Een blinde vlek op het oog van Kissinger
Amper wijziging
-in partijtop
van Sowjet-Unie
Weer honger in Ethiopië
Ulster conventie ontbonden
51
Rhodesië en Mozambique Bekzet,ters Portugal
Spanning tussen groepen
in Libanon nemen toe
franse regering
hekelt uitspraak
generaal Haig
arbeiders
laten directieleden
van Firestone vrij
Golda Meir wil
weer in politiek
-'ZATERDAG
6 MAART 1976
BUITENLAND
TROUW/KWARTET 7
.Alleen landbouwminister gewipt
^MOSKOU (Reuter, AFP, AP) De top van de communistische
,;1partij van de Sowjet-Unie is op het gisteren beëindigde congres
nauwelijks gewijzigd. Waarnemers zien dat als een bewijs van de
stabiliteit in de huidige politiek van de Sowjet-Unie en verwach
ten voortzetting van de ontspanningspolitiek tegenover het
Westen.
'1
iLeonid Breznjew werd herkozen als
v$ecretaris-generaal van de Sowjet-
jucommunistische partij. Eerste minis-
jter Alexei Kosygin en Andrei Gromi-
dko behouden eveneens hun posities
jitbinnen het Politburo. Met uitzonde-
nfring van minister van landbouw Dmi-
iatri Poljanskl zijn ook verder alle le-
dden herkozen.
>rjPoljanski is het slachtoffer geworden
njvan de slechte graanoogst van vorig
;eljaar. Zijn verwijdering komt als een
injvolledige verrassing. Tijdens het par-'
.C tijcongres was voortdurend bena
drukt dat niemand het zwarte schaap
zou worden van de mislukte graan
oogst.
njPolanski, eens eerste vice-premier en
jJcandidaat voor de opvolging van
0jjBreznjew, nam in 1973 de post lan-
njdbouw over van Vladimir Matske-
rgjWitsj, die na de slechte oogst van 1972
ij ontslagen werd.
Een hoge functionaris verklaarde
'jjjvrijdag op een persconferentie dat
gupolsjanski „op het ogenblik en mis-
PARIJS fUPI) De Franse regering
■heeft gisteren scherpe kritiek gele
gerd op de recente verklaring van
■generaal Alexander Haig, opperbe
velhebber van de NAVO-
jstrijdkrachten in Europa, waarin hij
waarschuwde voor deelneming van
de communisten aan de Westeurope-
se regeringen.
JDe Franse regering, aldus Frank-
ijks minister van buitenlandse za
len, Jean Sauvagnargues, is van me
ning dat het een militaire leider niet
past politieke verklaringen af te leg
gen over binnenlandse aangelegen
heden van andere landen en ver
werpt dan ook alle inmenging in de
binnenlandse aangelegenheden van
Frankrijk.
Volgens Sauvagnargues spreekt het
«vanzelf dat de Westeuropese landen
volkomen vrij zijn die leiders te kie
zen en die bondgenootschappen te
n kluiten die zij zelf willen. De minister
direageerde hiermee op de dringende
i kverzoeken van de linkse oppositie
irlHaigs opmerkingen officieel te ver-
pordelen.
schien wel permanent" gehandhaafd
is als minister van landbouw. Hij zei
dat tijdens het 25e partijcongres
„scherpe kritiek" is geuit op de mi
nister van landbouw. Westerse waar
nemers verwachten dat Poljanski
binnen enkele maanden toch wel zal
vertrekken als minister van land
bouw.
Nieuwe leden in het Politburo met
stemrecht zijn de 53-jarige Grigori
Romanow en de 68-jarige Dmitri Oes-
tinow. Tot veler verrassing is Pjotr
Masjerow niet in het Politburo geko
men. Het oudste lid van het Politbu
ro, Arwid Pelsje is herkozen, hoewel
algemeen werd aangenomen dat hij
niet terug zou keren. Met de verhef
fing van de kandidaatleden is het
Politburo met één lid uitgebreid tot
zestien leden, evenveel als tot april
toen Alexandre Sjeleplin aan de dijk
werd gezet.
Onbetwiste leider
Breznjew, die als onbetwiste leider
uit het congres tevoorschijn is geko
men, ondanks zijn zwakke gezond
heid, las zelf de lijst met gekozenen
voor. Hij deed dat in alfabetische
volgorde, beginnende met Joeri An-
dropow, het hoofd van de veiligheids
dienst KGB. Men kon daardoor niet
opmaken of de partijhiërarchie ge
wijzigd was.
