f
estig jaar geleden begon de slag bij Verdun
jy
èekend-
ms in
Jtterdam
DAGEN, 300 NACHTEN VECHTEN - 700.000 DODEN
JAG 21 FEBRUARI 1976
dejoto uit maart 1916: generaal pétain in het midden op de voorgrond, geheel links generaal Joffre. Een tekening van Georges Scott uit TWustration' van 1916. Het onderschrift by deze tekening luidde toen: 'Een van de eenvoudige
n helden van Verdun: de waterdragers'.
r
ildr. H. Jonker
koude ochtendschemering
21e februari 1916, midden
irste wereldoorlog, begon
icies kwart over zeven de
in Verdun.
vandaag zestig jaar ge-
jitsers hadden in een kwart
van Avocurt tot Etain, op
traalafstand van 16 tot 20
ten noordoosten van
ji een bombardementsma-
van 1225 stukken geschut
die alle tegelijk gin-
'jfeen. De geluidsgolven van
^nongebulder verspreidden
Vji alle richtingen, wat zelfs
Üijs en Straatsburg als een
Y#nel van de ondergrondse
a vernomen.
iest meedogenloze en langste
"Itbrandde 300 dagen en 300
in met het hoogste percen-
den per vierkante meter, dat
de wereldgeschiedenis was
Driekwart van het Franse
3 Ing door de hel van Verdun
en schat de verliezen aan bei
en op 700.000 op een stuk
van 10 bij 12 kilometer. Vier
i miljoen jonge Franse en
soldaten van 18 tot 30 jaar
.gingen de slachtpartij van dit
Ir' en droegen de psychische
sche littekens mee voor hun
leven.
Ossuaire (knekelhuis), de in
ngewijde, groots opgezette
r. raai van de dood met kapel
irtoren, staan de sarcofagen
stoffelijke resten van de
niet geïdentificeerde, onbe-
gesneuvelden. Elke sarco-
- raagt de naam van de ge-
ilaatsen waar de resten zijn
enMort-Homme, Fleury,
nont, Tavannes enz. Achter
ssuaire kun je door kleine
es een glimp zien van ge
il, schedels en beenderen
scher
e vreselijke ervaringen van
ede wereldoorlog is deze slag
herinnering wat op de ach-
d gekomen. Maar de slag
langer dan de slag bij Sta-
(augustus 1942 tot februari
jen was verschrikkelijker en
Ther in menselijk lijden,
s eigenlijk een treffen van de
n haast middeleeuwse uitrus-
ïet het moderne, moordende
aal van kanonnen, houwitsers
ren en vlammenwerpers. De
'poilu', infanterist, droeg
puttees, beenwindsels uit de
n de Merovingers. Pétain, de
iger van Verdun, was, met
ïgrip voor het lijden van zijn
n, dan ook van oordeel dat te-
iteriaal niet met mensen maar
i ftteriaal gestreden moest wor-
drong aan op de aanvoer van
waartoe het Franse op-
De schrijver van bijgaand stuk
over één van de afschuwelijk
ste hoofdstukken uit de ge
schiedenis van deze eeuw is dr.
H. Jonker uit Hilversum.
Hij zal bij de meeste lezers be
kend zijn als de hoogleraar in
de praktische theologie aan de
rijksuniversiteit van Utrecht.
Hij was er echter óp gesteld dit
keer niet in die functie te wor
den voorgesteld omdat hij met
dit schrijven van dit stuk een
uitstapje buiten zijn eigen
vakgebied maakt.
peibevel slechts aarzelend overging
omjdat het de beslissende slag aan
de tSomme wilde leveren.
