Schaf je het dialect af,
dan schaf je erg veel af
MEHACO presenteert:
'Nachtwacht' voorlopig
van achter glas te zien
Kies bet zekere
voorhetonzekere...
kies Mercedes-Benz.
l jtaalbare
kermis in
Deventer
Nog tienduizenden
Nederlanders rijden
zonder deel III
/erslag van enquête over school en streektaal
Mooier na restauratie
Groninger politie
mogelijk op spoor
grote autozwendel
'Benzinestations
moeten 's avonds
en 's nachts dicht'
ONDERDAG 5 JANUARI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 9
MEHACO bedrijfswagens b.v.
Postbus 2074, Utrecht
Telefoon 030 - 45 13 73
Van een onzer verslaggevers
DEVENTER Het gemeente
bestuur van Deventer ls er
door een onder-verpach
tingssysteem In geslaagd de
prijzen op de in juni te hou
den kermis omlaag te krijgen.
Ook ls het streven om het
aantal gok-zaken te beperken
met succes bekroond.
B. en W. van Deventer heb
ben dit jaar voor het eerst de
mogelijkheid geschapen om
op één standplaats verschil
lende aanbiedingen te doen.
De exploitant mag zeil de rit
prijs bepalen als hij een
(vaak nogal hoge) pacht be
taalt. In het andere geval
moet de ritprijs lager zijn
naarmate er minder pacht is
verschuldigd.
Voor dat systeem heeft een
aantal kermisgasten gekozen.
De bedoeling ervan ls de prij
zen te drukken, speciaal wat
de kinderattracties betreft. Er
vloeien dan wel minder
pachtgelden In de gemeente
kas. maar daar staat tegeno
ver dat de kermis betaalbaar
blijft.
Alle kindervermakelijkheden
kosten ditmaal vijftig cent,
terwijl dat vorig jaar vijfen
zeventig cent was. Ook enkele
zaken voor volwassenen zul
len een lagere toegangsprijs
vragen. B. en W. denken dat
de kermis op deze wijze 'soci
aler' zal worden.
Van een verslaggever
DEN HAAG Ongeveer 50.000
automobilisten zijn volgens een
schatting van het ministerie van
verkeer en waterstaat nog steeds
niet ln het bezit van deel ni van
het kentekenbewijs. Dat houdt ln,
dat deze automobilisten formeel be
keurd mogen worden als de politie
hen aanhoudt. Justitie heeft echter
l?ten weten nog enkele weken 'soe
pel' te zullen optreden, zodat bekeu
ringen slechts incidenteel zullen
worden uitgedeeld. Volgens een
woordvoerder van het ministerie
zullen alle aanvragen over enkele
dagen zijn afgehandeld.
KAATSHEUVEL Bij een ver
keersongeluk op de provinciale weg
Waalwijk-Tllburg zijn gistermor
gen twee mensen omgekomen. De
slachtoffers zijn de 35-jarige me
vrouw W. Robben uit Kaatsheuvel
en de 23-jarige A. van de Rijd uit
Tilburg. Mevrouw Robben verleende
op haar fiets geen voorrang aan de
heer Van de Rijd, die een motor be
reed.
an onze onderwijsredactie
lEN BOSCH Met de school
et gebruik van dialect afrem-
len, stimuleren of alleen maar
llereren? Op die vraag ant-
oordde een moeder: 'Echt dia-
ct is de enigste taol die thuis
tirt in de streek wor ge left',
en eveneens geënqueteerde va-
tr bleek het daar niet mee
ins. Dialect is zeer slecht voor
l ontwikkeling', antwoordde
ij in algemeen beschaafd Ne
derlands. 'Je komt er niet ver
mee; ten hoogste twintig kilo
meter'.
Deze twee antwoorden komen voor
in het verslag van de enquête over
school en dialect, die werd afgeno
men op initiatief van de Commissie
Modernisering Moedertaalonder
wijs. Uit dit onderzoek blijkt dat
het dialect nog altijd een belang
rijke plaats inneemt in het leven
van schoolkinderen, maar dat de
school daar soms onvoldoende re
kening mee houdt.
