Haagse hervormde kerken
I
Geloven ze in Blaricum
anders dan in de Pijp?
Vandaag
Jongeling: wij geloven
de Prins zonder meer
Jaarvergadering GPV
Reformatorisch
convent voert actie
Onze adressen:
„One World"
Nieuw Kerkblad
in Delft
DRIE JAAR IKVOS-VELDWERK
Nigeria vraagt om
uitlevering van
ex-president Gowon
VOORBUGANG
MAANDAG'15'MAART 1976
KERK/BINNENLAND
TROUW/KWAR
Van een verslaggever
ARNHEM ,,In sensatieartikelen van communistische journa
listen wordt het Oranjehuis, bij velen geëerd en geliefd, bezwad
derd. Men probeert van alles om het koningshuis weg te krijgen.
Het gaat al niet meer om de Lockheedzaak, men wil de rode
republiek verwerkelijken. Wij geloven de Prins zonder meer. Hij
heeft recht op het onderzoek van de commissie," aldus zaterdag
middag een gëmotioneerde GPV-fractievoorzitter P. Jongeling op
de jaarvergadering van het Gereformeerd Politiek Verbond in
Arnhem.
Jongeling hield zijn gehoor voor dat ren kind als symptoom van nationale
de uitverkoop van geestelijke waar- zielemoord," zo zei hij.
den en zedelijke normen doorgaat. Over het „tegen zichzelf verdeelde"
„De zedelijkheidswetgeving is al voor CDA verklaarde hij dat deze organi-
een groot deel afgebroken. Het ge- satie te zeer geneigd is het evangelie
bruik van marihuana zal straks in de te vertalen in termen van medemen-
praktijk niet meer worden bestraft, selijkheid, uitmuntend in vaagheid
Legalisering van de abortus staat en in de Kamer telkens weerzijn
Boven: exterieur van de Regentessekerk
voor de deur: moord op het ongebo-
Van een onzer verslaggevers
BAAMBRUOGE De vier kerkera
den, die binnen de gereformeerde
kerken het zogenaamd „reformato
risch convent" hebben gevormd,
hebben in een brief alle andere gere
formeerde kerkeraden opgewekt, te
overwegen om ook tot dit convent
toe te treden.
„Revolutie in het kerkverband ligt
allerminst in onze bedoeling, alleen
krachtdadig terugroepen van het
kerkverband tot Schrift en belijde
nis." aldus de kerkeraden van
Baambrugge, Heinenoord, Nieuw-
dorp en Urk. De brief is ondertekend
door ds. J. C. Schouten te
Baambrugge als secretaris van het
convent.
door Dammes de Geus
„Een bescheiden gedenkboek" noemt de heer A. van der Weel Czn
zijn dezer dagen verschenen studie „Haagse hervormde kerken en
kapellen", uitgegeven door Ton Bolland te Amsterdam.
Drie jaar lang in vrije uren doorbrengen en grondig snuffelen in
kerkarchieven en het gemeente-archief van Den Haag resulteerden
in deze inventarisatie van het Haags hervormd kerkelijk leven.
In 1974 was het vier eeuwen geleden,
dat een begin werd gemaakt met de
reformatorische prediking vanaf de
kansel in de Grote of St. Jacobskerk
in Den Haag. Van der Weel zegt in
zijn toelichting: „Wanneer dit feit
niet was geschied, waren in onze stad
niet de kerken en kapellen gebouwd
die zijn beschreven, uitgezonderd de
Grote Kerk en de Kloosterkerk. Juist
daarom wil mijn boek tevens een
gedenkboek zijn."
Het Ideel voor zijn studie kreeg hij
indertijd op rondleidingen die hij
voor bezoekers gaf in de Grote Kerk.
„Velen kwamen tijd te kort om alles
in zich op te nemen en stelden vragen
over de bezienswaardigheden. Onder
hen waren Hagenaars die de kerk
nooit van binnen hadden gezien, hoe
wel zij al jaren in de stad wonen."
aldus Van der Weel Czn. Veel gege
vens over het hervormde leven in
Den Haag verzamelde hij uit oude
exemplaren van de 's-
Gravenhaagsche Kerkbode.
