemen aan Intercommunie met protes
tanten. Iets waarvoor gepleit wordt ln een rapport van de raad
van kerken en waartoe de hervomde synode vorige week uitdruk
kelijk de mogelijkheid heelt open gehouden.
Dat katholieken zich van dit soort
oecumenische actie hebben te ont
houden heeft de kardinaal gezegd in
een gesprek dat lk met hem had. Hij
vertelde ook dat de Nederlandse
"bisschoppenconferentie ln een van
haar eerstvolgende vergaderingen
zich met deze kwestie zal bezighou
den. Volgens kardinaal Willebrands
was het rapport over Intercommunie
trouwens afkomstig van een commis
sie. die „als zodanig enigszins los
stond van de raad van kerken."
In zake het gezamenlijk avondmaal-
/eucharlstie vieren sluit kardinaal
WUlebrands zich aan bij de eerder
Ingenomen standpunten van de
rooms-katholieke bisschoppen, bij
voorbeeld zoals door kardinaal
Alfrlnk verwoord ten tijde van de
kerkenconferentle in Lunteren. De
voorganger van kardinaal WUle
brands zei hier dat hij tegen inter
communie ls, zolang er geen eenheid
ln leer ls. WUlebrands vindt dat Je de
vraag naar de oecumenische samen
werking niet mag terugbrengen tot
die van de intercommunie, „want
dan zou er inderdaad een stilstand in
de toekomst kunnen dreigen.
Er ls een verschil ln geloofsvisie op
de kerk en op de eucharistie bij
protestanten en kathoüeken. Elders
ls men verder ln het gesprek over die
verschillen dan ln ons land. maar
ook ginds ls men nooit gekomen tot
een gemeenschappelijk beUJden
over kerk en eucharistie. Als er, geen
geloofscommunie ls. dan ls er van
kathoUeke overtuiging uit ook geen
kerkelijke of eucharistische commu-
me-Andere kanalen
De kardinaal ziet Uever dat de oecu
menische actie zich langs andere ka
nalen ontwikkelt dan die van Inter
communie. Aan de top staat het ge
bed. zo vindt de kardinaal, „want als
de eenheid komt, zal dan een gaven
zijn van boven". Hij meent dat de
samenwerking gezocht moet wor
den. bijvoorbeeld op het gebied van
scholen, vakbeweging, huwelijksbu
reaus en kruisverenigingen.
Maar op verschillende plaatsen in ons
land wordt door katholieken meege
daan aan eucharistie-vieringen of
avondmaalsvieringen, waar ook ande
re christenen aan meedoen. Moet dat
dan stoppen?
Ik vind dat hier geloofskwesties aan
de orde zijn, die op plaatselijk vlak
niet anders kunnen liggen dan in de
kerk als geheel. Die kathoüeken, die
aan intercommunie meedoen, worden
daarin door hun kerk niet gedekt.
Vindt u dat niet een erg legalistische
manier van reageren?
Nee. want de relatie tussen de
bisschop en de gelovige is er een van
een gelovig karakter. Er is een ge
loofsgemeenschap.
Ja, maar die katholieken, die aan in
tercommunie meedoen, doen dat ook
vanuit hun geloof.
Ja, maar lk zeg u, dat deze individue
le katholiek ln een geloofsge
meenschap staat met zijn bisschop.
Bedachtzaam
Nu kardinaal WUlebrands bijna drie
maanden ln ons land is, betoont hij
zich nog steeds dezelfde bedachtza
me kerkeUJke leider als toen hij op
Schiphol aankwam. Het beroep dat
hij toen deed op de gesprekken met
zijn naaste medewerkers doet hij nu
niet meer. maar hij bewaart nog
steeds zijn grote terughoudendheid
waar het beleidspunten betreft, waar
het echt op aankomt. Veel tijd voor
het nadenken over dat beleid ls hem
overigens nog niet gegund geweest.
Op een leeftijd dat de meesten van
ons oud genoeg zijn om hun pensi
oen te hebben en jong genoeg om er
ook nog van te genieten, vult deze
aow-er zijn dagen met vergaderin
gen, waar de kerk met haar niet
geringe problemen in het middel
punt staat.
