ri
L
BtSBB
lal Heter, de losbol
Indrukwekkende documen
taire over geesteszieken
De Fiat 131 Mirafiori. Gemaakt om 10 jaar mee te gaan.
LMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
Sherlock
Holmes'
slimmere
broer
Film International
„Paal en perk aan
drankmisbruik
van militairen'
O -F
AG 27 FEBRUAR11976
TROUW/KWARTET PS 11 - RH 13
Wit is autowijsheid?
lest zélf de Rat131 Mirafiori.
Er bestaat geen oordeel, hoe wijs ook, over een auto,
of het is onvolledig. Wat er aan ontbreekt? Uw eigen visie
op die auto. En die krijgt u alleen tijdens een uitgebreide,
zelfgereden proefrit. Daarom staat er nu bij uw Fiat Agent
een Fiat 131 Mirafiori klaar om door getest te worden.
Belt u hem even voor een afspraak?
U bent een wijs man.
1300 cc vanaf f12.330,- 1600cc vanaf f13.979,-
Verkrijgbaar in elf uitvoeringen.
Imp.Leonard Lang,Daniël Goedkoopstraat,Industriegebied/Amstel, Amsterdam.Tel.(020) 924888.
Dr BER HULSING
eter was die levensgenie-
Ie flierefluiter, die de boel
liet waaien en alles even
>n en plezant vond: de na-
weer of geen weer, het
landleven in de Kempen,
vezels, blote Marieke, non-
astoor, boeregrollen, eten
rinken, in de sneeuw pie-
'Izigeuners alles was er
teii maar voor het plezier
0E 'allieter, ene zot die jubel-
z4 is of Gij een orgelken in
geplaatst hebt O He-
ijn billekens zijn omhoog-
nd lijk sprinkhanen of
imtrent. Het is wel een
eeuw geleden dat ik het
oek verscheen in 1916, toen het
gië echt zo vreugdevol niet was.
Felix Timmermans zelf was
ing genezen van ziekte en
moedigheid. Vandaar.
I Verhavert, die het wereldbe-
geworden boek nu verfilmde,
ugo Claus die het scenario
if, hebben de narigheid, waar-
Immermans toen kwam, aan
ters bestaan geplakt. Zodat de
verwonderlijk melodramatisch
met een jonge vrouw die, zo
it bed van haar geliefde van-
in de gracht springt. Wij zullen
weten waarom. Maar hij wordt
odziek van en dan, hup twee
*n gans ander mens: de Pallie-
'e maar geniet en doet, kind
met de kinderen, naakt in de
artelt, te paard door de velden
Marieke versiert, en voor de
teft.
d Verhavert heeft de taferelen
t boek wel getrouw verfilmd, in
ste landschappen en de atmo-
van toen. En toch werken die
a boek niet gelijk. Het boek was
Ig, uitbundig en bevrijdend
lie tijd. De jaren twintig vroe-
m luchthartigheid. Maar wat
ter toen zei en deed is allang
edurfd meer. Het onbevangen
lijke lijkt nu soms kinderach-
wezels op haar achterste tikken
jongen met de broek af in een
rijstepap drukken, om maar
i noemen, is niet zo erg leuk
mmermans' beschrijvingen, in
flaams dat hier als „sappig"
jeproefd, zagen wij verbeeld-
Ij ons alles met de vervoerde
van Pallieter. In de film zien
or de nuchtere, door Pim Heyt-
^bediende, camera. Dan wordt
rleids weiland gewoon een weitje,
Jacqueline Rommerts en Eddy Brugman in Pallieter
de Nete een watertje. De menselijke
tafereeltjes zijn leuk en een beetje
aandoenlijk soms, maar wel in elkaar
gezet met verklede acteurs. De zigeu
ners hebben bij hun kampvuur onder
de bomen bij voorbeeld een volledig
restaurantorkestje klaar staan.
Als het primitieve, toen opzienbaren
de, vliegtuigje landt op een koren
veld blijven de boerse figuranten rus
tig staan waar ze neergezet zijn. Al
leen Pallieter is geïnteresseerd. Hij
mag meevliegen en ontdekt dan, in
het begin van deze eeuw, een indus
triegebied van 1975.
