Weer boten naar Ameland
Standaard
„Holtrop wist van niets"
atsha Buthelezi
eert zich tegen
ank Zuid-Afrika
resident Libanon
)udt macht vast
Relatie tussen Lockheed
en de prins lijkt niet
opgehelderd te worden
Vertekend beeld
van buitenland
pag. 3
x-VaflB W1IK8NB IN VAKAWIi
iet Nieuwe Haaóse Courant en met Nieuwe Leidse Courant
Irte leider wijst thuislanden af
F
•voer na tien
goedkoper
Schaatsexplosie
van Kleine
en Van Helden
Blokkade vannacht bëindigd na toezegging minister
Driehonderd gasten
weekend „gevangen"
op waddeneiland
Ex-directeur Nederlandsche Bank over Werkspoor-geld:
Geen duidelijk beeld door inlichtingen
Stappen tegen
Lockheed-man
in Japan
Socialisten in
Frankrijk winnen
Trouw kijkt verder.
En meelezen mag.
Welkomstvoordeel.
hoort bij u.
34e JAARGANG NR. 9778 MAANDAG 15 MAART 1976
rouw
Iedere vrijdag nuttige wenken voor een aangename
vakantie. Advertenties voor deze rubriek kunt u
opgeven tot donderdagmorgen 11 uur. Tel.
020-913456 (toestel 708).
3AVE TROUW/KWARTET B.V. HOOFDREDACTEUR J. TAMMINGA DIRECTEUR ING. O. POSTMA POSTBUS 859 AMSTERDAM VOOR ONZE ADRESSEN EN TELEFOONNUMMERS ZIE PAGINA 2
NNEMENT 14,17 PER MAAND 42,50 PER KWARTAAL 167,80 PER JAAR POSTGIRO 660000 BANK NED. CRED. BANK REK.NO. 23.00.12.574 GEMEENTEGIRO X 11000 - LOSSE VERKOOPPRIJS ƒ0.50
In deze krant
ien onzer verslaggevers
^NESBURG Hoofdman
Buthelezi, de eerste minister
tt thuisland Kwa Zoeloe, heeft
in in een rede in Soweto, de
i tweelingstad van het Zuidafri-
j Johannesburg, gezegd dat dc
jor de thuislanden voorbij is. Hij
t er eerst een duidelijke uit-
moet komen van de zijde van de
meerderheid van de Zuidafri-
alvorens de grote apartheid
jvoerd kan worden.
lezi zei niet te spreken als thuis-
maar als zwarte leider. Thuis-
iders, die nu nog om zelfstandig
en hun gebieden vragen noemde
jitiek onvolwassen. ,,Zij worden
pikt door dc onderdrukkers in dit
zei Buthelezi. Hij herhaalde
proep van vorige week, om een
(ale conventie zich te laten uit-
»n over de bantoestan-politiek"
mislanden-politiek). Deze con-
moet volgens de Zoeloeleider
parten en kleurlingen vertegen-
|gen. En de vergadering moet
iovendien uitspreken over heit
economische beleid en de buiten
landse politiek.
Buthelezi daagde dc kerken uit, hun
geloofwaardigheid bij de zwarte meer
derheid van de Zuidafrikanen te her
stellen, door een verzoenende rol te
spelen. Deze verzoening moet echter
voorafgegaan worden door een oproep
tot ware gerechtigheid. De kerken die
nen volgens de hoofdman de zwarte
strijd voor bevrijding te steunen.
De rede heeft in Zuid-Afrika voor een
zekere opschudding gezorgd, omdat
Buthelezi de meest invloedrijkste
zwarte leider van het land is. De thuis
landleider heeft zich door deze rede
recht tegenover Vorster geplaatst. De
hoofdman was vorig jaar in ons land,
waar hij reeds duidelijke kritiek liet
horen op dc thuisland-politiek van
Vorster. Nu hij deze politiek verwerpt,
stuurt hij aan op een regelrechte
confrontatie met de blanke minder
heidsregering. De thuislanden-
politiek is er op gericht de zwarte
meerderheid in Zuid-Afrika onder te
brengen in eigen woongebieden, zodat
de blanke minderheid het grootste
deel van het land in handen kan
houden.