De auteur, die werkzaam is bij het
ministerie van CRM, zegt daarbij on
der de indruk te zijn gekomen „van al
wat in het werk is gesteld om de
boodschap van het evangelie in alle
lagen van de bevolking van Den
Haag ingang te doen vinden, door de
eeuwen heen."
Vorstenhuis
Bij de beschrijving van de Haagse
hervormde kerken en kapellen van
der Weel Czn is zeer nauwkeurig te
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet. Postbus 859. Amsterdam.
Bij publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Huren
Vaar aanleiding van het voorstel van
taatssecretaris Schaefer het volgen-
Ie: Alleen het onderhoud van oudere
voningen kost nu al kapitalen, die in
een verhouding staan tot de toeges-
ane huurveroging. Deze huizen heb-
<en een voor deze tijd lage huur.
vaar dan tegenover staat minder
■omfort. Wel voorzien ze in een be-
toefte aan betaalbare woningen voor
nensen met lagere inkomens. Onder
ie particuliere eigenaars zijn veel ou-
-ieren, die met hard werken hun over
gespaarde geld belegd hebben in hui-
en Onder hen zijn er velen die hun
oczit zo goed mogelijk trachten te
laten onderhouden. Waar denkt de
heer Schaefer dat deze eigenaars het
geld vandaan moeten halen om de
vaak zeer ingrijpende verbeteringen
te bekostigen? Heeft hij misschien
enig Idee hoeveel alleen het vernieu
wen van een dakgoot kost. en hoeveel
maanden huur dat is?
Zeist M. de Groot
Vrouw
Het jaar van de vrouw is nog maar
nauwelijks voorbij en toch lees ik de
aankondiging van een boek:
„Worden als een man". Over dc gees
telijke volwassenheid in Christus.
Wat moet ik mij als „vrouw" hierbij
voorstellen? En verder: het lied van
de vorige week was gez. 88: „Mijn
God gewapend tot de tanden voeren
twee „mannen" in mij strijd.' Wat
een absurditeit om als vrouw dit te
zingen. Waarom wordt hier niet van
„twee mensen" gesproken?
Zeist W. D. van Binsbergen
AMSTERDAM
Postbus 859,
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948.
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101.
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
werk gegaan met oog voor het detail
duiken steeds de hamen op van de
leden van het vorstenhuis. De Oran
jes gaven regelmatig van hun be
langstelling blijk voor het hervormde
gemeenteleven. Zij staken hun liefde
voor de „vaderlandse" kerk nooit on
der stoelen of banken. Daarvan ge
tuigt de aanwezigheid van verschil
lende hofloges in de Haagse her
vormde kerken. Niet zelden kwamen
de kerkgangers met de mededeling
thuis, dat de Koningin de dienst had
bijgewoond.
In dit verband zegt de auteur te
hopen, dat, mocht het kroonprinse
lijk gezin op Huis ten Bosch zijn
intrek nemen, het niet zal nalaten de
band met de hervormde gemeente te
blijven onderhouden.
Tekeningen
Het voert te ver om bij, de in wat
stijfnederlands beschreven kerken
stil te staan. Van der Weel Czn neemt
de lezer van zijn „inventarisatie" in
woord èn beeld zelf heeft hij ook de
fraaie pentekeningen vervaardigd
mee langs de gebouwen. Veel kerken
zijn in de loop der jaren op slot ge
gaan en/of afgebroken. De beschrij
ving van deze gebouwen Wil
lemskerk, Regen tessekerk en zo kun
nen er nog wel enkele worden opge
somd is mede uit historisch oog
punt van belang.
Bij de „behandeling" van een kerkge
bouw volgt Van der Weel Czn deze
procedure: hij zet uiteen hoe de kerk
of kapel tot stand kwam, welke acti
viteiten aan de ingebruikneming
vooraf gingen en bepaalt verder onze
aandacht bij het exterieur en het
interieur. met details zoals
preekstoel, doopvont,
avondmaalsgerei. gebrandschilderde
ramen, wandversieringen, grafschrif
ten en andere bezienswaardigheden.
Ook de disposities van de orgels en
de namen van vele predikanten wor
den vermeld.
Tenslotte, de auteur heeft zijn boek
opgedragen aan zijn ouders, „uit
dankbaarheid dat zij mij van jongsaf
onder de prediking der Kerk en zo tot
Christus gebracht hebben."
