Directeur geen lid, overleg verplicht
Hoeveel"teer"en nicotinezit erin üwmerk?
'Centrale directie
PTT niet zonder
meer verplaatsen'
Anderhalf miljoen
voor onderzoek
naar windenergie
Praatzuil
deTijd
King pepermunt heb je
altijd bij je.
Compromis
Eerste fase over jaar voltooid
Hilversum IV
I
I
I
Sigaretten. Roken. "Teer" en nicotine. Dat
zijn op het ogenblik weer hoogst aktuele zaken.
Welnu, Kelly heeft een zeer laag "teer"- en
nicotinegehalte ("teer" 11 mg, nicotine 0,6 mg).
Vergelijk dat eens met uw eigen merk.
Misschien dat u dan toch eens
'n pakje Kelly gaat proberen. Maakt
u meteen kennis met de zachtste
sigaret van Nederland.
Kelly. De zachtste van allemaal.
Vermiste Rus
meldt zich en
wil blijven
Weekblad j
..J
Van Agt
Ondernemingsraad krijgt volgens ontwerp meer bevoegdheden
Regeling voor
procedure
bij geschil
2.
-fcONDERDAG 5 JANUARI 1976
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 3
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Lubbers (economische zaken) heeft be
sloten anderhalf miljoen gulden ter beschikking te stellen voor de
eerste fase van een onderzoek nara windenergie. Hij heeft het
Reactor Centrum Nederland gevraagd het project, waarbij meer
dere instellingen en bedrijven zijn betrokken, te coördineren.
(ADVERTENTIE)
De eerste fase van het onderzoek
naar windenergie, die over een jaar
moet zijn voltooid, betreft vooral
de meest gunstige uitvoering en
afmeting van de windturbines en
de wijze waarop de geproduceerde
electriciteit het voordeligst aan het
distributienet kan worden toege
voegd. Ook wordt de onderlinge
■beïnvloeding van de windturbines
onderzocht.
In de energienota, waarover het
debat gisteren in de Tweede Kamer
(ADVERTENTIE)
Zijn de omroepen bezig
Hilversum IV met (klets-)
praatprogramma's te ver
zuilen? Het stinkt in
Arnhem: alarmerend
rapport over Billiton De
crisis in Den Haag Kleine
mannetjes maken grote
brokken: de zaak-Dassault
uit de vergetelheid
Sociale voorzieningen
in gevaar (slot) Opmer
kelijke geboorte: West-
Europa's nieuwe com
munisme Het dagboek
van een literaire kameleon
Cees Buddingh'
I 6011 voor proefabonnement I
8 weken de Tijd voor 10 gulden.
werd voortgezet, wordt windenergie
als een van de alternatieve ener
giebronnen genoemd. Ook de 'lan
delijke stuurgroep energie onder
zoek' noemt in een tussenrapport,
dat januari vori g jaar verscheen,
windenergie van potentiële beteke
nis voor de toekomstige energie
voorziening.
Meer kolen
Tijdens het debat in de Tweede
Kamer onderstreepte minister Lub
bers dat kolen op grotere schaal
moeten worden gebruikt, met name
voor elektrische opwekking. Hij zei
dat het streven om in 1985 tien
procent van de energie door kolen
op te wekken, niet aan de lage
kant is, zoals hem vanuit de Twee
de Kamer was verweten. Vorig jaar
was het aandeel van kolen nog
maar 3.5 procent, zodat er sprake is
van een verdrievoudiging in tien
Jaar.
Minister Lubbers ontkende ook dat
er te weinig zou zijn gebeurd op
het terrein van de energiebespa
ring. Hij wees erop dat momenteel
twaalfduizend woningen per maand
worden geïsoleerd, hetgeen meer Is
dan werd verwacht. Daar staat te
genover dat de bijdrage per woning
lager ligt dan werd verwacht, zodat
ook de besparing per woning lager
zal liggen dan de beoogde dertig
procent. Hij kondigde voorts aan
dat op het terrein van de voorlich
ting een adviesbureau voor energie
besparing in het leven zal worden
geroepen. Dat bureau zal in eerste
instantie vragenden verwijzen,
maar daarnaast ook zelf lezingen,
cursussen en dergelijke organise
ren.
