Johan Winkler en de slang
S3
Begin van een nieuw geslacht
Vandaag
4
r
Katholiek-islamitische
conferentie in Tripoli
MPLA zou
bisschop
hebben
gearresteerd
VOORBIJGANGERS
Deze god wil rijkdom en macht (II)
DONDERDAG 5 FEBRUAR11976
KERK
BINNENLAND
TROUW/KWARTET 2-
V
door A. J. Klei
Naar ik verneem is dominee Herngreen in Groningen bezig met een boekje waarin hij herdenkt
dat vijftig jaar terug de (na de oorlog in de hervormde kerk overgestapte) gereformeerde kerken
in hersteld verband ontstonden als gevolg van de kwestie-Geelkerken. In het kielzog van dit
halve eeuwfeest vaart een ander gouden jubileum: dat van Johan Winkler als kerknieuws-
journalist. Hij moest in 1926 voor de lezers van het socialistische dagblad Het Volk uit de doeken
doen wat er nou precies aan de hand was met de gereformeerden en de slang in 't paradijs.
Chef-redacteur J. W. Matthijsen
van Het Volk moet in dat ge
denkwaardige jaar op een zekere
dag hebben geroepen: ..Winkler, jij
weet alles over God!" Ik weet niet of
Johan Winkler dit beaamde, maar
in elk geval kreeg hij opdracht een
artikel te schrijven over de gebeur
tenissen op en om de Asser synode
van de gereformeerde kerken.
Winkler had in zoverre geen moeite
met zijn verhaal dat hij een poosje
theologie had gestudeerd en van
huis uit op de hoogte was van het
kerkelijk leven. Zijn bijdrage over
..Assen" legde de basis voor zijn
latere dagelijkse rubriek „Geeste
lijk leven" in Het Volk Niet aUe
socialisten waren gelukkig met de
ze aanwinst van hun krant en
hoofdredacteur J. F. Ankersmit
moest elk jaar op het congres van
de SDAP zijn beleid op dit punt
tegen bezwaarden verdedigen.
In ..onze" kring kwam Winkler pas
na de bevrijding voor de dag via
zijn vertalingen van het werk van
de Deense dominee en verzetsman
Kaj Munk, dat over de toonbank
vloog om als belijdenisgeschenk
dienst te doen. Ik ontmoette
Winkler voor het eerst aan het eind
van de jaren veertig. Dat was op een
hervormde zendingsdag in het
N.V.-huis aan de Oudegracht in
Utrecht. In die tijd zei je nog „u" en
..meneer" tegen oudere collega's, de
afstand was groot en Winkler deed
geen enkele poging die te overbrug
gen. Eerlijk gezegd vond ik hem
niet zo'n erg aardige man.
De zendingsdag leek me niet bijster
inspirerend en na afloop vroeg ik
dapper: „Wat vindt u ervan, meneer
Winkler?" Hy zei alleen dat hij wel
zou zien of en wat hij erover zou
schrijven. Daar kon ik natuurlijk
niet tegenop, ik moest sowieso een
braaf verslagje voor de volgende
dag maken, maar wat zou Winkler
doen? Ik keek er elke dag Het Pa
rool. waaraan hij toen was verbon
den. op na. tot ik aan het eind van
de week een beschouwing van hem
aantrof over de bijeenkomst in het
N.V.-huis. Ik las een stuk, levendig
en ontspannen geschreven, dat ge
tuigde van veel deskundigheid en
waarin op een solidaire manier kri
tiek werd geleverd. Van dat mo
ment af behoorde ik tot de vaste
afnemers van Johan Winkler. Later
kwam mij ter ore dat ik me daar
mee in het gezelschap bevond van
prinses Wilhelmina. die nooit de ru
briek van Winkler oversloeg en zich
prompt op het Deventer Dagblad
abonneerde toen hij daarheen ver
huisde.
