mnei
anese premier
n dood ontsnapt
Vooruitzichten
Unctad
minder somber
Waarom Moskou bang is voor vieze woorden
[rfani drijft Italiaanse
istendemocraten uiteen
Hervormingsvoorstellen
van Spaanse regering
krijgen koele ontvangt
geef om
ANGOLA
Nederland steunt grondstoffenplan
Van de schrik bekomen
VSI
Deense politie
vecht met
Vietnamese wezen
Margaret
Leider franquisten waarschuwt kabinet
S verlengd
26655
ÜjAG 20 MAART 1976
torlog in hevig
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
iorlog in hevigheid toegenomen
ET (Reuter, UPI) Premier Rashid Karami van Libanon
ren ternauwernood ontkomeiraan een aanslag op zijn
oen het vliegtuig waarin hij zat, dat op het punt stond van
naar Damascus te vertrekken, getroffen werd door raket.-
Karami, oud-premier Saeb
andere prominente Libane-
•i waren juist aan boord van
sche vliegtuig gegaan toen
iffen werd door een kleine
deed zich een explosie voor
[iegtuig vloog in brand. Alle
en konden ongedeerd het
verlaten. Alleen een persfo-
werd licht aan zijn voet
liezen waren onderweg naar
laius waar zij besprekingen
tt oeren met de Syrische presi-
over mogelijkheden voor
ssing van het de afgelopen
d<er opgelaaide conflict tussen
^n en moslims in Libanon.
op de dag had hetzelfde Sy-
Tiestel al twee politici van de
christelijke falangepartij
Tliascus overgebracht. Wie de
jp het vliegtuig heeft uitge-
is gisteravond nog niet
lek van de Libanese delega-
Damascus is uitgesteld. De
van het vliegtuig zijn
>eir Beiroet terug gegaan. Ver-
30 k zullen ze vandaag weer
proberen te ver-
hten
;eroorlog is gisteren in alle
hevigheid opgelaaid. De falangis-
tische radio meldde hevige gevech
ten bij de plaats Abaadiyeh, twaalf
kilometer oostelijk van Beiroet. In de
straten van Beiroet zijn pantserwa
gens van het Libanese leger versche
nen die aan de strijd deelnemen. Het
gaat om voertuigen die in het bezit
zijn van de verschillende groeperin
gen van het uiteengevallen leger. Op
de berg ten oosten van de Libanese
hoofdstad maakten de strijdende
partijen gebruik van snelvuurka-
nonnén.
De opnieuw uitgebroken burgeroor
log heeft volgens een voorlopige ba
lans in een week al meer dan twee
honderd doden gekost. De verbindin
gen tussen de hoofdstad en het
noorden van het land zijn verbroken.
Ook daar zouden zware gevechten
aan de gang zijn. Eenheden van het
Libanese leger hebben zich bij het
ene of het ander kamp van de strij
dende partijen aangesloten, zodat de
oorlog steeds grotere vormen aan
neemt.
Het dagelijks leven in Beiroet biedt
weer de aanblik van de donkere da
gen van de recente bloedige bur
geroorlog. Er is geen benzine, bak
kers, de stad is opnieuw in tweeën
verdeeld. De enige doorgang tussen
beide stadsdelen, een kruispunt bij
het museum, kan alleen gebruikt
worden als er een vuurpauze is. Ook
de banken en de meeste scholen-wa-
ren gisteren weer dicht.
door Nico Kussendrager
GENÊVE De vierde wereldhandelsconferentie, de Unctad, die
in mei in Nairobi wordt gehouden, is mislukt als er geen samen
hangend grondstoffenprogramma uit de bus komt.
De secretaris-generaal van de
De Palestijnse guerrillaleider Jasser Arafat (midden) in gesprek met de Libanese politicus Raymond Edde (links), enkele
uren nadat deze was ontsnapt aan de aanslag op het vliegtuig dat een aantal Libanese politici, onder wie premier Karami,
naar Damascus zou brengen.
Genraal Achdab
Generaal Aziz Achdab, leider van de
greep naar de macht tegen de Liba
nese president Soeleiman Franjieh,
heeft het staatshoofd beschuldigd
van pogingen de bemiddeling van
Syrië te laten mislukken. Franjieh
dient af te treden omdat hij het
obstakel is dat elk plan om de crisis
op te lossen tegenhoudt, aldus gene
raal Achdab in een radiouitzending.