Verhavert wist de werkelijkheid van
toen niet door het temperament, en
de fantasie, van Pallieter weer te ge
ven. Daarbij komt dat het boek, en al
die aardige taferelen daaruit, nog
Die broer van Sherlock Holmes, pas
uitgevonden door Gene Wilder, is be
slist niet slimmer, want Gene mikte
weer op de parodie. Hij heeft de Jon
ge Frankenstein ook al gespeeld, met
Marty Feldman, die eerst schrijver
was, maar met zijn bolle ogen ook
een komisch acteur is, en met de
vaardige, temperamentvolle come
dienne Madeline Kahn.
Die is dan hier een zangeres in Sher
lock Holmes' tijd, en verstrikt in
chantages die tot de regering kunnen
doordringen, maar ze liegt ook ver
schrikkelijk, zodat de broer van Sher
lock Holmes (Sherlock zelf wou niet,
maar doet toch reddend mee op de
achtergrond) voortdurend zelfverze
kerd op het verkeerde spoor zit. En
Marty, als een Scotland-Yard
beambte met een automatisch ge
heugen, is niet de man om hem daar
af te helpen. Die twee, en zij, en een
aantal vreemde bijfiguren, dollen
door zotte avonturen, in de opera, in
een nachtclub, in razende rijtuigen
door Londens mistige nachtstraten.
Na te vertellen is het niet. En dat
hoeft ook niet. Als het maar onder
houdend en leuk is. Al die acteurs
zijn dat zeker, en bovendien heeft
Gene Wilder de malligheden zelf ge
schreven, en geregisseerd ook nog.
Met een goed gevoel voor wat goed
gek is. Wie om de Jonge Franken
stein gelachen heeft kan met de broer
van Sherlock weer plezier hebben.
BH.
Rembrandtpleinthea-
crp
door W. Wielek-Berg
ROTTERDAM. Het Rotterdamse filmfestiva>trekt veel bezoek: de passepartouts zijn reeds lang
uitverkocht, de voorstellingen gemiddeld tot 90% bezet. Ook de enquêteformulieren worden over
het algemeen vlijtig ingevuld. „Im Laufe der Zeit" van Wim Wanders, „De Komedianten" van
Angelopoulos en „Het zout der aarde" van Biberman staan bovenaan, doch ook „Legacy" van
Karen Arthur gooit hoge ogen.
Ik was over die film niet zo bijster
enthousiast, ik vond dat het lang
zaam de vernieling ingaan van een
rijke Amerikaanse, die tenslotte over
de rand van het ravijn in de psychose
wordt geduwd door het verdwijnen
van haar botermesjes, zich te veel
volgens het boekje voltrok en dat het
„indrukwekkende spel" van Joan
Hotchkis te veel riekte naar de to
neelplanken, maar het is best moge
lijk dat mijn oordeel gekleurd is om
dat ik „Legacy" zag na de Italiaanse
documentaire „Te gek om los te lo
pen". en in dit geval de kunst 't niet
kon halen bij de realiteit.
„Te gek om los te lopen" (die eerst
geen verhaal vormen dat zich ergens
heen ontwikkelt.
Hugo Claus liet zijn held wel zeggen,
in het begin, dat hij zou vechten voor
het behoud van zijn mooie land (om
dat milieubescherming in is), maar
vergeet het verder maar. Dat doet
Pallieter ook. Die vlucht met Marie
ke, in een huifkar, nergens heen. Het
blijft in deze film dus bij de wel
aardige bewegende illustraties bij
een boek uit het verleden dat nu
alleen nog nostalgiek kan werken.
Daarin is Eddy Brugman de jonge
Pallieter, Jacqueline Rommerts een
aantrekkelijke, maar niet argeloze,
Marieke, Sylvia de Leur de bemoede
rende zuster, Joris Diels de pastoor
van het goede leven.
(Amsterdam - City 1, a.l)
't staat in de krant
iedere dag weer
„Niemand of allemaal" heette naar
een motto van Brecht) gaat over
nieuwe wegen die men in de Italiaan
se provincie Parma zoekt voor de
opvang en de maatschappelijk inte
gratie van geestelijk gehandicapten
en geesteszieken.
