Kwalen van hoger
onderwijs bij
student aanpakken
dichtbij
Q0P
'erug naar
geleide
lonpolitiek?
iraentaar-
girlies van 35 miljoen gulden
or DAF- Trucks
Aandacht voor denk- en leefwereld nodig
n METZLER-
Den Uyl blijft bij
bezwaren tegen
handelwijze Irak
het weer
Vriendelijk
dreesmann rook vroomshoop
§,óo^ m 0^
gaaikemageur
mannheimelijk
kapel
£\P*r
^DAG 20 MAART 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 5
por prof. dr. W. Albeda
drietal socialistische economen,
bergen. De Galan en Van den
[l hebben in het weekblad Econo-
h-Statistische Berichten van de-
week een voorstel gedaan dat
jlerland terug zou gaan naar een
i van geleide loonpolitiek.
voorstel verdient ernstige aan-
ht. Uiteraard in de eerste plaats
rege het gewicht der onderteke-
jrs. In de tweede plaats omdat het
irstel past in de toestand waarin
land zich bevindt. De onaan-
Ibaar hoge inflatie ondermijnt
r dan alleen maar onze econo-
ihe positie. De moeizame opera-
Ttot sanering van de overheidsfin-
"nën en de sociale zekerheid zal
I van haar zin verliezen, indien
nieuwe loonexplosie de daardoor
Istane ruimte zou opvullen. Onge
steld zou een meerjarige loonbe-
kzing de structuur-werkloosheid
jnen beperken.
kan men een paar kanflekenin-
maken bij dit voorstel. Ten
hebben we in de jaren 1945-
nogal wat geleerd over geleide
)litiek. Zo'n loonpolitiek
rt sterk centraliserend; legt de
antwoordelijkheid bij de centrale
anisaties. Daardoor kan er ge-
celijk spanning ontstaan tussen
tg en leden van de vakbeweging,
an vakcentrale en vakvereniging,
aningen waar de leiding van de
aweging niet zoveel weg mee
vooral doordat de eigenlijke
antwoordelijkheid voor de loon-
ling dan elders ligt. Deze proble-
ontstonden in de jaren vijftig,
het in de jaren zeventig niet in
P?|l sterkere mate gebeuren?
tweede betekent dit, dat de
len voor de loonpolitiek weer
jaar in de volksvertegenwoordi-
aan de orde zouden komen,
irdat we het weten, zou dit kun-
leiden tot versterking van de
al aanwezige corporatieve trek-
van ons politiek bestel (sterkere
van vakvereniging en werkge-
Bfsorganisaties op politieke partijen
in
ly dn derde: één der redenen waar-
;t Sn de geleide loonpolitiek faalde,
?t ias dat die loonpolitiek geen onder
lat jel was van een sluitend inko-
trénsbeleid. De drie hoogleraren
Chfreken over een min of meer alge-
et éne inkomenspolitiek. We zijn er,
^jdanks jarenlange studie van de
a^u|ciaal Economische Raad, niet toe
(komen een werkbaar en sluitend
te ontwerpen. Zou
jlt nu wel ineens gelukken? Het zou
Zal P n'et v®rl)azen> indien de vak-
Zjjiitrales zouden vragen om een
ilikpd sluitend beleid voor zij een
ze|leide loonpolitiek zouden willen
|nvaarden; zo dit al ooit zal ge
mjuren.
gro
5gli
ni
ei
hal6:,
denk dat er nogal wat weerstan-
i zijn tegen zo'n beleid: wie wil
iximum inkomensgrenzen, een
et-Srde prijspolitiek, dividendstop
Maar waar een wil is, is een
g. Al vrees ik dat zo'n weg moei-
is, nog al wat tijdrovende voor-
reiding zal vragen, en dat klachten
ltil?er het ondernemingsklimaat er
^0(5t minder op zouden worden,
end
Ie malen is reeds geschreven over
kh< fundamentele veranderingen, die
opgetreden in het Nederlandse
ilsel van arbeidsverhoudingen
ids 1960. Die veranderingen heb-
>pen n er met name toe geleid dat de
kverenigingen sinds het begin der
ren zestig voortdurend gepoogd
bben ten eerste zich te ontworste-
ograraan de bevoogding van de over-
id, zoals die tijdens de geleide
onpolitiek was ontstaan en ten
reede: tegenover de leden duidelijk
maken, dat er een grote afstand is
ssen wat de vakverenigingen willen
wat de overheid en de werkgevers
hun hoofd hebben.
