Tine Clevering-Meijer:
"!k ben geen show-mens
<SS5>
Zij
adverteren^
in Trouw i
Uw probleem ook het onze
Super Sauwelaar
Lampe
Peugeot
Groningen kan trots zijn op de boerin van Huninga
Borg Verhildersum
bij Leens is haar
pronkjuweel
RANK XEROX
Miele
hoort bij u.
MAANDAG 9 FEBRUAR11976
VARIA
TROUW/KWARTET
Door Fred Lammers
EENRUM. Een vergeten
stukje Nederland. Zo kan je de
"plek waar Huninga staat wel
noemen. Nog niet zo lang gele
den was deze historische boe
renhoeve van het kop-hals-
romp-type vanuit Eenrum al
leen te bereiken via een holle
zandweg. Daarin is verande
ring gekomen, al is de nieuwe
weg, die doorloopt tot Pieter-
buren, maar smal
Een houten bruggetje, halverwege
afgesloten door een poort, vormt de
toegang tot het door een gracht om
geven Huninga. De takken van de
oude, hoge bomen rondom het huis
zwiepen heen en weer in de storm.
Een stenen trap leidt naar een klein
bordes, dat een weids uitzicht biedt
over het winterse polderlandschap.
Het geheel maakt een weinig
gastvrije indruk. Dat is schijn, want
als iemand in Groningen openstaat
voor de buitenwereld, dan is het wel
Tine Clevering-Meijer, de 61-jarige
bewoonster van deze echt Groningse
boerderij, die al generaties lang fa
miliebezit is.
Iedereen in Groningen kent Tine (of
ficieel Trienje Fokeltje) omdat zij
actief is op velerlei terrein. De zaken
waarvoor zij zich inzet zijn niet op
tien vingers af te tellen. „Ik hou niet
van functies waar je niets voor doet.
Ik wil er inhoud aan geven," zegt
Tine Clevering, en daarmee geeft ze
ongewild duidelijk aan dat zij hard
werkt Niet zo maar heeft zij in 1969
de culturele prijs van de provincie
Groningen gekregen en vorig jaar de
zilveren anjer van het Prins
Bernhardfonds, een onderscheiding
die haar persoonlijk door de prins is
uitgereikt
„Ik heb daar wel drie weken tegen
aan zitten kijken, omdat ik niet wist
of lk het zou accepteren. Ik ben geen
showmens. Het vervelende bij zo'n
onderscheiding is dat je er als een
ling bovenuit wordt gehaald, als een
ling wordt erkend. Ik heb na lang
nadenken geschreven, dat ik die zil
veren anjer wel wilde aanvaarden
op voorwaarde, je kan wel zeggen
met als eis, dat prins Bernhard bij de
uitreiking erop zou wijzen, dat in mij
ook al degenen die mij terzijde staan
werden geëerd. Nu, ik moet zeggen
dat de manier waarop de prins het
heeft aangepakt geweldig was. Maar
ik draag die onderscheiding nooit De
ben niet erg lintjesachtig. Onlangs,
bij een officiële plechtigheid, werd
opgemerkt dat ik mijn onderschei
dingen eigenlijk op had moeten
doen. De heb toen geantwoord: dat
zal wel zo zijn."
Wakkerschudden
Al ruim een kwarteeuw zet Tine Cle
vering zich intensief in voor, zoals zij
het zelf omschrijft: „het helpen wak
ker schudden van de Groninger in
sociaal-cultureel opzicht" -
Zij doet dat door op te komen voor
het eigene dat Groningen heeft: kle
derdrachten, oude gebruiken en tra
dities, legenden en volksverhalen,
maar ook door de oude borgen (kas
teeltjes, zou men in het westen zeg
gen) voor verval te behoeden en ze
een waardige bestemming te geven.
