Gezondheidszorg nadert faillissement
talingen van
irkspoor waren
omkoping
Geen functies
aan VU voor
communisten
Veilig
goedkoop op
TyresoleS
Iraakse zaakgelastigde
boos op Den Uyl na
verklaring over executie
Sickinghe van VMF Stork
ha ale voorzitter
Slokkanen mag
flopig blijven
i Nieuwe Man
^je Nieuwe Mode
oxforcl
Prof. mr I. A. Diepenhorst
Staat start proef
met abonnementen
op Kamerstukken
„Militaire artsen
bevoordeeld bij
burger collega's
de band l^^ïfietde groene stip
Tweede Kamer:
Bevoegdheden
milieu-
Concentratie
NAM in
Den Helder
gaan
uitbreiden
Topambtenaar lucht zijn hart
Goedkopere
straaljager
net zo goed"
Dr. Holtrop en de
steekpenningen
AG 20 MAART 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
otfn verslaggever
ÏjVBAAG De dertig miljoen gulden, die Werkspoor in 1952
st™ Argentijnen heeft betaald om een miljoenenorder in de
te kunnen slepen, kan volgens jhr. mr. F. O. J. Sickinghe,
ter van de Raad van bestuur van VMF-Stork, waarin
ioor is opgegaan, niet als omkoopgeld worden beschouwd.
:ss
jkt uit een brief die de heer deze zaak zegt de heer Sickinghe: „In
deficg over de Werkspoor-affaire verband met een goodwill-reis van de
stuurd aan de directeuren prins naar Zuid-Amerika werd hem
„/-Stork, de werkmaatschap- gevraagd bij zijn bezoek aan presi-
}P e hoofden van de verschillen- dent Peron melding te maken van de
ls- sies en de leden van de direc- grote belangstelling van Nederlandse
)eE„Het woord „omkopen" sug- zijde voor dit project.
dat invloedrijke mensen met gjj z,jn vertrek uit Argentinië werd
rorden bewogen datgene te hem (i00r president Peron meege-
'u rat zij anders met zouden heb- ------ -- - -
elweg van de aanvang a
dat vijftien procent (dat was
miljoen gulden) als commis-
'b%est worden betaald. Van Ar-
enfee zijde is ook aangegeven,
t bedrag moest worden be-
'e aldus de heer Sickinghe in
k ef.
etaling werd in overleg met
f01 ilsterie van economische za-
volgens de heer Sickinghe
t van de officiële bestelling.
ine
«"{prins Bernhard
,i e rol van prins Bernhard in
- --deeld, dat de order naar Nederland
1401 laan. In het Argentijnse geval zou gaan".
n_ plweg van de aanvang af de eis Qok de afgelopen jaren heeft de prins
bij herhaling op verzoek van VMF-
Stork buitenlandse staatshoofden
gevraagd met aandacht naar projec
ten van het concern uit te kijken.Jhr.
Sickinghe wijst erop, dat ook prins
Philip van Engeland, evenals de
Franse president en de Zweedse pre
mier Palme hetzelfde doen voor hun
- nationale industrie. De onderhande
lde Nederlandsche Bank gere- ijngen over de Argentijnse order heb-
bedra£ werd wel hoog ge- ben vanaf de eerste contacten zo'n
laar zonder deze betaling zou tien jaar geduurd. Voor Werkspoor
opdracht geen sprake zijn werden ze gevoerd door directeur
t. Deze was dan naar Enge- Brunt, die inmiddels is overleden.
c elders gegaan. Het presiden-
?IÏ Jtuig voor president Peron Onderzoek recrerinfi:
1 voleens de heer Sickinehe "I,UCIAUCIV icgciing
Het Tweede Kamerlid Arie van der
Hek (PvdA) meent dat uit het onder
zoek van de regering naar de
Werkspoor-affaire is komen vast te
staan, dat dr. Holtrop, destijds presi
dent van de Nederlandsche Bank en
thans lid van de commissie-Donner,
die de Lockheed-affaire onderzoekt,
niets laakbaars heeft gedaan. Dr.
