Ontwikkelingslanden moeten zelf hand aan de ploeg slaan dichtbij rè t Haaien in huis, ja gezellig Commentaar Dr Boerma: veel huichelachtigheid bij rijke landen J! Bij na-crisis (1) lijna-crisis (2) Nederland blijft narcotica-centrum van West-Europa het weer Zachte januari weerrapporten Sneeuwberichten fred valentijn iNDERDAG 5 FEBRUARI 1976 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 ^fVHet is al lang een gemeenplaats gewor- jen om iedere keer elke kabinetscrisis [of de dreiging daarvan) in Nederland te :ommentariëren met een verwijzing ir het uiterst ongelegen ogenblik van crisis, de zorgelijke omstandigheden het gebrek aan verantwoordelijk- ibesef bij de brokkenmakers (of de :iijke brokkenmakers), laar gemeenplaats of niet het komt s voor dat als er sinds de tweede ireldoorlog ooit een moment is ge- eest waarop ons land een kabinetscrisis ^®hiet kon gebruiken, dat nu wel is. Im- euiers: het werkloosheidscijfer is in dertig jaar nog nooit zo hoog geweest, de in onze economie nog nooit zo ^a*piep. Nimmer in de laatste 25 jaar was de aff^hoefte aan matiging, beheerstheid en 0p|dus aan politieke leiding zo groot als nu. ;us-hVanneer die leiding van welke politieke leur dan ook zou wegvallen, dan zou de haos, ook in het economisch leven, ""waarschijnlijk onnodig groot worden, 'at we onder die omstandigheden kun- :n verwachten, is te vaak hier en elders -toond dan dat wij ons illusies zouden igen maken: de belangengroepen van iks en rechts zouden elkaar verdringen tussen het puin te zoeken wat van lun gading was. En ondertussen zou een verdovend politiek gekrakeel iteken, waaruit geen formateur of in- mateur op korte termijn wijs zou innen worden. 'andaar dat onder deze omstandigheden e opluchting groot en gerechtvaardigd L nu de ministerraad na een verwoed 'echt kennelijk een compromis over wijziging van de wet op de onderne- lingsraden heeft gevonden. :r de details van het gevonden ipromis schorten wij onze mening even op. Het is een ingewikkeld rkstuk geworden, vol verfijningen en itwijkmogelijkheden, waarvan men nog aar moet hopen dat het een werkbaar :hee! zal zijn. 'at wij nu alleen willen constateren is, tt de leden van het kabinet-Den Uyl er lijbaar terdege van doordrongen zijn iweest, dat een ontbinding van hun menwerking om dit punt alleen, funes- gcvolgen zou hebben. Een crisis over :t vraagstuk vdn de ondernemingsraden iu bovendien ongerijmd geweest zijn. Ilijkens een recente opiniepeiling van :t NIPO staat ..meer inspraak" op immer vijftien van het interesse-lijstje in de hele bevolking. De meeste men- :n zouden niet begrepen hebben, waar in over een in hun ogen minder urgente cwestie zoveel moeilijkheden zou moe- in worden ontketend. /Missen kan niet ontkend worden dat er bij de kwestie van de ondernemingsra den, hoe laag ook genoteerd in de be- angstellingssfecr van de bevolking, voor Ie christen-democratische partijen zaken an principiële betekenis op het spel londen. leze partijen hebben immers begrippen Is „overleg en samenwerking" terecht oog in hun vaandel geschreven. Het is aarom te begrijpen dat deze partijen xtra goed een oogje in het zeil hielden f deze begrippen door een nieuwe rege- ng al-dan-niet zouden worden aange- BSt oor de principiële opstelling van. met ame de twee christen-democratische artijen met regeringsverantwoordelijk- eid, hebben wij dus veel begrip. Het is chter voor ons de vraag of daarbij de eer Andriessen van de KVP de afgelo- cn weken wel steeds tactisch genoeg is jgetreden. Zijn dreigementen hebben niet toe bijgedragen het overleg en de menwerking binnen het kabinet te be- irderen. Door zich zo stellig uit te