Na de namenlijst te hebben voorgele
zen hield Breznjew een toespraak
van 15 minuten. Met krachtige stem
herhaalde hij nog eens de thema's
van het congres: „eenheid en opti
misme" van de Russische communis
ten, de economische taken voor de
komende vijf jaar en de Russische
steun voor een „rechtvaardige en
duurzame vrede over de hele wereld".
In de toespraak werd weinig aan
dacht besteed aan de onvolkomenhe
den van de economische resultaten
die tijdens het congres werden ge
noemd. Breznjew zei dat duizenden
brieven en telegrammen van Russi
sche burgers binnenstroomden, waa
rin het werk van de afgevaardigden
werd geprezen.
„Het is onmogelijk om deze te lezen
zonder ontroerd te raken en je trots
te voelen op onze Sowjet-individu
een politiek gezien volwassen en ac
tieve burger van de Sowjet-Unie. een
vurig patriot en internationalist".
Aan het einde van zijn toespraak
kreeg Breznjew staande ovaties. Ver
volgens verklaarde de partijleider de
zitting voor gesloten en zongen de
afgevaardigden de Internationale.
Arrestaties in Laos
-BANGKOK (AFP) De afgelopen
vijf dagen zijn in Laos honderden
pagere ambtenaren, veel districts- en
doipshoofden, gearresteerd. Dit is
^Vrijdag in het buurland Thailand be-
:end gemaakt door Laotiaanse
luchtelingen.
'olgens hen staan de arrestaties in
and met het opblazen van een
irug bij Nam Ngiep, 135 kilometer
an de hoofdstad Vientiane. Deze
inslag, die plaats vond in de nacht
an 28 op 29 februari, is opgeëst door
jet „anti-communistische volksfront
envan Laos", een organisatie die zich
1T%erzet tegen de Pathet Lao.
oupe gearresteerde ambtenaren, vol-
°yfeens de vluchtelingen allemaal trou-
1 j^we aanhangers van de Pathet Lao,
P'fcouden zijn tekortgeschoten in
:ey waakzaamheid
Het lijkt dat Ethiopië opnieuw of
beter: nog steeds honger lijdt. In
1974 doken de eerste berichten op
over tienduizenden hongerenden in
het land die door de regering van
Haile Selassie werden doodgezwegen
letterlijk. Die berichten vervaag
den en maakten plaats voor nieuws
over de machtswisseling in Addis
Abeba en de ontwikkelingen binnen
het nieuwe regime.
Nu sijpelen in de internationale pers
opnieuw berichten door over honger
snood in Ethiopië, met name in de
Ogadenwoestijn in het zuidoosten
van het land en in de hoofdstad Ad
dis Abeba. 'De regens zijn opnieuw
weggebleven in het Ogadengebied en
het sterven gaat door', schrijft Jona
than Dimbleby in The Guardian. Hij
is de Britse televisie-journalist die in
1973 voor het eerst melding maakte
van de hongersnood in noord-
Ethiopië en de wereld wakker schud
de. Ook 'Africa' meldt dat het in
oktober en november nauwelijks ge
regend heeft; het wachten is nu op de
maanden maart en april. Het blad
schrijft over 'steeds doorgaande hon
ger', en noemt de situatie alarme
rend. De 28-jarige Britse verpleegster
Ruth Woolridge vertelde aan Reuter
dat de toestand in het Ogadengebied
veel en veel erger is dan in de provin
cie Wollo waar eerder tienduizenden
mensen omkwamen. Volgens The
Observer tenslotte een ander ge
val sterven per dag in Addis Abe
ba gemiddeld tweehonderd mensen
doordat te weinig voedsel de stad
binnenkomt.
