Canada wil uit schaduw van VS treden üssinger dreigt tierde wereld Aanvallen Polisario op posten in Sahara Deel schuld Egypte met Moskou vereffend Warschau Pact: plan NAVO is onvoldoende Ford mag publikatie CIA-rapport blokkeren einig waardering voor Nederlandse soldaat -■leen blokvorming tegen VS' «Meerderheid IILAE-staten Üeunt MPLA ogelijk een b-top' over idden-Oosten Algiers overlegt met Libië over steun Zuid-Korea ziet af van Franse plutonium-fabriek rol in Libanon Trudeau kiest eigen contacten in Latijns-Amerika \RTftTERDAG 31 JANUARI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 ;ingsf 6HINGTON (Reuter, AP) De Amerikaanse minister van lenlandse zaken, Henry Kissinger, heeft gisteren de landen van berde wereld gewaarschuwd dat ze met de Verenigde Staten 4ten samenwerken in de Verenigde Naties en andere interna- lale lichamen als ze er tenminste prijs op stellen de status van ^st begunstigde handelspartner te krijgen. ïonti *n verslag voor de financiële ,othe nissie van de Senaat zei de 'ren ster dat elk ontwikkelingsland ijgirt begrijpen dat de Verenigde eugden bij hun bilaterale betrekkin- ink rekening houden met de wijze een 'op het betrokken land zich op- nol tegenover de Verenigde Staten van internationale lichamen, met leze e in die gevallen waar gestemd te tit over zaken die de Verenigde |k) en van groot belang achten, imas inger zei dat hij elke Amerl- al b ise ambassade in ontwLkke- t 2 planden opdracht had gegeven wjaan de regeringen duidelijk te Ter Krachtens de handelswet van 1974 heeft de Amerikaanse regering het recht in te grijpen in tarieven waardoor ze bepaalde ontwikke lingslanden naar believen kan hel pen. Volgens Kissinger kan deze mogelijkheid voor de ontwikke lingslanden van levensbelang zijn. 'Maar', aldus Kissinger, 'hoewel wij oprecht streven naar de economi sche ontwikkeling van de arme landen in de wereld, dienen deze wel te beseffen dat daarvoor een prijs moet worden betaald'. CAIRO (Reuter, UPI) Egypte heeft zijn schulden wegens uit gebreide wapenleveranties van de Sowjet-Unie voor een aanzienlijk deel afbetaald, zo heeft gisteren de Egyptische premier Mamdouh Salem bekendgemaakt. :n. In gevaar aan. t m TORIA, MOSKOU (Reuter, toi) De Westafiikaanse staat ra Leone heeft gisteren als 24e van de Organisatie van Afri- ïse Eenheid OAE de regering de volksbeweging voor de be- ïgenting van Angola MPLA erkend, an MPLA-regering heeft nu de eidsn van een meerderheid in de 46 -g, 'jn tellende OAE. Het idee van 7a nationale regering in Angola ri ei it door 21 lidstaten onder- xxle nd en Oeganda heef t zich niet ■esgi esproken. De erkenning van de neelLA-regering, door Sierre Leone. stuk gisteren voorstander van een vanlonale regering, werd door pre- e fint Stevens uitgesproken tijdens Jeui bijeenkomst van diplomaten In ïoofdstad Freetown. Zul dat nikaanse premier John ;ter heeft gisteren in een rede 4ft het parlement in Pretoria voor g eerst toegegeven dat Zuidafri- rgrfc ise troepen tot diep in Angola jrij en doorgedrongen bij wat Vor- noemde een jacht op soldaten em, Cuba en MPLA-troepen. Varster s dat de Zuldafniikaanse inmen- I£1in Angola een gevolg is van ^Trventie dor de Sowjet-Unie en ♦thrfa- 'Anders was Zuid-Afrika An- Anl beslist niet binnengetrokken'. iez<P Vorster. Een motie van af in ring over het Angola-beleid van ïlpl «gering, die was ingediend door toppositie werd na de toespraak de premier met 117 tegen 45 ïmen verworpen, loskou maakte het Sowjet-pers- j.j.;au Tass gisteren bekend, dat de jet-Unie voedselzendingen naar ma, MPLA zal sturen. Moskou heeft tj]nu toe nimmer gezegd dat het wapens naar Angola zendt. Een jg-Vdvoerder van de pro-Westerse leging UNITA heeft gisteren ge- ld dat UNITA-troepen een aan- j j hebben gedaan op de belangrij- jjStad Teixeira de Sousa. Hij zei Up de stad Lobito nog steeds in TA-handen is en dat ook Hoe- bo het voormalige hoofdkwartier 1 UNITA nog geen gevaar loopt. SHINGTON (UPI) De Vere- le Staten en Israël zullen moge- jk het houden van een 'sub-top' Ti de ministers van buitenlandse "r® en van de VS, de Sowjet-Unie, ^Hbische landen cn Israël nastre- De minister zei in zijn rede, die door waarnemers als zeer hard te genover de derde wereld werd aan gemerkt. dat het internationale economische systeem van na de Tweede Wereldoorlog door de derde wereld en de blokvorming erin in gevaar werd gebracht. 'De redevoe ringen van hun leiders zijn vaak bitter en klagen ons vaak aan, hun tactiek lokt confrontatie uit'. Kis singer vervolgde dat de Verenigde Staten hier hard en constructief te gen moeten optreden. 