Jaren later kwam ik John Winkler
voor de tweede maal tegen. We wa
ren naar een persconferentie in
Haarlem geweest en konden met
iemand mee terug rijden naar
Amsterdam. Achterin de auto ver
telde hij een paar dingen uit zijn
leven: dat hij secretaris van
Troelstra was geweest en als leraar
Duits voor de klas had gestaan, dat
hij in de oorlog de weg naar de kerk
teruggevonden had. dat hij Karl
Barth kende en dat hij aan de wieg
had gestaan van het blad In de
waagschaal. Ik vond hem opeens
veel menselijker, maar hij bleef ook
in zijn conversatie een voorname
terughoudendheid betrachten. Het
verhaal dat nu volgt heb ik dan ook
niet van hemzelf, maar van collega
Roelof K. Heijs, die in het Deventer
Dagblad een geestdriftig stuk ge
schreven heeft over zijn voormalige
hoofdredacteur.
De moeder van Johan Winkler was
nogal verdrietig over de relaties die
haar zoon onderhield met de socia
listen in het algemeen en met hun
leider in het bijzonder. Troelstra
wist hiervan en hij besloot een wan
deling in Aerdenhout, waar me
vrouw Winkler woonde, te maken
en daarbij „toevallig" de moeder
van zijn secretaris tegen 't lijf te
lopen. Dit gebeurde en Troelstra.
helemaal in de rol van onbekende
voorbijganger, prees de tuin der
Winklers. Mevrouw Winkler nodig
de de vriendelijke heer uit voor een
kopje thee en pas bij het afscheid
zei Troelstra wie hij was. Sindsdien
had mevrouw Winkler waardering
voor de persoon van de werkgever
van haar zoon.
Winkler heeft me eens gezegd (en
kort geleden schreef hij het ook in
Hervormd Nederland) dat hij on
danks het lezen van vele
kerkbladen het geloof behouden
had. Hij voegde er grimmig aan toe:
en dit mag een wonder heten! Nu.
dit wonder heeft als gevolg gehad
dat Winkler als geen ander de kunst
verstond voor de buitenwacht over
de kerk te schrijven. Dat deed hij
door de kerk daar neer te zetten
waar ze hoort: midden in de wereld.
Voor hem was kerknieuws nooit
clubnieuws, maar gewoon: nieuws.
Dit bracht mee dat hij er geen
Spotprent op de zaak-Geelkerken
in De (socialistische) Notenkraker
van 13 maart 1926.
boodschap in stopte en ook geen
verdedigend toontje aansloeg. Hij
sprong even bekwaam als boeiend
met de stof om en zijn vakbe
kwaamheid bracht mee dat zijn niet
geringe kennis en zijn toch ook niet
geringe betrokkenheid een voor
treffelijk journalistiek evenwicht
vonden. Ik praat in de verleden tijd
en dat komt omdat ik bladen onder
ogen krijg, waaraan eens de naam
van Winkler was verbonden en
waarin nu de kerk op haar best als
modieuze voorloopster over de bol
geaaid, of op haar slechtst als leve
rancier van koddige anekdotes be
schouwd wordt. En dan denk ik
vaak: zat Johan Winkeler daar nog
maar!
UIT
VAN LEZERS
Verpleeghuizen
Dat de bejaarde in een verpleeghuis
slecht af is. geldt toch lang niet voor
alle verpleeghuizen. Ik zelf ben (we
gens plaatsgebrek) ruim drie en hal
ve week in zo'n verpleeghuis geweest
en daar van de eerste tot de laatste
dag met de meeste voorkomendheid
en vriendelijkheid behandeld, ik heb
mijn ogen goed de kost gegeven,
maar niets gemerkt van een slechte
behandeling van mijn medebewo
ners. Wat in vroeger jaren gebeurde
geldt lang niet overal meer in deze
tijd. Uw verslaggever moet eens een
kijkje gaan nemen in Huize Antoni-
us hier te Rotterdam (IJsselmonde)
en zo zijn er meer in de nieuwbouw.
Ere wie ere toekomt.
Rotterdam Th. P. Schoutense
Kerk van Calvijn
Het deed mij goed uw artikel (31/1)
over de St. Pierre, de kerk van Cal
vijn. te lezen. Jammer dat deze in
zo'n slechte staat verkeerd, jammer
ook dat men. zo geheel tegen de
opvattingen van Calvijn in. voor het
herstel een loterij op touw gaat zet
ten. Het is mijns inziens een erezaak
voor al degenen die in ons land zich
Calvinisten weten en door deze grote
reformator geïnspireerd worden,
een financiële actie op touw te zetten
om het hunne tot herstel van de St.