Holtrop wees de aanvankelijke aan
vraag van Werkspoor af, maar moest
later instemmen met de beslissing
van de ministeries van economische
zaken en financiën om de vergunning
toch af te geven. Van der Hek vindt
daarom dat hem niets te verwijten
valt.
Wel is hij van mening, dat de toenma
lige minister van economische zaken,
dr. J. R. M. van den Brink wel dege
lijk de eerst verantwoordelijke was
bij deze transactie. Dr. Van den
Brink, thans topman van de AMRO-
bank, heeft afgelopen weekeinde pre
mier Den Uyl verweten, dat deze naar
hem verwezen had in de Werkspoor
zaak. Volgens de bankier was het in
eerste instantie een zaak van de mi
nister van financiën en van de leding
van de Nederlandsche Bank.
n onzer verslaggevers
^pRDAM De voorzitter van
ïité Marokkaanse Arbeiders
Abhdou Menebhi (25),
rlopig niet wjorden uitgewe-
ministerie van justitie deel-
;n mee dat de Marokkaan in
id mag blijven, omdat beslo-
le uitwijzingsprocedure op te
Menebhi gaat nu samen
advocaat mr. W. J. van Ben-
te een herzieningsprocedure be
en om alsnog in aanmerking te
1 t( voor een verblijfsvergunning.
Menebhi, actief bij de hon-
jen van ongeveer 180 Ma
in in verschillende kerken in
was afgelopen donderdag
dede Amsterdamse vreemdelin-
G.)(itie aangezegd het land te ver-
»it omdat hij volgens de poli
i zou voldoen aan de eisen, die
len zijn aan de afgifte van een
isvergunning.
H>nebhi het land uit gezet zou
en terugkeert naar Marokko,
hij levenslange gevangenis-
zelfs de doodstraf, omdat hij
lelijk heeft uitgesproken te-
regime van de Marokkaanse
Hassan. Volgens het ministe-
justitie zou één van de papie-
Menebhi bij een controle
[11 He vreemdelingendienst vals
r^Jbleken. Menebhi zou, als zijn
in in orde waren geweest, een
ivergunning hebben ge-
ADVERTENTIE
ivanceerd in denken, doen en
jen. Maar graag behoudend,
waar het kwaliteit betreft.
ndien/Smits maakt zijn keus
nakkelijk. Met dit progressieve
istuum van klassieke klasse,
uni's en moderne variaties
op de krijtstreep.
digi d.: Bendien/Smits, Almelo
Y. i pb 64, tel. 05490- 12345.
Een
dt
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Prof. mr L A. Diepenhorst, rector van de Vrije
Universiteit, vindt het onaanvaardbaar dat studenten met com
munistische sympathiën functies bekleden aan een christelijke
universiteit.
In een uitvoerig artikel in het
weekblad Ad Valvas neemt prof. Die-
moeilijkt. Dat is bijvoorbeeld het
geval wanneer zij niet bij een kerk
penhorst stelling in de discussie, die zijn aangesloten. „Zij die zeggen
ontstond toen prof. dr G. Kuypers geen behoefte te gevoelen aan aan-
Kamervoorzitter Vondeling (rechts) ijve-
raar voor goed en begrijpelijk taalge
bruik heeft gisteren uit handen van de
heer De Groot van de uitgeverij Nijhoff
de nieuwe tiende druk van de dikke Van
Dale ontvangen, welk woordenboek
weer geheel is bijgewerkt.
(Van een verslaggever)
DEN HAAG Belangstellenden
kunnen met ingang van volgend jaar
een abonnement nemen op de Ka
merstukken. De Staatsuitgeverij be
gint dan een proef die voorlopig al
leen de departementen van onder
wijs, volkshuisvesting, volksgezond
heid en milieuhygiëne, sociale zaken
en verkeer en waterstaat beslaat.