De generaal voegde daaraan toe: „Ik
verzoek het parlement en onze Sy
rische broeders het proces van de
verkiezing van een nieuwe president
te versnellen voordat het Volk naar
het paleis trekt om de president te
verwijderen, die nimmer naar de
stem van het volk heeft geluisterd".
Volgens generaal Achdab beschuldi
gen de politici Franjieh van onve-
zoenlijk, onverantwoordelijk en aar
zelend beleid. Hij had hervormingen
tegengewerkt en kwam pas in actie
als hij onder druk werd gezet en het
meestal al te laat was. Verder uitstel
van het aftreden van de president
zou de overige staatsinstellingen van
Libanon vernietigen. Voordat het le
ger kan worden herenigd moet eerst
een nieuwe president worden geko
zen, aldus generaal Achdab.
Ook de leider van de socialistische
partij vahXibanon, Kamal Jumblatt
heeft aangedrongen op het afzetten
van president Franjieh. Hij beklem-
toondë de noodzaak van diepgaande
sociale hervormingen, die volgens
hem nog noodzakelijker zijn dan de
politieke hervormingsmaatregelen
die vorige maand door Syrië zijn
voorgesteld.
President Franjieh zit nog steeds in
zijn paleis en weigert vooralsnog on
voorwaardelijk af te treden. Zijn pa
leis wordt verdedigd door 1200 man
christelijke troepen en 600 gewapen
de mannen uit zijn geboortestad
Zagharta in het noorden van Liba
non. De verdedigers hebben de be
schikking over tientallen tanks en
verscheidene batterijen luchtdoelar
tillerie. De president schijnt er op te
staan dat hij pas zal verdwijnen als
er een voor hem aanvaardbare op
volger is gevonden.
(Reuter, UPI) De voormalige sterke man van de
_,e christendemocratische partij Fanfani heeft gisteren
partijcongres geprobeerd de partij weer achter zich te
Hij hield èen toespraak, met daarin een zeer scherpe
op de communistische partij, die sterk verschilde van de
;srede vanpartijleider Zaccagnini en oogstte daarvoor een
enthousiast applaus. Fanfani bepleitte een nieuwe allian-
de socialisten.
ider van de christen-
iten verwerp wel het voor-
i de communisten om een
SCh com»romis" te sluiten
f n samenwerking op regerings-
van cobmunisten en chris-
p^twee ptrtijen. Fanfani echter
dat mri alleen op de voor
al van <e christen-democraten
r samnwerking met de com-
;n zoi mogen komen. Hij ver-
Ie uitpraken van de commu
te pf'tijleiding over eerbiedi-
UIn df parlementaire democra-
e ppralistische maatschappij
da als die uitspraken niet
leeid dan toch wel erg gevaar-
>n*t' reacties onder de congres-
itavaren dat Fanfani sprak ,,a'
m ilnister en niet als voormalige
ggjier. Algemeen werd veron-
ak dat hij in de nabije toekomst
>mhten premier van Italië te
.i. Fanfani werd vorig jaar juli
ijleider weggestemd na voor
aj ten-democraten zeer onvoor-
>oi tgevallen regionale verkie-
>n
oj ijblad van de Italiaanse com-
d n l'Unita zei gisteren dat er
d(e elementen staan in de rede
djcagnini en dat hij in feite een
lan de communisten doet om
itructieve houding aan te ne-
de bestrijding van de grote
en, zoals de Italiaanse sa-
w die momenteel kent. „Hij
'ri in dat er politieke verander-
oeten komen maar zoekt nog
wijze waarop dit moet gebeu-
is l'Unita.
;ri
t,
l c? 111 f"l TY10 "("11 TYl laatste communistische partij-congres in Moskou. Toen de Italiaanse communistische leider Enrico
lo UlLlillctLUIIl Berlinguer het woord „pluralisme" gebruikte, steeg er in de zaal een gemompel op om aan te geven
dat zijn gastheren deze term afwijzen, zo rapporteerde de Italiaanse delegatie later.