„Haagse hervormde kerken en kapel
len" door A. van der Weel Czn. 283 blz.
Uitgever: Ton Bolland, Prinsengracht
493, Amsterdam. Prijs 39,50. Met
veel illustraties van de schrijver. De
hierbij afgebeelde zijn uit het boek
overgenomen.
Het nieuwe maandblad van de Wereldraad van Kerken
brengt u in contact met christenen over de hele
wereld
geeft achtergrondinformatie bij het ecumenisch
nieuws
verschaft perspectief op moderne problemen
is een vitale schakel met meer dan 270 kerken in 90
landen
is modern en vlot leesbaar uitgevoerd
Met een abonnement blijft u op de hoogte!
10 nummers per jaar per luchtpost rechtstreeks bij u thuisbezorgd.
Prijs van een jaarabonnement 27,50.
U kunt abonneren door onderstaande bon in open envelop
(zonder postzegel) te zenden aan: Uitgeverij J. H. Kok, Antwoord
nummer 18, Kampen.
Voor alle uitgaven van de Wereldraad van Kerken:
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ J. H. KOK KAMPEN
Postbus 130 - Telefoon 05202-3545
BESTELBON Tr.
Noteer mij s.v.p. voor een abonnement op „One World" m.i.v. 1 -1 -'76.
Ik zal betalen na ontvangst van de rekening.
Naam:
Adres:
.Plaats:.
Dalend kerkbezoek (3)
We leven in een tijd dat sprookjes uit
de wereld zijn en kreten niet meer
geslaakt kunnen worden zonder een
aannemelijke verklaring. De kerken
lopen leeg omdat de predikers zich
dit alles niet bewust zijn en vergeten
dat de tegenwoordige mensheid door
de technische vooruitgang heel wat
analytischer is gaan denken dan
vroeger. Het gaat er niet om gelovi
gen aan te spreken die het menen te
weten, maar om diegenen die met
loze kreten de kerk zijn uitgejaagd.
Dreigementen van vroeger en klet
spraat van nü veroorzaken geen be
hoefte tot kerkbezoek.
Wie begint waarmee, waar en hoe
Rotterdam A. C. Prinzen
Van een onzer verslaggevers
DELFT Het conflict rond het
kerkblad Hervormd Delft heeft ertoe
geleid, dat de hervormde gemeente
van Delft nu twee kerkbladen heeft.
Afgelopen week is het eerste num
mer verschenen van een nieuw blad,
dat de naam draagt „Hervormd
Kerkblad."
Het nieuwe blad verschijnt onder de
verantwoordelijkheid van de wijk-
kerkeraden van de Maranathawijk
en de Mattheuswijk. Dit zijn de wijk-
gemeenten van ds. G. H. van Kooten
en ds. C. J. van der Plas. de twee
predikanten van de modaliteit van
de gereformeerde bond in Delft. Het
is echter niet de bedoeling, dat het
„Hervormd Kerkblad" eenrichtings
blad van de gereformeerde bond
wordt. Aan het eerste nummer
werkte ook ds. C. A. Helms mee. die
niet tot de gereformeerde bond
behoort
Genoemde drie predikanten beën-
digden hun medewerking aan „Her
vormd Delft", nadat de centrale ker-
keraad een voorstel om geen artike
len met marxistisch politieke en
marxistisch theologische strekking
op te nemen, verworpen had. Het
artikel, dat de aanleiding was van
het conflict, een bespreking door ds
R. Zuurmond van het boek „De kapi
talistische revolutie" van Helmut
Gollwitzer. heeft inmiddels in ..Her
vormd Delft" van 6 maart gestaan.
door Aldert Schipper
Sinds een jaar of drie kennen
de Nederlandse kerken men
sen, die plaatselijk of in een
streek samen met groepen of op
hun eigen houtje proberen be
grip aan te kweken voor de ar
men in de wereld. Zij doen dat
in het algemeen onder
kerkmensen, maar ook wel bui
ten de typisch kerkelijke mi
lieus. De armen, voor wie zij
proberen belangstelling op te
wekken, wonen in de Derde We
reld, doch tevens hier. Het liefst
leggen deze kerkelijke werkers
een verband tussen wat ginds
aan de hand is en wat hier
gebeurt.