De borg Verhildersum bij Leens is
haar pronkjuweeL Die is gerestau
reerd en trekt nu met zijn mooi inge
richte stijlkamers, die van pasen tot
november te bezichtigen.zijn, jaar
lijks duizenden bezoekers..Die borg
is mijn belangrijkste en tijdro-
TINE CLEVERINGregionale geschiedenis belangrijk
vendste functie. De ben er zelf con
servatrice van. In het seizoen zit ik er
elke dag en doe er van alles en nog
wat: bezoekers rondleiden, thee en
koffie schenken en soms zelfs
kaartjes verkopen", zegt Tine Cleve
ring.
Achttien jaar had zij zitting in het
dagelijks bestuur van de Provinciale
Culturele Raad, nu maakt zij nog
deel uit van het algemeen bestuur.
Het Rode Kruis, de EHBO, de plaat
selijke Oranjevereniging, de provin
ciale monumentencommissie, en de
landelijke stichting .voor
volksklederdrachten deden met suc
ces een beroep op deze werklustige
Groninger boerin.
Klederdrachten
„Het begon in 1947 met een verzoek
zitting te nemen in de provinciale
klederdrachtencommissie, opge
richt om het Groningse aandeel te
verzorgen van de nationale kle
derdrachtenverzameling, die konin-'
gin Wilhelmina bij haar gouden re
geringsjubileum werd aangeboden.
Van het een kwam het ander. Die
klederdrachten vroeger had je ze
in Groningen evenals nu nog in
Bunschoten-Spakenburg in allerlei
soorten boeiden me, vooral omdat
ik me ging verdiepen in de
achtergronden. Daaruit vloeide
voort dat ik werd gevraagd lezingen
te houden en kostuumshows te orga
niseren, waarbij ik steeds weer be
nadrukte, dat het, als je een kle
derdracht aantrekt, zo'n kostuum
historisch verantwoord moet zijn. In
de provincie Groningen zijn maar
weinig kostuums van vroeger bew
aard gebleven.
Omstreeks 1850 raakte het Gro
ningse kostuum in onbruik. In de
oorlog is er veel verknipt. Wat nog
resteert zijn incidentele zaken, zoals
oorijzers en tasjes. Nu kan je best
zo'n kostuum namaken, maar dan
moet je dat niet zo maar doen. Ik heb
onlangs in een jury gezeten bij een
arresleewedstrijd. Iedereen was vol
lof over een paar deelnemers die
heel fleurig gekleed waren in zomer
se kostuums. Ik heb ze geen punten
gegeven. Je gaat niet in zomerse kle
ding in een arreslee zitten. Zoiets is
dwaas. Bij een arreslee hoort een
winterse dracht."
De naar popularisering, zowel als
naar degelijkheid strevende mane
gehouder J. W. Schippers (33) (op de
foto) van de manege Smitshoek in
Rotterdam, windt er geen doekjes
om: 'Die misstanden bestaan en ze
schrikken mensen af, die nog nooit
op een paard hebben gezeten'. In
manege Smitshoek wordt elke mor
gen om half vijf begonnen met het
voederen van de paarden, terwijl de
dieren daarna nog dagelijks
achtmaal worden gevoederd. De
prijzen: het stallen van een paard
met volledige verzorging kost 400
gulden, zonder verzorging 325 gul
den. Een lesuur op een manege-
paard kost veertien gulden en een
tienrittenkaart (tien lesuren) kost
130 gulden. Kindereu kunnen een
uur rijden voor 7,50 gulden. Weke
lijks telt de heer Schippers driehon
derd kinderen en driehonderd vol
wassenen, die op manegepaarden
komen rijden. Volgens de mane
gehouder behoort zeker de helft van
dit aantal rijders tot de arbei
dersklasse.