Pierre bij te dragen, niet in de vorm
van een gokje, maar als een uiting
van dankbaarheid voor wat niet in
de laatste plaats ons land in Calvijn,
die zo vaak in de St. Pierre trouw het
woord Gods verkondigde, ontving.
Wie neemt het initiatief?
Amsterdam A. Zeegers.
Jeruzalem
De heer Looijen heeft kennelijk een
vakantiereisje in Israel gemaakt en
acht zich nu bevoegd een afkeuren
de opmerking van het Vaticaan over
de bouw van wolkenkrabbers in Je
ruzalem te bagatelliseren. Hoe meer
wolkenkrabbers, hoe beter vindt hij;
FAMILIEBERICHTEN
kunnen van maandag tot en
met vrijdag telefonisch tot%
16 30 uur opgegeven wor-'
den op nummer 020-913456;
en van 16 30-20.00 uur op
nummer 020-220383 Dit
laatste nummer geldt ook
voor ZONDAGAVOND en
dan van 18 00-20.00 uur.
Onze adressen:
AMSTERDAM
Directie - commerciële
afdelingen -
administratie
Wibautstraat 131.
tel 020-913456
Postbus 859
Redactie:
Nieuwe Zijds Voorburg
wal 280. Amsterdam.
Tel 020-220383
Postbus 859
ROTTERDAM/DOR
DRECHT
Westblaak9. Rotterdam
Tel 010-115588
Postbus 946
DEN HAAG/LEIDEN
Parkstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
Postbus 101
ZWOLLE/GRON.NGEN
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
Postbus 3
Koric. duirirlijk geschreven, lirfsi
aan een kanl getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet. Postbus 859. Am-lerdam.
Bij publikatlc wordt de naam van
de schrijver vermeld.
'Willempie'
Bewapening
waar ze neergezet worden blijkt er
niet toe te doen. Het valt nog mee.
dat hij aan het eind van zijn artikel
niet aanbeveelt om er ook een aantal
op het St. Pietersplein in Rome neer
te zetten of bijv. op de Dam in
Amsterdam. De schoonheid van
Londen en Parijs zal in zijn ogen ook
wel veel groter zijn geworden na de
bouw van de vele wolkenkrabbers,
dan toen alleen St. Paul's, de Notre
Dame en andere kerken het stads
beeld bepaalden.
Als de heer Looijen de moeite zou
willen nemen eens het boek „The
new Jerusalem Planning and Poli
tics" van A. Kutcher te lezen, dan zal
hij vernemen dat niet alleen politie
ke redenen de aanleiding zijn voor
de bouw van wolkenkrabbers bij het
oude Jeruzalem, maar vooral ook de
geldzucht van beleggers, die aan ste
delijke schoonheid geen boodschap
hebben, want dat levert hen niets op.
Bovendien zal hij dan lezen dat niet
alleen het Vaticaan zich hierover be
zorgd maakt, maar ook vele Israëli's,
die met pijn zien dat hun stad ver
minkt wordt. Als de heer Looijen
nog eens wat schrijft, laat hij zich
dan eerst eens verdiepen in de zaak,
waar hij het over heeft.
Assen
G. Hesselink
Jeruzalem (2)
Het artikel van Jac Looyen inzake
de kritiek die vanuit Rome weer eens
ten opzichte van Israël gespuid
werd. nu over de nieuwbouw in en
rondom Jeruzalem, zal niet alleen
veler instemming hebben, maar stelt
duidelijk de ziekte in 't licht waaraan
het pausdom nog altijd lijdt.
De afschuwelijke pretenties waar
mee deze successie van „kerk
vorsten" zich als de nooit aflatende
vijanden van Israël presenteren met
dezelfde vrome schijn waarmede
eeuwen lang de martelingen der jo
den werden opgeroepen en ten uit
voer gelegd, roepen om der wille van
vervolgden en vervolgers om een ra
dicale bekering.
