'Amerikanen gaan
namen noemen in
Lockheed-affaire'
oskou blijft
ard tegen
[issidenten
Vrij baan voor
de 'snorfiets'
Grondwet
netNieuwe Haagse Céurant enmetNieuwe Leidsc Courant
Ql BOOT
l
J
Woningbouw meer
op maat - pag. 29
Het onderwijs
vraagt
Senator over steekpenningen:
igezegd
Rellen in
Jeruzalem
Trouw is nu VERHUISD
telefoon: Xfn'len 020-913456
liegtuiglawaai
aakt mensen ziek
Valhelm is er niet voor nodig
Kunstmaan
bekijkt
raadsels
U hebt recht op Trouw.
En dat blijft zo.
Welkome tvco re' zz\.
C-
Tr0
hcort bij u.
18
Trouw
34e JAARGANG No. 9759 - ZATERDAG 21 FEBRUARI 1976
Advertenties voor deze belangrijke
rubriek moeten uiterlijk op
donderdag (eerste post) in ons bezit
zijn.
IN DEZE KRANT
X3AVE TROUW/KWARTET BV. HOOFDREDACTEUR J. TAMMINGA DIRECTEUR ING. O POSTMA POSTBUS 859 AMSTERDAM VOOR ONZE ADRESSEN EN TELEFOONNUMMERS ZIE PAGINA 2
DNNEMENT 14,17 PER MAAND 42,50 PER KWARTAAL 167,80 PER JAAR POSTGIRO 660000 BANK NED CRED. BANK REK.NO. 23 00.12.574 GEMEENTEGIRO X 11000 LOSSE VERKOOPPRIJS ƒ0.50
Binnenland
Jan Pieter Heije was niet alieen arts,
bestuurder van de maatschappij tot
bevordering der geneeskunst en mede
oprichter van de maatschappij tot nut
van 't algemeen' maar ook dichter van
talloze liederen die zeer bekend ge
worden zijn: zoals 'Een karretje op
de zandweg reed', en 'Zie de maan
schijnt door de bomen'.
In Abbenes (Haarlemmermeer) wordt
Heije nog steeds geeërd en dat zal
dinsdag, op zijn honderdste sterfdag,
weer blijken. Het verhaal staat op
pagina 5.
Buitenland
In Moskou begint volgende
week het grote congres van
de communistische partij.
Daarover twee voorbeschou
wingen in deze krant: Victor
Zorza legt uit waarom partij
leider Breznjew mag blijven,
pag. 7.
Jaap den Boef schrijft over
de economische moeilijkhe
den in de Sowjet-Unie, pag.
11.
Kerk
Letty Russell staat
voor wat ze zegt 2
Sport
Jürgen Kristensen
gaat Feyenoord
echt verlaten25
Economie
CNV-bond stelt eisen 29
Radio en tv 4
Strips, feuilleton l
Puzzel 4
Commentaar 5
Dichtbij en verder 5
Weer 5
Familieberichten 20
Trouw neemt afscheid van de Amsterdamse Nieuwe Zijds
Voorburgwal en daarmee verdwijnt het laatste dagblad
uit wat eens aangeduid werd als de krantenwijk van de
hoofdstad. Op pagina 17 wordt aandacht besteed aan dit
afscheid, dat heel wat herinneringen oproept. Vérder terug
voeren de herinneringen die op pagina 21 verteld worden,
naar de laatste oorlogsjaren, toen medewerking aan onze
krant een levensgevaarlijk werk was.
Hierboven de
lichtreclame voor
onze krant aan
ons nieuwe
onderkomen aan
de Amsterdamse
Wibautstraat.
Hiernaast de
meest bekende
kop van het
illegale Trouw in
de oorlogsjaren.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM/WASHINGTON Volgens senator Frank Church zullen de namen van Nederlandse
en Japanse functionarissen, die Lockheed-steekpenningen ontvingen, worden vrijgegeven. De sena
tor, voorzitter van de ondercommissie van de Amerikaanse senaat voor multinationals, beloofde gis
teren de namen te noemen aan die landen, die zelf een onderzoek instellen.