Erg veel tijd voor gezellige dingen is
er niet, en zolang zijn huis nog niet ls
Ingericht, ls er bijvoorbeeld ook nog
geen gelegenheid om ln de kring van
de eigen hulseUjke haard even naar
Tweemaal kardinaal Willebrands
de televisie te kijken. Vroeger, toen
de kardinaal nog in Rome woonde,
luisterde hij wel naar muziek, oude
zowel als nieuwere. Hij wandelde
graag in de omgeving van Rome of ln
de oude stad, „waar altijd wel wat te
zien was".
Dat zijn de Uefhebberijen, maar de
grote liefde van de kardinaal wordt
eigenlijk door de kerk gevormd. „De
kerk is voor mij de aanwezigheid van
Christus en de werking van de Geest
in zijn volk onderweg naar het Rijk."
Diplomaat
In de eerste ontmoetingen, die de
pers met kardinaal WUlebrands had,
stelde de nieuwe aartsbisschop zich
voorzichtig op en deed definitieve
uitspraken doorgaans pas nadat hij
overleg met coUega's had kunnen
hebben. Dat maakte een democra
tische indruk. Minder trouwhartige
geesten vonden de kardinaal een
handige diplomaat. Hij zelf vindt
achteraf dat hij juist handelde door
zich voorzichtig op te stellen. „Ik
kon niet anders, ook al had ik anders
gewüd."
Toch gelooft hij niet onvoorwaarde-
Ujk in de democratische regels bin
nen de kerk. „Onze kerk is tegelijk
coUegiaal en hiërarchisch van karak
ter. Daarom zal ik steeds handelen in
contact met de andere bisschoppen,
met de priesters, en in het bijzonder
mijn naaste medewerkers en in con
tact met de het kerkvolk zoals bij
voorbeeld in de diocesane pastorale
raad. Maar tegelijkertijd blijft in die
coUegialiteit eeh zekere rangorde of
hiërarchie werkzaam." De kardinaal
beroept zich daarbij op de werking
van de Geest van Christus „in ons
allen, overeenkomstig de plaats die
ieder inneemt en zijn verantwoor
ding." De kardinaal ziet zijn relatie
tot de paus in Rome in hetzelfde
Ucht, maar hij bUjft de nadruk leg
gen op de coUegiale verhouding bin
nen de kerk. Dat betekent tevens dat
hij liever niet praat over kwesties die
niet in zijn eigen bisdom een rol
spelen, zoals de problemen rondom
sommige studenten-gemeentes in
andere bisdommen. De rooms-
katholieke kerk kent op het moment
een afnemend aantal priesterroepin
gen. De kardinaal is over deze kwes
tie bezorgd, maar hij rekent er op dat
hierin een keer ten goede zal komen.
Hij verwacht dat de Heer de mensen
wel weer zal roepen. Het verplichte
celibaat ziet hij niet als een theolo
gisch. Hij wijst er op dat de oosterse
kerk de gehuwde priester kent.
„Maar voorlopig zijn er geen aanwij
zingen, dat deze ooit ook hier zijn
intree zal doen.' aldus de kardinaal.
Generatiekloof
Dat de jeugd de kerk de rug toekeert
acht de kardinaal een verschijnsel
dat zich ook in andere sociale ver
banden opbenbaart. De jeugd ver
laat ook aUerlei culturele verhoudin
gen, zegt hij. Hy gebruikt het woord
'generatiekloof' en wijst op het on
derzoek dat het secretariaat van de
Nederlandse kerkprovincie heeft ge
daan naar de verhouding tussen de
jeugd en de kerk. Wat de kerk kan
doen om de jeugd weer te interesse
ren? De kardinaal gelooft niet in
oppervlakkige maatregelen, zoals
een beat-band in de kerk. 'Maar we
hebben nog geen methode, hoe het
dan wel moet. We moeten ons afvra
gen hoe we verantwoording kunnen
afleggen van het geloof dat in ons is
in de maatschappelijke verhoudin
gen van vandaag.'
Een jongere van rond de twintig, die
niet naar de kerk gaat, wil de kardi
naal vooralsnog niet als een onker
kelijke bestempelen, 'maar indien
onkerkelijkheid betekent een verlies
van christelijk normbesef, dan bete
kent dat ook een verlies aan maat
schappelijk normbesef, want histo
risch gezien heeft in Europa het
christelijk normbesef ook het maat
schappelijk normbesef gevormd.