Niet alleen het primitieve gesol met
heilige plaatsen en het weerzinwek
kende gebedel der monniken daar.
wekt de joden allerminst tot jaloers
heid (Romeinen 11, vers 11) maar de
presentatie van de R.K. Kerk als
zodanig is principieel verzet tegen de
God van Israël en verraad aan het
Evangelie.
Zo blijft de Paus voor het jodendom
de exponent van het hun vijandig
gezinde Christendom totdat de Mes
sias. wiens plaatsbekleder hij dacht
te zijn, komt tot Zijn volk om het
démasqué te voltrekken. Pas dan zal
het heil geopenbaard worden dat
verborgen bleef door de vijandschap
der volkeren en de interne ver
scheurdheid en dwaasheid der Kerk.
Het goede perspectief is Goddank
wel gegarandeerd. Ook de Vulgata
zal daarvan getuigen.
Gorinchem B. G. Schermers
Kernenergie
Onlangs berichtte Trouw (het heeft
helaas niet de voorpagina gehaald),
dat prof. Kistemaker (een omstreden
figuur) een promovendus zou belet
ten te promoveren, als deze zijn be
zwaren tegen de kernenergie we
reldkundig zou maken. Over we
tenschap gesproken!
Hilversum J. C. de Jong
Doppers
Naar aanleiding van uw artikel over
de breuk van de Zuidafrikaanse met
de gereformeerde kerken in ons land
het volgende Wij als gereformeer
den willen een zuivere prediking zo
als de bijbel ons leert en dat is geluk
kig in Zuid-Afrika ook nog zo en
daarom breken ze met de Gerefor
meerde Kerken in ons land. omdat
Kuitert en Wiersinga daar geen oog
voor hebben
Nunspeet J H. Cramer
Het komt mij voor dat zij. die ver
antwoordelijk zijn een creatie zoals
Willempie 'den volke' te tonen van
elk menselijk gevoel 'gespeend' zijn
en met minderheidsgroepen geen en
kele rekening wensen te houden.
Dat 'lolbroeken' a la Van Duin het zo
nauw niet nemen met gevoelens van
derden is genoegzaam bekend.
Ook platenmaatschappijen zijn er
niet 'vies' van om 'onrijpe vruchten'
op de plaat vast te leggen. Immers,
geld stinkt niet?
Hoofdschuldigen zijn mede zij die
een dergelijke plaat aankopen!
Wanneer dit soort platen niet wor
den gekocht, dan dacht ik dat de
platenmaatschappijen er in de toe
komst wel voor zullen waken deze
platen in de handel te brengen.
Ben ik goed geïnformeerd, dan zijn
er reeds meer dan honderdduizend
platen van 'Willempie' over de toon
bank gegaan.
Honderdduizend Nederlanders!?).
Het is beangstigend dat 100.000 Ne
derlanders zich niet alleen dit 'voer'
hebben laten voorzetten doch hier
voor nog grif betaald hebben.
Over degeneratie gesproken!
CASTRICL'M
A. Kooiman
Kerkbalans (slot)
De kerk schijnt alleen in stand te
kunnen worden gehouden door geld.
Als het zo met de kerk gesteld is, dan
hoeft het voor mij niet meer.
In het Nieuwe Testament komen we
een heel andere kerk tegen. Een kerk
die inderdaad het lichaam van
Christus is. waar alles gemeen
schappelijk bezit is, niet als in een
communistisch ideaal, maar vanuit
de persoonlijke gedrevenheid door
Christus. Een kerk. waaraan last but
not least de Here dagelijks toevoeg
de aan de kring, die behouden wer
den. In zo'n kerk is een actie als
kerkbalans niet eens nodig, en ook
geen bond van Nederlandse predi
kanten.
Kampen Ilarry Harmsen
De brief die de R. K. bisschoppen
hier te lande aan hun kerkleden heb
ben doen uitgaan heb ik met instem
ming gelezen. Ik verwacht niet, dat
laatstgenoemden ogenblikkelijk zich
tegen elke bewapening zullen
opstellen, maar zij worden in elk
geval met de neus gedrukt op de
feiten en naar ik hoop met goed
gevolg.