Oc& de 'strijdmentaliteit' was een
andere. Sadisme, veelvuldig voorge
komen in de tweede wereldoorlog,
beistond toen niet. De Fransen ver
zorgden hun Duitse krijgsgevange-
neia even goed als de Duitsers hun
Franse. Er was geen sprake van
persoonlijke vijandschap van mens
tot? mens al werd er vaak van man
tot- man gestreden. De 'poilu' sprak
over 'der Fritz' en 'der 'Müller',
wajarmee hij de Duitse infanterist
en, artillerist bedoelde, die het even
erg hadden als hij. Bij de overgave
van het fort Vaux op 7 juni 1916,
na' een vreselijk gevecht waarbij de
Dvtitsers drie dagen bovenop het fort
stijeden en granaten wierpen door de
luchtkokers, ontving de Franse be
zetting op de binnenplaats in twee
rijlen opgesteld met gepresenteerd
geweer de Duitsers, die saluerend
aarzelend achter elkaar door de rij
en doorliepen. De Franse comman
dant Raynal kreeg op het Duitse
hoofdkwartier uit de handen van de
kroonprins een officierssabel als te-
keta van zijn respect voor de helden
moed van de verdedigers. Deze rid
derlijkheid en het gevoel dat men
alfes moest ondergaan als het fa-
ttbn van een onafwendbare oorlogs
machine tekent de tragiek van deze
slag. Wie de aangrijpende ooggetui
genverslagen leest in het boek van
Jacques-Henri Lefebure ("Verdun,
la plus grande bataille de lTElstoire
racontée par les survivants', éd. G.
durassié, Paris) heeft het gevoel
dat hij geschiedenis leest van dui
zend jaar geleden
Loopgravengordel
Na de door de Fransen gewonnen
slag aan de Marne in september
1914 was de oorlog in het westen in
1915 vastgelopen in een loopgraven
gordel, die zich dwars door België
en Frankrijk uitstrekte van Oosten
de aan de Noordzee tot Belfort aan
de grens van Zwitserland met een
uitstulping bij Verdun. Tussen de
voorste vijandelijke linies strekte
zich het niemandsland uit met een
breedte van 50 tot 400 meter.
Er moest wat gebeuren. Joffre, de
Franse opperbevelhebber, broedde
plannen uit om met de Engelsen in
1916 te komen tot een groot offen
sief aan de Somme. Erich von Fal-
kenhayn, de Duitse opperbevelheb
ber had een ander idee. Hij stelde
begin december 1916 een uitvoerig
memorandum aan keizer Wilhelm
n qp, waarin hij meedeelde dat de
vijand Engeland het best getroffen
zou kunnen worden in zijn beste
zwaard: Frankrijk. Frankrijk moest
niet massaal worden aangevallen,
maar op één punt, waardoor de
Franse generale staf gedwongen
zou worden voor de eer van Frank
rijk elke man die hij heeft in te
zetten. 'Doen ze dat dan zal Frank-
rijks krijgsmacht leegbloeden. De
doelen waar ik het hier over heb zijn
Belfort en Verdun. De voorkeur
moet vallen op Verdun.' Dit Ijzing
wekkende plan was psychologisch
goed gezien: Verdun was voor iede
re Fransman 'de banier" en 'het hart'
van Frankrijk.
Vlak voor Kerstmis 1915 ontving de
Duitse keizer Falkenhayn in Pots
dam en gaf zijn toestemming. Met
deze lugubere 'Kerstboodschap'
voor het Duitse en Franse volk ver
trok Falkenhayn weer naar zijn
hoofdkwartier in Mézières. Op 24
december begonnen de telegrammen
te stromen met de codenaam 'Ge
richt', wat niet alleen tribunaal,
vonnis, maar ook executieplaats be
tekent.
De stille en gesloten Falkenhayn
hield het geheim voor zich. Zelfs de
kroonprins, in naam commandant
van het vijfde leger, dat die taak
opgedragen kreeg, en zijn stafchef
Von Knobelsdorf wisten van het ge
heim van de 'leegbloedingstactiek'
niets af, ze meenden dat het ging
om de inname van Verdun. Wel
vonden ze het vreemd dat alleen op
de westelijke rechteroever van de
Maas aangevallen moest worden en
niet tegelijk op de linkeroever.
Gründlich
In Januari 1916 begonnen de voor
bereidingen. Over veertien spoorlij
nen, waarvan tien nieuw aangeleg
de, werden de manschappen, geschut
munitie en levensmiddelen aange
voerd en in de bossen van Chattan-
court tot Spincourt verdekt opge
steld. 'Stollen', onderaardse gangen
werden er gegraven waarin de in
fanterie moest wachten voor de aan
val. Dit bracht de Franse verken
ners in verwarring omdat een aan
val slechts wordt verwacht nadat er
nieuwe 'uitvalsloopgraven' zijn ge
graven. Alles ging zo 'gründlich',
dat niet één trein volgens het reis
schema te laat arriveerde.