Maar onkerkelijkheid hoeft dat niet
onmiddllyk teweeg te brengen. Aan
de andere kant geloof ik wel dat er
een wezenlijke band is tussen geloof
en kerkeUjkheid.'
Van kardinaal Willebrands is bekend
dat hij in gezelschp vrouwen steeds
laat voorgaan. Iemand heeft eens
van hem gezegd: Dit is geen kardi
naal, maar dit is een heer. Dit brengt
ons op de rol die de kardinaal aan de
vrouw toekent in het kerkelijk
verkeer.
Discriminatie van vrouwen in de
kerk vindt hy betreurenswaardig,
maar hij wijst er op dat vrouwen ook
buiten de kerk weinig aan de top
komen. Een vrouwelijke minister is
een uitzondering. 'Ik geloof dat de
vrouwelijke benadering van de din
gen heel belangrijk is. Hier ligt een
UIT
Kort*, duidelijk geschreven, liefst
»*n één kant getypte, brieven
kannen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859. Amsterdam.
BIJ publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Wierslnga (slot)
Gelukkig heeft de gereformeerde sy
node besloten dat ds Wierslnga fout
is geweest om te schrijven wat niet
ln de bijbel staat en mogen de gere
formeerde kerken blij zijn dat er
eindelijk eens een beslissing geval
len ls. De grootste schuld ligt bij de
gemeenteleden van de gereformeer
de kerken. Als die meer aan bij
belstudie gedaan hadden had er
geen verwarring geweest, wat nu wel
het geval was. Bijbel en de wet zijn
nu eenmaal zo geschreven-
..Nunspeet J. H. Cramer
Ikvos (4)
Er rijst voor de christenen een groot
gevaar, als de gereformeerde ds Mak
en de hervormde synode-praeses ds
Spilt de deuren openen voor de wol
ven die de kudde niet zullen sparen.
Tto dusver werd het „kerkelijk" deel
van de kosten van Ikvos bestreden
uit de opbrengst van de actie „Kom
over de Brug".(!) Is dit geen beledi
ging voor de christenen? Laten we de
bijbel toch goed lezen en ons richten
tot Jezus, zodat we die onzin niet
nodig hebben en laten de ware chris
tenen de wapenrusting Gods aan
doen om stand kunnen houden te
gen de verleidingen van de duivel
(Efeze 6 vers 10—20). Onthoud dit: Er
is maar één evangelie (Galaten 1 vers
6—10). Alle andere would-be evange
liën zijn van de duivel!
Nieuw Beijerland H. Frederiksx
AMSTERDAM:
Postbus 859.
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948,
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN
Postbus 3.
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
Drie van Breda
Welke hulp hebben de kerken gebo
den aan ex-
concentratlekampbewoners, dat zij
nu de hoogmoed mogen hebben om
te spreken over recht en onrecht
Inzake de drie van Breda, over „dus-
kundige hulp en begeleiding van de
slachtoffers". Dat het aantal van die
genen die in de oorlog Joods of van
het verzet waren sterk geslonken is,
neemt het feit niet weg dat zij in
oorlogstijd fakkels waren brandend
in de nacht, mensen die zichzelf
durfden te zijn tijdens het Duitse
geweld. Voor de meesten van hen
werd dc na-oorlogse tijd gekenmerkt
door de opmerkingen van hen op
wier hulp zij waren aangewezen:
„Dèt is zo lang geleden. Daar denk Je
toch niet meer aan". Zo hebben de
kerken zich opgesteld, kibbelend
over uitverkiezing en andere zaken.
Is het onbewuste motief om de drie
vrij te laten toch niet nog steeds het
willen vergeten? Plaatst men de
groep van „slachtoffers" hiermee
niet buiten de gemeenschap? En zou
dit soms niet het pijnlijke van de
zaak zijn? Wat hebben de kerken
sinds 1972 ondernomen om dit te
voorkomen, dat zij menen recht te
mogen spreken. Doe eerst de balk uit
eigen oog en kijk dan naar de splin
ter ln het oog van uw broeder. Eerst
wanneer de kerk voorkomt dat haar
profeten ultgedelgd worden, eerst
dan kan de Raad van Kerken met
een voorstel tot vrijlating komen.