MNOen STIPPEN, MNDER TEEK EN NICOTINE
Ook in menthol.
Van een verslaggever
DEN HAAG De sinds 24 decem
ber vermiste Russische veearts
Konstan tin Roussini heeft zich bij
een politiebureau ergens in Neder
land gemeld. Hij heeft gevraagd in
Nederland te mogen blijven. Het
ministerie van justitie wilde giste
ren de verblijfplaats van de Rus in
verband met diens veiligheid niet
bekend maken.
De Russische veearts is ruim een
half jaar geleden in Nederland
aangekomen om te onderhandelen
over de verscheping van koeien
naar Rusland. Op de dag vóór
Kerstmis werkte hij zijn program
ma normaal af. Toen hij per auto
van Leeuwarden naar Schiphol ge
bracht zou worden, bleek echter
spoorloos. Op 30 december werd
zijn verdwijning gemeld. De Russi
sche ambassade had de Nederlandse
autoriteiten toen al gevraagd hem
op te sporen omdat een ongeluk
werd gevreesd. Volgens het minis-
terie van justitie is het verzoek van
de Rus om in Nederland te mogen
blijven in behandeling genomen.
De veearts heeft een voorlopige
verblijfsvergunning voor zes maan
den gekregen.
De tweede secretaris van de Sowjet-
ambassade in Den Haag, de heer
Opalew. zei gisteren dat de ambas
sade nog geen officieel Nederlands
antwoord had ontvangen op het ver
zoek tot opsporing. De ambassade
zou graag nadere inlichtingen ont
vangen, ook om de vrouw van de
veearts en zijn twee kinderen in
Kiew gerust te stellen, aldus Opalew.
Konstatin Roussini, de Russische
veearts die zich, na maanden ver
mist te zijn geweest, gemeld heeft.
Organisatiebureau's zien veel bezwaren en gevaren
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De verhuizing van de centrale directie van de PTT
naar het Noorden moet niet zonder meer worden uitgevoerd. Dat
zou ernstige schade aan het functioneren van deze dienst kunnen
berokkenen. Het is beter om eerst een proef te nemen met een van
de regionale directies, bijvoorbeeld in Groningen.
Vervolg van pagina 1
Zonder postzegel zenden aan de Tijd.
Antwoordnummer 6 Amsterdam.
Betaling na ontvangst van acceptgiro.
Overal te koop: f 2,-.
LAbonnementen: tel. 020 -23 39 84
■•i
RITA
'Wij hebben gewed. Als ik niet
alles opeet, betaalt Tommy en
als ik het niet op kan, betaalt
hij ook.'
zal proberen op dit punt het wets
ontwerp te wijzigingen wanneer de
Tweede Kamer het behandelt.
De PvdA beschouwt dit recht van
beroep echter als één van de
hoofdpunten in het nieuwe wets
ontwerp. De PvdA meent dat de
overeenstemming met de christen
democraten over de ondernemings
raden een positieve bijdrage is voor
blijvende samenwerking in de rege
ring. 'Het wetsontwerp heeft een
brugfunctie, die brug stort in el
kaar als de KVP in de Kamer het
wetsontwerp op hoofdpunten weer
wil wijzigen', zei PvdA-fractieleider
Vervolg van pagina 1.
Minister Van Agt zei dat het een
heksentoer zal zijn, dit geschilpunt
te regelen bij de technische uitwer
king die volgens het besluit van de
ministerraad is gedelegeerd aan de
drie ondertekenaars van het wet
sontwerp. In politiek Den Haag
wordt dit laatst overgeblevef ge
schilpunt echter niet al te zwaar
genomen, omdat het in de pvaktijk
van het werk van de onderne
mingsraad geen betekenis zou heb
ben.
Volgens de NOS-TV heeft minister
Boersma geprikkeld gereageerd op
de uitlatingen van Van Agt. Boers
ma zou hebben gezegd, dat zijn
collega kennelijk over zijn toeren
was geraakt door de spanningen
van de afgelopen weken. En dat,
wanneer hij zou willen terugkrab
belen, hij dat maar aan de minis
ter-president zou moeten melden.