iii
r de
ultf
id N
per
tan:
het
edel
'eerstanden
et is op zich reeds een niet geringe
tak dat de vakcentrales na 1972
weer tot centrale akkoorden kwa
men, onder druk der omstandighe
den. Het ziet er naar uit dat ook in de
komende jaren een wijs regeringsbe
leid zulke akkoorden (met veel moei
te en pijn) zal weten te bereiken.
Is het dan wel verstandig veel verder
te gaan; de regering de laatste ver
antwoordelijkheid weer te geven; de
werkgeves- en werknemersorganisa
tie weer in een adviserende rol te
plaatsen met alle problemen daaraan
verbonden? Ik kan me voorstellen
dat de vakverenigingen dit te veel
gevraagd vinden. Ze zijn na jaren
geleide loonpolitiek, daarna van dui
delijke afstand tot de regering, weer
bereid gebleken tot overleg. En wan
neer dat nodig is tot centrale akkoor
den. En ook looningrijpen te aan
vaarden. Moet men dan nu nog meer
vragen?
Paradox
De gehele gedachtengang der drie
economen stuit op de bekende para
dox: de vakverenigingen zouden
graag alles plannen, maar gaarne een
uitzondering maken voor de lonen.
De werkgevers zouden graag maar
heel weinig plannen, maar gaarne
een uitzondering makefi voor de
zelfde lonen. Daarmee is de roep om
een geleide loonpolitiek, gegeven de
onvermijdelijke inbedding ervan,
een soort twistappel in het sociale
leven en met de politiek. Wellicht
vindt men dat die strijd zo principieel
is, dat ze gestreden moet worden.
Maar de uitkomst is niet zeker.
Eigenlijk weet ik niet zo zeker of het
plan van de drie wel zo praktisch is.
Alles overwegende is er aanleiding
voor twijfel.
1. Ik geloof niet in de mogelijkheid
voor een geleide loonpolitiek, die
jaren wordt volgehouden; tenzij het
economisch klimaat (een acute si
tuatie van nood, werkloosheid of
dergelijke) de daarvoor noodzakelij
ke instemming van allen zou schep
pen. En als die overeenstemming er
dan is, kan met minder ingrijpende
instrumenten aan een loonpolitiek
gewerkt worden.
2. Wij zullen voor andere inkomens
(van ondernemers, vrije beroepen,
grote en kleinere zelfstandigen, ge
cumuleerde inkomens) nooit het slui
tende systeem vinden dat de vakver
eniging helemaal zal kunnen bevre
digen.
3. Eigenlijk vind ik de weg van het
centraal akkoord, zoals dat elk jaar
in een drie-partijen overleg (werkge
vers, werknemers en de regering)
zou moeten plaats vinden, beter en
relevanter voor de huidige situatie.
Andere overwegingen
Tenslotte is het interessant vast te
stellen, dat één der voorwaarden, die
de drie nodig achten voor een nieuwe
geleide loonpolitiek, het vertrouwen
van de werknemers in de regering is.
Daarvoor is deelneming in de rege
ring van de PvdA noodzakelijk, vin
den zij.
Dat zou best welcens waar kunnen
zijn. Er zijn overigens ook andere
(en net zo goede) overwegingen
denkbaar, waarom een voortzetting
van de coalitie tussen socialisten en
christen-democraten te wensen ware.
Maar het aanvaarden van een beleid
op een wat langere termijn, waar
voor een dergelijke combinatie een
voorwaarde zou zijn, lijkt toch wel
een wat vreemde figuur. Zo'n coali
tie vraagt niet alleen om over
eenstemming over de inkomensvor
ming. Zij kan dus op heel andere
punten breken. Het leidt tot een wat
wonderlijke situatie, wanneer wij nu
een wettig instrumentarium zouden
ontwerpen, dat bij de eerste de beste
kabinetscrisis het zou begeven.