Wageninfen
Jenny de VriesRomkes
CPN-Sympathie (7)
Als christen kun Je er onmogelijk
communistische ideêen op na hou
den. 1. Het communisme is onver
draagzaam ten opzichte van demo
cratische vrijheden en rechten, b.v.
de vrijheid van meningsuiting. 2. Het
communisme gaat uit van de mens.
Bij de besturing van een staat wordt
dus niet uitgegaan van God en Zijn
Woord. 3. Het communisme is atheïs
tisch. De Bijbel leert ons dat God de
wereld in Zijn handen heeft en die
naar Zijn Grote Toekomst leidt.
Woerden Letty Zuijderduijn.
Dienstweigeraar
Het verzoek van het I.K.V.-Baam
aan de regering om Invrijheidstelling
van Ger Pouw (zie Trouw 18/3) ls
goed bedoeld, maar strijdig met
recht, gerechtigheid en barmhartig
heid. Ook het laatste, want het ver
zoek stijft Ger ln zijn onjuist gedrag
en het IKV maakt zich zodoende
mede schuldig aan kwalijke gevol
gen daarvan.Baarn J. M. Maris
Schoolbegeleiding
Dat men in noordwest-Overijssel en
de noordwest-Veluwe wil komen tot
een schoolbegeleidingsdienst is een
goede zaak. Het wordt zelfs hoog
tijd. Maar dat het protestants-
christelijk onderwijs daar, zich be
roepend op zijn sterkte, elke samen
werking met ander onderwijs afwijst
op grond van de vrijheid van onder
wijs is meer dan beschamend.
Want die vrijheid gaat dan ten koste
van de vrijheid van anderen. Het
r.-k„ het bijzonder neutraal en het
openbaar onderwijs hebben in die
streek nl. niet de macht van het
getal. Zij hebben dus niets aan hun
vrijheid, laat staan de mogelijkheid
zich van schoolbegeleiding verze
kerd te weten. Dat zal kennelijk onze
„christelijke" broeders een zorg zijn.
Zoals het hun ook een zorg zal zijn of
de schoolbegeleiding op deze wijze
wel betaalbaar is. Wij zien immers
niet alleen de bodem van de onder-
wijspot, wij zuilen het zelfs met min
der geld moeten doen. Dat betekent
dan dat wij met zijn allen samen de
pot zo moeten verdelen dat het on
derwijs in zijn geheel er zo goed
mogelijk van profiteert. Dat is wel
een ander uitgangspunt dan de
„kleurloze samenwerkingsverban
den" die het p c. onderwijs afwijst.
Niemand vraagt om kleurloze neu
traliteit; wel om iets gezamenlijk tot
stand te brengen met respect voor
ieders eigen inbreng en eigen identi
ties Dat dit kan bewijzen vele schoo
ladviesdiensten in samenerkingsver-
band in ons overigens zo hokjesrijke
Nederland.
De onderwijsvrijheid wordt duur be
taald en zij mag ook best wat kosten.
Maar dan wel in redelijkheid en niet
ten koste van het algemeen belang
of van anderen, die toch onze naas
ten zijn.
Amsterdam mr J. F. Whitlau,
directeur buro Ver. van
Openbaar Onderwijs.
Ameland
Naar aanleiding van de protestactie
door de bewoners van Ameland
tegen de tariefsverhogingen voor de
boten zijn in verschillende dagbla
den de oude tarieven vermeld. Ook
die voor de dienst op Schiermonni
koog. Hierbij werd niet vermeld dat
men voor het vervoer van een perso
nenauto naar laatstgenoemd eiland
een vergunning van het gemeente
bestuur nodig heeft. Deze toestem
ming wordt voor éénmaal verleend
en de aanvraag wordt alleen benan-
deld als er een geneeskundige ver
klaring ls bijgevoegd. Deze verkla
ring wordt niet door de huisarts afge
geven. men betaalt dus twee maal
een dokters-visite. Dat er alleen aan
Invalide een vergunning wordt ver
strekt is te accepteren maar waarom
neemt het gemeentebestuur geen ge
noegen met een fotocopie van de
parkeerontheffing die er wel zal zijn?
Men zou dan voor hen tijd en geld
besparen!
Amstelveen J. Hollander
LFTTRDFN Dp n
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De gereformeerde synode zal volgende week
donderdag een rapport bespreken, dat tot een voorzichtige aan
vaarding komt van de kunstmatige bevruchting (inseminatie) bij
de mens.