KOPENHAGEN, (UPI) De Deense
politie heeft gisteren een landhuis
overvallen en kwam daarbij in bot
sing met 28 schreeuwende Vietname
se wezen, van wie enkele gewapend
waren met roodgloeiende poken. De
wezen weigeren hun voogd te verla
ten, die hen uit Vietnam naar de
Deense hoofstad had gebracht.
De overval van de politie gebeurde
op verzoek van de Deense sociale
dienst, die had gezegd dat de kinde
ren geen voldoende onderwijs en
geen voldoende verzorging kregen
van hun voogd, Henning Becker, een
journalist die vorig jaar meer dan
200 wezen uit Zuid-Vietnam naar De
nemarken heeft gehaald.
De veertig politiemannen die de
overval uitvoerden moesten een
strijd van meer dan een kwartier
voeren om de kinderen, in leeftijd
variërend van 5 tot 19 jaar in een
gereedstaande politiebus te krijgen.
LONDEN (Reuter) De Britse
prinses Margaret en Lord Snow-
don zullen onafhankelijk van el
kaar gaan leven maar wel ge
trouwd blijven. Tot dit compro
mis zijn gisteren koningin Eliza
beth een zuster van de prin
ses en haar juridische advi
seurs gekomen. De Snowdons
zijn met het voorstel akkoord
gegaan maar beschouwen hun
huwelijk in werkelijk als geëin
digd.
In Londense juridische kringen
wordt betwijfeld of de gekozen
oplossing wel de juiste is. De
nieuwe situatie voor Margaret
en Snowdon is eigenlijk geen
formele juridische scheiding.
Een vooraanstaande advocaat in
huwelijksaangelegenheden in
Londen noemde het een „zeer
onbevredigende uitweg" die te
genwoordig nog maar zelden
wordt toegepast en ook door de
rechters wordt gemeden. De
meeste echtparen die uit elkaar
gegroeid zijn geven de voorkeur
aan een gewone scheiding, al
dus de advocaat.
Als voornaamste nadeel noemde
hij het feit dat de betrokkenen
nog steeds niet helemaal vrij
zijn om te doen en laten wat zij
willen, zeker niet bij het zoeken
naar een nieuwe partner. Een
definitieve scheiding kan na
twee jaar worden aangevraagd
maar in kringen rond het prinse
lijk paar verwachtte men niet
anders dan dat Snowdon een
scheiding zou hebben gevraagd.
Hij en Margaret leven immers al
vijf jaar zo goed als gescheiden.
MADRID, (Reuter, UPI, AP) Zowel de franquistische beweging
als de linkse oppositie hebben met erg gemengde gevoelens
gereageerd op het voorstel van het Spaanse kabinet om het
strafrecht humaner te maken en een aantal politieke groeperin
gen een wettelijke basis te geven.
Belangrijkste twistpunt tussen rege- len van het kabinet slechts aan-
ring en oppositie blijft de weigering vaardbaar zijn zolang het maat-
van het kabinet de Spaanse commu
nistische partij te legaliseren. Vol
gens het voorstel zoals dat gister-
schappelijke systeem, zoals dat door
het overleden staatshoofd generaal
Franco werd gevestigd, niet wordt
nacht door het kabinet van premier ondergraven. De franquistische voor-
Arias Navarro werd opgesteld blijft
ook de Baskische afscheidingsbewe
ging ETA een illegale groepering.
„Alleen door de communisten uit de
clandistiniteit te halen kunnen we de
politieke situatie in Spanje normaal
man, de voormalige minister van ar
beid José Antonio Giron sprak op
een congres van de vereniging van
oudstrijders uit de Spaanjse burger
oorlog. Giron is zowel lid van het
Spaanse schijnparlement de Cortes
maken en het speciale aureool van de als van de grondwetscommissie, die
communisten wegnemen" was het beiden veranderingen in het maat--
commentaar van de christen- schappelijke systeem kunnen tegen-
democratische leider Ruiz Gimenez houden.
van
Unctad. Jamani Corea, en de Neder
landse minister van ontwikkelingssa
menwerking, Jan Pronk, zijn het
daarover roerend eens. De drie voor
gaande wereldhandelsconferenties
in Genève, New Delhi en Santiago)
hebben nauwelijks resultaat opgele
verd. In Nairobi moeten nu spijkers
met koppen worden geslagen. En het
ziet er, sinds gisteren, iets minder
somber uit.