- Je
)HOVEN - DAF-Trucks heeft
L h 5 jaar na belastingcompensatie
tscn'verlies geleden van circa 35
*1974: f 12-5 111111 verlies), zo
J t uit het personeelsorgaan DAF-
Als voornaamste oorzaken van
yjVerlies noemt de heer Van
,nn ne de financiering van de zeer
voorraden eindprodukt, het te
val lcostenPatroon en de kosten
taan door de werktijdverkorting
Pril975 van ongeveer 50 dagen,
dba 'eer Van Doorne vindt het nog te
pm verwachtingen uit te spre-
Voor 1976- hoop dat de con-
on*turele opteving zich voortzet en
we snel een oplossing vinden
onze structurele problemen.
dan krijgen we uitzicht op een
a l* tel van de rentabiliteit. Op dit
- cwent stelt een extern bureau in
enwerking met de afdeling mar-
ig en verkoop een marktanalyse
(Van onze onderwijsredactie)
AMSTERDAM Als we het universitaire onderwijs willen verbeteren, moeten we meer aandacht
besteden aan de denk- en leefwereld van de student. Dat is een van de voornaamste conclusies van
het proefschrift over „Studenten en hun onderwijs", waarop dr J. Dronkers gisteren promoveerde
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Ongeveer veertig procent van de stu
denten haalt nooit de eindstreep. Elk
onderzoek dat enig licht kan werpen
op dit bedroevende verschijnsel is
dus welkom. Zo ook het onderzoek
van Dronkers naar het verband tus
sen het onderwijsproces en de maat
schappelijke omgeving van de stu
dent. Dr Dronkers heeft voor dit on
derzoek enquêtes gehouden onder
studenten in de tandheelkunde en in
de sociaal-culturele wetenschappen
aan de Vrije Universiteit.
Lang gezocht
Er is al lang gezocht naar mogelijke
oorzaken van het geringe studiesuc
ces aan universiteiten en naar moge
lijke remedies. Vooral de onderwijs
methodes (hoorcolleges, werkgroe
pen, practica, toetsing, enzovoorts)
zijn veelvuldig bestudeerd. Dronkers
concludeert op grond van de beschik
bare literatuur dat men hiermee ech
ter niet veel verder komt. Het onder
wijsproces lijkt een zwarte doos. Ook
al weten we hoe dat proces begint
(het onderwijs-aanbod en de voor
kennis van de student)-en hoe het
eindigt (de studieresultaten), wat er
in die zwarte doos gebeurt blijft ta
melijk duister.
Omgeving
Om de zwarte doos doorzichtig te
maken moeten we volgens Dronkers
meer kijken naar de maatschappe
lijke omgeving van de student. Het
onderwijsproces is geen geïsoleerd
gebeuren, waaraan je kunt sleutelen
zonder de omgeving erin te betrek
ken. Zelfs tussen examencijfers van
de middelbare school en studieresul
taten bij het propedeutisch examen
bestaat geen rechtstreeks verband.
Andere gegevens (voelt de student
zich thuis aan de universiteit, heeft
hij goede contacten met andere stu
denten, welk idee heeft hij over zijn
toekomstig beroep, is hij actief in
het studentenleven, beantwoordt de
studie aan zijn verwachtingen, enz.)
blijken van grote invloed op dat pro
ces. Pas als we deze wisselwerking
onderkennen, kunnen we iets doen
aan de verbetering van het onder
wijs.
Verschillen
Dronkers vond ook dat er verschillen
bestaan tussen studenten in de
tandheelkunde en studenten in de
sociaal-culturele wetenschappen. Zo
zijn tandheelkundige studenten
meer beroepsgericht, politiek min
der progressief, minder actief in het
studentenleven en vaker afkomstig
uit de hogere milieus. Hoeveel nuan
ces er ook zijn, over het algemeen
kan echter niet gezegd worden dat
Aandacht voor maatschappelijke omgeving van de student, en voor zijn contac
ten, is nodig
het cultuurpatroon van de studen
ten gericht is tegen de heersende
cultuur van universiteit, ouders of
samenleving.
Wat weet men?
Een van de problemen die Dronkers
aan het eind van zijn proefschrift
stelt is, wat we eigenlijk aan het eind
van het propedeutisch jaar meten. In
hoeverre zegt de uitslag voor het pro
pedeutisch jaar iets over de verstan
delijke vermogens van de student? In
hoeverre worden de resultaten
beïnvloed door je al dan niet geslaag
de aanpassing aan de nieuwe omge
ving? Of door zijn opvattingen over
de studie die hij volgt.