In Chantilly was de Franse genera
le staf volslagen blind voor het ge
vaar dat bij Verdun dreigde. Tot
vlak voor de aanval geloofde men
niet dat er bij Verdun iets zou kun
nen gebeuren. Men had zelfs de for
ten die in drie gordels om Verdun
lagen bij het besluit van 5 augustus
1915 laten ontmantelen. De fortka
nonnen kon men beter bij de Som-
me gebruiken en, dat leerde België
in 1914, forten worden door de Duit
sers in puin geschoten. Alleen, tus
sen de bovenste en onderste beton-
laag lag bij de Franse forten één
meter aarde waardoor ze bij de her
overing door de Fransen honderd
duizenden granaten konden weer
staan en nog bestaan tot op de hui
dige dag! Bijgevolg had de arme
infanterist geen enkele bescherming
dan de slecht aangelegde, ondiepe
Reims 50 km
V.PELTl
:IMI—""7UV
Terreinwinst na
vleugel aanval
Front voor het voorjaars
offensief 1016
Nieuwe
frontlijn
Door frankrijk
.fsri SosfiBe^ prijsgegeven
^Terreinwinst
na vleugelaanval
Een kaartje van het slagveld bjj Verdun.
loopgraven, die spoedig door het ka
nonvuur zouden worden omgewoeld,
waardoor hij gedwongen zou worden
zijn bescherming te zoeken in de
granaattrechters.
De aanval was gepland op 12 fe
bruari. Maar op die morgen sneeuw
de het zo hard dat men door de dik
ke mist en sneeuwstormen nauwe
lijks de frontlijn van de vijand kon
onderscheiden. De 'inwendige dienst'
werd afgekondigd d.w.z. uitstel.
Gelukkig voor Frankrijk, want de
Duitsers hadden toen zonder noe
menswaardige tegenstand kunnen
doorstoten tot Verdun. Nu kon het
Franse opperbevel, opgeschrikt
door de informaties van deserteurs
en overlopers, om. Elzassers, tussen
12 en 21 februari nog versterkingen
aanvoeren en nog iets doen aan de
verdedigingslinies.
Orkaan van vuur
Precies kwart over zeven barstte
een orkaan van vuur en staal los bo
ven Verdun en de hoogten van de
rechteroever van de maas. Bossen
werden tegen de grond geschoten, de
aarde omgewoeld en loopgraven door
opspattend zand bedolven. In de
voorste linies werden van de zes
verdedigers twee onder de aarde
begraven, twee gewond en twee
wachtten af. Het bombardement
ploegde het vredige landschap om
tot een maanlandschap vol granaat-
trechters.
's Middags vier uur was het plotse
ling stil. Toen kwam de aanval on
der het vallen van sneeuwvlokken.
In kleine groepjes met geschouderd
geweer kwamen de 'veldgrijzen' uit
de 'Stollen' te voorschijn. De offi
cieren hadden gezegd dat ze 'met de
handen in de zakken' zo konden
doorlopen naar Verdun. Maar dat
viel tegen.
In de bossen van Herbebols, Beau
mont, Haumont en Caures verrezen
de overlevenden als geestverschij
ningen uit de loopgraven en openden
het mitrailleurvuur op de aanval
lers. In Bois des Caures wachtte
luitenant-kolonel Driant met zijn
1300 jagers ze op. Hij had het op
perbevel maanden geleden al gewe
zen op de hachelijke toestand rond
om Verdun. Maar ze hadden niet ge
luisterd. Hij verkoos liever aan het
hoofd van zijn jagers in de voorste
linies zijn land te verdedigen dan
als afgevaardigde van Nancy zijn
zetel in te nemen in de Nationale
Vergadering. Het werd een verwoed
gevecht in de donkere bossen, eerst
met mitrailleur, geweer en hand
granaten, dan na omsingeling met
bajonet, messen en geweerkolven
een gevecht van man tot man. De
dappere Driant werd de volgende
dag door een vijandelijke kogel do
delijk getroffen. Men wijst u nu nog
de plaats aan waar hij viel.
Heldenmoed
Dit staaltje van weergaloze helden
moed is in de komende maanden een
voorbeeld geweest van vaderlands
liefde en opofferingsgezindheid voor
al die honderdduizenden verdedigers
die in granaattrechters en achter
haastig opgeworpen walletjes
standhielden tot de dood. Het ge
beurde nog al eens dat verse troe
pen compagnieën moesten aflossen
die er niet meer waren. In tegenstel
ling tot 1940 toen de Franse solda
ten zich 'en masse' overgaven aan de
Duitsers, bleef nu de eenvoudige
'poilu' standhouden tot het bittere
einde. 'Zij krijgen er ons niet meer
voor dit nog eens te doen,' schreef
luitenant Raymond Joubert na Ver
dun, 'dat zou verraad zijn aan al
onze kameraden die wij hebben zien
vallen'.