Voorbereiden
Afgelopen dagen is in Genève de
Unctad-raad bijeengeweest, die de
conferentie in Nairobi moest voorbe
reiden. Belangrijk punt op de agenda
was een geïntegreerd (samenhan
gend) grondstoffenakkoord,'zoals Co
rea dat zelf heeft voorgesteld. Het wil
zeggen dat er buffervoorraden ko
men van grondstoffen (koffie, koper,
katoen) om zo de prijzen op peil te
houden. Door bij overschotten
grondstoffen op te kopen en bij te
korten te verkopen worden wilde
prijsschommelingen vermeden.
De ontwikkelingslanden hebben
daar baat bij omdat zij grotendeels
van de uitvoer van grondstoffen af
hankelijk zijn. Corea wil een geïnte
greerd (samenhangend) grondstof
fenakkoord om te voorkomen dat
grondstoffen die voor de rijke landen
niet belangrijk zijn, er buiten zouden
vallen, tot schade van de ontwikke
lingslanden die ze uitvoeren. Op het
eerste lijstje van Corea stonden zelfs
achttien grondstoffen maar het is al
lengs geslonken.
Nauw verbonden met zo'n grondstof
fenprogramma is een koppeling van
de prijzen van grondstoffen aan die
van industrieprodukten (indexatie).
Worden de tractoren, machines en
kunstmest die de ontwikkelingslan
den in de industrielanden moeten
kopen duurder, dan mogen de ont
wikkelingslanden meer vragen voor
hun grondstoffen. Op het ogenblik
gaan de ontwikkelingslanden er al
leen maar op achteruit.
Zo'n koppeling van grondstoffenprij-
zen aan die van industrieprodukten
staat niet met zoveel woorden in het
grondstoffenprogramma van Corea,
maar de ontwikkelingslanden willen
het wel. Het is een harde eis van hen,
die centraal staat in alle overleg tus
sen noord en zuid.
Kans klein
De kans dat er in Nairobi zo'n
grondstoffenprogramma, als Corea
wil, komt, leek klein. Vooral de Ver
enigde Staten en West-Duitsland
verzetten zich er tegen, omdat uit-
voering van Corea's voorstellen de
vrije markt aantast. En bij de vrije
markt zijn de Verenigde Staten en
West-Duitsland groot geworden. De
op het kabinetsvoorstel.
Het progressieve weekblad Cambio
16 heeft in en commentaar opgeroe
pen tot het ontslag van het kabinet
van Arias Navarro. Het blad acht de
belangrijkste maatregel van het ka
binet om de arbeidsonrust weg te
nemen een optrekken van het mi
nimumloon met 23 procent vol
strekt onvoldoende. Een andere be
langrijke krant, de Madrileense YA
zegt daarentegen dat het er op lijkt
dat de grootste meningsverschillen
binnen het kabinet zijn verdwenen.
De leider van de machtige franquis
tische beweging heeft gisteren ge
zegd dat de hervormende maatrege-
Verwarring
Giron zei dat de politiek, die het
kabinet momenteel voert innerlijk
tegenstrijdig is en Spanje in verwar
ring brengt. Hij had kritiek op de
reizen van enkele ministers aan West-
Europese landen om daarbij begrip
te vragen voor de situatie in Spanje.
Zonder hun namen te noemen doelde
hij hierbij kennelijk op de minister
van buitenlandse zaken Areilza en
diens collega van binnenlandse za
ken Fraga Iribarne. Beide ministers
behoren tot de gematigde vleugel
van het kabinet.
BERLIJN (AP) In Oost-Berlijn
heeft deze week een bespreking
plaats gevonden van de subcommis
sie van Europese communisten om
een agenda op te stellen voor een
topconferentie. Het heeft er alle
schijn van dat er geen overeenstem
ming over een topconferentie is
bereikt.
