achtlijst van jrtgestraften lijft toenemen Meningen in Ede over openbaarheid botsen Helmonds unieke barok-orgel weer in oude glorie Bijna tranen om Berkhouwer ereld-windorgel ^ngt nog in de lucht chtbescherming voor elden van Parthenon ingenissen kunnen het niet aan r storm beschadigd eigenaar onduidelijk Vijf ton voor twee schalen Grote hoeveelheid benzine werd verdonkeremaand Limburgse lijnen onrendabel Conflict om songfestival nog niet opgelost Groningse statenleden kunnen dag op boerderij doorbrengen Aandacht voor Teleac-cursus Retrospectief valt tegen in Van Gogh PvdA/PPR wil gegevens niet „vertrouwelijk" houden Raadscommissies in het geding )AG 13 MAART 1976 P" BINNENLAND Inze parlementsredactie HAAG De wachtlijsten voor de gevangenissen groeien teeds. Volgens een woordvoerder van het ministerie van |e neemt de achterstand in de ten uitvoerlegging van korte jn nog steeds met 200 a 250 per maand toe. rweede-kamerlid Roethof leeft hierover vragen gesteld ister Van Agt en staatssecre- >valking (justitie). Hij wil we- het komt dat er nog steeds doende maatregelen zijn ge- om die achterstand in te lo- Uitlatingen van oud- cretaris Glastra van Loon lüeiding van die achterstand orig jaar voor minister Van en om Glastra van Loon tot te dwingen. toeten de eerste taken van Zeeval- s toen het vinden van een g voor het probleem in het niswezen. Glastra van Loon daarvoor geopperd een deel torte straffen om te zetten in en. Dit plan maakte echter kritiek los (een dergelijke el zou onrechtvaardig zijn, nensen met een hoog inko- veel gemakkelijker kunnen dan mensen met een laag i), dat het werd ingetrokken, ng koos toen voor de oplos- een deel van de straffen om n in voorwaardelijke straffen Üjkertijd de gevangeniscapa- citeit tijdelijk uit te breiden. Niet lang daarna werd de vroegere rijkspsychiatrische inrichting voor vrouwen in Grave (N.B.) omgebouwd tot gevangenis. Het personeel hier voor werd gerekruteerd uit het aan bod van aspirant-rijkspolitieagenten, jongens van gemiddeld zo'n achttien jaar. Ook dit plan lokte toen veel kritiek uit, maar is toch uitgevoerd. Daarnaast werd ook nog de capaci teit van de gevangenis in Hoorn uit gebreid. Uitbreidingen Deze maatregelen blijken nu niet vol doende te zijn. Er staan dan ook nog meer uitbreidingen van gevangenis sen op stapel, namelijk in Banken- bosch, Leeuwarden en Sevenum. De ze uitbreidingen konden echter niet zo snel gerealiseerd worden als staatssecretaris Zeevalking dacht. De heer Roethof vindt, dat het nu maar eens uit moet zijn met het ne men van dit soort tijdelijke maatre gelen, en dat het meer gezocht moet worden in definitieve maatregeleij, om ervoor te zorgen dat een toestand zoals die nu bestaat voor eens en voor altijd uit de wereld wordt geholpen. een verslaggever ISINGEN Het wereld-windorgel dat in augustus vorig door de Belgische kunstenaarsgroep Mass Moving op uiterste puntje van de Vlissingse boulevard werd ge- it, hangt letterlijk en figuurlijk nog steeds in de lucht. [Vlissingse windorgel dat met andere orgels langs de taanse en Europese kust een verbroederingsketen 1de van het geluid van wind en water, werd door de aristormen, gedeeltelijk weggeslagen. Ie vijftig uit de binnenlanden kfrika afkomstige bamboeor- Ipen bleven er zestien over staan. Twintig nog in goede verkerende orgelpijpen wer- i januari door Jeugd en Mu ieeland van het strand gehor de rest verdween in zee. Het werk trekt vooral tijdens weer bijzonder veel kijkers Isteraars. Het geluid van de Ie orgelpijpen gierende wind melijk mysterieus en soms angstaanjagend. Ook nu er paar een deel van het orgel Ind staat vormt het een nog i een ontmoetingspunt tus- ■rtensen. onden ereld-windorgel zal nooit oude luister hersteld kun- orden: de kunstenaarsgroep loving heeft zich