Een abonnement omvat een aantal
Kamerstukken, te weten wets
ontwerpen, nota's en brieven van
één departement. Als men zich zou
beperken tot alle Kamerstukken,
moet men vrezen dat de burger die
zo'n grote hoeveelheid papier (ruim
17.000 pagina's) in zijn brievenbus
zou krijgen uit zelfbehoud een groot
deel van deze stukken in de prullen
mand deponeert. Dit zou een be
langrijke verspilling van papier bete
kenen. De abonnementsprijs per zo
genaamd signaalabonnement wordt
waarschijnlijk vijftig gulden. Ver
volgstukken zijn met een reductie
van 40 procent te verkrijgen.
Van een verslaggever
DEN HAAG De Iraakse zaakgelastigde in ons land, Ismail M.
Said Al-Khadi, heeft de verklaring van premier Den Uyl over de
terechtstelling van de Nederlander Leendert Aronson van de
hand gewezen. In deze verklaring zei de minister-president onder
meer dat Aronson zonder vorm van proces in Irak is geëxecuteerd
en dat dit in strijd is met de meest elementaire mensenrechten.
weigerde samen met een communis
tische student in een benoemings
commissie te zitten. De rector van de
VU kiest onomwonden de kant van
zijn collega Kuypers. Niet alleen in
benoemingscommissies, maar ook in
raden en besturen moet men commu
nistische studenten weren.
Prof. Diepenhorst erkent dat er altijd
enige onzekerheid bestaan heeft over
de betekenis van de grondslag van de
VU voor de universitaire praktijk.
Toch is ook de nieuwe formule van de
doelstelling duidelijk genoeg: vanuit
het evangelie van Jezus Christus wil
de VU onderwijs en onderzoek
dienstbaar maken aan God en mede
mens. Van hen die functies bekleden
mag je verwachten dat ze met die
doelstelling instemmen.
Als studenten zeggen in te stemmen
met de evangelische doelstelling,
mag je uitgaan van hun innerlijke
oprechtheid, aldus prof. Diepenhorst.
Maar er kan een moment komen dat
hun gedrag dat goed vertrouwen be
sluiting bij een kerk, terwijl ze met
de doelstelling weinig moeite verkla
ren te hebben, zijn meestal niet
„steunpilaren" der universiteit.
Onmogelijk
Onmogelijk vindt prof. Diepenhorst
het instemmen met de doelstelling
te combineren met communistische
sympathieën. „Wat men ook van de
communistische partij kan zeggen,
niet dat zij in dienst van het Evange
lie staat."
„Zonder tot angstdromen te verval
len mag men wel enige infiltratie aan
de VU aanwezig achten," meent prof.
Diepenhorst. „Duidelijk is van wie in
het jongste verleden
machtsmisbruik, bezettingen en sta
kingen uitgingen. Enkel de niet tot
heksenjacht uitgroeiende waak
zaamheid van hen die de doelstelling
onderschrijven, kan voorkomen dat
zich meer ernstige ontwikkelingen
voordoen," schrijft de rector van de
VU.
(ADVERTENTIE)
De zaakgelastigde deelde dit gisteren
namens de Iraakse regering mee. Hij
gaf uitdrukking aan zijn spijt, „dat
een Nederlander die zo een hoge
functie, van zo groot belang bekleedt,
in staat is dingen te zeggen over een
ander land die volkomen uit de lucht
zijn gegrepen en in het geheel niet
waar zijn."