Het rapport, getiteld „Over de
kunstmatige inseminatie bij de
mens", loopt uit op de volgende twee
aanbevelingen:
1. De vraag of ter bestrijding van
ongewenste kinderloosheid
binnen een huwelijk al dan niet
kunstmatige inseminatie donor
kan worden toegepast ter be
antwoording over te laten aan de
gewetens van de desbetreffende
gehuwden zelf;
2. Bij alle betrokkenen, echtparen,
artsen en donoren aan te dringen
op een gewetensvolle toepassing
van deze methode, waarbij het be
lang van het kind dat langs deze
weg geboren wordt, centraal dient
te staan.
Het rapport maakt onderscheid tus
sen twee soorten kunstmatige inse
minatie: met het sperma van de
echtgenoot (homologe KI of KIE ge
noemd) of met het sperma van een
(onbekende) derde (heteroioge KI of
KID). Redenen voor KID zijn niet
alleen onvruchtbaarheid van de ei
gen echtgenoot, maar ook „verkeerd
bloed" of bepaalde erfelijke ziekten
in zijn familie, waardoor hij afziet
van het biologisch vaderschap.
De eerste methode (KIE), die overi
gens maar een beperkte toepassings
mogelijkheid heeft, wordt door de
protestantse theologen algemeen
aanvaardbaar geacht. De kunstmati
ge inseminatie met sperma van een
derde werd tot voor enkele jaren in
kerkelijke kring algemeen afgewe
zen, maar het rapport constateert
althans in de protestantse hoek in
de Jaren zeventig een kentering in de
opvattingen.
Drie punten
De bezwaren tegen KID komen vol
gens het rapport op drie punten neer:
a. het huwelijk is een goddelijke In
stelling, is monogaam. Deze huwe
lijkseenheid wordt bedreigd door
een (anonieme) derde, wanneer
(ook met wederzijds goedvinden)
KID wordt toegepast;
b. op deze manier wil men kunstma
tig afdwingen wat God aan een
huwelijk niet geschonken heeft.
Men wenst het leed van de kinder
loosheid niet te dragen;
c. door de acceptatie van KID zou
mogelijk in de toekomst de weg
gebaand kunnen worden tot euge
netische experimenten, die de
mens als beelddrager Gods in zijn
kem zouden kunnen aantasten.
De commissie, die het rapport sa
menstelde, is over bezwaar niet
eenstemmig. Een overweging is, dat
KID doorgaans wordt aangevraagd
door echtparen, die vurig kinderen
wensen, die in hun moreel sterk aan
de monogamie gebonden zijn en
voor wie daarom partnerruil onaan
vaardbaar ls.
Bezwaar b. wordt door de commissie
zonder meer afgewezen. Met de
zelfde redenering heeft men zich
vroeger ook verzet tegen vaccinatie,
verzekering en geboortenregeling.
Ten aanzien van bezwaar c. zegt het
rapport, dat het inderdaad duidelijk
is, dat wanneer er ooit eugenetische
experimenten op mensen gedaan
worden, de toepassing van KID een
belangrijke rol zal spelen. Ook al zou
er nu een verbod komen op deze
methode, dan zou dat nog niets uit
maken, aangezien de techniek nu
eenmaal bekend is. Maar het is aller
minst bewezen, dat wanneer nu KID
gebruikt wordt ter bestrijding van
ongewilde kinderloosheid, deze me
thode dus in de toekomst gebruikt
zal worden voor eugenetische experi
menten. (proeven gericht op verbete
ring van het menseüjk geslacht.)
Het rapport schat dat KID thans in
Nederland wordt toegepast, op twee
honderd tot driehonderd keer per
jaar. Van risico's voor een normale
ontwikkeling van de vrucht ls tot nu
toe niets gebleken. Onderzoekingen
naar de psychologische en sociale
aspecten van KID zijn zeer gunstig,
waarbij bedacht dient te worden, dat
er tot nu toe een strenge selectie
plaatsvindt op grond van criteria als
kwaliteit van huwelijks- en ge
zinsverhoudingen, pedagogische
kwaliteiten, motivatie en sociaal-
economische omstandigheden. Juri
disch geeft KID geen enkel pro
bleem, wanneer althans de echtge
noot toestemming tot deze hande
ling heeft gegeven.