ireken, heeft Andriessen de discussie- limte, die er binnen de ministerraad as, waarschijnlijk onnodig versmald, ovendien: het kabinet-Den Uyl is van begin af toch als een extra- arlementair kabinet bedoeld? Waarom au dan een fractie met een zo zwakke nding aan het kabinet zich voortijdig et interne discussies binnen de minis- irraad bemoeien? ij hebben nu weer eens gezien dat igelukken in de huidige coalitie in een lein hoekje liggen. Als alle betrokke- cn zich dit scherp voor ogen hebben iteld en voortaan enige terughoudend- tid zullen betrachten, dan zou uit deze ijna-crisis nog een winstpunt zijn ge oord. door Nico Kussendrager AMSTERDAM Dr Addeke Boerma kan de FAO nog niet loslaten. Acht jaar is hij direc teur-generaal geweest van de voedsel- en landbouworganisa tie van de Verenigde Naties; eind december nam Boerma af scheid. „Sindsdien heb ik ei genlijk de tijd nog niet gehad de FAO te vergeten. Iets waar je zolang voor hebt gewerkt blijft je bezighouden." In een gesprek heeft hij het ook steeds over „ons" en „wij" als hij de FAO bedoelt. De vraag of hij teleurgesteld is na acht jaar is eigenlijk overbodig. Ter wijl Boerma directeur-generaal was is het aantal mensen dat honger lijdt steeds groter geworden; de „groene revolutie" die als wondermiddel werd voorgeschoteld was een tegen valler; er deden zich verschillende grote hongersnoden voor met Bihar en de Sahel als trieste uitschieters; en tenslotte werd de wereldvoedselcon- ferentie gehouden die schijnbaar succes had, maar tot nu toe in feite weinig heeft opgeleverd. Maar Boerma is er de man niet naar om teleurgesteld te zijn. Zelfs in de meest sombere luchten ziet hij nog wel een stukje blauw. Dat zijn vooral de mogelijkheden die de ontwikke lingslanden zelf hebben om hun voedselproduktie te vergroten. „Dat is te lang verwaarloosd. De laatste tien jaar is die voedselproduktie niet meer gestegen dan de bevolking en dat is te weinig. Er moet veel meer gebeuren en dat kan. De mogelijkhe den in de ontwikkelingslanden zijn enorm; zij moeten zelf dé hand aan de ploeg slaan. Honger hoeft niet." Grootste reserve „De grootste reserve die er bestaat moet nog worden aangeboord," zegt Boerma overtuigd, „en dat gebeurt op het ogenblik ook. Ik heb dat op mijn laatste reizen gezien. Veel meer dan in het verleden beginnen de ont wikkelingslanden zelf de landbouwproduktie op poten te zet ten, met name in Afrika. Neem nu bijvoorbeeld een land als Soedan, dat zou de graanschuur van heel Afrika èn het Midden-Oosten kunnen zijn. De mogelijkheden van dat land zijn enorm. Vijf jaar geleden heb ik het daarover nog met koning Feisal van Saoedi-Arabië gehad. Saoedi-Arabië haalt vlees uit Australië en daar gaan dan nog een par Saoedi's naar toe om te kijken of er wel ritueel geslacht wordt. En dat terwijl Saoedi-Arabië en andere Arabische landen graan en vlees aan de andere kant van de«Rode Zee zouden kunnen halen, in Soe dan," aldus Boerma. „De boeren in de ontwikkelingslan den moeten ervan worden overtuigd dat het zin heeft meer te produce ren," zegt dr Boerma. ,,Ze moeten ontdekken dat ze er alleen maar be ter van kunnen worden. En bij het zoeken naar mogelijkheden om meer te produceren moet ook naar die boe ren geluisterd worden. Tot nu toe komen westerse deskundigen teveel als de mensen die het allemaal zo goed weten en wel eens zullen vertel len hoe de landbouwproduktie in de ontwikkelingslanden op poten moet worden gezet. Maar vergeet niet dat de boeren in de ontwikkelingslanden ook een ervaring hebben van eeu wen. „Boerenwijsheid" in de goede zin van het woord bestaat ook daar." Westerse landen kunnen wèl helpen met