Verwijt
Premier Den Uyl deed zijn uitspra-
Gisterochtend is op een bewaakte
spoorwegovergang in Oisterwijk een
busje verpletterd door de passerende
trein Eindhoven-Rotterdam. De chauf
feur van het busje kon door de te hulp
gesnelde redders niet levensgevaarlijk
gewond uit de wrakstukken gehaald
worden, die overal verspreid lagen.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Kamerleden
Kombrink (PvdA) en Beekmans
(D'66) vinden dat de positie van mili
taire artsen die tevens een particu
liere praktijk hebben gewijzigd moet
worden. Zij hebben over deze artsen
(meestal specialisten) schriftelijke
vragen gesteld aan minister Vrede-
ling. De Kamerleden willen weten of
het juist is dat militaire artsen ten
opzichte van hun burgercollega's erg
bevoordeeld worden .Zij genieten
een niet gering salaris in militaire
dienst, hebben een uitstekende pen
sioenvoorziening, bedrijven tevens
een particuliere praktijk die zij na
hun vroegtijdige pensionering ge
woon kunnen voortzetten. Voor een
welvaartsvast pensioen moeten hun
burgercollega's vele tienduizenden
guldens per jaar neertellen. Daar
komt nog bij dat die militaire artsen,
slechts een geringe vergoeding beta
len voor het gebruik van apparatuur
in de militaire hospitalen ten behoe
ve van hun particuliere patiënten.
De Kamerleden vinden dat er duide
lijke beperkingen aan die voordelige
positie moeten worden gegeven.
ken woensdag tijdens een lunch van
de buitenlandse persvereniging in
Nederland. Hij verweet de Iraakse
autoriteiten ook, „nooit de waarheid
te hebben gesproken" tegenover de
Nederlandse zaakgelastigde in Bag
dad, mr. G. Meihuizen, en zei de wijze
waarop de familie van Aronson in
kennis was gesteld van zijn dood
„niet nader te willen kwalificeren".
Minister Van der Stoel heeft de exe
cutie, ongeveer drie maanden gele
den wegens spionage voor Israël,
„stuitend" genoemd, maar niet ge
sproken over terechtstelling „zonder
vorm van proces, in strijd met de
meest elementaire mensenrechten".
De Iraakse voorlichtingsdienst heeft
in de eerste, en later herroepen mede
deling over de dood van Aronson
(van 3 november) meegedeeld dat
Aronson was gearresteerd in het ge
bied waar tot voor kort de Koerdis
che opstand woedde, in het bezit van
een Israëlisch paspoort en Israëlische m
documenten, en het Iraakse persbu- oUoY*
reau heeft gemeld dat hij „door een II11111&Ld
revolutionair tribunaal" is berecht.
DEN HELDER Alle operationele
Noordzee-activiteiten van de Neder
landse Aardoliemaatschappij (NAM)
zullen worden geconcentreerd in
Den Helder. Daartoe zal een kantoor
gebouwd worden bij het gasbehan-
delingsstation in Den Helder. Het
kantoor zal werk bieden aan 60 men
sen. Met de bouw zal worden begon
nen wanneer het erfpachtcontract
met de gemeente is omgezet in een
koopcontract. Dit vertelde gister
middag de algemeen directeur van
de NAM J. M. A. van Engelshoven,
bij de opening van het gasbehande-
lingsstation in Den Helder. De heer
Van Engelshoven zei dat wanneer
Den Helder op volle toeren draait in
Groningen de produktie afneemt
met die hoeveelheid, die in de Noord
zee wordt gewonnen en behandeld in
Den Helder.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De meerderheid van
de Tweede Kamer wil dat bij een
toekomstig kabinet de bevoegdhe
den en verantwoordelijkheden van
de minister van milieuhygiëne
worden versterkt. Een motie van de
ze strekking van D'66-
fractievoorzitter Terlouw, kreeg in
de Kamer de steun van PvdA, ARP,
KVP, CHU en PPR.
Premier Den Uyl reageerde positief
op deze motie. Hij was al van plan
om, voor het vormen van een vol
gend kabinet, eens te gaan bekijken
hoe de samenwerking tussen de ver
schillende departementen op het ge
bied van het milieu verbeterd kan
worden.
Eerder in het debat waarschuwde
drs Den Uyl de Kamer voor al te veel
schuiverij met de bevoegdheden van
de departementen. Hij was dan ook
niet bereid nog tijdens deze kabi
netsperiode wijziging te brengen in
de bevoegdheden van milieu
minister Vorrink.