Church zei dat de commissie thans
niet over deze namen beschikt (de
senator doelt kennelijk op bewijs
materiaal, want de namen moeten
wel in verhoren door de commissie
zijn genoemd) maar dat ze zullen
worden opgevraagd aan de Lock-
heedfabrieken.
SKOU, BRUSSEL (Reuter, UPI) De Sowjet-Unie is niet van
n het beleid tegen de dissidenten in het land te veranderen,
is de onomwonden reactie op de vele beschuldigingen van het
ten dat het Kremlin de mensenrechten schendt.
antwoord staat in een uitvoerig
cel in de Prawda, het orgaan
de communistische partij. Het
tel. ondertekend door Alexan-
w. pseudoniem voor een hoge
.ij functionaris, noemt de be-
aldigingen van het westen
lardaardige leugens en lasterlij-
beweringen. De Prawda schrijft
de dissidenten die de Sowjet-
mogen verlaten voor de spio
nagediensten van westelijke landen
gaan werken.
De Prawda weet verder te melden
dat de mensen die in Russische
psychiatrische inrichtingen behan
deld zijn en daarna naar het wes
ten vertrokken zijn ook daar weer
psychiatrisch behandeld moeten
worden. De achteruitgang in het
aantal Joden dat de Sowjet-Unie
verlaat vindt, aldus het artikel zijn
oorzaak in het feit dat steeds min
der Joden de Sowjet-Unie willen
verlaten.
Congres
moet iets aan de intelligentie
de lezers overlaten'.
Yigal Allon, Israëlische minis
ter van buitenlandse zaken.
Opklaringen
Droog weer met opklaringen.
Zwakke tot matige wind uit
zuid tot zuidoost. Maximum-
iemperautren van 8 graden in
iet noorden tot 14 graden in
iet zuidoosten van het land.
MORGEN EN OVERMORGEN:
Aanhoudend zacht en overwe
gend droog weer.
Morgen zon op: 07.43
zon onder: 18.05
maan op: 02.07
maan onder: 10.54
Overmorgen zon op: 07.41
zon onder: 18.07
maan op: 03.11
maan onder: 11.44
De vrij harde verklaring van het
Kremlin valt samen met de laatste
voorbereidingen voor het vijfen
twintigste partijcongres, dat dinsdag
in Moskou wordt geopend. Enkele
di;lomaten hebben al gesuggereerd
dat de Sowjet-Unie hiermee het
kader wil scheppen waarin de lei
ders op het congres als de 'helden
van Helsinki' kunnen worden bin
nengehaald.
Ook circuleert in de Russische
hoofdstad de mening dat het Krem
lin een signaal poogt uit te zenden
naar buitenlandse communistische
partijen, die de houding van het
Kremlin tegenover de dissidenten
hebben veroordeeld.
De Prawda geeft wel toe dat er
processen gevoerd zijn tegen be
paalde mensen, maar deze werden
niet gerechtelijk vervolgd vanwege
hun meningen, maar wegens acties
die een inbreuk maken op de wet.
Hieronder vallen acties die het
Sowjet systeem ondermijnen of
leugens die het systeem belasteren
Israëlische politieman
nen staan bij twee
Arabische jongens die
tijdens onlusten op de
tempelberg in Jeruza
lem bewusteloos zijn
geslagen.
Er hebben zich deze
maand regelmatig on
geregeldheden voorge
daan nadat een Israë
lische rechtbank be
paalde dat ook Joden
het recht hebben te
bidden op plaatsen die
tot dnsver aan Mo
hammedanen waren
voorbehouden. De ge
wonden vielen toen de
Israëlische politie
charges uitvoerde te
gen een stenen gooi
ende menigte, die na
het morgengebed bij
de Al Aqsa moskee een
lemonstratie was be
gonnen.
De namen zullen worden verstrekt
aan het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken, die ze dan
zal kunnen doorgeven op verzoek
van een buitenlandse regering. De
senator maakte niet duidelijk of de
namen in de VS zouden worden
openbaar gemaakt of dat dit zou
worden overgelaten aan de betrok
ken buitenlandse regeringen. Hij
vertelde dat verzoeken om inlich
tingen waren binnengekomen van
Japan. Italië en Nederland. 'Het is
niet onze bedoeling als werktuig
van een buitenlandse regering op
te treden, maar willen alle mede
werking verstrekken, zover dat mo
gelijk is', aldus Chruch.