bijvoorbeeld infra-structurele werken (opslagplaatsen, wegen, irri- Dr Boerma was in Nederland om de Watelervredesprijs in ontvangst te nemen. Hij kreeg deze gis termiddag vanwege zijn „voortdurende en krachtige inspanning ter bestrijding van honger, ondervoeding en armoede". Het is aan hem te danken dat een beter inzicht is verkregen in de mogelijk heden van landbouwverbe- tering en voedselvoorziening, aldus het jury-rapport. Volgens het bestuur van de Carnegie-stichting, die de Vredesprijs toekent, heeft Boerma door zijn streven naar een oplossing van het wereldvoedselvraagstuk een belangrijke bijdrage geleverd aan de we reldvrede." In het verleden is de prijs o.a. toegekend aan de We reldraad van Kerken, me vrouw Martin Luther King, dr Kissinger en mr Stikker. Dr Addeke Boerma gatiewerken) zaken waarvoor de ont wikkelingslanden (nog) niet het geld en de kennis hebben." Bestrijden armoede De laatste tijd wordt steeds vaker gezegd dat het bestrijden van armoe de het bestrijden van honger is. Als de mensen geld hebben om eten te kopen zal de voedselproduktie van zelf ook wel groter worden. Is dat niet het verleggen van het probleem? „Voor een deel," zegt dr Boerma. „Het zal nog heel lang duren voordat de koopkracht in de ontwikkelings landen zo groot is dat iedereen eten kan kopen, als het ooit helemaal lukt. Daarvoor zijn betere grondstoffenprijzen nodig en een in dustrialisatie van die landen zodat de mensen werk hebben. Maar er moet meer gebeuren. De kleine elites in veel ontwikkelingslanden moeten een deel van hun rechten opgeven. Het nationaal inkomen moet beter verdeeld worden dan op het ogenblik veelal gebeurt. Ook dat vergroot de koopkracht, geeft de mensen de kans eten te kopen en prikkelt de boeren te produceren. Als je het inkomen niet beter verdeelt zou het kunnen gebeu ren dat de voedselschuren vol liggen en de gewone mensen het geld niet hebben om het te kopen. Minder afhankelijk Een grotere voedselproduktie maakt de ontwikkelingslanden ook minder afhankelijk van de rijke landen. De Verenigde Staten en Canada nemen 90 procent van de wereld- graanuitvoer voor hun rekening; dat is een „mooi" middel om arme lan den onder druk te zetten. Boerma: „Voedsel begint een politiek wapen te worden, machtiger dan olie. Voed sel heb je nodig, daar kun je niet zonder, zonder olie desnoods wel. De Verenigde Staten kunnen weigeren voedsel te leveren aan landen die hen niet goedgezind zijn. Voedsel zal best als politiek drukmiddel ge bruikt worden, maar ik verwacht niet dat de Amerikanen tot het ui terste zullen gaan. Zij zullen hiet een land laten kreperen van de honger om het naar hun hand te zetten. Hoewel ik moet zeggen dat als ik minister Kissinger zo vaak hoor spreken over 'voedsel als wapen', ik een beetje huiverig wordt. Maar de VS kunnen het zich naar mijn idee niet veroorloven de derde wereld zo tegen zich in het harnas te jagen. Dat zou op den duur leiden tot grote conflicten met de ontwikkelings landen. Goede wil Boerma wekt aanvankelijk de in druk overtuigd Ae zijn van de goede wil van de rijke landen om iets te doen aan de honger in de wereld, maar in de loop van het gesprek neemt hij wat terug. „De rijke lan den hebben op de voedselconferen- tie in Rome toegezegd mee te betalen aan een landbouwontwik kelingsfonds voor de derde wereld, maar het is nog steeds niet van de grond. De Europese Gemeenschap ligt dwars en als die meedoet zal het fonds in ieder geval niet zo groot worden als de bedoeling was. Van hun kant willen de Amerikanen geen marktregeling voor granen, waar door .er evenwichtiger prijzen zou den komen. Als de graanprijzen nu de pan uitrijzen zijn