Het Oostduitse persbureau meldde
dat de afgevaardigden van 27 com
munistische partijen zijn overeenge
komen de resultaten van hun werk
voor te leggen aan een volledige ver
gadering van het organiserend
comité.
dan niet met hun eigen studies?
rd
ntfOK (UPI, Reuter) De
lanse ambassadeur in Thai-
harles Whitehouse, heeft de
premier, Koekrit Pramoj, ge-
om een verlenging van de
van het ultimatum dat de
in Bangkok heeft gesteld
n rekking tot de aanwezigheid
le Amerikaanse troepen in Thai-
r vorming vorig jaar heeft de
..b van Koekrit Pramoj toege-
naar te zullen streven alle
v aanse troepen uit het land te
tp]ertrekken. Onder druk van de
j partijen is men op deze toe-
3j( teruggekomen, maar wel
met ingang van morgen alle
aanse bases onder Thaisee
nitiet geplaatst,
nier zou later nog een mede
doen over de status van de
«erikaanse militairen die zich
In Thailand bevinden,
n jljdaag toe zijn er voortdurend
vo indelingen gevoerd tussen de
in en de Amerikaanse autoritei-
joi^de status van de Amerikaan-
dz dkrachten in Thailand, maar
fdi rïng in Bangkok heeft steeds
Lte^dat deze onderhandelingen op
v#rt afgerond zouden moeten
vof Premier Koekrit Pramoj
ezegd dat verlenging van de
raif wel mogelijk is, maar dat hij
jk frikaanse ambassadeur heeft
ld wat hij verder nog wil be-
Uitdaging
„Pluralisme" is een vies woord in de
politieke woordenlijst van de Sow-
jets. Moskou beschouwt het als een
kapitalistisch verzinsel, bedacht om
de Sowjet-Unie er toe te bewegen het
bestaan van meer dan één partij toe
te staan om zo het Sowjet-systeem te
vernietigen.
Maar het Kremlin had de verplich
ting om de volledige tekst van Berlin-
guers toespraak in de Sowjet-pers te
plaatsen. De Italiaanse delegatie
kamde de Russische vertaling nauw
keurig uit voordat zij er haar goed
keuring aan gaf. Maar het woord was
er uit verdwenen. De Russen hadden
het vervangen door de term „meer-
vormigheid" die niet de explosieve
politieke bijbetekenis heeft van „plu
ralisme". Zij legden de Italianen uit
dat in het Russisch „pluralisme" als
een filosofische term wordt gebruikt
en daarom de lezers zou verwarren.
Vijfde colonne
De Italianen gingen akkoord met de
verandering. Toch weten hun Sowjet-
experts best dat „pluralisme" in de
Sowjet-pers herhaaldelijk is gebruikt
als een politieke term. Het incident
vertelt ons daarom iets over zowel de
Italiaanse als de Russische commu
nistische leiders. Onlangs vertelde
Berlinguer dat er in het westen men
sen waren, die wilden dat de Italiaan
se communisten als een soort „vijfde
colonne" binnen het Sowjet-systeem
gingen opereren. Hij weigerde die rol.
Als hij nu had vastgehouden aan het
gebruik van de term in de Sowjet-
tekst, dan had het Kremlin kunnen
aanvoeren dat hij inderdaad onder
mijnend werkte, dat hij bezig was de
SowjetrUnie te dwingen een systeem
van meer partijen te aanvaarden.
Het is een klein incident dat één van
de grootste communistische dilem
ma's illustreert. Moeten de westerse
communisten mikken op een hervor
ming van het Sowjet-systeem; de
Sowjets bewegen „socialisme met
een menselijk gezicht" te aanvaar
den? Of moeten zij zich tevreden
stellen met hervorming van hun ei
gen partijen om aanvaardbaar te
worden voor de kiezers in het
Westen?
Er zijn communisten in het westen
die hartstochtelijk geloven dat vrij
heid ondeelbaar is en die het Kremlin
openlijk hebben gekritiseerd wegens
de onderdrukking van de vrijheid in
de Sowjet-Unie. Er zijn andere wes
terse communisten, die geloven dat
het tactisch gezien in hun voordeel is
om het Kremlin te kritiseren. Maar er
zijn er ook voor wie het noch tactiek,
noch hartstocht is.