vorig jaar iden. Alle nog voor handen bamboepijpen zijn hierbij igd. De gemeente Vlissin- et nu eigenlijk niet goed 1 met het orgel aanmoet, zei iter B. Smulders. Het or- iat vorig jaar met subsidie ie provincie Zeeland en de ente Vlissingen voor tiendui zend gulden werd gebouwd, met medewerking van Jeugd en Mu ziek Zeeland, zou volgens deze laatste vorig Jaar aan de gemeente Vlissingen zijn overgedragen. Offi cieel is dat echter nooit gebeurd. Wel staat er bij het orgel een bordje dat het orgel op 31 augus tus aan de bevolking van Vlissin gen werd overgedragen, maar een officiële brief is er nooit over ge weest, aldus de heer Smulders. Waterschap „Nu het orgel kapot is wordt het ons ineens royaal toegeschoven en moeten wij maar zien dat we het geld voor de reparatie op tafel leggen. Bovendien staat het orgel niet op onze grond maar op die van het waterschap Walcheren. Er moet dus ook nog een andere plaats voor gevonden worden", zegt de voorlichter. Vlissingen zal het dus voorlopig met het zeer uitgedunde maar met de storm nog steeds luid fluitende orgel moeten doen. Todat be langhebbenden en liefhebbers el kaar gevonden hebben, zal de ke ten van verbroedering en geluid in Vlissingen de zwakke schakel blijven. Jen van de conclusies die pro- Nicholas Platon trekt uit de die de meeste beelden op de fis van Athene hebben opgelo- Jgevolge van de luchtvervui- de slechte restauratiemetho- i het verleden. hmissie onder leiding van pro- Platon heeft een onderzoek ld waarbij is gebleken dat de lis de afgelopen 20 jaar meer Weden dan in de 25 eeuwen Iburchten en tempels er al be ijzeren banden klampen jaar geleden als versteviging (aangebracht zijn gaan roes hebben scheuren in het mar- fooreaakt. Hij heeft voorge- h beelden voorlopig maar in pnder te brengen, iekent onder meer dat de ka li (de vrouwenfiguren die de gres BVO RDAM Als aanvulling op ht van gisteren over het |jvan de „bond voor vrijheid kelijkheid" vermeldden I dit congres morgen gehou- ^dt in het Roothaanhuis, Ro- 133 in Amsterdam. Het dres van de bond is Bilt- i 53, Utrecht, telefoon 030- Het front van het thans gerestaureerde orgel in de St. Lambertus- kerk te Helmond HELMOND Eén van de opmerkelijkste delen van het Neder landse bestand aan monumentale en historische orgels staat in de St. Lambertuskerk in Helmond. Het in oorsprong achttiende- eeuwse werk van Belgische komaf, is in de afgelopen maanden grondig gerestaureerd door de firma Verschueren uit Heythuy- sen. Zondagmiddag 21 maart zal het vernieuwde orgel weer te horen zijn als de vaste organist, Kees van Houten, het tijdens een feestelijk openingsconcert bespeelt. Het orgel heeft een wat wonderlijke geschiedenis, waarvan trouwens bfj deze restauratie heel wat meer be kend geworden is door het werk van Hans van der Harst, die optrad als adviseur van de katholieke orgelraad en monumentenzorg. Het orgel (kas en een groot deel van het pijpwerk en de laden) dateert van 1771. Het werd gebouwd door de Luikse orgelbouwer Guillaume Ro- bustelly voor een gigantische abdij kerk in het Belgische Averbode. Ro- bustelly, die ondanks zijn Frans klin kende naam van Duitse afkomst was. leerde het vak van de beroemde Luik se orgelbouwer Jean Baptist Le Picard. Abdij NE Alle beelden van het Parthenon zouden voorlopig igen moeten worden door kopieën die beter tegen de 1de buitenlucht bestand zijn dan de originelen. Als er een r is gevonden om de originele beelden te beschermen, k ze weer op hun oude plaats gesteld kunnen worden. tempel van Pallas Athene dragen) rust krijgen. Als tijdelijke oplossing voor de erg aangetaste karyatiden overweegt Platons commissie de zes vrouwenfiguren in een „klimaat- stabiele" bekisting te vatten die ze tegen de vuile lucht en de dito regen beschermt. LOS ANGELES Twee