Een van de consequenties is volgens
Dronkers dat we bij het vaststellen
van selectie methodes en onderwij
sprogramma's meer rekening moeten
houden met de verschillen tussen de
vele studierichtingen. De universiteit
heeft zoveel uiteenlopende richtin
gen, die alle studenten met uiteenlo
pende achtergronden en ideeën aan
trekken, dat per richting gezocht
moet worden naar een manier om het
onderwijs te verbeteren.
(ADVERTENTIE)
brilieders oogmerk
Van een verslaggever
DEN HAAG Premier Den Uyl
houdt zijn bezwaren, die hij eerder
deze week heeft geuit tegen de Iraak-
se handelswijze met betrekking tot
de dood van Leendert Aronson,
staande. Hij zei dit gisteren na af
loop van de ministerraad.
De premier zei woensdag, dat Aron
son „in strijd met de meest elemen
taire mensenrechten zonder vorm
van proces is geëxecuteerd". De
Iraakse zaakgelastigde in ons land
had die verklaring categorisch te
gengesproken. „Als er al een proces
is geweest, dan is dat een geheim
proces geweest. We hebben er nooit
iets van geweten," aldus premier
Den Uyl.
De fictie dat Aronson nog in leven
was is volgehouden. Verder heeft
Irak in een eerder stadium alle con
sulaire bijstand voor Aronson gewei
gerd, zo zei Den Uyl.
AMSTERDAM De politie van
Hongkong heeft het Chinese meisje,
dat maandagochtend gewurgd werd
gevonden in de berm van de weg bij
Akersloot, geïdentificeerd als de
achttienjarige Sau Fan Cheung uit
Hongkong. Dit gebeurde met behulp
van de persoonsgegevens die de
rijkspolitie verstrikte.
op. Ook daardoor zullen we meer
duidelijkheid krijgen," aldus de heer
Van Doorne.
Reactie
In een reactie op het rapport dat
DAF-Trucks onlangs publiceerde,
stellen de bonden (o.a, Unie BLHP,
Industriebond CNV) dat het
marktonderzoek een permanent ka
rakter gaat dragen, „teneinde een
duidelijk beeld te krijgen van afzet
mogelijkheden, kostprijs en
marktprijs. In het DAF-rapport
werd aanvankelijk uitgegaan van
een reorganisatie, waardoor 180
werknemers zouden moeten afvloei
en. Later is dat door DAF afgezwakt.
De bonden stellen zich echter na
drukkelijk op het standpunt, dat ge
dwongen ontslagen onaanvaardbaar
zijn.
Van onze weerkundige medewerker
De natuur viert het begin van de
lente officieel vandaag, 20 maart,
op 10 minuten voor 12 uur 's mid
dags met een overmaat aan zon
neschijn. Na drie bewolkte gure da
gen, verscheen de zon gisteren al ten
tonele maar zij kon de temperatuur
niet belangrijk opzwengelen in ver
band met kilte in de bovenlucht. Op
de Waddeneilanden werd het niet
warmer dan 3 of 4 graden, in het
binnenland haalden Eelde en
Amsterdam 5 graden. Rotterdam en
De Bilt 6. Dank zij het nog in beteke
nis toenemende stabiele hogedruk-
gebied boven Zuid-Scandinavië en
de Oostzee (1027 mb) krijgen storin
gen geen kans meer in onze omge
ving regen of sneeuw te brengen. Nu
gebeurt dat op grotere afstand zoals
vrijdagmiddag in Ierland, Zuidwest-
Engeland, Oostenrijk, West-IJsland
(15 tot 18 mm), het uiterste zuiden
van Spanje (4 tot 5 mm) en vooral in
Marokko (Meknès 16 mm in 6 tijd).
Het was daar opvallend koud met
geen hogere kwikstanden dan 8 gra
den aan de westkust en 11 graden
onder buien in het binnenland,
„arm" Noord-Afrika.
In Noordoost-Spanje en vlak ten
noorden van de Pyreneeën was het
veel lente-achtiger. Pau in Zuidwest-
Frankrijk reikte tot 22 graden C.