Premier Den Uyl heeft gisteravond
laat in verband met de nieuwe gere
zen moeilijkheden overleg gepleegd
met de ministers Van Agt, Boersma
en Lubbers.
Intussen heeft de liberale oppositie
leider Hans Wiegel gesproken van
een 'schandelijke vertoning'. Wiegel
zal vanmorgen in de Tweede Kamer
om opheldering vragen.
Van Thijn. Andriessen noemde het
compromis en de wijze waarop dat
tot stand is gekomen 'op zichzelf
geen bijdrage tot een betere ver
standhouding met de socialisten'.
De PvdA benadrukte dat haar doel,
een zelfstandige ondernemings
raad, is bereikt. Hiervoor hebben de
progressieven in het kabinet wel
genoegen moeten nemen met extra
maatregelen voor het overleg van
de ondernemingsraad met de direc
tie. De KVP-fractievoorzitter vreest
dat de besluitvormingsprocedure in
de onderneming erg ingewikkeld
gaat worden. 'De huidige wet vind
ik wat dit betreft veel beter', zei
hij. De AR-leider Aantjes, die veel
moeite heeft gedaan de christen
democraten tijdens de onderhande
lingen steeds op één lijn te houden,
was verheugd dat het kabinet een
oplossing heeft bereikt. 'Mijn eerste
indruk is dat het karakter van de
onderneming als samenwerkings
verband herkenbaar is gebleven',
zei hij.
De PPR erkende dat door alle be-
tokkenen concessies zijn gedaan om
een oplossing te bereiken. De PPR
meent dat hiermee de grens van
een geloofwaardige bedrijfsdemo-
cratisering nog niet is overschre
den, mits het ontwerp in de Kamer
volledig overeind blijft. D'66 noemt
het compromis over de besluitvor
ming ingewikkeld maar bruikbaar.
WD en CHU reageerden duidelijk
negatief. Zij menen dat de belangen
tegenstellingen binnen de onderne
ming worden aangewakkerd. 'De on
dernemingen worden opgezadeld met
een ondoorzichtige nauwelijks werk
bare constructie, zij moeten onder
het juk van dit partijpolitieke com-
promis door', zei fractieleider Wie
gel. Dr. Kruisinga (CHU) noemde de
moeizaam bereikte overeenstemming
kenmerkend voor het kabinet-Den
Uyl.
Bij het bestuur van de Federatie
Nederlandse Vakbeweging (NVV,
NKV) bestaat 'voldoening'. Een
meer onafhanklijke standpuntbe
paling door de gekozen (werkne
mers-) leden van de raden wordt
nu mogelijk. Daarbij vindt de fe
deratie het 'een positief punt' dat
de nieuwe wet 'voorzieningen voor
een reëel overleg tussen onderne
mingsraden en ondernemingslei
ding' treft. De uitbreiding van de
bevoegdheden van de raad acht het
FNV-bestuur 'in beginsel van grote
CNV
Het CNV is 'teleurgesteld dat de
ondernemingsraad als instituut van
de hele onderneming is losgelaten'.
Van de andere kamt 'herkennen wij
in de 'overlegvergadering' veel van
onze opvattingen, aldus een voorlo
pige reactie van CNV-voorzitter
Lanser. Er is sprake van een poli
tiek compromis met een gecompli
ceerde constructie.
In de 'overlegvergadering' ziet het
CNV 'een poging om mede vorm te
blijven geven aan onze opvatting
over een gemeenschappelijke ver
antwoordelijkheid van de bedrijfs-
genoten.' Het CNV acht het 'juist
dat de beslissingen in overleg met
de bedrijfsleiding moeten worden
genomen'. De versterking van de
bevoegdheden van de werknemers
beschouwt het CNV als 'een winst
punt'.
Het CNV wil echter dat nu de hele
structuur van de onderneming ter
discussie komt. om de medezeggen
schap pas goed te kunnen regelen.