Het werk heet Ikvos. Dat betekent
interkerkelijk vormingswerk ontwik
kelingssamenwerking. Drie jaar gele
den is het werk met een man of
vier-vijf begonnen. Op het moment
werken vijf full-time en acht part
time Ikvos-mensen in ons land. in het
algemeen veldwerker genoemd. Zij
zijn in dienst van de kerken, maarzij
worden betaald door de kerken sa
men met de nationale commissie ont
wikkelingssamenwerking (de vroege
re commissie-Claus). Tot dusver werd
het „kerkelijk" deel van de kosten
bestreden uit de opbrengst van de
actie Kom over de Brug. Maar aan
dat geld komt een eind en de kerken
moeten daarom het Ikvos uit eigen
middelen gaan bekostigen, een be
drag van bijna 275.000 gulden in het
volgend jaar. hetgeen niet niks is.
Niet op koopje
Wat ontvangen de kerken voor deze
som geld? Een uitstekende vertegen
woordiging bij groepen (meest) jon
geren. die met het kerkelijk instituut
niet zo erg veel. maar met het evange
lie des te meer uit de voeten menen te
kunnen. De Ikvos-veldwekers zijn
sterk gemotiveerde, sober levende,
goed geïnformeerde mensen, die het
geloof niet op een koopje beleven.
Mede daardoor wekken zij wel eens
wat irritatie bij een enkel gezapig
gemeentelid. dat liever niet in zijn
rust gestoord wenst te worden. Daar
komt bij dat de Ikvos-werker auto
matisch als dreigend wordt ervaren
door mensen in onze samenleving,
die het een en ander te verliezen
hebben. „Wie aan de kant van de
onderdrukte gaat staan, is vanzelf
een bedreiging voor de onderdruk
ker". zei iemand jongstleden vrijdag,
toen in het nieuwe dienstencentrum
van de gereformeerde kerken in
Leusden een zogenaamde Ikvos-dag
werd gehouden, waar alle Ikvos-
veldwerkers. het Ikvosbestuur en tal
rijke kerkelijke vertegenwoordigers
onder leiding van mevrouw dr. Marga
Klompé een dagje over het werk van
het Ikvos spraken.
Zij deden dat aan de hand van een
aantal vragen, die de voorzitter van
het Ikvos, Ad van Veldhoven had
gesteld en waar er later door de
deelnemers nog een heleboel aan
werden toegevoegd. De kern van de
vragen was tweeërlei: Wat is de rela
tie tussen het Ikvos en de kerken en
kan het Ikvos de marxistische maat-
schappfj-analyse gebruiken by zyn
werk.
Geruststelling
De meeste tyd werd besteed aan de
eerste vraag. Deze was niet voor
niets opgeworpen, omdat aan de
kant van de kerken en aan die van
het Ikvos kennelijk nog wel eens aan
de wederzydse loyaliteit wordt ge-
twyfeld. Sommige gemeentes heb
ben niet alleen een kykje op watzy al
gauw links gedram vinden, maar ook
bij de Ikvos-mensen zelf werd de vrij
ondubbelzinnige aanhankelyk-
heidsverklaring van de kant van de
gereformeerde en hervormde syno
devoorzitters met een gevoel van ge
ruststelling aangehoord. De gerefor
meerde ds C. Mak zei met zoveel
woorden: Jullie zijn een kind van de
kerk en jullie horen by ons zoals het
kind by zijn moeder hoort. Daarom
betalen wy ook met plezier jullie
kosten. Toen het over de kosten
ging, stelde de hervormde synode-
praeses ds G. Spilt zich iets beschei
dener op. maar ook hy getuigde van
zyn waardering voor het werk van
het Ikvos.
Jammer alleen dat de twee synodale
voorlieden de vergadering moesten
verlaten, toen het in het eind nog
even ging over de gedachte achter
het Ikvos-werk. Natuuriyk, het gaat
alle Ikvos-veldwerkers om het vorm
geven aan de evangelische
boodschap Maar iedereen weet. dat
het evangelie geen duideHjk recept
geeft voor hoe onze wereld ingericht
moet worden, opdat wy van de onge
rechtigheid bevrijd worden. Het
evangelie laat er geen twyfel over
bestaan dat de weerstand tegen onze
bevryding in de zonde is gelegen,
maar inmiddels zyn er werktuigen,
waarmee deze weerstanden nog iets
nauwkeuriger benaderd kunnen
worden. Daarvoor moet je de maat-
schappy zorgvuldig onderzoeken.