itandige generaal heeft giste-
,racht het Libanese parlement
ngen een nieuwe president te
nadat zijn ultimatum aan
ent Franjiech geen resultaat
jgeleverd. Ook de eis tot aftre-
n de president van de kant van
rlement, ondertekend door 68
parlementariërs heeft geen
resultaat gehad,
is de grondwet kan de presi-
en dergelijke eis van het parle-
laast zich neerleggen. Het par-
kan hem pas uit zijn ambt
fen wanneer tevoren een pro-
egens hoogverraad is aange-
'n en de president met een
erheid van tweederde schuldig
:laard.
ent Franjiech had zich giste-
rschanst in zijn paleis op een
in de omgeving van Beiroet,
ird daar omgeven door hem
gebleven troepen. Via de radio
die hij ter beschikking had,
hij mee dat duizenden burgers
ewapend hadden om hem te
Franjiech lijkt alleen nog op
un van de rechtse falangisten
_4inen rekenen.
aal Achdab, die zichzelf heeft
oepen tot militair gouverneur
.ibanon, heeft via een ander
klaringen
idaag: opklaringen, maar la-
op de dag ook plaatselijk een
Meest matige zuidoostelijke
I. Maximumtemperaturen
zes graden op wadden tot
alf in het zuiden van het
rgen en overmorgen: Droog
.vrij zonnig, in het algemeen
illfnig verandering in tempera-
rgen: zon op 6.52, onder 18.46.
i op 19.46, onder 6.36.
Van onze sportredactie
AMSTERDAM Een week
eerder dan geprogrammeerd"
hebben Piet Kleine en Hans
van Helden danig huisgehou
den op de lijst met 's werelds
beste schaatsprestaties. Piet
Kleine, die vrijdag al het we
reldrecord op de 5000 meter
scherper stelde, reed zaterdag
op het kunstijs van het Zuid-
duitse Inzeil ook de toptijd op
de 10.000 meter aan flarden.
Daarvoor was hij samen met
Hans van Helden ook al onder
de recordtijd van Ard Schenk
op de 1500 meter gedoken,
waarbij Van Helden tenslotte
de nieuwe recordhouder werd.
Piet Kleine verbeterde met
zijn prestaties ook het we
reldrecord vierkamp, terwijl
Hans van Helden eindelijk
zijn doel eerste worden op
dc wereldranglijst aller tijden
realiseerde.
Op het voetbalfront verander
de er dit weekeinde weinig.
Alle toppers wonnen en dc
Cup-strijders PSV en FC Den
Haag behoefden niet tot het
uiterste te gaan. PSV dank zij
de voorbeeldige houding van
Roda dat geen enkel belang bij
eventuele winst had en FC
Den Haag dank zij de zwakte
van De Graafschap. Logisch
dan ook, dat beide ploegen al
weer vooruitblikten naar dc
Europa Cup-returns van
woensdagavond, waarbij Haj-
duk Split in Eindhoven en
West Ham United de te
genstanders zijn.
„Ik heb wel eens het idee. dat on
danks alle ellende van de middel
eeuwen een groot percentage men
sen toen gelukkiger was dan velen
nu zijn. Want hoe prettig de mens
het thans ook heeft, toch ben ik
geneigd te veronderstellen dat hoe
meer het leven te bieden heeft, hoe
gretiger wij worden om dat alles te
pakken en hoe ontevredener als dat
niet lukt." In gesprek met Fred Lam-
mers kwam dr Jaap Renaud, ie
mand die de middeleeuwen op zijn
duimpje kent, tot deze conclusie. Hij
vindt ook dat de mensen in de loop
der eeuwen „nauwelijks" zijn veran
derd. „Wij zijn allemaal met het
zelfde sopje overgoten." aldus dr
Renaud in het gesprek dat op pagi
na 6 is afgedrukt.
Van een onzer verslaggevers
AMELAND Het waddenei
land Ameland, dat het hele
OET (Reuter, UPI) De leider van de rebellerende Libane-
litairen, generaal Aziz Achdab heeft gisteren nogmaals het
idellijk aftreden geëist van president Franjiech. Gebeurt dit
Dp korte termijn, dan zal hij geweld gebruiken, zo heeft
ab laten weten.
als tekens van instemming alle klok
ken van de christelijke kerken zou
den luiden en dat van alle minaretten
tot gebed zou worden opgeroepen.
Het Libanese leger is momenteel in
drie delen uiteengevallen: een deel is
president Franjiech trouw gebleven,
een ander deel staat achter generaal
Achdab. Voorts hebben een aantal
eenheden zich samengevoegd tot een
Libanees-Arabisch leger.