weer de ontwik kelingslanden het eerste slachtoffer omdat zij niet het geld hebben om ze te betalen. En tenslotte kunnen de rijke landen het niet eens worden over tien ton voedselhulp, waarvan er al negen miljoen ton is. Als je dat alles overziet geef ik toe dat je wel eens twijfelt aan de goede wil van de rijke landen. Over één miljoen ton bijvoorbeeld zouden ze het toch eens moeten worden. Er zit vaak veel hui chelachtigheid in beloften en toezeg gingen van de rijke landen om iets te doen aan de problemen van de derde wereld." En dat had dr Addeke Boerma toch niet kunnen zeggen toen hij nog directeur-generaal van de FAO was. DEN HAAG Nederland blijft het voornaamste centrum voor de illega le levering en distributie van verdo vende middelen in West-Europa en is daardoor nog steeds een trekpleister van buitenlandse verslaafden. Dit zegt de internationale controleraad voor narcotica van de Verenigde Na ties in Genève in zijn jaarverslag over 1975. Volgens de raad is in vergelijking met zijif vorige verslag in Nederland weinig veranderd. De smokkelaars hebben hun routes en methodes en igszins gewijzigd om aan ontdekking te ontkomen. Kwam in het verleden de meeste can nabis uit Marokko via Spanje naar Nederland, nu schijnt dat veelal via Frankrijk te gebeuren, terwijl de cannabis uit het Midden-Oosten nu veelal via Italië komt in plaats van over de Balkan, zoals volgens de raad in het verleden het geval was. De raad stelt vast dat steeds grotere hoeveelheden heroïne uit Zuidoost- Azië naar Nederland komen, voorna melijk van het Maleisische schierei land. De smokkelaars reizen via de ons omliggende landen per auto of trein naar Amsterdam. Zij reizen soms per groep om controle maatregelen te ontwijken. Van onze weerkundige medewerker Ondanks de koude staart is januari gemiddeld toch een zachte maand geworden. De Bilt berekende over het etmaal 4.2 graden Celsius, tegen 1.7 normaal. Voor de maxima en mi nima waren de cijfers 6.5 (normaal 4.3) en 1.7 (normaal min één). In de Bilt kwam het op acht dagen tot vorst, tegen op zestien normaal. De zon scheen 45 uren tegen 56 normaal. Landelijk viel er gemiddeld 95 milli meter neerslag (normaal 65). In de Bilt regende het gedurende 93 uur. tegen 57 normaal. Het noorden (althans sommige gebieden daar) be leefde de op een na natste januari van de laatste ruim honderd jaar. Het noordoost-Friese station Buitenpost ving 169 millimeter neerslag. Dat was een absoluut plaatselijk record. Er viel daar meer dan in januari 1948, maar het Noordhollandse De Oude Zeug telde toen wel 209 millimeter. In de huidige februarimaand blijft het winteren. De wind handhaaft zich in de oosthoek en bij deze toe stand vriest het 's nachts licht; waar het flink opklaart matig, min vijf tot min acht graden. De barometer in onze omgeving lopen langzaam ver der op. waardoor een spoedige alge mene dooi niet voor de deur staat. Het hogedrukgebied van 1025 mili- bar boven Finland. midden-Zweden. zuid-Noorwegen en Schotland is nog in goede doen. Bij IJsland zakken de barometers wel door voorlopers van een bij de zuidpunt van Groenland aangekomen actieve depressie, die eerder New York op een Amatcrdom D..