Bedreigd
Church en leden van zijn commis
sie zijn de laatste dagen bedreigd
met de nood in verband met het
openbaar worden van de steekpen
ningen-affaire. Het is niet duidelijk
wie deze bedreigingen heeft geuit.
De houding van de Locjheed-fa-
brieken tegenover het vrijgeven
var. namen is nog niet bekend. De
nieuwe Lockheed-president, Robert
Haack. heeft over de medewerking
aan andere dan Amerikaanse, dus
buitenlandse onderzoekcommissies
blijkens persberichten tegenstrijdi
ge verklaringen afgelegd. Zo zei hij
dat de Lockheed-directie geen en
kele medewerking zal verlenen aan
buitenlandse onderzoekcommissies,
maar sorak hij er weer zijn verba
zing over uit dat er vanuit Neder
land nog geen contact met hem is
opgenomen over het onderzoek. 'Als
onze toetemming nodig is om het
Zwitserse bankgeheim te breken,
dan zal men ons tenminste daarom
moeten vragen', aldus de Lockheed-
president.
Zoals we gisteren meldden heeft de
Amerikaanse minister van finan
ciën William Simon geweigerd er
bij de vliegtuigfabriek op aan te
dringen haar activiteiten dus
ook namen bekend te maken.
Ook Arthur Burns, voorzitter van
de commissie, die kredieten ver
leende aan Lockheed, zei geen na
men te willen weten. Senator Willi
am Proxmire. voorzitter van de
commissie voor bankwezen van de
senaat, leverde hierop scherpe kri
tiek en zei dat. het hier de 'grootste
doofpottenaffadre sinds Watergate'
betrof. Ook senator Church, die nu
namen wil vrijgeven, verklaarde
donderdag nog dat de door hem
geleide onderzoekcommissie, niet
van plan was nadere gegevens te
vragen over de Lockheed-steekpen
ningen voor hoge Nederlandse
functionarissen.
Opzienbarend
Gisteren onthulde minister van fi
nanciën Simon een ieuw. nogal
opzienbarend, feit in de hele affai
re. Hij zei dat uit documenten van
Lockheed blijkt, dat er een geheim
zinnige buitenlandse functionaris
is. die in 1974 en 1975 maar liefst
8,3 miljoen dollar heeft ontvangen
van het bedrijf, de man wordt
omschreven als een van de best
Vervolg op pag. 7. kolom 7, en
zie ook pagina 3.
Postbus 859, Amsterdam
Wibautstraat 131
(ADVERTENTIES)
Verhuist U?
of heeft u ander transport nodig?
Opslag en verpakking
Holwerda zonen
Dokkum: Tel. 05190-2292-2580
LELYSTAD: Tel. 03200-21600-21400.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ministerraad heeft gisteren besloten de zoge
naamde 'snorfiets' op de Nederlandse wegen toe te laten. Een der
gelijke lichte bromfiets zal niet harder mogen rijden dan twintig
kilometer per uur en de berijders van dit vervoermiddel behoeven
geen valhelm te dragen. Om vrijstelling van deze draagplicht te
verkrijgen, zal het reglement verkeersregels en verkeerstekens
worden gewijzigd.
KOOP RECHTSTREEKS UW
ORGEL OF PIANO
IN BODEGRAVEN
Centrum van fabrikage
import en verkoop
"■i rfinfflravfn
r"""l BODEGRAVEN
TEL. 01726-2541 «KERKSTRAAT 2-28
betalingsspreidmg inruilen
franco lavering
landelijk» service-dienst enrovoort
Tot nu toe was het niet mogelijk
om zonder valhelm een bromfiets
te berijden. Na de invoering van de
verplichting een valhelm te dragen,
kwamen echter bezwaren aa n het
licht, met name van mensen die
om mendische redenen geen helm
op het hoofd konden verdragen en
van bevolkingsgroepen die in kle
derdracht getooid gaan.