Het gebruik van dialect op school
is vele jaren verdacht geweest. Op
Van een verslaggever
AMSTERDAM Eind maart zal
de restauratie van Rembrandt's
Nachtwacht, die op 14 september
vorig jaar door een mverspan
nen man ernstig beschadigd
werd, voltooid zijn. Zeker acht
maanden, misschien nog langer,
tal het roesachtige schilderij
dan alleen van achter een gla
zen wand bewonderd kunnen
worden. Dat gebeurt niet om een
I nieuwe vandalistische aanval te
voorkomen maar om de nieuwe
1 vernislagen tijd te geven om
voldoende te harden. Zo lang
dat niet gebeurd is, zou de adem
van de duizenden bezoekers ge-
makkwlijk een aanslag (een
'blauwfilm') op de verse vernis'
kunnen achterlaten.
Overigens zal het schilderij na
de restauratie mooier zijn dan
tevoren: alle oude vernislagen
zijn van het doek verwijderd,
waardoor de originele verf van
onder alle vuil en aanslag te
voorschijn ls gekomen en de
kleuren fraaier zijn vpgylicht.
Bij het schoommaken is geble
ken dat de rassen op de be
smettelijk lichte kledij van Wil
lem van Ruytenburgh de verf
nauwelijks bereikt hebben; zijn
pak is er vrijwel zonder kleer
scheuren afgekomen, de krassen
waren in de dikke vernislaag
gesmoord. Wel drong het mes
van de bezoeker dwars door doek
en linnen heen op de broek van
compagnieleider Frans Banning
Cock. Die scheuren zijn nu op
gevuld met een mengsel van
krijt en lijm.
De vraag hoe dergelijke wereld-
bereoemde en onvervangbare
kunstwerken tegen gelukkig zel
den voorkomende vandalistische
aanvallen bewchermd kunnen
worden lijkt directeur S. Levi
van het Rijksmuseum vrijwel
onoplosbaar. De enige mogelijk
heid zou zijn ze achter kogelvrij
glas tentoon te stellen 'maar
dan kan men de musea net zo
goed sluiten." Overigens is door
het nieuws over de messteken de
belangstelling voor de Nacht
wacht (en voor het rijksmuseum
in het algemeen) gestegen.
school hoorde je "beschaafd" te (le
ren) spreken. Dialect was eigenlijk
taboe. Iets dat je zo gauw mogelijk
moest afleren. Maar de laatste tijd
is de waardering voor het dialect
weer toegenomen. Aan de ene kant
kwam dat door een overal ln Euro
pa herlevend regionalisme. Aan de
andere kant was dat te danken aan
nieuwe onderwijskundige inzichten.
Men ontdekte dat kinderen die
thuis dialect spreken op school
zwijgzaam zijn. Het Drentse school
meisje Mieneke zou graag aan de
meester vertellen dat ze ln een
spijker getrapt heeft en naar de
dokter moest, "k Harre piene ge-
nogt, meister, daorvan niet, ik kun
't wel uutskruwwen', zou ze zeggen.
Maar net op tijd bedacht ze zich,
want tegen de meester praat je
niet in je moers taal.
Stagnatie
Wat is het gevolg als kinderen niet
durven praten? Het is duidelijk dat
hun taalontwikkeling dan stag
neert. De leerkracht zal misschien
denken dat er weinig in zo'n kind
zit, misschien zelfs dat het dom ls.
De taal is nu eenmaal het voor
naamste voertuig voor het leerpro
ces.
Daar komt nog iets bij. In de taal
ligt de hede belevingswereld van
het kind uitgedrukt. Het is do
neerslag van alles wat hij mee
maakt en beleeft. Het dialect is niet
alleen een variatie op de standaard
taal, het is ook de uiting van de
eigen streekcuRuur, van het milieu
waarin het kind leeft. Gooi Je in de
eerste schooljaren dat dialect over
boord, dan spoel Je met dat dialect
ook het milieu weg. En dat terwijl
nu algemeen erkend wordt dat het
aanvankelijk onderwijs moet aan
sluiten bij de leefwereld van het
Jonge kind.
Wat denken ouders, leerkrachten
en toekomstige leerkrachten nu
over het gebruik van dialect op
school? Ruim vijftienhonderd men
sen in achttien verschillende stre
ken van ons land hebben de enquê
te van de commissie moedertaalon
derwijs beantwoord. Daarbij waren
de volgende dialecten in het ge
ding: Zuid-Hollands, Kennemer-
lands, Wateriands, Zaans, West
fries-Noordhollands. Utrechts-Al-
blasserwaards. Zeeuws, Westvlaams-
Zeeuwsvlaams, Zuidgelders, Noord-
brabants-Noord'limburgs. Veluws,
Gelders-Overijssels, Twents-
Graafsch, Stelling werf s, Zuid- en
Middendrents. Groningens-Noord-
drents, en (met excuus aan de
Friezen die hun taal niet graag een
dialect horen noemen) Fries.