Streek
Tine Clevering is tot de ontdekking
gekomen dat het belangrijk is de
historie van de streek waar je woont
te kennen. „Ik vind dat er op de
scholen, en dat geldt voor het hele
land, te weinig aandacht wordt be
steedt aan de regionale geschiedenis,
het karaktereigene. Het is de moeite
waard dat te doen, omdat je er meer
binding door krijgt met het plekje
waar je je thuisvoelt, de grond waar
naar je telkens terugkeert Het is
belangrijk dat je bent geworteld in
de streek waar je woont Dat bete-
kent niet dat ik Groningen beter
vindt dan andere provincies,"
misschien juist het tegendeel. Ik
moet er bij voorbeeld om lachen als
mensen zeggen, wat ik onlangs mee
maakte, dit plantje komt enkel in
Groningen voor. Je moet je nooit op
de borst slaan. Daarom voel ik ook
niets voor die Groninger verenigin
gen, die overal in het land bestaan.
Dat is mij veel te demonstratief. Ik
zou er nooit lid van worden, omdat ik
vind dat je je moet aanpassen als je
elders gaat wonen. Je hoeft dan je
verleden niet overboord te gooien,
maar doe maar gewoon!"
Boerendochter
Tine Clevering is ook altijd gewoon
blijven doen. „Ik ben zelf een boe
rendochter uit Kommerzijl, van
„aaner kant diep" (van de andere
kant van het Reitdiep) zeggen ze hier
in het Oldambt, en ik had graag
kunstgeschiedenis of biologie willen
studeren. Maar mijn ouders waren
daar fel tegen. Ze vonden het al mooi
dat ik de HBS had mogen afmaken.
De meeste boerendochters bleven er
maar drie jaar en werden dan naar
de huishoudschool gestuurd, want
huisvrouw worden was je toekomst.
Al het andere was bijzaak, vonden
mijn ouders en zo dachten velen van
hun generatie er destijds over."
Ondanks al haar activiteiten is Tine
nc i
UW VAKVERBOND
Ravellaan 1 Utrecht
door Mink van Rijsdijk
Iedere donderdag kijk ik vol verlangen uit naar mijn
wekelijkse portie leesvoer, dat 'Nieuwsblad voor hetjand
van Heusden en Altena' heet. Ieder streekblad heeft zijn
eigen charme en het aantrekkelijke van elke editie zetelt
vooral hierin dat het de schijn wekt dat het leven nog zo
gek niet is en bijzonder overzichtelijk.
Geen gedoe en gemanipuleer van de groten der aarde,
waarvan je hoogstens' vermoedt dat er viezigheid aan de
knikker zit, maar niet altijd precies snapt hoe en wat. Als
er in mijn krant staat 'Open huis bij Anita', krijg ik niet
acuut een minderwaardigheidscomplex omdat ik me niet
herinner welke politicus of kunstenaar dat ook weer is. Je
weet dat Anita een fabriek is, weliswaar landschappelijk
geen sieraad, maar het lezen erover vereist geen spoortje
nadenken. Welke krant verleent je vandaag de dag zulk
een voorrecht nog?
Een streekblad geeft even het verrukkelijke gevoel dat de
wereld niet een vreemde bol is, maar een plat stuk land,
waar men oubollig knokt over de plaats van een zwembad
en waar door Kees N. een zwart leren jasje is verloren. Je
kent Kees en je weet dat hij apetrots was op dat jasje.
Arme Kees, denk je even om dan snel de aanbiedingen van
de middenstand door te nemen.
Als ik lees Tostzegels in Rehoboth', brengt me dat niet in
verwarring, ik hoef geen vrees te hebben voor we
reldgelijkvormigheid in die heilige hal en kan het bericht
kalm uitlezen.
Postzegels? Jawel, maar in Rehoboth komen ze stellig aan
de orde als ze iets met Israël, bijbel en kerk te maken
hebben.
Uit mijn streekblad weet ik dat ik des zondags vier artsen,
plus één tandarts kan raadplegen, maar daar staat tegeno
ver dat ik naar vierenvijftig kerken kan. Je kunt daarom in
onze buurt op de zevende dag beter kerks dan ziek zijn.
Helemaal blij word je als je leest 'het transport van bagger
over de Veldstraat is door de secretaris van het streekge-
west stop laten zetten.' Want mensen nog toe, wat een
troep was het op die Veldstraat. Een streekblad als het
onze is compleet met roddelrubriek en gouden bruidsparen
een soort kalmeringsmiddel. De bagger in de Veldstraat
doet je immers de troep in de wereld even vergeten.