Ook voor maandag blijft het sein op
groen waarbij de middagtemperatu-
ren aanvankelijk weinig hoger ko
men dan 6 tot 8 graden en de nachte
lijke vorst voortduurt, maar waarbij
er op den duur toch wel een lichte
verhoging mogelijk is in de richting
van 10 graden.
Des nachts vriest het licht, in het
oosten en noordoosten is plaatselijk
5 graden vorst mogelijk, in Dene
marken 8 tot 9 graden. Nog altijd
wintert het dus 's nachts ondanks de
kalender, maar, niet getreurd. De
Engelse weerkundigen spreken ons
moed in met de prognose dat de
huidige kilte later in maart uitloopt
op een warme periode. Deze wordt in
de eerste helft van april dan weer
gevolgd door een nieuwe kou-inval.
De algemene circulatie leek in de
afgelopen vier weken op die in de
overeenkomstige perioden van 1961.
1974 en 1975: Lentes met in meerder
heid een gemiddeld boven normale
temperatuur. In eerstgenoemd jaar
pakte het weer in april na kille paas
dagen voortreffelijk uit. Het gras
groeide zienderogen en kinderen
konden dag in dag uit zonder jas op
straat. Op 28 mei 1961 kregen we de
rekening gepresenteerd in de vorm
van uiterst scherpe schade brengen
de nachtvorsten en plaatselijk ho
pen hagel die de hooilanden wit
verfden.
Een diepe depressie bij Zuid-
Groenland stuurt storingsfronten op
Schotland af aangedreven door een
zeer krachtige westzuid westelijke
straalstroming van 250 tot 270 kilo
meter per uur op 10 k 11 kilometer
hoogte.
Vrijdagmiddag kwam dicht bij Zuid-
west-Ierland de wind met 180 kilo
meter uit het westen, maar de fron
ten worden iets verder naar het oos
ten door een eerder genoemd hoge-
drukgebied naar het noordnoordoos
ten afgeleid en zodoende kunnen ze
bij ons niets klaarmaken.
HOOGWATER Zondag 21 maart; Vllsslngen
5.18-17 46. Haringvlietslulzcn 5 49-18 16. Rotter
dam 7.35-20.13. Schevenlngen 6.36-19.05. lJmul-
den 7.20-19.49. Den Helder 11.07-23.22. Harltngen
1.16-13.36. Delfzijl 3.27-15.53.
HOOGWATER - Maandag 22 maart: Vllssln
gen 6.15-18.48, Harlngvlletslulzen 6 36-19 06,
Rotterdam 8.23-21.02. Schevenlngen 7.26-19 58,
IJmuiden 8.13-20.45. Den Helder 11.38.38-23.56,
Harllngen 1.52-14.09. Delfzijl 4.15-16.35.
onder redactie van loes smit
Vandaag de laatste portie resul
taten van de plaatsnamen-
hersengymnastiek, waaraan zo
veel lezers vele genoeglijke uren
besteed hebben, zoals ze zelf
schrijven.
Een meneer uit Amstèrdam bij
voorbeeld, die zegt er „nog enige"
gemaakt te hebben, moet er zeker
heel wat tijd aan gespendeerd
hebben, want die „enige" vullen,
dicht op elkaar getikt, wel ander
half vel. We laten hier een heel
rijtje volgen, hoewel nog niet de
helf van zijn produktie.:
Dreesmann keerde zich plotseling
om toen hij de lucht van
Vroomshoop rook.
Toen hij de deur Opende riepen
de mensen Houthem. Ze dachten
wat doet die Langeraarde Lich
tenvoorde overweg dwong hem tot
stoppen.
Die zeeman Zoutelande geen zee
benen hebben.
Mensingeweer: van je hela ho
laenz.
Medemblik van bloeddorst
sprong de Vlodrop.
Teon men Overloon sprak reken
den allen Opmeer.
Waar de Biggekerke is het vaak
Donderen.
Ik Rolde goot in Akkrum drink.
Dirksland noemt men Simpel-
veld.
Wieuwerd Haastrecht Didam op
geduwd?
Toen kwam de ober met Teheran.