Van een onzer veslaggevers
UTRECHT De Nederlandse gezondheidszorg nadert het uur van zijn faillisse
ment. We besteden nu 8,6 procent van het nationaal inkomen aan dit bedrijf en
het gaat hard toe naar de tien procent en hoger. Dat wijst op een noodtoestand.
Omdat ombuigen van het beleid tijd kost, zal er aan de noodrem moeten worden
getrokken, schrijft dr P. C. J. van Loon in een beschouwing in Medisch Contact
waarin harde noten worden gekraakt.
Als raadadviseur voor lange-
termijnplanning werkt dr.
Van Loon op het op een na
hoogste ambtelijke niveau bij
het ministerie van volksge
zondheid, maar het artikel
geeft nadrukkelijk alleen zijn
persoonlijke opvattingen
weer.
IJdele hoop
Dr. Van Loon wijst op een
'nog steeds stijgend' vertrou
wen dat de moderne appara
tuur van het ziekenhuisbe-
drijf de patiënt in alle
omstandigheden het leven
kan verlengen, „ook al heb
ben de patiënten zelf hun le
ven reeds te veel in de
waagschaal gelegd en moge
lijk reeds voor een groot deel
vernietigd." En de medici la
ten volgens hem niets na om
door hun houding die ver
wachting en hoop nog te ver
sterken. „De eenzijdige aan
dacht voor het medisch pro
ces binnen het zogenaamde
ziekenhuisbedrijf leidt tot
overbesteding aan die kant,
terwijl een duidelijke onder
besteding plaatsvindt op het
terrein van preventie en
eerstelijns gezondheidszorg."
Dat is niet een typisch Neder
landse kwaal, evenmin als de
kostenexplosie zelf. Dr. Van
Loon citeert met kennelijke
instemming de directeur-
generaal van de Wereldge
zondheidsorganisatie Mahler,
dat het grootste deel van de
gezondheidsuitgaven wordt
besteed om aan het leven van
doodzieke mensen nog enkele
maanden toe te voegen. Mah
ler bestrijdt dat door deze uit
gaven de levensverwachting
van de mensen wordt ver
hoogd.
Misleiding
Dr. Van Loon noemt het een
vorm van volksmisleiding, te
stellen dat men door een bete
re gezondheidszorg een bete
re individuele gezondheid
kan bereiken. „De medische
zorg kan de mens alleen be
hoeden voor de meer cata
strofale effecten". Nu de in-
fectiezièkten zijn bezworwn
door betere hygiëne en door
antibiotica, hebben we „in
dertig jaar een bouwwerk van
reparerende geneeskunde op
gericht".
„Velen kiezen voor roekeloos
leven, voor het in gevaar
brengen van de lichamelijke
constitutie door slechte voe
ding, voor het zich blootstel
len aan omgevingsfactoren
die niet individueel kunnen
worden verwerkt, en voor het
zodanig opvoeren van het le
venstempo dat er oneven
wichtigheden moeten ont
staan". Er moet een omme
keer worden teweeggebracht
in. de algemene houding van
de bevolking, aldus dr. Van
Loon, in die zin dat ieder zich
zelf verantwoordelijk wil stel
len voor het bereiken tel
kens opnieuw en het
handhaven van gezondheid.
Daarbij zijn sociale en omge
vingsfactoren beslissend.
Zonder een „zorgzame mede
mens" is in deze tijd
„waarschijnlijk de gezond
heid niet te handhaven. Het is
echter een ernstige vergissing
als deze samenleving meent
dat de arts de enige persoon
zou zijn, die luistert en helpt.
Zonder persoonlijke ver
antwoordelijkheid voor de ge
zondheid en zonder het doen
van aanspraken daarop, is
het faillissement van de ge
zondheidszorg onvermijde
lijk".
„We moeten dankbaar zijn
voor de inspanning van de
duizenden Nederlandse art
sen", schrijft dr. Van Loon,
„maar we moeten tevens bou
wen aan een personeelsappa-
raat van gezondheidsdeskun
digen, in het kader van een
gezondheidsprofessie die
niets aan het toeval overlaat
wat de preventie en het vroeg
tijdig ingrijpen betreft. Laat
ons bekennen dat wij helaas
samen met alle andere wes
terse landen op dit punt
hebben gefaald".