Vorige week echter liet het mij zo geliefde periodiek me
danig in de kou staan. Wat las ik? Rinus Leeggangers voor
de derde maal super sauwelaar. Een prent van Rinus met
de verworven bokaal prijkte bij het artikel. Nu gun ik de
mij onbekende Rinus wel tien superbekers, maar ik zou zo
graag geweten hebben wat sauwelen was. Naslagwerken
brachten geen uitkomst. Het enige dat uit de krant bleek
was dat een sauwelaar iets met carnavel te maken had. T)o
hofkapel en dexaad van elf waren goed 'ingeoefend', las ik.
Even overwoog ik de heer Leeggangers gewoon op te
bellen en te vragen voor welke talenten hij die beker kreeg.
Maar zou ik daarmee de kampioen niet beledigen? Als je in
de krant komt, bén je iemand en dat aureool wilde ik do
man niet ontnemen.
Mijn leergierigheid groeide net als mijn gêne over mijn
onkunde. Ten slotte werd bet geheim me via particuliere
bronnen geopenbaard. Een super sauwelaar is de groot-
stmogelijke zeurpiet, een oervervelende prater, kortom
een Wauwelaar.
Dat er eens een bokaal tegen zo'n kampioen zaniker wordt
aangegooid lijkt me redelijk. Je wilt als man je gaven
weieens gehonoreerd zien, niet waar. Ieder paard wil op
zijn tijd een klontje.
Wel hoop ik dat dit een carnavalsgrap blijft. Waar blijven
we anders? Ik moet er niet aan denken dat alle nationale en
internationale beroepswauwelaars in kerk, staat en maat
schappij in de zilveren bekers gezet zouden worden.
Hoewel als sauwelen een verdienste wordt, maak ikzelf
ook nog een goede kans op een bokaaL
Clevering in de ogen van sommigen
„die boerin" gebleven. „Natuurlijk
zie ik niet op boeren neer, maar ik
kan de mensen die dat een beetje
denigrerend zeggen, vertellen dat ik
nooit een boer heb voorgetrokken.
Maar kritiek is er altijd, bij alles wat
je doet Tegenwoordig krijg je vaak
het gevoel dat je beter niets meer te
maken kunt hebben met het organi
satorische deel. Je krijgt steeds weer
een klap op je hoofd, omdat de poli
tiek elk besluit beheerst De hoofdza
ken worden uit het oog verloren door
die onderlinge ruzies. Ik haat polari
sering!"
Botanische tuin
Tine Clevering is het meest in haar
element als ze aan de slag kan gaan,
vaak met laarzen aan, zoals in Pie-
terburen, waar de jongeren onder
haar leiding de verwaarloosde tuin
van de hervormde pastorie veran
derden in een botanische streektuin.
„Jaren geleden heb ik in Eenrum een
kindercircus georganiseerd. Op een
dag kwamen een paar jongens, die
vermomd als apen zouden optreden,
bij ons op het erf oefenen in het
paalklimmen. Het lukte niet zo best,
zodat een van hen na een pposje
opmerkte: ,Dou 't zulfDie woorden
zijn me altijd bijgebleven, werden
een stimulans voor me."
Op Huninga brandt 's avonds vaak
nog heel laat de lamp. De be
woonster is dan bezig de catalogus
sen samen te stellen voor de exposi
ties die zij regelmatig op Verhilder
sum houdt over Groningse onder
werpen.
Terwijl buiten de storm aanwakkert,
zegt Tine Clevering: „Het is een gro
te teleurstelling in mijn leven ge
weest dat ik geen kinderen heb ge
kregen. Als je trouwt, reken je daar
op. Ik heb echter gemerkt dat er vele
waarden zijn in het leven. Je moet"
ergens interesse voor hebben, je
gaan inzetten voor iets wat je waar
devol gaat vinden. Al dit werk heeft
inhoud aan mijn leven gegeven. En
naar ik van harte hoop heb ik er een
steentje toe bijgedragen dat de Gro
ninger rijn eigen cultuur meer is
gaan waarderen."