Niets bekend
Bij de FAO (de voedsel- en land
bouworganisatie van de Verenigde
door Nico Kussendrager
Naties), andere VN-instellingen, de
Europese Gemeenschap en de Neder
landse regering is niets bekend van
een voortdurende dan wel vererge
rende hongersnood, zo laat een
woordvoerder van het ministerie
voor ontwikkelingssamenwerking
weten. Er bestaan in Nederland dan
ook geen plannen voor noodhulp aan
Ethiopië. Ons land heeft in december
een gift van 10 miljoen dollar gedaan
aan UNICEF (het kinderfonds van de
Verenigde Naties), waarvan 1 miljoen
dollar bestemd is voor Ethiopië
(350.000 dollar voedselhulp en 650.000
voor hervestiging van nomaden,
vooral in Ogaden). De Europese Ge
meenschap als geheel houdt zich af
zijdig, maar Frankrijk en West-
Duitsland geven wel hulp. Noorwe
gen en Zweden zijn gezamenlijk be
trokken bij een project van UNICEF
in Bala.
Nationale schaamte
Overigens twijfelt de woordvoerder
aan de juistheid van de berichten
over de hongersnood. Hij wijst erop
dat het alarmeringssysteem voor
dreigende hongersnoden na de ramp
in het Sahel-gebied aanzienlijk is ver
beterd. 'De ontwikkelingen worden
zeer nauwkeurig gevolgd. De interna
tionale organisaties kunnen zich niet
veroorloven dat opnieuw te laat
wordt ingegrepen.'
Want dat is in het verleden gebeurd.
De hongersnood in het noorden van
Ethiopië werd eerst verzwegen om
dat het een nationale schaamte zou
zijn en toen de eerste berichten door
drongen werden zij door Haile Selas
sie gebagatelliseerd, wat uiteindelijk
tot zijn val leidde.
Buitenlandse diplomaten en inter
nationale hulpinstellingen onderna
men geen actie, óf om de Ethiopi
sche regering niet voor het hoofd te
stoten, óf uit laksheid, óf omdat de
Ethiopische regering niet om hulp
had gevraagd. The Guardian haalt
een functionaris van USAID aan die
toegeeft dat er hulp moest worden
geboden, maar wachtte op precieze
gegevens van de Ethiopische rege
ring. „Maar die kregen we niet", en
dus gebeurde er niets. Dimbleby is in
The Guardian zeer kritisch over het
werk van de verschillende hulpin
stellingen, dat naar zijn idee ver
lamd werd door bureaucratie, per
soonlijke tegenstellingen en politie
ke hinderpalen.
Een in januari in New York en Wash
ington gepubliceerd verslag van de
Carnegie Stichting wekt hetzelfde
beeld. „Iedereen hield zijn mond tot
de Selassie-regering om hulp kwam
vragen. Eén gezaghebbende stem
zou duizenden hebben kunnen red
den; het stilzwijgen veroordeelde
tienduizenden", aldus het verslag.
Het maakt verder melding van een
cholera-epidemie die verzwegen
moest worden omdat het nieuws er
over „het toerisme zou kunnen scha
den", van Ethiopische druk op de
FAO om rapporten over de voedsel
situatie tegen te houden waar de
voedsel- en landbouworganisatie
aan zou hebben toegegeven van
de reactie van het UNICEF-
hoofdkwartier op berichten van
mensen in het veld over honger
die „groteske overdrijvingen" wor
den genoemd enzovoort. Volgens
het rapport van de Carnegie Stich
ting bedraagt het uiteindelijke aan
tal doden ten gevolge van de honger
snood in Ethiopië een half miljoen
vijf keer zoveel mensen als in de
Sahel omkwamen.
De huidige Ethiopische regering
alsook die van Somalië waarmee zij
op gespannen voet staat neemt de
huidige hongersnood in Ogaden te
baat voor een hervestigingsprogram
ma. Nomaden die eeuwenlang met
geiten en schapen door het gebied
trokken worden ondergebracht in
kampen waar hen de beginselen van
de akkerbouw worden bijgebracht.
In deze kampen is voedselvoorzie
ning eenvoudiger dan uitdeling aan
rondtrekkende nomaden. Verder
zijn de staatsboerderijen volgens
Africa voor een deel overschakeld
van handels- op voedselgewassen.
terwijl de regering om twee honderd
duizend ton extra voedselhulp had
gevraagd.
De militaire regering van Ethiopië
verzwelgt echter in de problemen:
druk voor terugkeer naar burgerbe-
stuur, onlusten vanwege de landher
vormingen, de strijd in de opstandi
ge provincie Eritrea, strubbelingen
in eigen gelederen die deze week tot
een ruk nar links leidden. Dat alles
zal de daadkracht van de regering
niet ten goede komen, waarvan de
bewoners in gebieden met dreigende
of bestaande honger de eerste slach
toffers zullen zijn. Maar een geschie
denis hóeft zich niet te herhalen.