porceleinen schalen uit de tijd van de Ming- dynastie in China die onbeschadigd ruim vijf eeuwen hebben overleefd, zijn donderdagavond in Los Angeles voor 100.000 dollar per stuk verkocht aan kunsthandelaars in Londen. Omgerekdnd in Nederlands geld brachten de schalen dus ruim vijf ton op. De blauwwitte schalen waren in de herfst van het vorig jaar gevon den in de nalatenschap van Sidney Ehrman, die blijkbaar niet wist wat voor kostbaar antiek hij in huis had. In zijn inventaris werd een van de schalen geschat op niet meer dan 700 dollar. Het pendant van een der schalen bevindt zich in rijksbezit op Taiwan. Het orgel heeft niet zo lang in de abdij gestaan. De abdij verdween in de Franse revolutie en de abdijkerk zelf werd gewoon parochiekerk. Maar omdat er niemand in de parochie was, die met dit geweldige orgel kon omgaan, werd het gedemonteerd en in kisten opgeborgen; een bewijs dat men toen al wel degelijk het belang van het werk inzag. Pas in 1822 komt het uit die kisten, toen een pastoor uit Helmond het instrument aankocht. Als in de twee- GRONINGEN Zeker 200.000 liter benzine is verdonkeremaand. De Groninger politie is in samenwer king met de politie in Delft deze zwendel op het spoor gekomen. Drie tankwagenchauffeurs zijn gearres teerd. Het zijn de 36-jarige J. J. de B. uit Den Haag, de 43-jarige A. C. K. uit Den Haag en de 29-jarige G. J. A van de S. uit Delft. De laatste twee zijn inmiddels weer op vrije voeten, maar De B. wordt nog door de Gro ninger politie vastgehouden. De drie verdachten zouden bij het afleveren van benzine bij verscheide ne pompstations in Groningen en Delft op ingenieuze manier afgele verde benzine weer in hun tanks hebben laten terugvloeien. Dat ge beurde volgens een systeem dat bui ten de registrerende meters omging. Op die manier zou De B. in de loop van een jaar kans hebben gezien ongeveer 160.000 liter achterover te drukken. Hij verkocht deze benzine door aan andere pomphouders. Het onderzoek naar deze afnemers is nog in volle gang. De malversaties zijn ontdekt bij het benzinestation van een groothandel in brandstoffen in Groningen. In no vember vorig jaar kwam de pomphouder er achter dat hij steeds forse hoeveelheden benzine kwijt was. Bij onderzoek leidde het spoor uiteindelijk naar het toelveringsbe- drijf in Delft, waar de drie verdach ten werkten. de helft van de negentiende eeuw architect Molkenboer de tegenwoor dige Lambertuskerk van Helmond bouwt (met een prachtig neo-gotisch interieur, dat het geweld van de re cente beeldenstormen in r.k. kerken gelukkig wonderwel heeft doorstaan) heeft het orgel een aan zijn formaat aangepaste kerk terug. Bij die plaatsing in de Lambertus kerk wordt het orgel grondig ver bouwd, maar men treft het alweer: het werk wordt uitgevoerd door va der en zoon Smits uit Reek bij Grave bekwame vaklieden, die wat geïso leerd staan van hun tijdgenoten en daarom een eigen stijl ontwikkelen die heel wat orgelliefhebbers nu naar Brabant voert, want daar staan hun meeste werken. De twee Smitsen tastten de oor spronkelijke opzet van het werk wel aan. Twee werken (een Echo en een Récit, zo typisch voor het Franse orgel) verdwenen om plaats te maken voor een borstwerk. Ook voegde Smit een vrij pedaal toe en natuurlijk kwam er een nieuwe speeltafel en tractuur. Overigens: Smits was een vakman en hij handhaafde waar hij kon bestaand pijpwerk. Omdat er twee zulke duidelijke meesters aan het orgel gebouwd had den, was bij deze restauratie de vraag: naar wiens uitgangspunten zullen wij terugkeren? De keuze is echter niet gedaan. Het werd niet: óf-óf, maar én-én. Het hoofdwerk en het rugwerk werden zoveel mogelijk teruggebracht naar de stijl van Ro- bustelly en borstwerk en pedaal kre gen de signatuur van Smits terug. Verder zijn de windladen helemaal