Drie groepen
Er zijn drie groepen kinderen: de
groep die van huls uit dialect
spreekt, de groep die van huis uit
standaardtaal spreekt (beide groe
pen zijn ongeveer even groot) en
de groep die beide spreekt (de
kleinste groep). Bijna de helft van
de kinderen spreekt volgens de ou
ders dialect, maar slechts een
kwart van de kinderen heeft dat
thuis geleerd. Hetgeen betekent dat
een kwart van de kinderen het
dialect op straat oppikt.
Van de ouders met niet-dialect-
sprekende kinderen vindt meer dan
de helft het niet goed dat de leer
kracht soms dialect gebruikt. Van
de helft het niet goed dat de leer
kracht soms dialect gebruikt. Van
de ouders met dialect-sprekende
kinderen deelt toch nog een derde
deel die mening.
Niet weren
Van alle ondervraagden (dus inclu
sief de leerkrachten en de studen
ten van opleidingsscholen) vindt
een ruime meerderheid (vier op de
vijf) dat het dialect niet volledig
uit school geweerd mag worden.
Driekwart van de (toekomstige)
leerkrachten wil het dialect als
hulpmiddel op school toelaten.
Toch zegt ruim de helft van de
"kleuterleidsters dat ze in de prak
tijk niet of nauwelijks dialect spre
ken.
Er is nog verschil tussen het toela
ten van dialect en het lesgeven in
dialect. De meeste leerkrachten
vinden dat je in bepaalde situaties
Maar aanstaande onderwijzers en
kleuterleidsters blijken hier veel
minder voor te voelen (vier op de
tien ils tegen). Een altijd dialect
sprekende leerkracht is voor de
overgrote meerderheid van de ou
ders (negentig procent) onaan
vaardbaar.
In een serie van elf discussiemid
dagen op verschillende plaatsen dn
het land zal de commissie moderni
sering moedertaalonderwijs de nota
met onderwijsmensen bespreken.
Adres van de commissie: Hintha
mereinde 72, Den Bosch.
De markt in Ten Boer (Gr.) Uien heten daar 'siepels'.
Van een verslaggever
GRONINGEN De Groninger po
litie is een autozwendel op het spoor,
die vrij grote vormen aan kan nemen.
In totaal werden de afgelopen da
gen zeven autohandelaren en mon
teurs aangehouden, die allen gestolen
en niet volgens de officiële weg ge-
importeerde wagens verkocht heb
ben.
Er werden door we Groninger politie
in samenwerking met de rijkspolitie
en de douane-recherche inmiddels
vijftien auto's opgespoord, waaraan
zeer waarschijnlijk een luchtje zit.
De politie in Groningen heeft het
vermoeden dat er met behulp van een
aantal auto's steeds een nieuwe werd
samengesteld. Van verschillende
auto's waren de nummers van onder
meer chassis en motorblok niet met
elkaar in overeenstemming.
Van een verslaggever
UTRECHT Benzinestations moe
ten verplicht worden 's avonds en
's nachts te sluiten, vinden de drie
industriebonden en de Unie BLHP.
Zij hebben staatssecretaris Haze-
kamp geadviseerd deze maatregel
te nemen in het kader van de win
kelsluitingswet.
Ontheffing zou volgens de bonden
alleen moeten worden verleend aan
stations die wel open moéten zijn in
het belang van het beroepsgoede-
renvervoer, het toerisme en dergelij
ke. Daaraan moet dan echter de
voorwaarde verbonden zijn dat de
stations geautomatiseerd zijn (met
automaten voor bankbiljetten) of
een dubbele bezetting hebben.
Staatssecretaris Hazekamp had de
bonden om advies gevraagd nadat
er enkele spectaculaire overvallen
op pompbedienden gepleegd waren.
MEHACO B.V. de
grootste bedrijfswagen
importeur van
Nederland, presenteert
op de RAI-bedrijfs-
autotentoonstelling van
5 t7m 14 februari 1976,
het grootste bedrijfs
wagenprogramma van
Europa:
Mercedes-Benz.
Op stand 117 kunt u
kennismaken met het
totale Mercedes-Benz
bedrijfswagen
programma van 2Vi tot
26 ton technisch GVW.
Uitvoerige documen
tatie ligt voor u klaar!