BELFAST, LONDEN (Reuter, UPI, AP) Britse en Noordierse politici hebben gisteren met
gemengde gevoelens gereageerd op het besluit van minister Merlyn Rees, de Britse bewindsman
voor Noord-Ierland, de grondwetgevende conventie te ontbinden en Noord-Ierland weer vanuit
Londen te laten besturen.
in een boze toespraak de schuld voor
het mislukken van de conventie vol
ledig aan Paisley.
Luchtledig
Rhodesische reservisten worden in een trainingskamp voorbereid
op eventuele strijd.
Hij deed dit nadat de protestantse
fracties in de conventie in meerder
heid niet bereid bleken tot deling van
macht met de katholieken. De con
ventie. die 78 leden telde en vorige
maand voor een laatste ronde werd
bijeengeroepen, is met ingang van de
afgelopen middernacht ontbonden.
Het rechtstreekse bestuur vanuit
Londen zal zeker enige tijd duren,
aldus Rees in zijn mededelingen aan
het Britse parlement.
De laatste bijeenkomst van de con
ventie was woensdagavond in een
grote wanorde geëindigd. De Unio
nistische meerderheid verwierp on
der aanvoering van dominee Ian
Paisley de Britse voorstellen voor
machtsdeling en nam in plaats ervan
een resolutie aan. waarin Londen
werd gevraagd de macht over te dra
gen aan de protestanten. De belang
rijkste katholieke leider in Noord-
Ierland, Gerry Fitt van de Sociaal-
Democratische Arbeiderspartij, gaf
qrhainarc
tlL.
>uo
Leonid Breznjew
Vervolg van pagina I.
verleende. Hij achtte het onwaar
schijnlijk dat de Frelimo een actieve
militaire rol zou spelen.
Hij voegde hier nog aan toe dat hij
niet van plan was zwarte officieren
op te nemen in het Rhodesische leger
dat alleen blanke officieren heeft. De
zwarte bevolking van zes miljoen was
een reservoir aan mankracht en de
geregelde strijdkrachten zouden uit
eindelijk overwegend zwart zijn, zei
hij.
Van iedere vijf soldaten in het Rho
desische leger zijn er drie Afrikanen
en twee blanken Binnen het politie
apparaat is de verhouding drie tegen
een in het voordeel van de Afrikanen.
Van der Byl benadrukte tijdens de
persconferentie herhaaldelijk dat het
in Rhodesië rustig is. Op de vraag
wat er zal gebeuren wanneer de guer
rillastrijd. die zich voornamelijk op
het platteland afspeelt, zich uitbreidt
tot de steden, antwoordde Van der
Byl: „Dan schieten we ze neer."
De benzinekraan in Rhodesië waar
benzine al jaren op de bon is. gaat 20
procent verder dicht. Dit is het eerste
tastbare gevolg van het feit dat Mo
zambique woensdag de grens met
Rhodesië sloot en zich daardoor aan
sloot bij de internationale economi
sche boycot tegen het regime Ian
Smith.
Zambia-Angola
Inmiddels zal de volksrepubliek An
gola haar betrekkingen met Zambia,
één van de laatste Afrikaanse staten
die de MPLA-regering nog niet heb
ben erkend, waarschijnlijk binnen
kort normaliseren.
De Angolese minister van buiten
landse zaken. Jose Eduardo dos San
tos. vertelde in Loeanda dat er op
korte termijn een delegatie naar het
buurland zal worden gestuurd.
Dos Santos zei dit bij zijn terugkeer
uit Ethiopië, waar hij een zitting van
de Organisatie van Afrikaanse Een
heid (OAE) had bijgewoond. In Addis
Abeba heeft Dos Santos naar zijn
zeggen contact gehad met zijn Zam-
biaanse ambtgenoot Rupiah Banda
die hem liet blijken dat het bezoek
van een Angolese delegatie door
Zambia op prijs wordt gesteld.
LISSABON (Reuter, UPI) Twee
Amerikaanse directeuren van de Fi-
restone-fabriek bij de Portugese
hoofdstad Lissabon zijn gisteren
vrijgelaten na vier dagen door het
personeel te zijn gegijzeld. De arbei
ders gijzelden directeur Morris W.