Tomsk Ide op Velden die waren
gaan Hellendoorn aardverschui
ving.
Natal van pogingen lukte dat.
Ik kom direct terug. Belfast even
aan.
.Toela we nou naar Rusland gaan.
Ik eet het wel op, wees maar niet
Bangkok.
Hebt u die Bourgogne geleverd
om balen te maken?
Geef me die dikke maar, ik vind
hem wat Dundee.
In Amsterdam liepen Wijdenes
door.
Je hebt geen Rockanje lijf. zei
moeder tot haar dochter en zo kan
je niet in de Koudekerke zitten.
Maar wat antwoordde de
Schalkhaar? Ik zit niet in de Box
meer, ik ben zowat Halfweg en
Gameren Broek kopen, ik Stavo
ren flinke uitgaaf.
Een familie in Bunnik bedacht:
Waar eerst water was in Nuland.
Niet zo hard Rijen anders zijn we
te Gouda.
Hij had er genoeg van Enschede'r
mee uit.
Tot Assen rook vergaan
UirbMkuliSi
Jtl°i tUtHHUVUK
LAKtS
r ach r PeTTejf
2,'J Ciutirn LA Af CS
e Air turcer
nuf tiClM
H UU t; Al
Dit complete stripverhaal komt van een lezeres uit Leimuiden:
Uit Driehuizen kwamen Drie mensen, een Heer, twee Galamadammen.
Zij gingen door een Nijverdal. Zij spraken Overloon Werken Eethen,
gingen over Driebruggen langs Driebergen naar de Winkel en kochten
een Breedenbroek, een Grootebroek en Acht Petten. Zij gingen langs
Driewegen naar hun eigen Huizen.
Ook een mevrouw uit Zeist
stuurde een lange lijst, waaruit we
citeren:
Hengeveld door een vos!
Volte staat deze pot klaar.
Dit Holwerd door de jongens ver
nield.
Lutjebroek zakt af!
Voorhout te kopen gaan wij naar
de Buren, om dan Vierhoutenkas-
ten te maken.
Heiloo, hoe gaat het ermee,
schrijft een Utrechtse lezeres en
voegt door (onder meer) een spor
tieve vondst aan toe:
Ochtendgymnastiek: Staveren ve
ren veren.
Een lezer in Groningen bleef ook
in beweging:
Ik ging naar Cadier en Keer-de bij
Maastricht terug.
Hij vloog Bovenkarspei en zag Be
neden-Leeuwen.
De hartelijke groeten van de Klein
Dochteren, besluit deze Gronin
ger, die er als p.s. aan toevoegt dat
hij goederen koopt met „een Seth
Gaaikemakeur".
Een beetje anders dan anders heb
ben een dame uit het Zuidhol
landse Rozenburg en een heer uit
Assen het gedaan. De eerste is aan
het rijmen geslagen op wat de
parlementaire verslaggevers be
dacht hadden:
U hebt gelijk: duinen zijn eigenlijk
Bergen aan Zee. Weet u 't wel
zeker? Neem anders een Monster
mee.
Wolven op de Veluwe? zeg ik: Wol-
vega! Een Bontebok, die zeg ik:
sta!
De laatste is vrijelijk aan het voor-
of achteraan verlengen van
plaatsnamen geslagen:
Eist water kookt, zei de Mannhei
melijk, en dEelde dranken uit om
Dorst te lEssen.
De DievErfurt als onprettig toen
de Dodewaard dHolwerd. Hij gooi
de en de komKommerzijlde door
de rAmen.
„Een bloempje voor het boeket
dat aan het ontstaan is" noemde
een lezer uit Amsterdam zijn bij
drage.
Op reis neem ik Kampen en pa
pier mee, bedacht hij onder meer.
Maar nog mooier zijn z'n herinne
ringen: „Misschien wel veertig
jaar geleden," schrijft hij, „las ik
het volgende: Het hulpje van de
huishoudster moet garnalen pel
len. Ze ziet een vlinder en zegt:
kijk, daar komt een kapel aan!
Waarop de huishoudster verbe
tert: ka-pel-één, want daar komt
de kapelaan aan."
En nog zoiets: kijk eens wat er
staat (waterstaat).
„Meneer, neem even een foto van mijn wachttoren van uit de
hoogte."