.-> - -
Uw beeldmerk?
Wat u ziet is slechts een greep uit het uitgebreide gezelschap
van Trouw-adverteerders.
Er zijn er meer en gelijk hebben ze. Allemaal. Waarom?
Omdat deTrouw-lezer sterk met z'n krant meeleeft fcn 'm
intensief leest.
Omdat Trouw een ideaal medium Is om de hogere welstands
klassen te bereiken (In A+ BI: 44.1%, tyidelijk gemiddelde:
24,6%). Omdat Trouw'355.000 mannen en vrouwen bereikt
boven de 13 jaar en daarmee weinig doublure vertoont met de
andere landelijke ochtendbladen.
Daarom bijvoorbeeld.
VRAAG: Wij hebben een jonge
hond. Graag zouden wij enige lei
ding hebben bij het bepalen van het
voer, in pakjes, blikjes enz. Wat is het
goede fabrieksvoeder, wat het
slechte?
ANTWOORDrWij zouden aller- lei
dingen moeten weten: Hoe oud is het
hondje? Welk ras, enz. Wij raden u
aan: Ga, als uw hondje al de nodige
injecties heeft gehad, nog eens terug
naar de dierenarts. Zo niet, combi
neer deze bezoeken. Wacht er niet te
lang mee en laat u door hem in
lichten over alle zaken die met het
grootbrengen van jonge honden te
maken hebben. Vraag hem ook de
titels van een goed hondenboek en
stel uw vragen niet aan ons en aan
andere leken. Uw hondje heeft recht
■op voorlichting door de man van het
vak: de dierenarts.
VRAAG:Wat is dat voor een
merkwaardig ding? De redactie van
deze rubriek stelt ook wel eens vra
gen en het antwoord willen we onze
lezers niet onthouden
ANTWOORD:Dit helemaal niet gek
ke, maar uiterst handige ding is een
bad borstel (waarvan de borstel lood-
- recht staat op de steeL Om die
borstel werd een zeem stevig
vastgebonden en met deze zeem-op-
een-stokje kan de bestuurster van de
auto, zonder al het gedoe van stoel
leuning naar voren en op de
achterbank klimmen, de raampjes
van het achterdeel van haar wagen
van aanslag en damp bevrijden.
VRAAG: Ik heb een tientje....
ANTWOORD: Veel lezers van het
artikel over munten in het nummer
van 15 januari moeten we te
leurstellen: Het zijn slechts heel bij
zondere jaren, waarin zeer weinig
munten van een bepaald soort gesla
gen werden, welke als belangrijk
gelden en dat kan dan in de duizen
den guldens lopen. Lees het artikel
er nog eens goed op na. In elk geval
krijgen allen, die ons schreven naar
aanleiding van dit artikel en een
munt, welke ze in hun bezit hebben,
binnenkort een stencil, waarmee we
alle brieven tegelijk beantwoorden.
Men kan dit stencil op de gebruike
lijke manier bij ons aanvragen (zie
kop van de rubriek). Brieven die niet
aan onze zeer gematigde voorwaar
den voldoen en briefkaarten met op
geplakte zegels worden terzijtje ge
legd. Wij geven geen waardebepalin
gen maar determineren wèl uw oude
en onbekende munten.
VRAAG: Weet u misschien wat dit
voor een apparaat is? Ik zelf dacht,
dat het kwam van een Russisch
weerschip. Aan de buitenkant is een
plaat aangebracht waarop staat:
Okonograph, aan de binnenkant een
mededeling omtrent patent en fa
brieksmerk.