Brunson en produktiechef Richard
J. Roney maandag omdat een ge
schil over lonen niet tot hun bevredi
ging werd opgelost.
De arbeiders zeggen dat de vrijlating
niet het gevolg is van interventie van
de politie. Donderdagavond bezoch
ten een kolonel van het leger en
plaatselijke politiefunctionarissen
de fabriek „om de veiligheid van de
gegijzelden te controleren Het mi
nisterie van arbeid waarschuwde dat
men de zaak „niet langer nam" en
dat de arbeiders een internationaal
schandaal veroorzaakten dat scha
delijk is voor Portugal op een ogen
blik dat men grote behoefte heeft
aan buitenlandse investeringen.
De Conservatieve oppositionele
woordvoerder voor Noordierse zaken
in het Britse parlement Airey Neave,
waarschuwde na de mededeling van
Rees dat er een zeer groot gevaar was
ontstaan door het ontbinden van de
conventie en dat Rees een politiek
luchtledig had geschapen, waar ge
welddadige groeperingen gebruik
van kunnen gaan maken.
Premier Wilson heeft gisteren met
een delegatie uit de Ierse republiek
onder leiding van premier Liam Cos-
grave gesproken over de nu ontstane
situatie. Wilson en Cosgrave deelden
de mening dat de oplossing voor het
Noordierse probleem moet worden
gevonden in een volksvertegenwoor
diging en niet via onderhandelingen
met para-militaire groeperingen. Zo
lang dit nog niet kan, zit er niets
anders op dan Noord-Ierland recht
streeks vanuit Londen te besturen.
TEL AVIV (Reuter.DPA)—Oud
premier Golda Meir (77) van Israël
heeft zich bereid verklaard weer
meer actief deel te nemen aan het
politieke leven in haar land. zo wordt
uit kringen van de Arbeiderspartij
vernomen. Zij nam dat besluit op
een bijeenkomst van leiders van die
partij, die in haar woning is ge
houden.
Men besloot de stuurgroep van de
partij in actie te brengen. Deze be
staat uit een beperkt aantal partij
leiders die zich over politieke zaken
buigen alvorens deze in een alge
meen partijdebat komen.
Tijdens het premierschap van me
vrouw Meir was de groep ook actief.
Tot wederinstelling is naar verluidt
besloten naar aanleiding van recente
kritiek op de partijleiding uit de
partij zelf.
BEIROET (Reuter. UPI. AP) De
spanningen tussen christelijke en
moslemgroeperingen in de Libanon
zijn gisteren weer toegenomen en be
ginnen een ernstige bedreiging te
vormen van het nu zes weken oude
bestand.
Het Libanese leger is gisteren een
zakenwijk van Beiroet binnengetrok
ken om plunderingen en geweldda
digheden te voorkomen. Een Syri
sche functionaris is in het land aan
gekomen om te proberen de crisis te
verminderen.
Een woordvoerder van de politie in
Libanon deelde gisteren mee dat een
zeeman was omgebracht op een wijze
zoals dat ook tijdens de jongste bur
geroorlog gebeurde. Het dodental
van de afgelopen 48 uur is hierbij tot
vier gestegen en er zijn tien ge
wonden.
De moeilijkheden in het land begon
nen woensdag toen een deserteur uit
het Libanese leger een lid van ben
belangrijke moslemgroepering óver-
viel en beroofde. Leden van deze
groepering overvielen daarna uit
wraak een auto met vier christenen.
Twee van hen werden omgebracht,
de andere twee werden ontvoerd*.
Een Libanese troepenmacht van dui
zend man is gisteren opgerukt naar
de noordelijke stad Kobajat, die al
ruim een dag wordt belegerd door
moslemstrijders uit de bergen. De
soldaten hebben opdracht gekregen
desnoods met geweld een eind te
maken aan de belegering van de
hoofdzakelijk door christenen be
volkte stad.
anbe poets die het Sowjet-partijcongres in Moskou volgens sommige deskundigen de wereld
ergebakken heeft schijnt adembenemend in zijn vermetelheid, maar dat is alleen op het eerste
sejfcezicht het geval. Deze deskundigen menen dat de ruzie tussen het Kremlin en de communistische
'°jpartijen van het westen een zeer wel doordacht complot is om thuis stemmen te winnen voor de
wJVesteuropese communisten.
zekere zin hebben ze gelijk. Maar
iet gaat te ver om hieruit te conclu-
ieren dat de heie ruzie maar schijn s.