hersteld, evenals de oude windvoor- ziening met vier balgen. Ook is de winddruk die bij een vorige restau ratie een flink stuk was teruggeno men weer op het oude peil terugge bracht. Het resultaat: een uniek barokorgel (met tongwerken die tot de mooiste van ons land horen) met daarin een borstwerk met bescheiden roman tische registers, die hetzelfde karak teristiek verdienen. ROERMOND De Noordlimburgse busonderneming NAO (120 werkne mers) heeft het plan een aantal on rendabele lijnen op te heffen. On danks een overheissubsidie van 2.772.000,— komt het bedrijf niet rond. Er zijn altijd nog enkele ton nen tekort. Het afstoten van lijnen betekent niet dat personeel zal wor den ontslagen, maar wel dat openge vallen plaatsen niet zullen worden aangevuld. Bovendien zullen enkele mensen die daarvoor in aanmerking komen vervroegd pensioen krijgen. Vooral de lijnen vanaf de hoofdzetel Roermond naar Koningsbosch. Ech- terbos en Maria Hoop zijn onrenda bel, in weerwil van een tariefsverho ging van tien tot vijftien procent. Deze lijnen zullen dus waarschijnlijk sneuvelen. AMSTERDAM De NOS kan nu nog alleen een internationaal conflict voorkomen door zich te hou den aan de overeenkomst die tussen de Europese Radio Unie (waarbij de NOS is aangesloten) en de interna tionale kunstenaars-organisaties werd gemaakt en daarover met de vertegenwoordiger van de internati onale federatie van musici (de NTB) te onderhandelen. Dat schrijft de NTB (Nederlandse Toonkunstenaars Bond) inzake het nog steeds hangende conflict ron dom het Eurovisie-songfestival. De NOS weigert de hogere toeslagen aan de deelnemende artiesten te be talen die volgens internationale overeenkomst daarvoor zijn afge sproken. Deze toeslagen liggen bijna 150 hoger dan de NOS met de ANOUK (Algemene Nederlandse Or ganisatie van Uitvoerende Kunste naars) is overeengekomen. De drie Internationale Federaties van Uitvoerende Kunstenaars (voor musici, toneelkunstenaars en varié té-artiesten) hebben de bij hen aan gesloten bonden opgedragen na te gaan of hun leden wel de overeenge komen toeslagen ontvangen bij deel neming aan het Eurovisie songfestival. Het spreekt vanzelf, zo schrijven de algemene secretarissen van de drie federaties aan de bon den, dat deelname aan het Eurovi sie-songfestival in Holland alleen kan worden toegestaan indien de Eurovisie-overeenkomst volledig ge respecteerd wordt. EDE De poutie zoekt nog naar twee jongemannen die een posta gentschap in Ede overvielen en 7200 gulden wisten buit te maken. Het agentschap is gevestigd in een sto merij in het winkelcentrum in Ede. De beide jongens, van wie de politie een goed signalement heeft, zijn lo pend ontkomen. Ze hébben het geld weten weg te pakken uit de geldlade. Van een verslaggever GRONINGEN Boeren in Groningen willen graag leden van": provinciale staten ontvangen om ze het reilen en zeilen van het" boerenbedrijf te laten zien. In een brief nodigen ze de statenle den uit. De boeren willen namelijk voorkomen dat hun belangen te wei nig aandacht krijgen bij de voorbe reiding van de beleidsnota ruimtelij ke ordening. Momenteel worden in Groningen uitvoerige discussies ge houden over de verdeling van de ruimte en het beheer van het landschap. Allemaal met het oog op die beleidsnota. De gezamenlijke boerenorganisaties, die de uitnodigingsbrief aan de sta tenleden opstelden, zeggen dat de komende beleidsnota belangrijk is voor de boeren, omdat de landbouw-, bedrijven een kenmerkend onderdeel zijn van het landschap. Bovendien zo zeggen ze is de steeds_ schaarser wordende grond het be-' langrijkste produktiemiddel van de landbouw. De boeren stellen zich voor dat de. statenleden een gehele dag. dus ook de avond, bij een van de landbouwbe-' drijven op bezoek komen. AMSTERDAM In het Van Gogh- museum