Een van de Ikvos-werkers zei dat hy
vaak baat heeft by het marxisme.
Een hoog woord, dat kenneiyk som
mige aanwezigen even deed rillen.
Maar de man. die dit woord in de
mond nam. voegde er onmiddellyk
aan toe dat je niet marxist hoeft te
zyn om toch gebruik te maken van
sommige marxistische hulpmid
delen.
Bewustzijn
Zo zei deze man dat het hem was
opgevallen dat de maatschappelijke
positie van de mensen, of zij rijk of
arm. geleerd of ongeschoold zijn.
kennelijk meer dan hun kerklid
maatschap bepaalt hoe de mensen
de dingen beleven. Een ander zei dat
onenigheid demonstrerend. „Daar
kan geen kracht tot genezing voor
ons verziekte volksleven vanuit
gaan", aldus de heer Jongeling.
LONDEN (Reuter) Nigeria onder
neemt juridische en diplomatieke
stappen om de uitlevering van de
voormalige Nigeriaanse president
Yakoeboe Gowon voor elkaar te krij
gen. Dit werd bekend gemaakt door
de stafchef van de Nigeriaanse
strijdkrachten brigadier Yaradua,
tijdens een radio-uitzending die gis
teren in Londen opgevangen werd.
Generaal Gowon wordt ervan be
schuldigd medeverantwoordelijk te
zijn voor de mislukte staatsgreep ver
leden maand in Nigeria.
ALLEEN ALS JE GED!
WORDT
En zij hielden zich aan dit w
stelden ze elkaar wel de vrs
dat zou kunnen zijn: opstaai
doden. (Markus 9,10)
Het eerste woord waarvan hi
ke is duidt op Jezus' waarsc
om niemand iets van die vei
king op de berg te vertellen „i
de Zoon des mensen uit de doi
zijn opgestaan." Daar hielden
aan. Maar dat kon hen niet wi
den om met elkaar bezig te zi
de vraag wat "opstaan uit de
zou kunnen betekenen. Het
lijdensverhaal is ook door I
verteld vanuit de opstanding.
Jezus uit de doden was op(
durfden de evangelisten m<
Messias Jezus voor de dag te
Dat maakte Hem als verlosser
waardig. Anders was Hij zek
Het lijden staat in paaslicht,
vende heeft zo, tot in de doo
den. Maar hoe hebben ze d:
getobd. Want wat is opstaar
doden? Een ongeziene zaak. 1
mogelijkheid die in uitzicht
wordt. Een gat in dit verloi
staan, een uitweg, waarvan eei
nauwelijks dromen kan. Ze v
het elkaar. Wie kon antwoord
Ze moesten ermee leven en h
vergeten als het donkerder wi
vergaten het, zoals dat met on
sen gaat. Het onmogelijke va
den is onmogelijk, of je moe
gedragen worden. Hij is in lij
wordt weersproken tot het eii
wereld. En dan toch vasthoud
de belofte van zijn toekomst, d
alleen als je gedragen wordt.
er klassenstrijd is, ot men dat nu
leuk vindt of niet. Je moet het feit
onder ogen zien dat er tegenstellin
gen zijn tussen mensen die weinigen
mensen die meer bezitten. En deze
omstandigheid is van invloed op de
soort geloof die je hebt. De Ikvos-
werkers sluiten bij hun werk op deze
verschijnselen en zij vragen zich af.
of het juist is deze als uitgangspunt
te nemen bij hun werk van be
wustmaking. Wij formuleren het hier
iets voorzichtiger dan vermoedelijk
nodig. Wij hebben namelijk de stelli
ge indruk dat deze vraag onder de
Ikvos-werkers allang opgelost is en
met „ja" beantwoord. Zij gebruiken
marxistische uitgangspunten als
middel om vorm te geven aan het
evangelie van Christus. Zij drukken
het zelf in een voorlopig stuk als
volgt uit: „Ikvos acht Marx" analyse
van de samenleving een nuttig
werkmodel, maar verzet zich tegen
zijn heiligverklaring of verheffing tot
dogmaticus."