Noodrem
In afwachting van deze om
buiging op langere termijn
noemt dr. Van Loon als nood
zakelijke noodrem
maatregelen: vaste honore
ring voor medici (in plaats
van het algemeen geldende
systeen van betaling per ver
richting) en financiering van
de ziekenhuizen via genor
meerde budgetten (het huidi
ge tariefsysteem geeft een be
loning voor de overcapaciteit
van de technische uitrusting
die niet wordt gebruikt). Er
zouden noodcriteria moeten
worden ontwikkeld voor de
kwaliteit van de Nederlandse
gezondheidszorg.
In een coinmentaar maakt
hoofdredacteur F. Bol van
Medisch Contact een aantal
relativerende opmerkingen.
„Zolang de samenleving mil
jarden wil uitgeven aan rook
waren en alcohol, doet klagen
over de kosten van de ge
zondheidszorg op zijn zachtst
gezegd hypocriet aan. Zolang
fluoridering van het drinkwa
ter om ideële redenen wordt
afgewezen, moet men over de
materiële gevolgen voor
tandheelkundige hulp niet
klagen. Zolang aan het ver
keer niet nog stringentere ei
sen worden gesteld, zullen wij
honderden miljoenen guldens
moeten blijven uitgeven om
gewonden en invaliden te ver
zorgen. Zolang wij gezond
zijn beschouwen als een van
zelfsprekende zaak, waarvan
wij genieten en die vrijwel
uitsluitend buiten ons toe
doen verloren kan gaan. zo
lang zullen wij aan de kosten
van ziekten dreigen failliet te
gaan".
Van een verslaggever
HILVERSUM "We hadden een veel
goedkoper straaljager kunnen ko
pen als opvolger van de Starfighter
dan de F-16 van Northrop. Als het
Nederlandse parlement maar scher
per had opgelet.
Dat heeft het PvdA-Kamerlid P.
Dankert gisteravond gezegd in het
radio-programma „Embargo" van de
VPRO. Volgens hem was de Tweede
Kamer in het voorjaar van 1974 niet
goed op de hoogte van de aanbeve
lingen van de NAVO aan minister
Vredeling. Op basis van die aanbeve
lingen had Nederland zelfstandig,
dus los van het aankoopbeleid van
de NAVO-partners, een eenvoudiger
toestel kunnen kiezen. We waren dan
niet verplicht geweest samen met
België, Denemarken en Noorwegen
eenzelfde keus te doen.
De heer Dankert noemde overigens
ook zichzelf als een van de mensen
die niet scherp hebben uitgekeken.
In hetzelfde programma gaf de de
fensie-specialist van de KVP, de heer
J. van Eisen, toe dat er van controle
op de macht van de minister in deze
zaak weinig is terechtgekomen.
Kamervoorzitter Vondeling zei dat
er geen aanwijzingen zijn dat er ron
dom de aankoop iets mis is met het
regeringsbeleid. Volgens hem is er
geen reden een parlementaire enque-
te in te stellen.
AMSTERDAM Door een
haastfout bij het bewerken van een
laat binnengekomen bericht is in een
deel van onze oplage van gisteren de
naam van dr. Holtrop, oud-directeur
van de Nederlandsche Bank, in een
verkeerd verband gebruikt. In het
bericht in onze krant werd gemeld
dat dr. Holtrop op de hoogte was van
de steekpenningen die Werkspoor in
1951 betaalde aan de Argentijnen. In
de zin die daarop volgde („dit heeft
de heer Holtrop gisteren bevestigd")
werd de naam van dr. Holtrop ten
onrechte genoemd. Er had moeten
staan: „Dit heeft een oud-directeur
van de Nederlandsche Bank beves
tigd." Onze excuses voor deze vergis
sing.
RITA
„Iemand probeerde je scooter te
stelen. Ik heb er even de gas-
handel afgehaald.