Het kabinet moet de sociaal econo
mische raad hierover een gerichte
adviesaanvrage voorleggen (het
CNV pleit al geruime tijd voor een
topstructuur van de onderneming,
waarbij de werknemers de helft
van de commissarissen rechtstreeks
Het NCW (christelijke werkgevers),
zegt op dit moment noch ja, noch
nee' tegen het compromis in het
kabinet. Het NCW vraagt zich af of
de 'nogal ingewikkelde constructies
werkbaar zijn. Het CNW 'betreurt'
dat het kabinet de zaak van de
ondernemingsraden en die van top
menstelling raad van commissaris-
structuur van onderneming (sa-
sen) niet tesamen heeft behandeld.
Het VNO, het grootste werkgevers
verbond, is 'ongelukkig' en vindt
de 'geforceerde besluitvorming in
het kabinet onbegrijpelijk, terwijl
zich de financieel-economische
problemen opstapelen, die alle aan
dacht van kabinet en parlement
zouden moeten eisen'. De economi
sche problemen vindt het VNO
'niet belangrijker, wel urgenter'
dan de zaak van de ondernemings
raden.
Er is volgens het VNO 'een zuiver
politiek bepaalde constructie uit ge
komen, waarin weinig herkenbaar
is van de praktijk van het onder -
nemingsgebeuren. terwijl de werke
lijke belangen van de betrokkenen
ondergeschikt zijn gemaakt aan de
ideologische discussie'. De 'Om
slachtige parlement-achtige' proce
dures vergroten de kans op proble
men in de ondernemingen.
Tot deze conclusies komen de orga
nisatiebureaus Bosboom en Hegener
en het adviesbureau voor organisa
tie en informatica van het gemeen
schappelijk instituut voor toegepas
te psychologie. Deze twee bureaus
hebben ln opdracht van de centrale
PTT-ddrectie een structuurschets
gemaakt over de voorgenomen
overplaatsing van deze dienst van
Den Haag naar Grondngen en
Leeuwarden. Het gaat hierbij om de
verhuizing van ongeveer 3400 ar
beidsplaatsen in het kader van de
spreiding van rijksdiensten naar
gebieden, waar de arbeidsmarkt het
slechtst is.
Volgens de organisatiebureaus kle
ven er erg veel bezwaren en geva
ren aan de voorgenomen overplaat
sing. Zo zal de arbeidsmarkt in
Groningen en Leeuwarden niet
kunnen voorzien in de personeels
behoefte voor de centrale directie,
zeker niet als het feitelijke percen
tage meeverhuizende personeelsle
den naar het Noorden lager zal zijn
dan het tot nu toe geschatte per
centage van 0 tot 55 procent. De
bedde bureaus achten het lang niet
uitgesloten dat dat het geval zal
zijn.
Ook al verhuist ongeveer de helft
van het personeel mee. dan nog
verwachten zij grote moeilijkheden,
met name wat betreft de op gang
zijnde ontwikkeling van de organi
satie van de centrale dienst. Vol
gens de bureaus zou het al een hele
prestatie zijn de dienstverlening op
het huidige peil te houden. Aan het
doorzetten van nieuwe ontwikkelin
gen die vooral gericht zijn op
een betere dienstverlening zal
de centrale directie waarschijnlijk
gedurende enkele Jaren niet meer
toekomen.
KOSTEN
Het percentage meeverhuizenden
zal overigens ook van grote Invloed
zijn op de kosten van de hele
verhuizing. De schatting is dat deze
operatie ongeveer een miljard gul
den zal kosten, die vrijwel geheel
door het rijk betaald zal moeten
worden. De PTT zelf betaalt hier
van maar een klein deel. Uit het
onderzoek blijkt dat het verplaat
sen van 'lege stoelen' (arbeids
plaatsen zonder personeelsleden,
die dus in het Noorden opgevuld
moeten worden) veel duurder is
dan wanneer de mensen meever
huizen. Wanneer slechts één pro
cent meer meeverhuist betekent
dat een kostendaling van 3,3 4.3
miljoen gulden.