Stalinisme
De mensen van deze laatste groep
zeggen dat de communisten in het
westen diepgaand moeten onderzoe
ken hoe het Sowjet-systeem kon ver
worden tot een totalitair systeem.
Als zij er niet in slagen het antwoord
op die vraag te vinden, dan bestaat
er een goede kans dat hun eigen
partijen, eenmaal aan de macht ge
komen, op soortgelijke wijze zullen
afglijden naar een totalitair systeem,
zo geloven deze communisten.
De Italiaanse communisten hebben
nu al tien jaar lang zo'n onderzoek
beloofd. Zij doen dat sinds het testa
ment van Togliatti, waarin hun oud
leider aandringt op een fundamente
le, nieuwe beoordeling van de Stali
nistische erfenis. Hoewel het intel
lectuele kader van de partij be
kwaam genoeg is om deze taak uit te
voeren, en hoewel de leiders van de
partij blijven zeggen dat het gedaan
moet worden, hebben de Italiaanse
communisten toch alleen maar en
kele kleinere studies over dit onder
werp gepubliceerd.
Misschien zijn zij bang voor wat zij
zouden kunnen vinden. Misschien
ook is het waar, zoals hun tegenstan
ders zeggen, dat iedere communis
tische partij, eenmaal aan de macht,
wel moet afglijden naar een totali
tair systeem. Zelf geloof ik niet in de
noodzaak van die ontwikkeling,
maar wat ik denk doet er niets toe,
hier niet en daar niet. Sommigen van
de idealisten, die mee hielpen bij de
Russische revolutie en de opbouw
van de Sowjet-staat, dachten ook
niet dat het zou uitlopen op één
groot gevangenkamp. De communis
ten beweren dat de westerse studies,
die pogen te verklaren hoe het zo
Misschien zijn zij er nu eindelijk
klaar voor. „Wij moeten ons zelf en
anderen uitleggen," zegt Giorgio Na-
politano, lid van het partij-
directoraat, „hoe een grote revolutie
een systeem kon produceren dat
is gebaseerd op stalinistische ver
wording en dat nog steeds de nega
tieve kenmerken en beperkingen
heeft die het gevolg waren van deze
misvormingen."
Iedere studie die de Italiaanse com
munisten hierover maken, moet uit
leggen dat, als stalinisme niet onver
mijdelijk is in Italië, stalinisme dan
Dok niet onvermijdelijk was in de
Sowjet-Unie; of: als democratie en
socialisme In Italië verenigbaar zijn,
dan moeten zij verenigbaar (en uit
voerbaar) zijn in de Sowjet-Ünie. Iets
anders beweren zou de conclusie toe
laten dat de Italiaanse communisten
als regeringspartij onbetrouwbaar
zijn. Maar iedere studie op dit gebied
zou ook een uitdaging voor het
Kremlin op eigen terrein inhouden.
Het zou binnen de Sowjet-Unie wor
den gebruikt door de critici van het
Sowjet-systeem; en geen kritische
analyse kan gevaarlijker voor de de
omstreden functie van het Kremlin
zijn dan een marxistische studie, ge
maakt onder het eerbiedwaardige
toezicht van een andere communis
tische partij, en gebruik makend van
de politieke taal en de analitische
methode, waarvan de Sowjet-
communisten hebben geleerd dat
het de enige juiste is.
Ondermijnend
Het Kremlin zou zo'n studie als on
dermijnend beschouwen; en zij zou
inderdaad ondermijnend zijn, in dier
voege dat zij zou aantonen dat de rol
van het Kremlin niet te rechtvaardi
gen is en diens onderdanen zou aan
moedigen het systeem aan te vallen
en iets beters te gaan zoeken.
Als het Kremlin al bang is voor een
woord als „pluralisme" dan heeft het
veel betere redenen om bang te zijn
voor een studie, die tot de conclusie
komt dat dit „pluralisme" het juiste
en noodzakelijke doel is van alle
communistische partijen, zelfs voor
die in Oost-Europa. De communis
ten in het westen, in Italië, Frankrijk
en elders, zullen de stemmen die zij
nodig hebben waarschijnlijk niet
winnen, tenzij zij het publiek over
tuigen van hun democratische ge
zindheid. En dat zullen zij moeten
doen door (onder meer) aan te tonen
dat de democratische gezindheid
van het Kremlin vals is.