Hoe staat het nu met onze protes
tantse broeders? Zowel de oude als
de nieuwe berijming van psalm 146
vermaant ons nooit op mensen maar
alleen op God te vertrouwen en ik
wil graag aannemen, dat zij dit met
overtuiging in de kerkdienst zingen.
Wat komt hier echter in de praktijk
van terecht? Bij de behandeling van
de defensiebegroting in het parle
ment staan de leden van de christe
lijke partijen niet bepaald te trappe
len van ongeduld om deze uitgaven
te verlagen. Integendeel, de geest is
wel gewillig maar het vlees is zwak
met gevolg, dat zij stemmen voor
verhoging resp. handhaving van de
ze bedragen. Dus toch maar op men
sen vertrouwen?
Amsterdam J. D. Prior
Gewetensbezwaarden
In het 'Commentaar' in de krant van
31 januari werd vermeld dat het
wenselijk zou zijn niet alleen van de
gewetensbezwaarden maar van alle
dienstplichtigen de motieven te on
derzoeken. Dat kan het goede gevolg
hebben dat elke dienstplichtige er
een gewetenskwestie van maakt, zo
dat elke niet-gewetensbezwaarde
dan ook werkelijk gewetensover-
tuigd is betreffende zijn deelname
aan het militaire apparaat. Het WD-
Kamerlid Keja noemde met betrek
king tot de politieke gewetens
bezwaarden het verband tussen ge
weten en belasting betalen. Wie be
zwaar heeft tegen de Kalkarheffing
(de door de overheid verplicht ge
stelde bijdrage ten behoeve van het
kernenergie-onderzoek) heeft de mo
gelijkheid om zijn bijdrage op ande
re wijze te laten besteden, maar wie
bezwaar heeft tegen het meebetalen
aan een krijgsmacht die met kern
wapens is uitgerust heeft deze moge
lijkheid niet. Misschien zijn er chris
telijke Kamerleden die hier ook eens
een gewetenskwestie van willen
maken.
Rotterdam A. P. de Winter
ROME De bisschop van Carmona
en San Salvador in Angola. Francis
co Moreira dos Santos, is volgens
berichten uit Rome tien dagen gele
den door de volksbeweging MPLA
gearresteerd en overgebracht naar
Loeanda. Volgens mededelingen van
„Fides", de persdienst van het secre
tariaat van de geloofsverkondiging,
moet de bisschop in Loeanda ver
schijnen voor een „volksrechtbank",
samen met een groep missionaris
sen, die ook naar Loeanda is overge
bracht.
Carmona ligt in het noorden van
Angola en is vier weken geleden
door de MPLA veroverd. Mgr Morei
ra dos Santos, afkomstig uit Portu
gal en behorend tot de orde der
capucijnen. heeft steeds aangedron
gen op beëndiging van de strijd in
Angola, zonder daarbij voorkeur te
uiten voor een van de strijdende
partijen.
Volgens mededelingen van „Fides"
zijn ondanks de oorlogssituatie in
Angola, vijftig procent van de mis
sionarissen en veertig procent van
de vrouwelijke religieuzen uit Eu
ropa. in Angola gebleven. De toe
komst van de kerk is, aldus Fides,
zeer afhankelijk van de houding van
de nieuwe machthebbers.
Bij het Angola-comité in Amster
dam was nog niets bekend over de
arrestatie van de bisschop. Woord
voerder Sytse Bosgra noemde de ar
restatie „onwaarschijnlijk", omdat
de MPLA zich over het algemeen
zeer neutraal opstelt tegenover de
kerk. De MPLA heeft volgens hem
nog wel een oude wrok tegen de
kerk. omdat deze vroeger steeds
heeft samengewerkt met de Portuge
zen en omdat er. op het ogenblik, nog
slechts twee Angolese bisschoppen
zijn in Angola, tegenover tien Portu
gese.
In uitzicht
Goed. in uitzicht staat
sabbatsrust voor het Godsvolk;
want wie zijn rust
is binnengegaan
heeft ook zelf gerust
van zijn werken
zoals God van de zijne.