ANTWOORD: Dat van dat
weerschip moeten we maar verge
ten. Na heel wat omzwervingen, die
we onze lezers maar besparen zullen,
al zou het relaas van onderzoekingen
en contacten de moeite van het ver
melden wèl waard zijn, kwam in de
bibliotheek van het Nat Wet Mu
seum te Leiden de volgende ontdek
king te voorschijn: In het jaar 1883
werd onder de Darmstadter Uitvin
dingen die geregistreerd van de Oe-
conometer, door M. Arndt Volgens
onze toeverlaat in dat museum zou
het hier kunnen gaan over een gas-
balans, waarmee het koolzuurgehal-
te van verbrandingsgassen gemeten,
.in ons gevaL meteen geregistreerd
zou kunnen worden. Over patent en
fabrieksmerken kon niets worden
gevonden. De volgende stap was na
te gaan, hoe dat registreren tegen
woordig wordt gedaan en of ons
apparaat nog een andere dan histo
rische functie heeft Daarvoor moes
ten we te rade gaan bij TNO, Delft,
afdeling milieuzaken. Het moderne
apparaat de zgn. infrarood
spectrameter een kastje van ongev.
V»m" registreert stralingen in ver
schillende gassen die evenals kool
zuurgas stralingen in een bepaald
frequentiegebied absorberen. De re
sultaten worden electronisch behan-
deld en zijn direct af te lezen. De
oeconometer/oeconograph was te
Delft niet bekend. Als het vervoer
van deze ijzeren kast met alle buizen
en bollen niet al te bezwaarlijk is.
zou het wel aardig zijn om de histo
rische en moderne apparatuur eens
te vergelijken en. zo mogelijk, de
uitvinding van Arndt na een kleine
100 jaar nog eens in functie te zien.
VRAAG: In mijn bezit is een
merkwaardig spel, een rond houten
bord. waarin gootjes zijn uitgebei
teld. Men kan er op spelen met knik
kers of kleine balletjes.
Vragen (één per brief) zenden
naar: Uw probleem ook het onze,
Postbus 537, Voorburg. Naam en
adres vermelden. Eén gulden aan
postzegels bijsluiten. Geheimhou
ding is verzekerd.
ANTWOORD: Een moderne versie
van uw gezellige oude spel heet
„Knock Out". Volgens de gegevens
een spel van spanning en grote con
centratie. Het spel wordt geïmpor
teerd door „Bij de Dom BV", Nieuwe
Gracht 79, Utrecht.
VRAAG: In verband met een ko
mende reis naar Londen, zou ik
graag willen weten hoe groot het
bedrag is, dat men aan goederen
mag uitvoeren uit Engeland en in
Nederland belastingvrij mag in
voeren?
Antwoord: In het handboek van de
ANWB zijn de douanebepalingen
reisbagage te vinden. Voor leden van
de ANWB is dit handboek, waarin
nog heel wat meer staat wat van
belang is voor reizigers en
thuisblijvers, gratis af te halen.
VRAAG: Wij gebruiken een Bijbels
dagboekje. Het is al oud, maar verle
den jaar slaagde ik er nog in er een te
kopen. Maar de initialen van de
schrijver of schrijfster H.W.S. stellen
ons nog steeds voor een raadsel. De
vroegere uitgaven waren bij Callen-
bach.
Antwoord:
Een paar jaar geleden was er reeds
een uitgebreide correspondentie in
onze krant over de schrijfster Hen
rietta Wilhelmina Spiering (1852-
1921, Tiel). Zij was de oprichtster
van de Ned. Meisjesbond, later on
dergebracht bij de „Federatie", te
genwoordig YWCA. Zij was de me
deoprichtster van de ver. Zusterhulp
(1902). Hiervan is nu nog over het
huis van werkende meisjes, annex
eethuis Prinsengracht 1001,
Amsterdam. Te Tiel deed mej.H. W.
Spiering en mèt haar, haar zuster
zeer veel voor het Evangelisatiewerk
en voor de oprichting van het zieken
huis Bethesda. Haar naaam is op het
gebied van dagboeken al driekwart
eeuw een begrip. Er zou nog veel
over deze merkwaardige vrouw te
vertellen zijn: Het pad van de
rechtvaardige is een stralend licht:
haar werken volgen haar na.