Hoe bang het Kremlin is voor één enkel woord blijkt uit een incident dat zich voordeed tijdens het kon lopen tendentieuze en vijandige
- propaganda zijn. Waarom komen zij
Jamani Corea
Westduitse minister van buiten
landse zaken Hans-Dietrich
Genscher noemde dat op de speciale
zitting van de Verenigde Naties over
een nieuwe economische orde nog
eens als voorbeeld voor de ontwikke
lingslanden.
Op die zitting, die in september in
New York werd gehouden, wezen de
westerse landen, met Washington en
Bonn voorop, koppeling van prijzen
van grondstoffen aan die van indus
trieprodukten helemaal af. Op het
punt van een geïntegreerd
grondstoffenprogramma (een groot
aantal grondstoffen in onderlinge sa
menhang) waren ze echter wat soe
peler.
Maar de inkt van de slotverklaring
van New York was nog niet droog, of
de Europese Gemeenschap krabbel
de terug. Eerst gebeurde dat op een
ministersbijeenkomst in Luxem
burg, bij andere gelegenheden, en
aanvankelijk ook tijdens de Unctad-
raad in Genève.
Nederland stelde voor dat de Euro
pese Gemeenschap een bedrag zou
toezeggen om het grondstoffenpro
gramma van de Unctad te betalen.
Er moet immers een fonds komen,
waaruit de buffervoorraden worden
gefinancierd. Officieel is geen cijfer
genoemd, maar het is geen geheim
dat gedacht werd aan honderd mil
joen gulden. Wat nog maar een
schijntje is voor wie weet dat het
hele grondstoffenprogramma miljar
den vergt.
Maar de overige EG-partners hiel
den volslagen de boot af. Er kwam
niet meer dan een slap compromis
uit de bus over „aanvullende betalin
gen" (compensatoire financiering).
Dat wil zeggen: als een ontwikke
lingsland de uitvoerinkomsten ach
teruit ziet gaan, kan het lenen bij de
rijke landen; als het ontwikkelings
land weer goed verdient aan de ex
port, moeten die leningen worden
terugbetaald. Een weinig opzienba
rend voorstel, waarvan Corea niets
moet hebben en dat de meeste ont
wikkelingslanden lang niet ver ge
noeg vinden gaan.
Toch praten
Maar gisteren leek de lucht in Genè
ve plotseling iets te klaren. West-
Duitsland en daarmee de Europe
se Gemeenschap zou bereid zijn
tenminste over een samenhangend
grondstoffenprogramma te praten.
En in het kielzog kwamen de Veren
igde Staten die in het overleg tussen
noord en zuid kennelijk niet alleen
willen komen te staan. Maar het is
nog veel te vroeg voor al te veel
optimisme. Al vaker gaven de mees
te behoudende westerse landen wat
toe, om het even later snel terug te
trekken; afwisselend de koud- en
warmwaterkraan in de hoop dat het
front van de derde wereld barst.
Het slappe compromis dat nu toe
binnen de Europese Gemeenschap is
bereikt, ging Nederland niet ver ge
noeg. Het plan rijpte om zelf mee te
betalen aan het grondstoffenfonds
dat Korea heeft voorgesteld, buiten
de Europese Gemeenschap om. Ne
derland zou daarmee het eerste in
dustrieland zijn dat medewerking
aan het fonds toezegt.
Dit plan leidde tot spanningen tus
sen minister Pronk en zijn ambtge
noot van buitenlandse zaken. Max
van der Stoel. Van der Stoel wil niet
handelen buiten de Europese Ge
meenschap om. Hoewel Pronk zeer
teleurgesteld is in het ontwikkelings
beleid van de Gemeenschap, wil hij
eveneens binnen het Europese kader
blijven. Maar daarnaast moet Neder
land naar zijn mening zelf initiatie
ven ontplooien.
Het idee om naast het slappe EG-
compromis waarvan Pronk pas
laat gehoord zou hebben mee te
betalen aan het grondstoffenfonds is
daar een voorbeeld van. Dat moet
andere landen prikkelen hetzelfde te
doen; een opzet die eerder gelukt is.
(ADVERTENTIE)
GIRO