Laten we ons dan inspannen
om in die rust in te gaan.
opdat niet iemand ten val kome
in navolging van dat voorbeeld
van gebrek aan vertrouwen.*)
Want het woord van God
is levend
en vol kracht
en scherper
dan enig tweesnijdend mes.
en het dringt door,
het dringt zich
tussen ziel en geest,
been en merg
en het richt
overwegingen en gedachten
van het hart.
en geen schepsel
kan schuilgaan voor Hem.
en alle dingen zijn
naakt en blootgelegd
voor de ogen van Hem,
met het oog op wie
het woord
ons bereikt heeft.
De anonieme schrijver van de brie!
aan de Hebreeën (4. 9-13)
*)namelijk van Israël in de woestijn.
Van een onzer redacteuren
TRIPOLI. In de Libische hoofdstad Tripoli eindigt vandaag
een belangrijke ontmoeting tussen Vaticaanse afgevaardigden en
vertegenwoordigers van de islam. De conferentie is bedoeld om
de onderlinge verstandhouding en samenwerking tussen moslims
en christenen te bevorderen.
Van christelijke zijde wordt aan de
conferentie deelgenomen door kardi
naal Sergio Pignedoli, de leider van
het Vaticaanse secretariaat voor de
dialoog met andere godsdiensten. De
moslim-delegatie wordt geleid door
dr Ahmed Charif, de Libische minis
ter van onderwijs. De Vaticaanse de
legatie telt 15 leden, de moslims heb
ben 18 vertegenwoordigers.
Er zijn meer dan vierhonderd be
langstellenden. Tot de moslim
delegatie behoort ook de vroegere
leider van het Palestijnse bevrij
dingsfront PLO Ahmed Sjoekeiri.
Deze eiste van het begin van de con
ferentie af dat de Palestijnse kwestie
besproken zou worden. De kardinaal
wees dat echter af. omdat deze zaak
buiten de religieuze opzet van de con
ferentie zou liggen. In zijn openings
toespraak had kardinaal Pignedoli
reeds opgemerkt dat een verbetering
van de betrekkingen tussen moslims
en christenen niet ten koste kan gaan
van het jodendom. Dit verhinderde
evenwel niet dat er van moslimzijde
voorgesteld werd, een ge
meenschappelijke commissie te vor
men voor het bestrijden van de ont
heiliging van heilige plaatsen in Pa
lestina.
Het initiatief tot de conferentie is
genomen door de Libische leider ko
lonel Khaddaffi. Zijn land heeft
waarnemers uit vijftig landen uitge
nodigd. Het Vaticaan van zijn kant
heeft vertegenwoordigers van de we
reldraad van kerken, de Kopten en
de orthodoxe kerken uitgenodigd. De
wereldraad en de Kopten hebben de
uitnodiging afgewezen, maar de
orthodoxe patriarch van Damascus
aanvaardde een uitnodiging.
Kardinaal Pignedoli. die door enkele
waarnemers beschouwd wordt als
een kanshebber voor de opvolging
van de huidige paus Paulus, was
reeds eerder voorzitter van twee ont
moetingen tussen het Vaticaan en de
moslim-wereld. Vermoedelijk zal in
de conferentie een afspraak gemaakt
worden over de bouw van een mos
kee in Rome ten behoeve van de meer
dan 80.000 moslims in Italië, die in
meerderheid van Albanese oor
sprong zijn.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen: naar Barneveld (toez.
J. Maasland te Middelharnis, die be
dankte voor Alblasserdam, Benne
kom. Capelle a/d IJssel, Gameren
Katwijk aan Zee, Voorthuijzen en
Wezep.
Bedankt: voor Elim J;. L. Raveslooï
te Oostermeer-Eestrum; voor Boverj
Hardinxveld S. P. Assenbergh ta
Nijkerk.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Ede A. E. N. de Brum te;
Paesens en Moddergat.
GEREF. KERKEN (Vrijg.