Het aantal doden onder de officie
ren was verhoudinesgewijze hoger
dan dat van de soldaten. Zij gaven
het voorbeeld door voor aan de troep
voorop te gaan soms met een bran
dende sigaar in de mond en een wan
delstok in de hand de vijand tege
moet.
Op 25 februari 's middags om half
vijf viel het fort Douaumont, het
meest centrale en grootste fort, in
handen van de Duitsers, zonder dat
er één schot gelost was. Door de
ontmantelingstactiek was er slechts
zestig man bewakingstroepen ge
stationeerd. Geneaal Chrétien deed
's avonds 24 februari nog het bevel
uitgaan het fort met troepen te be
mannen, maar de geschreven order
bleef op de tafel liggen en werd niet
uitgevoerd. Franse troepen, die het
grondgebied rondom Douaumont
moesten verdedigen verwonderden er
zich over dat het fort niets deed,
zagen soldaten met chéchias, de ty-
Eische muts van hun Zouaven, op
et hoofd de fortgrachten overste
ken en schoten niet. Maar het waren
vooruitgeschoven Brandenburgse
secties, die onder leiding van Von
Brandis, Haupt en Radtke hun kans
waarnamen het zwijgende fort bin
nen te gaan. Dit verlies zou Frank
rijk naar de schatting van een Fran
se divisiecommandant op 100.000
man komen te staan.
Zwartste dag
Op die 25e februari, voor Frankrijk
de zwartste dag van de slag, nam
generaal Pétain het bevel over de
troepen van de regio Verdun op
zich. Zijn eerste zorg was de enig
overgebleven aanvoersweg van Bar-
le-Duc naar Verdun, de andere we
gen naar Verdun waren door de Duit
sers afgesneden of lagen onder vuur.
Op deze enige weg moest de aan
voer van nieuwe troepen, ammuni
tie, wapens en levensmiddelen plaats
vinden. Kleine vrachtauto's met
massieve banden ('camions') reden
dag en nacht heen en weer en vorm
den één keten zonder begin en zon
der einde. Elke veertien seconden
kwam er een vrachtwagen voorbij,
's Nachts waren de koplampen aan
en dan leek de stoet één reusachtl-
Se, lichtgevende slang, die zich over
e heuvels en dalen heenbewoog naar
Verdun
Op 28 februari viel de dool in. De
'camions' bleven steken in de mod
der van de kapotgereden weg. Op
bevel van Pétain werden tienduizend
man territoriale troepen Ingezet om
steenslag uit de nabijgelegen steen
groeven voor de massieve banden
van de 'camions' te storten. Wolzen
kon men niet gebruiken want dat
zou het verkeer ophouden. Elke
vrachtwagen die weigerde werd in
de berm geduwd.
Heen gingen de verse troepen. Terug
kwamen de resten van de afgeloste
regimenten. 'Ze liepen met knikken
de knieën als dronkemannen, steu
nend op een stok, met bemodderde
jassen en bemodderde gezichten en
starende ogen'. Maurice Barrès gaf
aan de weg de naam van la Vole
Sacrée', de heilige weg. die voerde
naar het oorlogsaltaar van dood en
verschrikking.
En zo golfde de slag door. Falken
hayn werd overgehaald toch de aan
val op de linkeroever op 6 maart in
te zetten om de Franse forten het
zwijgen op te leggen, die vanaf de
linkeroever het vuur richtten op de
rechterflank van de oprukkende
Duitse troepen en daar ernstige ver
liezen toebrachten. De aanval ver
liep in een verwoed gevecht om de
twee heuvels Le Mort-Homme en
heuvel 304 met tienduizenden doden.
De Duitsers kwamen tot in 1917
uiteindelijk niet verder dan tot de
bezetting van de zuidelijke helling
van de belde heuvels met 3 kilome
ter terreinwinst
Getij gekeerd
Op de rechteroever werd meer ter
reinwinst geboekt, maar niet dan
met een ongelooflijke krachtsin
spanning en ten koste van onvoor
stelbare verliezen. Men heeft er eni
ge indruk van als men bedenkt dat
op 23 Juni op een smal front van 6
kilometer 60.000 soldaten werden in
gezet, dat de bunker Thiaumont
zestien maal van bezetter wisselde,
evenals het dorpje Fleury, dat met
acht andere dorpjes van de aardbo
dem werd weggevaagd en nooit
meer werd opgebouwd.