LEUSDEN De officiële ope
ning van het Dienstencentrum
van de gereformeerde kerken in
Leusden, waar alle kerkelijke
bureaus onder één dak geko
men zijn, is vastgesteld op vrij
dagmiddag 2 april. Daarbij zul
len leden van de generale syno
de, van particuliere synoden en
classes, vertegenwoordigers
van deputaatschappen, verte
genwoordigers van andere
kerkgenootschappen en de
raad van kerken worden uitge
nodigd.
De eigenlijke overdracht gebeurt in
de hervormd-gereformeerde Marcus-
kerk aan de Asschatterweg 23, waar
korte toespraken zullen worden ge
houden en enkele cadeaus zullen
worden aangeboden. Daarna is er een
ontvangst in het nabijgelegen
Dienstencentrum, waarna in de hal
een beeldhouwwerk zal worden ont
huld; Tenslotte is er een rondleiding.
Op de avond van dezelfde dag is er
„open huis" voor bewoners van Leus
den en andere belangstellenden.
Het Dienstencentrum stelt graag zijn
deuren open om dit nieuwe domein
van de gereformeerde kerken te be
zichtigen. Er zijn hiervooral ver
scheidene verzoeken uit het land bin
nengekomen. Daarvoor is nu een spe
ciale „open huis"-dag uitgetrokken
op zaterdag 24 april. Aanmelden bij
mejuffrouw J. Kalkhoven van het
Dienstencentrum, Postbus 202,
Leusden.
SALISBURY In Zuidelijk-Afrika
is een actie begonnen, die gericht is
tegen de Wereldraad van Kerken en
tegen de anglicaanse kerk in Enge
land. De campagne is geopend door
de anglicaanse bisschop van Masho-
naland, Paul Burrough, een vooraan
staande geestelijke leider in Rhode-
sië. Hij viel de Britse anglicanen en
de wereldraad aan omdat die .tiran
nie en economische ondergang in
Afrika" bevorderen.
Burrough deed zijn aanval tijdens
een preek in de Londense St. Pauls
kathedraal. De toespraak werd on
middellijk verspreid door het bureau
van de anglicaanse kerk in Rhode-
sië. Burrough sprak over een omke
ring van de ware christelijke
opdracht.
ernstig probleem, omdat deze vrou
welijke benadering niet goed tot
haarrecht komt.
Ook in de kerk heeft de vrouw te
weinig de gelegenheid tot de be
leidsfuncties door te dringen. „De
vrouw in het kerkelijk ambt acht de
kardinaal echter niet bijbels. „De
kerk wordt niet alleen bepaald door
speculatieve mogelijkheden, maar
ook en vooral door de feitelijke da
den en instellingen van de Heer",
zegt de kardinaal, „als de Heer het
anders bedoeld had, dan zou Hij niet
alleen mannen tot zijn discipelen
hebben gekozen. Theologische argu
menten voor of tegen de vrouw in het
ambt zijn min of meer speculatief".
De kardinaal ziet liever dat de vrouw
haar plaats in de kerk zal innemen,
zonder dat aan de inzettingen van de
Heer geweld wordt aangedaan. Hij
wijst er trouwens op dat met name
vrouwelijke orden in het verleden
soms grote invloed in de kerk gehad
hebben. Maar die invloed was onvol
doende en te indirect". De kardinaal
betwijfelt trouwens of de vrouw zelf
wel gediend is met haar eigen cleri-
calisatie. Kardinaal Willebrands
vindt dat het geloof behoort te inspi
reren tot een bepaald soort politiek
handelen. Maar of dat ook noodzake
lijk moet leiden tot christelijk gehe
ten partijformaties, betwijfelt hij.
Hij voorziet dan ook niet dat de
bisschoppen een stemadvies zullen
geven ten gunste van een of andere
politieke partij, als die het etiket
„christelijk" draagt.