REORGANISATIE
De bureaus wijzen ook nog op het
gevaar dat bij uitstel van de orga
nisatieveranderingen binnen de
centrale directie tot na de over
plaatsing de kans zeer groot is dat
na verloop van tijd een groot aan
tal personeelsleden opnieuw zal
moeten verhuizen. Deze reorganisa
tieplannen voorzien namelijk een
aanzienlijke 'regionalisatie' van de
dienst. Op den duur zal de centrale
PTT-directie er dan ook heel an
ders gaan uitzien en niet meer
personeelsleden bevatten dan onge
veer tweeduizend man. Deze reor
ganisatie kan niet worden uitge
steld of stopgezet, omdat dat een
wezenlijke aantasting van de doel
matigheid en dienstverlening van
de centrale directie zou betekenen,
aldus de beide organisatiebureaus.
(ADVERTENTIE)
Maar je gebruikt deze 'instant verkwikker' pas
als het ogenblik daar is - voor een frisse mond
en frisse nieuwe energie.
KING Op zak, in tas of autokastje
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG De ondernemingsraad zal in de toekomst alleen nog bestaan uit
gekozen werknemersleden, dus zonder een bedrijfsdirecteur in de raad. De raad
zal echter pas tot definitieve standpunten mogen komen na (of in een aantal
gevallen in overleg met de directeur. Daarnaast krijgt de raad meer bevoegd
heden, onder meer op het punt van inspraak in investeringsplannen van de
onderneming.
Dit zijn de hoofdlijnen voor het komende wetsontwerp op de nieuwe onder
nemingsraden, zoals dat gistermiddag door minister Boersma (sociale zaken) en
premier Den Uyl op een persconferentie werd uiteengezet.
Boersma wil de nieuwe on
dernemingsraad geen 'perso-
neelsraad' noemen, ook al
zit de bedrijfsleiding er niet
meer in. Een person eelsraad
is een raad van en vóór (de
belangen van) het perso
neel een ondernemingsraad
ls en bldjft een orgaan van
en vóór (de belangen van)
de hele onderneming, zo
lichtte Boersma toe.
Bevoegdheden
De huidige wet verplicht de
bedrijfsleiding om het ad
vies van de ondernemings
raad in te winnen over za
ken als fusie, sluiting. In
krimping of uitbreiding, re
organisatie, verhuizing, sa
menwerking met andere be
drijven. Alleen als 'zwaar
wichtige belangen van de
onderneming' zich ertegen
verzetten, hoeft de bedrijfs
leiding geen advies te vra
gen.
Deze ontsnappingsmogelijk
heid komt in het nieuwe
wetsontwerp niet meer voor.
Wei houdt de bedrijfsleiding
de mogelijkheid om de
raadsleden geheimhouding
op te leggen. Het advies
vragen bij de onderne
mingsraad wordt ln de nieu
we wet ook verplicht voor
zaken als 'investeringsplan
nen en belangrijke investe
ringsbeslissingen, en voor
benoeming en ontslag van
directeuren'. zo vertelde
Boersma.
De huidige wet verplicht de
ondernemer verder tot in
winnen van het advies van
de ondernemingsraad over
zaken als beloningsregelin
gen. beoordelingssystemen,
opleiding, bedrijfsmaat
schappelijk werk. aanstel-
lings-, ontslag- en promo
tiebeleid. In de nieuwe wet
heeft de ondernemer voor
een deel van deze onderwer
pen voortaan de Instemming
nodig van de ondernemings
raad.
Tenslotte heeft de onderne
mer de instemming nodig
van de raad voor een aantal
lichtere zaken, als veilig
heid, gezondheid, hygiëne,
werktijden- en vakantiere
geling, wlnstdelings-, pensi
oen- en spaarregelingen. In
de nieuwe wet worden hier
aan toegevoegd zaken als
werkoverleg, arbeidsomstan
digheden.
Samenstelling
De gang van zaken volgens
de nieuwe wet is dan als
volgt. Wanneer de onderne
mer plannen als bovenge
noemd heèft, legt hij die
al dan niet geheim voor
aan de ondernemingsraad
(alleen werknemers-leden).
Die vergadert daarover, en
komt tot 'een zeer voorlopig
standpunt'. (Boersma). Ver
volgens volgen verplicht een
of meer vergaderingen van
de 'overlegvergadering' (on
dernemingsraad plus direc
teur). waarvan dan de di
recteur voorzitter ls. Wordt
men het dan samen eens.
dan ls de kous af en heeft
de directeur het vereiste ad
vies dan wel de instemming
van de ondernemingsraad.