Beroepen: te Schildwolde
te Den Helder.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Dinteloord H. Ligtei
berg te Terwolde; te Oud-Beijerlai
J. Kodter te Barneveld; te St. Anna
land en te Nijkerk J. Karens te Op
heusden die bedankte voor Ooster
land en Scherpenisse.
e J. C. Post)
anc
Allegra
In Hongkong is op 69-jarige leeftijd
overleden pater Gabriele Allegra
Hij zal de geschiedenis ingaan als de
man. die voor het eerst de bijbel I
vanuit de oorspronkelijke talen He
breeuws en Grieks in het Chinees
vertaalde, als de stichter van de ka
tholieke universiteit van Peking en
later het bijbel-instituut
Hongkong, en als onderhandelaar
tussen de Amerikaanse en Japanse
legers in de dagen voor de Japanse
capitulatie in 1945.
door Aldert Schipper
De unified family is niet de enige nieuwerwetse sekte die dingt naar onze belangstelling. Naast
dominee Moon kennen we Maharaj Ji, de Jezus People, the Children of God, Hara Krishna en
zovele andere. Maar de unified family onderscheidt zich op één kernpunt. Alle andere .goden' en
.zaligmakers' zijn onpolitiek. Maar mr. Moon heeft politieke denkbeelden, die er niet om jokken.
De unification church heeft verschei,
dene verschijningsvormen, waarvan
de zogenaamde Freedom Leadership
Foundation een van de voornaamste
is. Deze stichting staat achter het
World Freedom Institute, dat trai
ningscursussen aanbiedt aan jonge
ren om hen te wapenen tegen het
communisme, dat beschouwd wordt
als een gedaante van Satan. De strijd
tegen het communisme staat centraal
bij de moonies. De ervaringen van
mr. Moon in Noord-Vietnam zullen
daar niet vreemd aan zijn. Tussen
1946 en 1950 heeft mr. Moon in de
gevangenis gezeten. Volgens eigen
zeggen wegens zijn anti-
communisme. maar volgens anderen
wegens veelwijverij en huwelijks
ontrouw.
In elk geval trok Moon in 1950 naar
Zuid-Korea. waar hij Het Goddelijke
Beginsel begon te prediken. Deze leer
had Moon in de jaren veertig ontwik
keld. Met Moon was iets bijzonders
aan de hand Als zestienjarige jongen
verscheen hem op een heuvel Chris
tus die de jongen opgedragen zou
hebben: „Mijn onvoltooide taak te
volbrengen" Tezelfder tijd kwam er
een stem uit de hemel die zei: Jij zult
de voltooier van 's mensen redding
worden, door de tweede koirst van
Christus te zijn."
Rijp
In Korea waren de velden rijp om te
oogsten om zo te zeggen. Onder de
leden van de pinkstergemeenten in
Korea was het geloof wijdverbreid
dat er een nieuwe messias zou ko
men. een Koreaan. En toen de domi
neeszoon uit het noorden zich als
zodanig aankondigde, hoefde hij wei
nig moeite te doen om geloof te vin
den. Toch ging hij voor het afmaken
van zijn ingenieursstudie nog naar
Tokio. In het oorlogsjaar 1944 keerde
hij terug naar Korea en vormde in
Pjongjang een kring van volgelingen
om zich heen. de „brede zee kerk",
algemeen bekend als een groep fana
tici.
In 1946 veranderde Moon zijn naam.
Hij heette eerst Yong Myung Moon.
Yong betekent draak. Niet zo'n beste
naam voor een zaligmaker. Daarom
koos Moon een nieuwe naam, Sun.
Voortaan heette hij Sun Myong
Moon, hetgeen betekent: Schijnende
Zon en Maan.
Gebruiken
In 1957 werd Het Goddelijk Beginsel
voor het eerst gedrukt in het Kore-
aans. In 1966 werd het in het Engels
uitgegeven. In 1955 werd Moon nog
maals enige tijd gevangen gezet. En
kele hoogleraren en studenten van
de universiteit in Seoel werden weg
gezonden wegens 'de schandelijke
gebruiken in de unification church",
waarschijnlijk opnieuw afwijkend
seksueel gedrag
Volgens Moons leer moet het bloed
van de vrouw gereinigd worden al
vorens zij gemeenschap heeft met
haar echtgenoot. In de begintijd van
de sekte schijnt Moon zichzelf het
recht van de eerste huwelijksnacht
te hebben toegeëigend, teneinde de
zuiverende handeling persoonlijk te
verrichten bij zijn bruiden. Later is
dit recht vermoedelijk in onbruik
geraakt. De huidige huwe
lijksceremonieën zouden daarvan
nog een geheel symbolisch overblijf
sel zijn.