EENHEID
Het is een begrijpelijke zaak da
de turbulente veranderingen in
ken en handelen ten aanzien
God, mens en wereld, maar ooi
het politieke leven gezocht w<
naar eenheid. Onwillekeurig kij
mensen die niet meer precies w<
hoe alles moet en dat is g
schande om zich heen en zoe
naar gelijkgezinden. Gebrek aan
zicht of onzekerheid ten aanzien
het juiste inzicht doet vaak stre
naar macht, ook al is dat soms b
maal niet als begeerte naar mach
zichzelf bedoeld. Eendracht ma
macht heette onze jeugdclub
een heuse voorzitter, secretaris
penningmeester al; we hadden g
leden. Toch kan er alle aanlei<
zijn om in een tijd waarin op zo
terreinen naar eenheid en fusie
streefd wordt te vragen naar de a j
van de eenheid en naar de conse
enties van een fusie. Op politiek j
rein doet zich die vraag voor
aanzien van de confessionele pa
en. Wordt de nagestreefde eenhei
een van een vaag „christendom
zal de werkelijk christelijke genu
te zich op den duur in deze eenl
kunnen herkennen. Het zou wel e
zo kunnen zijn dat die Christel
gemeente die binnen het chris
dom uit het horen van het Woc
tracht naar een ree le navolging
de Heer in zijn aandacht voor
zwakke en achteropgeraakte, dat
christelijke gemeente haar vra
heeft bij een eenheid die in el
land al aangevochten is maar in
ropees verband in nog ernstiger
te bewaard zal moeten worden v
ieder ijdel machtstreven, eventi
gedekt door het adjectief „chri i.
lijk". T
Beroepingswerk
NED.HERV.KERK
BEROEPEN te Oosterwolde (to<
H. F. Klok kand. te Woerden; te
demirdum: J. J. ten Ham te Voortl
zen buiteng.wijkgem. in wordi
Elim: H. v. Vreeswijk te Giess
Nieuwkerk.
BEDANKT voor Waddinxveen: W.
van Kooten te Hillegersberg
CHR.GEREF.KERK
BEROEPEN te Nieuw Vennep: J.
Amstel te Enschede W.
BEDANKT voor Zwaagwesteindey
Plantinga te Dronten
Ds. J. D. Heynen
Op 65-jarige leeftijd ls te Apeldo
overleden de gereformeerde em
tus-predikant J. D. Heynen.
woonde in Apeldoorn sinds hij v(
jaar om gezondheidsredenen
vervroegd emeritaat ging. Ds. H
nen ls pas op latere leeftijd predik
geworden (via artikel 6 van de her
ne kerkorde der gereformeerde
ken, dat handelt over bijzondere
ven). Hij was in de handel werkza
als vertegenwoordiger. In 1969 wi
hij verbonden aan de gereformeei
kerk te Nagele (N.O.P.), bij we
kerk het jaar daarop die te Tolleb
werd gevoegd.
Van een onzer verslaggever; a
AMSTERDAM Het verdie V
geen aanbeveling, dat gemei
ten die te klein zijn om e^i
predikant te beroepen, „pas
raai werkers" aanstellen. I)
zeggen deputaten „pastor
werkers" in hun rapport aan ei
gereformeerde synode.
Het probleem van de kleine g
ten speelt vooral ln Friesland. Da
om hebben de particuliere syno<
van Friesland-Noord en -Zuid in 1
een regeling getroffen, waardi
mensen zonder academische theo
gische opleiding na een examen n
een vaste aanstelling kunnen krijg
als „pastoraal werker". In feite
hiermee de figuur van de „lere1
ouderling", die in de gereformee
kerken afgeschaft was, weer binn
gehaald.
Deputaten signaleren het gevi o
van een „clerus minor" (twee< ei
rangs-domlnees) met alle negatie a
aspecten vandien. De meeste klei |S
gemeenten lossen hun problemen oi
door een combinatie aan te ga
een streekgemeente te vormen, e
emeritus- of een parttime-predika
of een nog doorstuderend theo
gisch kandidaat aan te trekken,
samen te werken met een hervorm
gemeente. Dat zijn betere mogeli
heden, aldus deputaten. Een grc
zorg voor de kleine gemeenten ls
zondagse preekvoorziening. Daal
is te voorzien door niet-predlkant
„preekconsent" te geven, mits des
zo n preekconsent maar niet
schouwen als een springplank ni
een predikantschap op artikel 6 (sl
gullere gaven).
Volgende week vrijdag bespreekt
gereformeerde synode deze zas
Andere punten, die volgende week
de synodezitting in Lunteren aan
orde komen zijn onder andere h
studentenpastoraat (maands
avond), IKON (dinsdag), een evalu
tie van de synodeconferentie van b
gin Januari over de spanningen bi
nen de gereformeerde kerk
(woensdag) en kunstmatige lnsen
natie (donderdag).