De Palestijnse Bevrijdingsbeweging
(PLO) heeft zich tot dusverre buiten
het conflict gehouden. Het is niet
duidelijk of Syrië de muiters of de
president steunt. Politieke waarne
mers wijzen erop, dat Syrië niet veel
invlloed zal kunnen hebben op een
militair bewind in Libanon. Damas
cus zou de voorkeur geven aan een
regering op brede basis. De president
van Syrië, Assad, heeft een bezoek
dat hij dezer dagen aan Parijs zou
brengen, afgezegd in verband met de
crisis in Libanon.
In de straten van Beiroet werd giste
ren regelmatig het gekletter van wa
pens waargenomen. Legeronderdelen
en particuliere legertjes namen posi
ties in op verschillende punten in de
Libanese hoofdstad.
Volgens officiële schattingen waren
er gisteren ongeveer 1000 militairen
tation 'de bevolking opgeroe- samengetrokken om de residentie
demonstreren voor afzetting van de President te verdedigen. Ook
president. Voorts eiste hij, dat *>u a een tankbrigade bil het paleis
zijn.
Deze tekening van de toren van
de Haagse Grote Kerk (na de res
tauratie, de gietijzeren spits is
verdwenen) siert het omslag van
het boek „Haagse hervormde ker
ken", geschreven en geïllustreerd
door de Haagse ambtenaar A. van
der Weel Czn. Zie pag. 2.
Radio en tv
Strips, feuilleton
4
4
Puzzel
4
Commentaar
3
Mode
6
Uw probleem
6
Weer
...7
Familieberichten
12
Familieberichten
14
van de buitenwereld was afge
sloten, zal vandaag weer per
boot bereikbaar zijn: het actie
comité dat de blokkade organi
seerde als protest tegen de ver
hoogde veertarieven, besloot
gisteravond de actie om twaalf
uur vannacht te beëindigen.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van Verkeer en Wa
terstaat, die dit meedeelde, heeft bij
dit besluit waarschijnlijk een rol ge
speeld de bereidheid van minister
Westerterp om op korte termijn een
delegatie van het eiland te ontvan
gen mits de actie beëindigd zou
worden.
Door de blokkade werden op het ei
land driehonderd gasten het hele
weekeinde „gevangen" gehouden.
Slechts één keer werd de blokkade
opgeheven. Er mocht een boot uitva
ren om een Duits echtpaar met een
epileptisch kind naar de vaste wal te
varen. De boot keerde direct terug,
zonder passagiers mee naar het ei
land terug te nemen.
Tijdens het weekend zijn op het
weekkend twee mensen overleden.
Familieleden die in verband hiermee
naar het eiland toewilden moesten
met een vliegtuigje worden overge
vlogen. Voor het overige bestond er
vrijwel alleen telefonisch contact
met het eiland.
Dat de actie vanmorgen zou worden
beëindigd hing onder meer af van een
tweede telefoongesprek met minister
Westerterp. Het actiecomité wilde
gisteren meteen een afspraak met de
bewindsman maken voor een ge
sprek. Deze zei echter dat dit niet
kon. omdat hij zijn agenda niet bij
zich had. Het actiecomité moest van
morgen maar even opnieuw bellen.
Het eiland zou zelf ook schade lijden
door de actie. De grotere school
jeugd zou niet naar school kunnen
en dit zou te meer vervelend zijn,
omdat de examentijd alweer nadert.
Ook zijn er eilanders, die hun werk
aan de wal hebben.
Zie verder pag. 3
Overigens is het onderzoek uiteraard
nog niet afgesloten. De commissie
van drie heeft nu ook een gesprek
gevoerd met ir. F. Besancon (67). de
ex-directeur van de KLM. wiens
naam is genoemd als de KLM-
functionaris, die 25000 dollar zou
hebben ontvangen van de Lockheed-
fabrieken. Het gesprek duurde twee
en een half uur en verliep in een
„bijzonder prettige sfeer". De com
missie van drie, noch de heer Besan
con wilde iets vertellen over de in
houd van het gesprek. Zoals bekend
heeft ir. Besancon op 4 maart, bij zijn
terugkeer van een vakantie bui
tenslands, de beschuldiging van de
hand gewezen en zich ter beschik
king gesteld van de commissie-
Donner.