Wordt men het, ook na
meerdere bijeenkomsten van
de 'overlegvergadering', niet
eens, dankunnen er twee
procedures volgen, één wan
neer het gaat om de zware
onderwerpen waarover de
ondernemingsraad moet ad
viseren, één voor de lichtere
zaken waarover instemming
lsmedebesMssin gsrecht
van de raad vereist is.
Wat betreft 'insteimmingsza-
ken": bij blijvende onenig
heid valt het uiteindelijke
besluit ln de overlegverga
dering; dus onder voorzitter
schap van de bedrijfsdirec
teur. Kan dez e zich toch
niet met het besluit vereni
gen, dan kan hij de zaak
aanhangig maken bij de
'bedrijfscommissie'. die de
knoop dan doorhakt, (be-
drijfseommissies zijn speci
aal voor dit doel ingestelde
commissies per bedrijfstak,
samengesteld door de Soci
aal-Economische Raad).
Wat betreft de 'adviesza
ken': bij blijvende onenig
heid gaat de ondernemlngs-
en stelt zijn advies op. Kan
de directie zich daarmee
niet verenigen, dan kan de
ze een nieuwe 'overlegverga
dering' bijeenroepen, waar
bij ook commissarissen van
het bedrijf aanwezig zijn.
Daarna stelt de onderne
mingsraad opnieuw en defi
nitief zijn advies op. dus
weer zonder de directeur er
bij.
De directie kan vervolgens
dit advies naast zich neer
leggen. De ondernemings
raad kan hiertegen dan ln
beroep gaan door er een
rechtszaak van te maken,
namelijk bij de 'onderne-
mlngskamer' van het Am
sterdamse gerechtshof.
Daarmee wordt het besluit
van de directie tijdelijk op
geschort. (De directie kan
overigens via een kort ge
ding proberen die opschor
ting te doorbreken wanneer
grote belangen van de on
derneming of van derden
zich tegen opschorting ver
zetten). Het Amsterdamse
gerechtshof beslist dan of
ondernemer dan wel onder
nemingsraad zich hebben
gehouden aan de regels
('marginale toetsing'). Daar
na is de kous af.
De directie moet minstens
zes maal per Jaar een 'over
legvergadering' bijeenroe
pen, en is daarvan voorzit
ter. Komt de overlegverga
dering op verzoek van de
ondernemingsraad bijeen,
dan kan ook de (werkne
mers) voorzitter van de raad
de overlegvergadering lel
den.
Economische orde
Dit nieuwe wetsontwerp be
oogt geen arbelderszelfbe-
stuur. aldus Boersma. Wie
de structuur van de econo
mische orde wil veranderen,
moet ook niet beginnen bij
vernieuwing van onderne
mingsraden, maar bij de
topstructuur van de bedrij
ven, dus de raad van com
missarissen en de directie.
Het kabinet heeft al ln sep
tember 174 de SER advies
gevraagd over een andere
samenstelling van de raad
van commissarissen van
vennootschappen (NV's,
BV's). Thans worden die ra
den door de aandeelhouders
samengesteld. De Europese
commissie (dagelijks be
stuur van de EEG) wil dat
de werknemers een derde
deel van de commissarissen
kunnen benoemen. Het CNV
wil dat de werknemers de
helft van de commissarissen
rechtstreeks zullen kiezen.
Het kabinet zal bij de SER
gaan aandringen op zo
spoedig mogelijk uitbrengen
van zijn advies aan de rege
ring. Daarna bepaalt de re
gering haar standpunt, aldus
zal worden uiteengezet in de
toelichting op het komende
wetsontwerp op de nieuwe
ondernemingsraden.
Drs. Boersma ziet ln het ko
mende wetsontwerp vooral
een bevestiging van de ge
groeide praktijk van 'ver
zelfstandiging' van de geko
zen (werknemers-) leden
van de ondernemingsraden.
In steeds meer van de 3800
bestaande raden gebeurde
het namelijk dat de werkne
mersleden voor-vergaderin
gen hielden voordat de ei
genlijke ondernemingsraad
met de directeur ais voorzit
ter bijeen kwam.