- Bilt Doelen gelde Eindhoven Den Helder Luchlh. R'dam Twente vii55in|en Zd Limburg Aberdeen Athene B.ircelonu Berlijn Bordeaux Brussel Frankfort Geneve Helsinki Innsbruck Kopenhagen Lissabon Londen Luxemburg Madrid Malaga Mallorca Munchen Nice licht bew onbewolkt onbewolkt onbewolkt onbewolkt geheel bew. geheel bew onbewolkt licht bew onbewolkt rwaar bew. onbewolkt geheel bew. geheel bew. max. neersl. geheel bew iwaar bew fiehcel bew icht bew ge heel bew. |:ehcel bew icht bew regen zwaar bew. regen licht bew. Iirht bew geheel bew. zwaar bew. sneeuwstorm tracteerde. De IJs landse thermometers wezen gistera vond plus twee tot plus zes gn-.den bij harde zuidewind. Tot op de Faröer was de wind zuid-zuidwestelijk ge worden. In Scandinavië met name noord-Finland en noord-Zweden, daalde de luchtdruk resoluut. Toch verandert er in onze omgeving weinig. Het blijft bij lichte, en waar het straks flink opklaart matige vorst. Die lagere stralingstemperatu ren kunnen bereikt worden doordat de as van het hogedruksysteem naar ons toe wordt gedreven door depres sieactiviteit in noordwest-Europa. Boven de provincie Groningen hing gisteravond een grote opklaring, waardoor het daar het koudst was van ons land met min vier tot min vijf graden Celsius. Langs het koufront van de sterk op gevulde orkaandepressie bij Portu gal kwam gistermiddag veelvuldig onweer voor. waarbij het tot op Ma deira rommelde. Split Stockholm Wenen In de Duitse en Oostenrijkse bergen blijft de toestand gunstig voor de wintersport. In de Harz ligt tien tot tachtig centimeter sneeuw. In de Al pendalen hangt mist. maar hogerop schijnt de zon bij middagtemperatu- ren van min twee tot plus vier graden Celsius, 's Nachts vriet het er vijf tot tien graden. Enkele sneeuwhoogten: Braunlage in de Harz tachtig centi meter. Sankt Anton (Oostenrijk) zes tig centimeter, verder de Patscherko- fel tachtig centimeter en de Feuerku- gel 140 centimeter. In Zwitserland mat Davos honderdvijfdtig centime ter sneeuw, Zermatt honderd centi meter en St. Ulrich in de Dolomieten meldde vijftien centimeter. onder redactie van loessmit Bij het horen van het woord „haai" laat staan bij het zien van een haai lopen de meesten de rillingen al over de rug. Een haai heet griezelig, gevaarlijk, bloeddorstig, vreet je op als ie de kans krijgt, kortom: het is een monster. De uitdrukkingen waarin haaien voorkomen, liegen er ook niet om. Van Dale noemt er een paar: „er zijn haaien voor de kust": er dreigt gevaar; „dat is naar de haaien": dat zie je nooit meer terug; „die is voor de haaien": hij is reddeloos verloren. „Haai" wordt ook gebruikt voor een gul zig, inhalig mens. en dan bestaat ook nog het werkwoord haaien, dat ruzie maken, de baas spelen, zich met alles bemoeien, betekent. Amerikanen zijn na het zien van de film „De zomer van de witte haai" hysterisch van angst gewor den, badgasten in het luxueuze Palm Beach durfden de zee niet meer in en een Amerikaanse ver zekeringsmaatschappij sprong daar meteen in met een speciale polis tegen verminkingen door dieren. Wat je ook van haaien ziet en hoort, het is niets dan ellende. En dan komt ineens de 27-jarige Hans Franken uit het Limburgse Neerbeek vertellen (in De Lim burger) dat zijn liefste huisdieren drie levensechte haaien zijn die hij in een aquarium knus in de huiskamer houdt. Kathaaien zijn het, die hij nog in het ei gekregen heeft. „Ongevaarlijk voor men sen," noemt Franken de nu veer tig centimeter lange haaien. „Ik voer ze zelfs met de hand en het feit dat ik nog steeds tien vingers heb. is toch wel het beste bewijs dat de dieren niet kwaadaardig zijn". Valt dat te rijmen met al die bloeddorstige verhalen? Jawel, zegt de heer De Graaf, de conser vator van Artis aquarium. „Er zijn wel honderdvijftig soorten haaien, waarvan maar een stuk of vijf uit zichzelf gevaarlijk zijn: de witte, de blauwe, de mensene ter en dan nog een paar soorten bij Australië. Een heleboel andere soorten kunnen ook wel gevaar lijk worden, maar alleen als ze zich bedreigd voelen en zich moe ten verdedigen. De kathaai is een kleine soort, een bodembewoner, die in