Verklaring Church
Het persbureau UPI, dat vorige week
een verwarrend bericht bracht over
uitlatingen van voorzitter Frank
Church van de Amerikaanse se
naatscommissie, die de Lockheed-
affaire onderzoekt, heeft hierover op
heldering verschaft. Church was een
vraag gesteld over de kritiek van het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken op het vrijgeven van
inlichtingen aan de pers. door de se
naatscommissie, waardoor ernstige
schade aan de buitenlandse betrek
kingen zou zijn toegebracht. Church
antwoordde toen: „Ik ben ervan over
tuigd dat deze sub-commissie geen
inlichtingen heeft verstrekt die niet
ten volle zijn waargemaakt". Church
doelde, aldus UPI gisteren, hiermee
op de uitbetalingen van steekpennin-
12 Va, 21 Maart
geopend van 10-17 en 19-22 uur;
za. en zo. 10-17 uur, toegang f 5,-
kinderen tot 14 jaar f 2,50
Links: boze Amelanders bij de tot stilliggen gedwongen veerboot. Rechts: met landbouwtrekkers werd
de boot bezet.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM/DEN HAAG „Dr. Holtrop wist niets van een betaling van dertig miljoen aan
steekpenningen door Werkspoor aan Argentijnse functionarissen in 1951 en 1952". Dit vertelde ons
zaterdag de in Amersfoort wonende mr. J. H. O. graaf Van den Bosch (69), in die periode een van de
drie directeuren van de Nederlandsche Bank. waarvan dr. Holtrop toen president-directeur was.
(Dr. Holtrop maakt nu deel uit van de commissie van drie).
Van onze verslaggevers
DEN HAAG/AMSTERDAM De inlichtingen die de commissie
Donner, die een onderzoek instelt naar de beschuldigingen jegens
prins Bernhard, tot nu toe heeft verkregen, geven volgens be
trouwbare kringen in Den Haag geen duidelijk antwoord op de
vraag waar de door Lockheed uitbetaalde 1.1 miljoen dollar aan
steekpenningen zijn gebleven. Daarom wordt nu verwacht, dat de
commissie niet in staat zal zijn een duidelijk antwoord te geven
op de vraag naar de relatie tussen Lockheed en prins Bernhard.
gen in Nederland, Italië, Japan, Indo
nesië. de Filippijnen en mogelijk
Zweden.
De verwarring ontstond toen Duits
land ter sprake kwam, waarop
Church niet doelde omdat over deze
uitbetalingen tegenstrijdige getui
genverklaringen zijn afgelegd.
Trein-Toeqang-biljetten bij NS-stations
Graaf Van den Bosch zei de ver
antwoordelijkheid voor de deviezen-
uitvoer van het in dollars naar Zwit
serse banken overgemaakte bedrag
op zich te nemen. Hij was directeur
van de afdeling deviezen en in die
functie moest hij Werkspoor een ver
gunning geven voor de uitvoer van de
dertig miljoen gulden in dollars.
Op de vraag of de toenmalige minis
ter-president dr. W. Drees, de minis
ter van economische zaken, dr. J. R.
M. van den Brink, en minister van
financiën P. Lieftinck, van de trans
actie op de hoogte waren, zegt graaf
Van den Bosch: „Dat is mij niet be
kend". Over de rol van prins
Bernhard, die de Argentijnse presi
dent Peron overhaalde het contract
te tekenen, verklaart de heer Van den
Bosch: „Hij staat erbuiten, want hij
ging naar Argentinië in opdracht van
de regering, en het contract met die
dertig miljoen gulden-commissie was
lang van tevoren vastgelegd".
Afspraak
Uit een interview met graaf Van den
Bosch wordt duidelijk dat er een af
spraak was met de Argentijnse rege
ring om vijftien procent-commissie
van de order van de 258 miljoen gul
den spoorwegmaterieel, aan presi
dent Peron en Argentijnse functiona
rissen over te maken. Zoals onze
krant zaterdag reeds meldde, heeft
de Nederlandse belastingdienst er
van geweten, omdat de dertig mil
joen gulden commissie als „be
drijfskosten" (aftrekbaar voor de be
lasting) werden geaccepteerd.
Zoals bekend liet het ministerie van
TOKIO (Reuter) De Japanse justi
tie heeft de rechtse politicus Joshio
Kodama in staat van beschuldiging
gesteld wegens belastingontduiking.
In feite is dit de eerste gerechtelijke
stap in de Lockheed-affaire die in
Japan grote beroering heeft gewekt.
Kodama wordt ervan beschuldigd
ruim acht miljoen gulden aan steek
penningen te hebben ontvangen van
Lockheed.