ïat getuigt van dezelfde blindheid
Üe westelijke deskundigen het con-
"ict tussen de Sowjet-Unie en China
'er het hoofd deed zien. Ook dit
inflict werd in eerste instantie door
n gezien als een poging van het
emlin het Westen zand in de ogen
strooien. De Franse en Italiaanse
imunisten zijn er zeker op uit
luis stemmen te winnen door pu-
'e&liekelijk de lijn van het Kremlin in
ie Moskou af te vallen. Wat dat betreft
veferschillen ze maar weinig van de
teller lelijke politici die naar Moskou
Sizen om zich bij het electoraat in
iigen land bemind te maken. Toch zit
r nog een andere parallel tussen de
/oordenstrijd van het Kremlin met
Ie westelijke communisten enerzijds
n de Sowjet-Unie en China ander-
ijds. Het huidige geschil belooft een
ïistorische verschuiving in de we-
eld, zoals ook de ruzie tussen Mos-
tou en Peking een verandering bete
kende.
latuurlijk zit Henry Kissinger met
het klamme zweet in de handen door
het vooruitzicht van een marxisti
sche machtsovername in West-
Europa. Hij maakt er geen geheim
van dat hij gelooft dat een deelname
van de communisten aan de Italiaan
se regering kan leiden tot een belang
rijk regeringsaandeel van de commu
nisten in landen als Frankrijk. Italië,
Portugal, Spanje, Griekenland en
misschien een aantal andere landen.
Gelooft hij werkelijk dat Europa bin
nen tien jaar op de marxistische toer
gaat?
In zijn kwade dromen ziet hij in Euro
pa een domino-effect optreden, waar
bij het ene land het andere volgt in
verregaande besnoeiingen op de de
fensiebegroting en van de deelname
aan de NAVO een farce maakt totdat
de Verenigde Staten met een vieze
smaak in de mond, wantrouwend en
teleurgesteld zich terugtrekken op
het „fort-Amerika" en Europa aan de
Russen overlaten.
De andere toekomst die Europa te
wachten staat, is een precies tegenge
stelde nachtmerrie voor het Kremlin.
Ook zij voorziet een deelname van de
Westeuropese communisten aan de
regering. Moskou is bang voor deze
deelname van de communisten aan
een democratisch proces omdat ze
geloven dat het vooruitzicht van een
verkiezingssucees de kameraden in
het Westen zal vervreemden van het
totalitarisme van de Sowjet-Unie.
Het Kremlin gelooft ook al gelooft
Kissinger van niet dat de commu
nisten weer deel zouden kunnen gaan
uitmaken van de democratische
hoofdstroom in Europa, waarvan ze
oorspronkelijk deel uitmaakten, en
waarvan de aantrekkingskracht van
de Russisch-Aziatische despotie hen
voor enige tijd had gescheiden.
brengen aan de Verenigde Staten.
Waarom iets geven wat niets ople
vert?
Aan de andere kant is hij ervan
overtuigd dat de Europese commu
nisten in het voortdurend touwtrek
ken tussen Washington en Moskou
normaliter de kant van het Kremlin
zullen kiezen, aangezien zij een nau
were ideologische band met Rusland
hebben in verband met hun ge
meenschappelijk marxistisch geloof
en het linkse gedrag op een breed
veld van praktische politieke kwes
ties.
Ontspanning
Boemerang
Welke nachtmerrie maakt de meeste
kans ooit werkelijkheid te worden?
Kissinger geeft toe dat het optreden
van de westelijke communistische
partijen Moskou enigermate prik
kelt, maar de meester van de Real-
politik weigert de kwetsbaarheid
van het Kremlin uit te buiten, omdat
hij vreest dat een dergelijk optreden
als een boemerang op het Westen
zou werken.