in Amsterdam wordt van 18 maart tot en met 25 april een ten toonstelling gehouden onder de naam „Retrospectief". Deze ten toonstelling is opgezet uit de ge dachte dat het beeld van het werk van veel kunstenaars vaak sterker wordt bepaald door de kleurenrepro ducties dan door de originele werken. Het belangrijkste onderdeel van de tentoonstelling is dan ook een over zicht van kleurenreproducties van een aantal schilderijen van Johan nes Vermeer zoals men die in wand platen, boeken, tijdschriften enz. kan tegenkomen. De ontwikkeling van de kleurenreproducties wordt getoond aan de hand van een groot aantal prenten. De Vermeerstichting en het Koninklijk Nederlands Ver bond van Drukkerijen hebben de expositie georganiseerd in samen werking met het Van Goghmuseum. Van een verslaggever UTRECHT Het aantal deelnemers - aan de cursus wetenschap in bewe ging van de Teleac valt tegen. Teleac had gemikt op vijfduizend cursisten. Dat zijn mensen die zich laten in-, schrijven en het cursusmateriaal ont vangen. Tot nu toe zijn er echter maar 2300 cursisten. Chriet Titulaer, een van de eindre dacteuren heeft de indruk dat de cursus te duur is Wetenschap in be weging kost 34,75. Zo'n bedrag zou den de mensen wel over hebben voor een cursus beton, waar ze iets mee kunnen doen. maar niet voor een algemene cursus, meent hij. Toch kijken per uitzending nog ge middeld een kleine 250.000 mensen naar het programma. „We hebben ook niet de illusie het gehele Neder landse publiek te bereiken, maar des ondanks valt me persoonlijk de aan dacht wat tegen". Dat de tweede serie over wetenschap in beweging die volgend jaar moet uitkomen, gevaar loopt door de lage kijkcijfers wordt echter niet ver wacht. Van een onzer verslaggevers EDE De PvdA/PPR-fractie in Ede heeft B. en W. in een brief laten weten dat zij (enigszins vrij vertaald) zelf zal uitmaken of zij vertrouwelijke informatie, die zij van het college ontvangt in de commissies van bijstand en advies, wel of niet in de openbaarheid kan brengen. Bij de andere partijen in de gemeenteraad is dit slecht gevallen. ten deuren behandeld moeten wor den. Het gaat dan averechts werken. „Wat de PvdA/PPR-fractie nu doet is tégen de spelregels. Zij onttrekfc- zich aan een democratisch genomen besluit. Ik vind dat dit punt iedere vier jaar aan de orde moet gesteld. Elke nieuwe raad dient weer uit te maken of de commissievergaderin gen openbaar behoren te zijn. De ARP. CHU en KVP hebben giste ren in een gezamenlijke brief aan het gemeentebestuur verbazing uitge sproken over dit standpunt van de PvdA/PPR-fractie. Zij verlangen dat de kwestie met spoed op de agenda wordt geplaatst, want „er moet dui delijkheid over komen". Aan deze ontwikkeling ligt een debat ten grondslag dat een tijdje geleden in de Edese raad gevoerd werd over de door B. en W. ingediende nota „Democratisering gemeentebestu ren". Een voorstel was de vergaderin gen van de commissies, zoals in veel gemeenten al het geval is. openbaar te maken. Zaken, die al te zeer in het persoonlijke vlak liggen, zouden er buiten vallen en de gemeenschap zou financieel geen schade mogen lijden ten gevolge van de nieuwe procedure. Het voorstel werd met dertien tegen achttien stemmen verworpen. Het voorstel kreeg de stemmen onder meer van de vier wethouders, van de volledige PvdA/PPR-fractie. van en kele anti-revolutionairen en van eni ge christelijk-historischen. Andere anti-revolutionairen en christelijk- historischen waren tegen, evenals de éne KVP'er, enkele WD'ers, de hele SGP en de complete Boerenpartij. Gedragsregel De PvdA/PPR-fractie heeft zich daarbij niet neergelegd: ze heeft B. en W. bericht dat zijzelf een gedrag regel heeft vastgesteld met betrek king tot de informatie, die zij in commissievergadering ontvangt, in formatie