Doorpraten
Dat lijkt een gezond uitgangspunt.
Op de gespreksdag in Leusden bleek
ons ook dat de Ikvos-mensen som
mige ideetjes van Marx ook bruik
baar vinden voor het overige kerke
lijke werk. Marx zegt onder meer:
„Het maatschappelijk zijn bepaalt
het bewustzijn." Hij bedoelt daar
mee te zeggen dat rijkere mensen de
dingen anders beleven dan armere.
Ook het geloof, menen enkele Ikvos-
veldwerkers. Als zij gelijk hebben,
kan dat betekenen dat men in Blari
cum en Aerdenhout zijn geloof ook
een of meer nuances anders beleeft
dan in de Pijp of op Katendrecht.
Zoeiets kan zijn gevolgen voor het
kerkelijk bedrijf niet missen. Met
het verder denken hierover zou het
Ikvos de kerken wel eens een waar
devolle dienst kunnen bewijzen
Daarom is het te hopen dat we op
een volgende Ikvos-dag niet op
nieuw twee jaar hoeven te wachten.
Beroepingswerk
GEREF. KERKEN
/Aangenomen naar Tijntje:
Schuddebeurs leraar godsd. U
warden die bedankte voor V
c.a. en Twijzel.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Maassluis: P. Be
te Noordeloos te Mussel: J. We«
te Nunspeet. GEREF. GEMEË
Berocpen:te Leerdam: Chr. v.l
te Yerseke; te Beekbergen:
Schreuder te Goes l
GEREF. GEMEENTEN IN NI
Bedankt voor Alblasserdam:
lan te Vlaardlngen.
I
EV. LUTHERSE KERK
Beroepen te Edam en Moi
dam: K. J. Dekker te Eindhi
i
BAPT. GEMEENTEN
Bedankt voor Delfzijl: G. van 1
te Utrecht; voor Hoogezand: J.|
te Zwolle.
OUD-GEREF. GEM. IN NED
Beroepen te Kralingseveer:
Moerkerken, lerend ouderli
Vlaardingen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Vriezeveen: J. W<
kei te Arkel;te Slochteren (to
G. Bos te Noord- en Zuidbn
Streekgem.Maas en Waal l
J.J.Brörens kand te Delft; te
muiden: J.C.Schuurman te Pi
Aangenomen naar Muiderberg
A. E. J. Bunjes-Van Blommes
Amsterdam.
Bedankt voor Bennekom: G.I
Kooten te Delft.
Ds. J. Hamstra
Op 75-jarige leeftijd is in C
overleden ds. J. Hamstra, em
predikant van de vrije gereforr
kerken daar. Voor hij naar C
emigreerde, was de heer Hamsl
bekend figuur in de christelijk
formeerde kerken in Friesla
Canada speelde hij een belai
rol bij de opbouw van een eigi
kelijk leven van de christelijk
formeerde emigranten. (De vrij
formeerde kerken daar zijn
schouwen als een dochterkerk
christelijke gereformeerde ker
Nederland.) Nadat hij een t
lerend ouderling was geweest,
van 1954 tot zijn emeritaat
predikant te Dundas (Hamilti
Ontario.
Capucci
Aartsbisschop Hilarion Capuc
twaalf jaar uitzit in een Isral
gevangenis wegens wapensm
heeft „uit naam van alle Pale
gevangenen" een pakje sigaret
stuurd aan de opperbevelhebb
de Palestijnse guerrillastrijder
ser Arafat in Beiroet. De siga
zouden zijn gemaakt door de
ners van de gevangenis van R»J
in Israel. In een begeleidend
schrijft Capucci. dat het cad
„symbool van standvasüghei<
Silva Henriquez
Kardinaal Raul Silva Hem
aartsbisschop van Santiago it
is scherp uitgevallen tegen hel
se „genootschap voorde verde
van traditie, gezin en eigendo
een verklaring via het secre
van zijn aartsbisdom ontzegt
dinaal aan deze groeperin
rooms-katholieken het rechts
„zwijgende kerk" te noemen
groep weet niet wat zwijgen l
is bovendien geen kerk. al<
kardinaal.