Op 12 Juli had de laatste, vertwij
felde aanval op het laatste fort
Souville, 3 kilometer voor Verdun,
plaats. Een dertigtal Duitsers wis
ten zelfs door te dringen tot op de
top van het fort, maar ze werden
door de mannen van luitenant Du-
puy weggeschoten of gevangen ge
nomen. Zijn hadden ln de verte Ver
dun gezien, evenals de Duitsers in
de herfst 1941 Moskou en in februa
ri 1934 Stalingrad.
Maar het getij was gekeerd. De
Franse tegenaanvallen begonnen. Op
28 augustus werd Von Falkenhayn
door de keizer naar Roemenië ge
zonden. De 'leegbloedingstactiek'
had als een boemerang op zijn eigen
troepen gewerkt: bijna de helft van
de totale verliezen waren Duitse ver
liezen. Hindenburg, die met Luden-
dorff het bevel in het westen over
nam, verklaarde: "De veldslagen bij
Verdun putten onze krachten uit als
een open wond. Bovendien was het
evident dat de onderneming ln leder
geval hopeloos was geworden
Het slagveld was een regelrechte
hel en werd ook zo door de troepen
beschouwd.» Eind december 1916
waren de Duitsers weer terugge
drongen tot dicht bij de linies waar
de strijd in februari begon.
Gina
Denys Arcand hinkt in 'Gina' op
drie thema's: zijn woede op de be
roemde 'National Film Board of
Canada' die een kritische documen
taire over een staking verbood; het
volgen van de fabrieksarbeidster
Dolores in haar dagelijks doen en
laten en de confrontatie met een
striptease-danseres, die ergens ln de
binnenlanden door sneeuwscooterrij
ders wordt verkracht en haar be
schermers bloedig wraak laat ne
men Het wordt nergens duidelijk
wat Arcand nu eigenlijk met zijn
film bedoelt, de belofte van zijn
vroegere Rejeane Padovani' wordt
niet ingelost.
(21 febr. Calypso 1,17.00)
Angst vor der Angst
Rainer Werner Fassblnder daagt
je vaak via zijn films uit tot een
dialoog met hemzelf. Zo zat ik ge
durende 'Angst vor der Angst', een
psychologisch rapport van een ze
nuwzieke jonge vrouw, voortdurend
te denken 'Dat kun je niet maken',
als hij weer bezig was met zijn fon-
dantkleuren, bibberige overvloeiers
en het in een sterrenwaas hullen van
zijn hoofdpersoon. Tot ik me hal
verwege toch weer volledig gewon
nen gaf en zelfs het gewuif met een
sneeuwwit zakdoekje van een in
sneeuwwitte tule geklede geestes
zieke voor zoete koek opat. Knap
hoor
(21 febr. Calypso L, 24.00)
Het Leven van O'Haru
De Japanse filmer Kenji Mlzoguchl
(1898-1956) maakte veel .costuum-
films', waarin hij het verleden met
kritische distantie bekeek, histori
sche fouten analyseerde of actuele
problemen behandelde onder de dek
mantel van de historie. Zijn lieve
lingsthema is de relatie tussen de
geslachten, waarbij de vrouw lijdt
en gekweld wordt maar door
haar liefde ook de man kan redden.
Ook in 'Het Leven van O'Haru'
(1952), een film die speelt in de 17-
de eeuw, staat dit thema centraal.
(21 febr. Calypso Club: 19.15; 2U0
24.00)
Bianco et Nero
"Bianco et Nero' is een documentai
re over het Italiaanse neo-fasclsme
gemaakt door Paolo Pletrangeli. De
feiten die hij aanvoert zijn ontstel
lend en overtuigend, Jammer genoeg
is de film voor nlet-Italianen wei
nig overzichtelijk: er worden te
veel namen in genoem den Pletran
geli doet soms wat behaagziek en
artistiekerig, een werkwijze die
slecht bij het onderwerp past.
(21 febr. De Lantaren, 19.15)
Es herssc' t Ruhe im Lamdc
Een gespeelde documentaire van
Peter Lilienthal over dictatoriale
toestanden in Latijns-Amerika,
waarvoor Portugal het decor lever
de.