de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee voorkomt. Een goedaardig dier met een vrij onschuldig gebit. De kathaak heeft een onderstandige bek en dat betekent dat je je vingers echt wel in z 'n bek zal moeten stoppen, wil hij kunnen bijten. Wel zal hij op een bloedende vinger af komen, omdat hij geen verschil ziet tus sen de hand van zijn verzorger en een prooi." Volgens haaienhouder Franken kunnen zijn dieren wel 1.20 meter worden, maar dat vindt de heer De Graaf onwaarschijnlijk. „Dat is maar éémaal gemeten, maar meestal halen ze dat in de vrije natuur niet eens. Deze haaien worden vermoedelijk niet groter dan 70, 80 centimeter. Zelfs bij ons in het aquarium worden ze hoogstens 90 centimeter.Kun je haaien thuis houden? Vrij gemak kelijk zelfs, zegt de conservator, „maar daar heb Je dan wel erg grote installaties en nogal wat technisch inzicht voor nodig." In elk geval zal hij nooit iemand aanraden gezellig een haai in huis te nemen. w n m"~*iiT Voor het eerst stuntelen op de ski's is natuurlijk veel prettiger als je leuke figuren op1 je pad ontmoet dan tussen alleen maar kritische toeschouwers. Daarom is er in de Franse Alpen, in het plaatsje Avoriaz, een skidorp voor kinderen van vier tot veertien jaar geopend, waar het parcoufs over de lage hellingen is omringd met figuren uit Walt Disney-verhalen. Alle begin is moeilijk, maar voor dit kleine meisje levert dat al veel minder problemen op nu ze een lachende dwerg mag passeren, terwijl de oudste van de zeven dwergen haar met vaderlijke bezorgdheid nakijkt. intelligente, vlug begrijpende leer ling getoond. Fred, de dansende, sprekende, witte kaketoe uit de tv.-serie Ba- retta, heeft zijn eerste lustrum als Hollywood-vogel achter de rug. Hij is, weet de NCRV-gids, een van de beroemdste en best betaal de dieren in het film- en tv..- wereldje geworden. Niet alleen heeft hij daarom een inbrekersa larm op de deur van zijn kooi, maar hij verdient voor zijn baas ook het aardige inkomentje van duizend dollar per week. Die baas is niet t.v.-politieman Tony Baret- ta, maar trainer Ray Berwick, aan wie Fred een groot deel van zijn kunnen en zijn populariteit te dan ken heeft. Want toen de kaketoe zich acht jaar geleden in Hongkong uit het ei wurmde en daar onder de naam Lala werd grootgebracht, leerde hij alleen Chinees en dat sprak hij nog toen hij vijf jaar geleden naar Holly wood afreisde. Voor zijn Ameri kaanse trainer iets met hem in het openbaar kon beginnen, moest die het dier allereerst zijn moedertaal Chinees afleren en hem wat En gels bijbrengen, maar gelukkig heeft Fred alias Lala zich een erg Er zijn heel wat mensen in heel wat landen, die anderen op Valen tijnsdag elk jaar op 14 februari een aardigheidje toesturen. Die dag is de gedenkdag van twee broeders die allebei Valentijn heetten, maar meestal wordt de legende van stal gehaald van de monnik die altijd iedereen hielp, met goede raad zorgen wist te verlichten en als blijk van vriendschap een bloemetje uit de kloostertuin meegaf. Het is deze „broeder Valentijn". die (op 12 fe bruari al) namens de Vereniging de Nederlandse bloemisterij op het hoofdkantoor van de ANWB in Den Haag bloemen voor alle bijna 600 Nederlandse wegen wacht-gezinnen uitreikt. Op die zelfde dag krijgen de vijftien we genwacht-stations een bloemstuk van de vereniging. De bloemisten kiezen elk jaar een groep mensen uit die zich erg verdienstelijk ma ken en dit jaar zijn het de wegen wachters geworden, omdat die al tijd in weer en wind klaar slaan bij pech en ongelukken. na? ,U vroeg iemand, die met boxer-motoren kon omgaan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 5