De snorfiets, waarvoor de industrie
gezien de dalende verkoop van
bromfietsen wel een markt ver
wacht, zal wat betreft snelheid en
karakter meer overeenkomst verto
nen met een fiets an met een
bromfiets. De snorfietsen zullen
duidelijk herkenbaar moeten zijn
en zullen moeten voldoen aan en
kele afwijkende voorschriften.
Zo zullen de wielen kleiner moeten
zijn dan die van de bromfiets. De
maximale velgdiameter s bepaald
op 12 inch. Ook het geluidsniveau
van de snorfiets moet lager zijn
dan wat maximaal bij andere
bromfietsen is toegestaan.
De regering heeft zich bij de beslis
sing de snorfiets toe te laten mede
gebaseerd op een rapport van de
Stichting Wetenschappelijk Onder-
zobk Verkeersveiligheid, waaruit
zou blijken at wat de eiligheid
betreft de snorfietser zonder helm,
in ongeveer dezelfde positie er-
kee'rt als de bromfietser met helm.
Overigens is het wel veiliger ook op
de snorfiets een valmhelm te dra
gen. zowel voor de ijder als de
duopassagier. De beslissing hierover
wordt echter aan de berijder over
gelaten.
lat gedaver in de lucht kan ik
et verdragen, dokter...
DEN HAAG De Nederland
se kunstmaan 'ANS', die ui
terst interessante astronomi
sche ontdekkingen deed, zal
voor een korte tijd opnieuw
in dienst worden gesteld. De
kunstmaan zal in de periode
van 1 maart tot 19 april een
nieuwe serie metingen kun
nen verrichten.
Zoals bekend zijn met het
instrumentarium van deze sa
telliet röntgenuitbarstingen
in bolvormige sterhopen gere
gistreerd. waarbij volgens een
vast patroon onvoorstelbare
hoeveelheden energie bleken
vrij te komen. De ontdek
king wordt in astronomische
kring tamelijk sensationeel
genoemd.
Bolvormige sterhopen zijn
oeroude structuren in het
heelal, die stammen uit het
begin van de ontwikkelingen
van het universum. De nieu
we ontdekking heeft de ster
renkundigen voor veel raad
sels geplaatst.
Staatssecretaris Klein heeft
in verband met de ontdek
king besloten de kunstmaan
voor een korte tijd opnieuw
in te schakelen. De kosten
van deze operatie zijn 450.000
gulden. De bewindsman is
daarmee teruggekomen op
zijn beslissing een definitieve
streep tc zetten onder het
programma van ANS, dat
reed'. 82 miljoen gulden heeft
gekost. De nieuwe weten
schappelijke gegevens waaro
ver de bewindsman nu be
schikt hebben de doorslag ge
geven voor de beslissing.
De rechten van de mens zitten ons hoog. Maar als de
Britse regering ineens denkt aan invoering van een
grondwet, schrikken we toch even. Ze deden het al een
eeuw of wat zonder. En wij hebben ook enig gevoel
voor traditie. Toch zal het wel beter zijn.
Nieuwe abonnee:.
Straat:
Plaats:
_Giro:
Betaalt per kwartaal
Opgegeven door:
Naam:
Adres:
Plaats:
Ik ontvang graag:
O 4 fraaie zwart-kunstlederpii onderzetters met zilver bedrukte
ouderwetse locomotiefmodellen. Werkelijk een sieraad op
mijn tafel.
O Praktische, kleurrijke eeuwigdurende riemkalender. Modern.
origineel. Voor de kinderkamer, de keuken of waar dan ook.
O Tekening van het vroegere IJ te Amsterdam.
De nieuwe abonnee krijgt een welkomst-voordeel. Hij be
taalt (na twee weken grate- ter kennismaking de krant te
hebben ontvangen» 6.25 minder voorde eerste termijn.
Schrijf op de open envelop: Trouw/Kwartet, antwoordnum
mer 2792. Amsterdam.
Een postzegel is niet nodig. Die betalen wij.
op
X