In de unified family speelt het gezin
een rol van belang. Elk jaar zegent
Moon een aantal huwelijken in. Vo
rig jaar waren dat er 1800 en in 1974:
777. Van de jonggehuwden wordt
verwacht dat zij de basis zullen leg
gen voor het komende koninkrijk.
Vroeger werd wel gezegd dat Moon
mensen ongeacht hun eigen wil met
elkaar liet huwen. Teddy Verheyen,
zelf een der eerste 'Moon-
bruidegoms'. merkt echter op dat hij
eigenlijk reeds eén voorkeur had
voor de vrouw, met wie Moon hem
liet trouwen. In feite doet Moon-niet
veel meer dan zijn instemming betui
gen met de huwelijken. In een enkel
geval, wanneer iemand uitdrukke
lijk om Moons bemiddeling vraagt,
zorgt de Koreaan voor een partner
Messias?
Of mr Moon zich ook als een messias
beschouwt, zoals de meeste van zijn
aanhangers hem zien. is thans niet
geheel duidelijk meer In de beginja
ren van zijn optreden liet mr Moon
daar geen twijfel over bestaan, maar
tegenwoordig glimlachen zijn volge
lingen en zeggen dat dit geloof een
persoonlijke aangelegenheid is. In
Sun-Myung Moon
sommige van de mythische verha
len. die onder moonies de ronde
doen komt evenwel een Jezus voor,
die tot mr Moon zou bidden en de
Koreaanse Adam zou vragen: Ik heb
de mensen geestelijke verlossing ge
schonken. wilt gij nu mijn taak ver
volmaken en het mensdom ook de
stoffelijke redding ten deel doen
worden?
Deze boodschap van Moot ligt ver
ankerd in De Goddelijke Beginselen,
de 'bijbel' van de 'moonies'. Teddy
Verheyen noemt dit het 'voltooide
testament', dat gekomen is na het
oude en nieuwe testament.
De Goddelijke Beginselen zijn niet
gewoon in de boekwinkel te koop.
Men moet er voor naar een plaatse
lijke afdeling van de Unified Family
of naar het centrum in Bergen. Het is
een kloek boekwerkje, dat een dosis
goede wil vereist om erdoor te ko
men. De verkorte inhoud is: God had
de bedoeling dat Adam en Eva vol
maakte mensen zouden zijn. Maar
de Satan verleidde Eva, waardoor zi
haar volmaakte staat verloor. Door
haar gemeenschap met Adam werd
ook hij met deze onvolmaaktheid
behept. Sindsdien zijn al hun nako
melingen, de gehele mensheid onvol
maakt. God wilde de mens van deze
smet verlossen en zond de tweede
Adam. Jezus, die er in slaagde de
geestelijke verlossing tot stand te
brengen. Maar doordat Satan God
de voet dwars zette, stierf Jezus aan
het kruis, voordat hij in de gelegen
heid was, te trouwen en kinderen te
krijgen. Door zijn vroegtijdige dood
is aan de mens de stoffelijke redding
voorbij gegaan. Ons bloed is nog
besmet. Daarom is nu de derde
Adam gekomen, 'De Christus van de
tweede advent'. Nu is het tijd voor de
tweede verlossing van de mens, de
stoffelijke, en nu kan de regering
van het tweede Israël beginnen, Ko
rea. Hoe dit alles in zijn werk zai
gaan wordt even eenvoudig als ver
rassend omschreven. De derde
Adam. die God gezonden heeft, zal
met een volmaakte vrouw huwen en
die twee zullen de eersten zijn van
een nieuw volmaakt mensenge
slacht. De tuin van Eden komt terug
op de aarde en de hemel zal hier zijn
niet in een of andere grijze ander*
wereld in de toekomst.
Mr. Moon is volgens eigen medede
ling de derde Adam en zijn (vierde!
vrouw heeft hem negen kinderen
geschonken een niet onbescheiden
begin van een nieuw gesiacht.