Vraag:Is een oude Statenbijbel uit
1690 en een uit 1637 de moeite en de
kosten van het restaureren waard?
De banden zijn beschadigd en de
sloten niet meer compleet. Is er niet
ergens een klooster waar de mensen
dit werk doen?
ANTWOORD: Dat klooster bestaat
inderdaad: SL Catharinadal in Oos
terhout, maar de zusters hebben de
eerste tien jaren nog wel een paar
boekjes om te restaureren, dus u
komt voorlopig nog niet aan bod.
Vakkundig repareren en restaure
ren is een zeer kostbare zaak, zo
kostbaar, dat er bibliotheken zijn,
waar men niet eens graag zo'n oude,
zeer waardevolle bijbel cadeau
krijgt.Er zijn natuurlijk nog wel
andere mogelijkheden voor u. Wij
noemen u een adres, bij u in de
buurt: Horsten, Burgstraat 33, Go-
rinchem. Men kan u daar verder
inlichten. Wees zuinig op de Staten
bijbels, al valt er veel aan te restau
reren en leg ze in uw huis niet zó
neer, dat de belangstellende voorbij
ganger met de lange vingers uw er
fstuk ziet liggen.
Vraag: Tk wil me graag gaan toeleg
gen op het vervaardigen van ikonen.
Bestaan daar handleidingen voor?
ANTWOORD: Wat tegenwoordig als
ikoon verkocht wordt, heeft in de
regel niet meer gemeen met de oor
spronkelijke afbeelding dan het feit,
dat er iets op hout wordt aange
bracht. Meestal zijn het paneeltjes of
stukjes triplex, waarop men een
kleurenfoto of litho geplakt heeft.
Het geheel wordt met streekjes verf,
koperen knopjes of spijkertjes net
echt en antiek gemaakt. Naar aanlei
ding van uw vraag werden enige
medewerkers aan deze rubriek uit-,
genodigd tot het bijwonen van een^
dienst in een Capucijner klooster
waar de mis werd bediend volgens
de liturgie van Chrysosthemus. Voor
ons een zeer bijzondere ervaring. _l
Een vriendelijke pater vertelde om
dat het schilderen van Christus enf
van de heiligen het werk is van zeer
speciale hiertoe gewijde monniken
(in de kloosters op de Athos). In het
kapelletje, waar wij gasten waren
was slechts één van deze speciale?,1
ikonen aanwezig. De vele andere u
ikonen waren geschilderd door an-
deren, die niet deze wijding hadden
ontvangen, maar gedreven en be
zield door liefde tot God en Zijl
dienst deze afbeeldingen (kopieer
hadden gemaakt Het gezicht en de
handen zijn bij deze afbeeldingen
bepalend. De rest is niet belangrijk.
Voor niet ingewijden werkt deze en
tourage van metaal beslag, gouden
en zilveren omlijsting en aankleding
afleidend. Dat betekent, dat men er
eigenlijk niets van begrijpt: God is
belangrijker dan--al wat gedaan
wordt Ad majorem Dei gloriam. Re
ligieuze kunst in Byzantijnse stijl
kan men vinden in het werk van
mevrouw C. Bil-de Koning te Steen
deren. Een bespreking van haar
werk en haar opvattingen, haar ge
loof op deze manier te beleven en te
uiten is helaas in het kleine bestek
van deze rubriek niet mogelijk. Wie
ikonen wil kopiëren, dient zich op defc
hoogte te stellen van de literatuur die
op dit gebied overal te vinden is.
Kalenders, musea, kapelletjes, ker
ken volgens de Grieks-orthodoxe ri
tus, retraitehuizen. Als bijzondere
mogelijkheid kennis te maken met
de voor Nederlandse protestanten zo
merkwaardige vorm van religieuze
beleving noemen wij de oecume
nische reizen, die elk jaar georgani
seerd worden, waarbij een bezoek
van enkele dagen aan de Abdij van
Chevetogne, een zeer belangrijke
plaats inneemt.