De film die gemaakt is door een col
lectief, waarvan onder anderen Mar
co Bellochio deel uitmaakt, bestaat
uit twee delen: „Drie verhalen" en
„Bevrijdt de gek". In „Drie Verhalen"
komen drie moeilijk opvoedbare jon
gens aan het woord, waarvan er één
zeer intelligent en een andere zeer
politiek bewust is.
Zij vertellen over de lijdensweg die ze
hebben afgelegd: van kinderhuis
naar inrichting naar gesticht en in al
die instituten kwamen zij eigenlijk
alleen maar terecht, omdat hun fami
lieomstandigheden zo mensonterend
waren.
Ook de moeders vertellen hun ver
haal de vaders zijn óf dood, óf weg
en één daarvan doet dat met zo
veel verve en zoveel komisch talent,
dat je bijna zou vergeten, hoe wanho
pig zij is. Bijna maar niet hele
maal. Want de filmers hebben er al
tijd voor gezorgd, dat zij zich niet op
het bioscooppubliek moet richten.
Zot
Dat blijkt vooral uit het tweede deel
van de film, waarin we echt „de gek"
te zien krijgen. Sommige werken in
ARNHEM - Auditeur-militair mr. H.
J. Beaumont bij de krijgsraad in Arn
hem heeft gisteren gepleit voor maat
regelen die paal en perk moeten stel
len aan het toenemend drankmis
bruik in het leger. Een eerste stap zou
volgens hem moeten zijn het sluiten
van de tap overdag. Op gezette tijden
worden voor de Arnhemse krijgsraad
"drankzaken" behandeld, waarbij
militairen zijn betrokken die onder
invloed van alcohol hebben gereden
of bij overmatig drankgebruik mis
handelingen en vernielingen pleeg
den. Volgens mr. Beaumont liggen de
militaire hospitalen vol met militai
ren die een ontwenningskuur onder
gaan.
de fabriek. En kregen we in het eerste
deel gesprekken met ouders, onder
wijzers en opvoeders te horen, in het
tweede komen de arbeiders aan het
woord. Zij vertellen, hoe hun de ogen
geopend zijn voor het probleem van
de geesteszieke, hoe zij zich bewust
zijn geworden, dat dit lot hen ook zou
kunnen treffen en hoe zij proberen de
mlsdeelden te helpen.
Duidelijk wordt, dat die zich in dé
fabriek bevinden en er zich veel ge
lukkiger voelen dan erbuiten één
van de mongooltjes heeft de zaterda
gen en zondagen van de kalender
geschrapt omdat hij zo graag wil wer
ken. In het laatste deel gaan de ge
stichtsdeuren voor ons open en pra
ten mensen, die dertig, vijfendertig
jaar lang opgesloten hebben gezeten.
Zij werden geslagen, zij werden vast
gebonden (één vrouwtje vertelt dat
zij vijf jaar lang vastgebonden heeft
gezeten), zij hebben gezien, hoe hun
vrienden stierven, met een dwarig~
buis aan en de „muts" op. Tot Tom-
masini er een eind aan maakt.
Tommasini, de verantwoordelijke
man van het district, de initiatiefne
mer van de film (die oorspronkelijk
slechts dertig minuten zou duren,
doch uitgroeide tot bijna drie uur),
vertelt hakkelend, stotterend en vol
heilig vuur over de nieuwe wegen (die
eigenlijk vergeten, oude wegen zijn),
over de solidariteit die ondeelbaar is
en zich ook moet uitstrekken tot de
meest uitgebuitenen. de alleronge-
lukkigsten en over de arbeiders die
ook op dit punt onmisbaar zijn. Na
tuurlijk kunnen de krankzinnigenge
stichten niet met één klap worden
afgeschaftmaar wel is het moge
lijk om met liefde, geduld en een
duidelijk doel voor ogen veel meer
mensen aan het gestichtsregiem te
onttrekken en in de maatschappij te
integreren.
Menselijk
Veel schokkende, ontroerende, lugu
bere beelden komen er in de film
voor, maar nooit krijg je het gevoel,
dat je nu eens lekker naar gekken
mag zitten kijken. De rode draad van
menselijkheid en doelgerichtheid
wordt door de makers niet losgela
ten. Het is te hopen dat de film zo
gauw en zo vaak mogelijk In Neder
land wordt vertoond. In het maat
schappelijk werk en de gezondheids
zorg is ook hier behoefte aan zo een
nuchtere, humane leidraad.