(21 febr. Calypso 1.19.00)
Het Zont der Aarde
»Het Zout der Aarde' van Herbert
Biberman is geen verlate première,
maar een reprise: hij werd in 1957
in Nederlandse bioscopen vertoond.
Doch hij is het zien en weerzien meer
dan waard: in deze ontroerende film
die gaat over een staking in Nieuw-
Mexico in de jaren dertig, komt
niet alleen sociaal onrecht maar ook
rassendiscriminatie en vrouwen
emancipatie op overtuigende wijze
aan de orde.
Biberman werd het slachtoffer van
McCarthy en zijn heksenjagers: hij
kwam ln de gevangenis terecht en
mocht pas in 1970, een Jaar voor
zijn dood, weer filmen. Wie daar
over meer wil weten moet aanslui
tend The Hollywood Ten' van Paul
Jarrico gaan zien.
(22 feb. Calypso Club. 19.15; 21.30;
24.00)
Muttsr Küsters Fahrt sum Himmel
Fassblnder schijnt met zijn nieuwe
film "Mutter Küsters Fahrt zum
Himmel', over een arbeidersvrouw
die door bazen, journalisten en com
munisten wordt misbruikt en uitge
buit, zowel rechts als links tegen de
schenen te schoppen. Brigitte Bira
(uit 'Alle Turken heten Ali') speelt
de hoofdrol.
(22 febr. Calypso I, 21.15;
23 febr. Het Venster 23.30)
De Harem
Marco Ferreri, bekend om zijn bij
tende satire, draait ln zijn negen
Jaar geleden gemaakte 'Harem' ook
de rollen om, net als het Dlense
vrouwencollectief. Caroll Baker
houdt er een harem op na van drie
minnaars en als ze w«rliefd wordt
op een buitenstaand»* nemen de
mannen bloedig wraaW.
(22 febr. Calypso L 2£.«0)
Een Hongaars Dorp en
Een Alledaagse Geschiedenis
De Hongaarse clneaste Judlt Elek
ging een paar jaar in een Hongaars
bergdorpje wonen waar de meisjes
zeer vroeg trouwen om te registre
ren of het de veertien ja rice Ilonka
en Marika zou lukken zich los te
maken uit het vooreesehreven pa
troon. "Een Hongaars dorp' eindigt
optimistisch, maar als ze later te-
rugaat blijkt dat de meisjes om fu
tiele redenen een poging tot zelf
moord hebben gedaan. Daarover
gaat haar tweede film 'Een alle
daagse geschiedenis', wanrln opvalt
hoe volstrekt natuurlijk de dorpe
lingen zich gedragen voor het oog
van de camera.
(2' febr. Het Venster, 14.00 en
21.15)
De Prijsreis
Ook een Hongaarse film (van Ist-
van Darday) over de problemen die
ontstaan wanneer een dorpsjongen
op grond van zijn kwaliteiten wordt
uitgekozen om een reis naar Enge
land te maken. Fris en overtuigend
gefilmd.
(22 febr. Calypso 1,16.30)
Elektra
De meester VRn de Hongaren is na
tuurlijk Miklé* Janr*<V In 'Elektra'
gebruikt hij een Griekse mythe om
op zijn unieke wijze een pleidooi te
houden voor de revolutie. 'Elektra'
is gesitueerd on de Hongaarse poes-
ta. zit vol parabelen, allegorieën en
rituelen en Is, mede dank zij het ca
merawerk van Janó- Kende een ge
raffineerd schouwspel treworden.
(22 febr. Het Venster. 71 *»0;
23 febr. Het Venster, V
Milestones
'Milestones', een Interessante, drie
uur durende film van Robert Kra
mer en John Douglas, gaat over een
aantal 'alternatieve' Amerikanen,
die tegen de oorlog in Vietnam heb
ben gevochten, op de universiteiten
hebben gedemonstreerd en gerevol
teerd, McGovern hebben gesteund
en np het uiteenvallen van 'De Be
weging' een nieuwe zin ln het leven
zoeken Hoewel de film met een 'ge
zamenlijke' bevalling ln een commu
ne nogal optimistisch eindigt, laat
de droeve ondertoon er geen twijfel
over bestaan dat het hier gaat om
een geschonden generatie.
(22 febr. De Lantaren, 14.15;
23 febr. Calypso I. 22.00)