op basis waarvan soms om een fractiestandpunt wordt ge vraagd. De PvdA/PPR-fractie kon digt aan dat zij van deze informatie „op gepaste wijze" gebruik zal ma ken op de fractievergaderingen. Fractievoorzitter dr. ir. D. H. Keu- ning: „Onze fractievergaderingen zijn openbaar. Daar zitten partijge noten bij. Ze discussiëren eventueel ook mee. Dit heeft alleen zin als wij ook mededeling kunnen doen van ons gegeven vertrouwelijke infor matie." Het bezwaar van besloten commis sievergaderingen, leeft volgens dr. Keuning te zwaarder omdat het daar nogal eens een kwestie is van „kop pen tellen": hoeveel zijn voor en hoe veel zijn tegen? Als bepaalde voor stellen dan in de openbare raadsver gadering komen, staat de uitslag ei genlijk al vast. De heer J. Jonasse, fractievoorzitter van de WD vindt dat Ede nog niet toe is aan openbare commissieverga deringen. Bij de vóórbehandeling wordt door B. en W. erg veel ach tergrond-informatie verschaft. Som mige zaken zouden bij openbaarheid vanwege het karakter achter geslo- Unaniem Hoewel de ARP. de CHU en de KVP in de Edese raad verdeeld hebben gestemd over het voorstel van B. en W. tot openbaarmaking van de com missievergaderingen, verzetten zij zich in een brief aan het college unaniem tegen de PvdA/PPR- fractie, die voortaan zélf wil bepalen welke van het gemeentebestuur ont vangen informatie als strikt vertrou welijk moet worden beschouwd en welke niet. De consequentie zou kunnen zijn dat B. en W. steeds moeten vragen, alvorens informatie te geven, of de PvdA/PPR-fractie bereid is die vertrouwelijkheid te respecteren. Drs. E. Broekhuis, voorzitter van de ARP/CHU-fractie: „Ik vrees dat het gevolg zal zijn: minder informatie van B. en W. Trouwens, persoonlijk heb ik de indruk dat er toch al wat lekken waren. Wat wij nu willen, is dat de zaak op korte termijn wordt uitgepraat. We hebben B. en W. ge vraagd hiervoor met voorstellen te komen. Van een verslaggever STRAATSBURG Staatssecretaris Brinkhorst heeft deze week een deel van de debatten in het Europees parlement bijgewoond. Hij kreeg toen, zoals hij zelf zei, „bijna tranen in de ogen" van „het boeiende betoog" dat „de geachte afgevaardigde Cees Berkhouwer" hield. Het ging over „een vraagstuk dat hem reeds sinds zijn jeugd heeft gekweld": een verbinding tussen Engeland en het vasteland van Europa. Brinkhorst verzekerde de afgevaar digden die in Straatsburg £iet nach telijke debat bijwoonden dat hij „met open ogen, met open oren en soms met open mond" had geluis terd. Eerder had de voorzitter, de Brit Sir Geoffrey de Freitas, op een opmerking van Berkhouwer over slapende afgevaardigden ge antwoord dat „niemand van de af gevaardigden sliep maar dat enke len eenvoudig met gesloten ogen luisterden." Berkhouwer had ver teld hoe hij op zijn achttiende, „in de crisistijd", naar Engeland was gegaan. „Ik kreeg van mijn groot moeder drie pond mee. Ik ben op de fiets naar Oostende gegaan, waar je voor twee pond met de boot naar Dover kon varen. Toen ik echter in Oostende kwam bleek het te misten en voer de boot niet. Sindsdien heeft mij de gedachte beziggehou den hoe wij een verbinding kunnen maken tussen Groot-Brittannië en Europa. Het betoog van het liberale Twee de-Kamerlid mondde uit in een vraag (mede namens de afgevaar digden van vier andere partijen) aan de Europese Commissie, of de Europese gemeenschap op een an dere wijze financieel kon worden betrokken bij de bouw van een ka naaltunnel. Het parlement stemde tenslotte niet oVer de door mr. Berkhouwer aanhangig gemaakte vraag. Omdat er nog maar twaalf (van de kleine tweehonderd) afgevaardigden in de zaal waren stelde mr. Berkhouwer zelf voor de stemming maar uit te stellen. Dat gebeurde. TROUW/KWARTETP-S-H 13

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 13