Hij gelooft in ieder geval dat de
westelijke communisten Moskou
lastig zullen blijven vallen wat
Washington ook doet. Zelfs al zou
Washington inreisvisa weigeren aan
de leiders van de Italiaanse commu
nistische partij die een bezoek willen
De redeneertrant op het hoge niveau
waarop het beleid geformuleerd
wordt is echter wel wat meer overwo
gen. Dit heeft Kissingers afgevaar
digde voor Europa, Helmut Sonnen-
feldt, bij verschillende gelegenhe
den, in vertrouwen natuurlijk, duide
lijk gemaakt. Zijn inzichten, die door
drie mensen, die hem los van elkaar
hebben gehoord, nagegaan zijn, die
nen bewaard te blijven. Er is maar
een manier om vertrouwelijke in
zichten van hoge functionarissen te
kunnen vastleggen: beperk je deel
name aan de Washingtonse instel
ling van de gezamenlijke lunches tot
een aanvaardbaar minimum. Juist
bij dergelijke lunches is de hoog
waardigheidsbekleder geneigd de
meest vertrouwelijke informatie aan
de journalist toe te spelen maar in
het „meest strikte vertrouwen" om
er zeker van te zijn dat de informatie
in de pers niet aan hem toegeschre
ven wordt. Dan komt de informatie
dus niet direct van hem. maar is
niettemin wel van hem afkomstig.
Een van de redenen waarom, volgens
Sonnenfeldt, de Verenigde Staten
moeten weigeren de communisten in
West-Europa ook maar enigermate
een hart pnder de riem te steken of
gebruik te maken van hun anti-
Moskou houding, is dat een dergelij
ke houding het Kremlin tegen de
haren in zou kunnen strijken en de
ontspanning zou kunnen vernieti
gen. HIJ herhaalt het argument
dat ik voor een belangrijk deel met
hem deel dat er heel wat mogelijk
heden zijn voor verandering in de
samenleving en het beleid van de
Sowjet-Unie en dat de ontspan-
ningpolitiek aangewend moet wor
den om deze verandering in de goede
banen te leiden. Op grond hiervan
komt hij tot het inzicht dat de Ver
enigde Staten en het Westen in
het algemeen er beter aan doen
met de Sowjet-Unie te blijven praten
dan haar tegen de haren in te strij
ken door te kijken naar de dissidente
communistische partijen die in Mos
kou voor de nodige politieke sores
zorgen.
Meer kiezers
Terecht gelooft Kissinger dat wan
neer hij de westelijke communisten
de nodige ruimte zou verschaffen dit
hen nog meer kracht zou geven van
kiezers die zich anders tegen hen
zouden keren.
Maar een communistische deelname
aan Westeuropese coalitieregeringen
zou ook een uitdaging voor de Sow
jet-Unie betekenen om in eigen land
liberaliseringsmaatregelen te nemen
en in het uiterste geval te experi
menteren met bepaalde vormen van
democratische regels, zoals in Tsje-
choslowakije gedaan is. Daarmee
zou in de Sowjet-Unie een hervor
mingsproces kunnen ontvlammen
van even grote betekenis als de na de
dood van Stalin met succes onderno
men poging een einde te maken aan
de systematische terreur die miljoe
nen doden eiste. Uiteraard vreest het
Kremlin een dergelijke uitwerking
en het doet daarom zijn best het
tempo van de liberalisering van het
westelijke communisme te vertra
gen. Het partijcongres van de Sow
jet-Unie heeft de aandacht van de
wereld bij dit probleem bepaald en
zelfs de functionarissen in Wash
ington beginnen aandacht te beste
den aan alarmerende berichten uit
Moskou.
Kissingers fout
Maar het probleem is niet van van
daag of gisteren. Het feit dat Wash
ington het probleem niet onderkent
en voorbij ziet aan de legitieme po
ging van de communisten in West-
Europa een aandeel van de politieke
macht te krijgen is vergelijkbaar
en daar dient zich een tweede paral
lel aan met het geschil tussen de
Sowjet-Unie en China met het veel
te laat onderkennen van de ruzie
tussen Moskou en Peking. De Ver
enigde Staten maakten pas tien Jaar
na het uitbreken van dit conflict ten
volle gebruik van deze ruzie, toen
Kissingers talenten erop los gelaten
werden, wat niet alleen veel oplever
de voor de Verenigde Staten maar
ook voor het Westen als geheel. Het
feit dat het nieuwe perspectief niet
onderkend wordt en dat men het
niet aan Europa wil overlaten de
communisten in Europa een plaats
te geven maar hen daarentegen be
dreigt met een terugtrekking van de
Verenigde Staten als het daartoe wel
overgaat, is te wijten aan Kissinger.
De miskenning van de situatie dreigt
weer eens een grote verandering in
de loop van de geschiedenis te ver
tragen.