PARIJS (Reuter) Dc Socialistische
partij van Francois Miterrand is de
grote winnaar geworden bij de regio
nale verkiezingen in Frankrijk. Bij de
tweede en beslissende ronde, die gis
teren werd gehouden, hebben zij hun
aantal zetels in de raden van de Fran
se kantons aanzienlijk uitgebreid.
Toen tachtig procent van de stemmen
was geteld hadden de socialisten ruim
tweemaal zoveel zetels veroverd als de
andere grote partijen. Zij stonden
toen op 464 zetels, de communisten,
gaullisten en republikeinen schom
melden om de 200.
Een week geleden bleek bij de eerste
ronde van de regionale verkiezingen
al dat de linkse partijen in aanhang
waren gegroeid. In de districten waar
de eerste keer geen van de kandidaten
de absolute meerderheid behaalde
moest giste-en opnieuw worden ge
stemd. Daatbij ging het tussen num
mer één en twee van de vorige ronde.
De regering van Argentinië heeft in
een officiële verklaring ontkend, dat
de vroegere president Peron en zijn
vrouw Evita ooit een bedrag van 30
miljoen gulden van het Nederlandse
bedrijf Werkspoor hebben ontvangen
als commissie voor een grote order uit
dit land. „Dit is alleen maar een po
ging om wijlen onze president en zijn
vrouw door de modder te halen. Het
gaat hierom beschuldigingen, die ner
gens op slaan". Ex-president Peron,
wiens derde vrouw Maria Peron nu
president van Argentinië is, stierf in
1974.
financiën enkele weken geleden we
ten dat er mee akkoord wordt ge
gaan, dat bedrijven steekpenningen
opvoeren als aftrekpost voor de ven
nootschapsbelasting. De belasting
inspecteur beslist in zo'n geval of de
steekpenningen als aftrekpost wor
den aanvaard. Op de vraag of het
ministerie van financiën in 1951/1952
geleid door minister Lieftinck, dan
niet op de hoogte moet zijn geweest,
antwoordt graaf Van den Bosch:
„Het maakt een verschil of je zoiets
weet op het moment van de transac
tie of later". Minister Lieftinck, thans
werkzaam voor het internationaal
monetaire fonds in Washington, was
in het weekend niet bereikbaar.
Onderzoek
De rijksvoorlichtingsdienst heeft gis
teren laten weten, dat nog niet is
beslist of het door premier Den Uyl
aangekondigde nadere onderzoek
naar de miljoenentransactie van
Werkspoor zal plaatsvinden. Van
daag of morgen zal dit worden be
kend gemaakt. De RVD-
woordvoerder bevestigde dat dr.
Holtrop. toen lid was van de raad
voor economische aangelegenheden,
een onderraad van het kabinet. Deze
raad die wekelijks vergaderde nam
echter geen beslissingen maar kwam
tot conclusies die werden voorgelegd
aan de voltallige ministerraad die
daarover moest besluiten.
Notulen
De RVD liet nog weten dat de notu
len van de vergaderingen van de raad
voor economische aangelegenheden
worden bekeken. In betrouwbare
kringen In Den Haag wordt aangeno
men dat deze notulen geen uitsluitsel
zullen geven over de transactie met
Argentinië en de complicaties daar
aan verbonden.
(Zie verder pag. 7
r
In het buitenland wonen alleen probleemloze, niet
onbemiddelde standaardgezinnen. Dat beeld komt
I veel scholieren uit hun taalboeken tegemoet. En dat
mag best veelzijdiger worden, meldt onze onderwijs-
redactie. Hoewel een goede krant ook nooit weg is.
~l
Nieuwe abonnee:_
Straat:
Plaats:
_Giro:
Betaalt per kwartaal
Opgegeven door:
Naam:
Adres:
Plaats:
Ik ontvang graag:
O 4 fraaie r wart-lc deren onderzetters met zilver bedrukte Obdemel
ticfmodcllen. Werkelijk een sieraad op mijn tafel
O Praktische kleurrijke eeuwigdurende riemkalender. Modern,
Voor de kinderkamer, de keuken of waar dan ook.
O Tekening van het vroegere IJ Ie Amsterdam.
Dc nieuwe abonnee krijgt een welkomst-voordeel. Hij betaalt
(na twee weken gratis ter kennismaking de krant te hebben
ontvangen) 0.25 minder voor de eerste termijn
Schrijf op de open envelop: Trouw/Kwartet, antwoordnummer
2792. Amsterdam.
Een postzegel is niet nodig. Die betalen wij.
I
origineel.
X1
L