'De Verenig de Staten moeten 'een leidende rol blijven spelen als wij onze belang rijkste nationale belangen veilig willen stellen'. Kissinger heeft hiermee openlijk uitgesproken wat de laatste tijd al duidelijk geworden was in het Amerikaanse beleid ten opzichte van de derde wereld. Kissingers uitspraken moeten ook gezien wor den tegen de achtergrond van de Noord-Zuldconferentie die over veertien dagen in Parijs gaat be ginnen. Kissinger zei dat de Vere nigde Staten op deze conferentie zich zouden opstellen in 'een geest van constructieve samenwerking', maar dan wel bewust van 'onze eigen vitale belangen'. ALGIERS, RABAT (Reuter, UPI, AFP) Door Algerije gesteunde guerrilla's van het bevrijdingsfront Polisario hebben gisteren weer VS brGfl 2*611 llUldG aanvallen gedaan op enkele Marokkaanse en Mauretaanse posten in de Sahara. Volgens het Algerijnse persbureau APS wordt er oor» ^VF]p VOOF hevig gevochten om het bezit van Samara, de op één na grootste acl11 oyiic vuui stad in het gebied. Jasser Arafat, de leider van de Palestijnse bevrijdingsorganisa tie PLO, had gisteren een onder houd met de Sowjet-Russisclie ambassadeur in Libanon, Alex ander Sodatow. De twee man nen hebben gesproken over de situatie in Libanon en het debat over het Midden-Oosten in de Veiligheidsraad van de Verenig de Naties. Het Marokkaanse persbureau meldde gisteren dat koning Hassan in ver band met de ernst van de toestand een speciale afgezant naar Wash ington heeft gestuurd om de Ame rikaanse autoriteiten op de hoogte te stelien van 'het risico van een confrontatie tussen Marokko en Al gerije'. De afgezant, oud-premier Lamrani. heeft overleg gepleegd met minister Kissinger van buiten landse zaken. Noch Marokko, noch Algerije maakten gisteren melding van directe confrontaties tussen troepen van de beide landen. Algerije en Libië hebben gisteren besprekingen op topniveau gevoerd. Een maand geleden gaven beide landen een gezamenlijke verklaring uit, waarin staat dat iedere aanval op één van de twee revolutionaire staten door de ander beschouwd zal worden als een aanval op haarzelf. In diplomatieke kringen werden gisteren gezegd dat Libië het totaal van haar 104 Mirage-vliegtulgen ter beschikking heeft gesteld om In te zetten bij een nieuw Marokkaans- Algerijnse confrontatie. Ook werd gezegd dat de Sowjet Unie tanks en ander materieel naar Algerije heeft gebracht. Verwijdering' atoomkoppen wel bespreekbaar WENEN (Reuter, UPI) De landen van het Warschau Pact heb ben het voorstel van de NAVO om duizend Amerikaanse atoom koppen uit West-Duitsland te verwijderen 'onvoldoende' maar on danks dat geschikt voor discussie genoemd. Zij deden dit bij mon de van de Poolse onderhandelingsleider Dabrowa op de conferentie over wederzijdse troepenverminderingen, die gisteren in Wenen is hervat. j.t om het grondwerk te leggen 1JK|r een volledige vredesconferen- over het Midden-Oosten. Dit ben diplomatieke kringen In ihlngton meegedeeld. zeiden dit na een derde achter- 'olgende dag van besprekingen ;n de Israëlische premier. Jit- Rabin, en president Ford. jël en de VS zouden het moge- ient eens zijn met de aanwezigheid de PLO aan de conferentietafel SyPj onderdeel van een delegatie van _J van de Arabische landen. Jor- De»ië zou genoemd zijn als delega- ïgsu waarin de PLO zou kunnen lemen. De NAVO deed het voorstel vorige maand, vlak voor de conferentie voor zes weken werd geschorst Het Westelijke bondgenootschap pro beerde hiermee uit de Impasse te komen, die in feite al sinds het begin van het troepen overleg duurt Debrowa zei gisteren dat de waarde van het NAVO-voorstel 'aanzienlijk verminderd' was doordat het Wes ten het afhankelijk stelde van de aanvaarding van een uitgebreider schema voor troepenvermindering dat onaanvaardbaar is voor de ze ven landen van het Warschau Pact. Dit schema houdt in dat de Sowjet Unie 68.000 man troepen en 1700 tanks uit Oost-Europa terugtrekt. De Verenigde Staten zouden tege lijkertijd 29.000 man troepen terug trekken. De Canadese gedelegeerde George Grende zei gisteren dat het Westen de reacties van het War schau Pact op het voorstel zal be schouwen als een test van de Oost- europese bereidheid tot ontspan ning te komen óp het Europese defensiegebied. In Genève zijn de Sowjet Unie en de Verenigde Staten gisteren op nieuw begonnen met het overleg over de beperking van de strategi sche bewapening. De afgelopen maanden is het overleg vastgelopen op meningsverschillen over de Sowjetrusslsche lange-af stands bommenwerper Backfire en de Amerikaanse kruisraket. Kissinger zou hierover vorige week een com promis hebben bereikt met het Kremlin. De Sowjetrusslsche dele gatieleider Semjonow heeft het overleg in Moskou 'constructief' ge noemd. WASHINGTON (AFP) De Zuid- koreaanse regering zal geen fabriek voor de vervaardiging van pluto nium uit Frankrijk kopen. Dit heeft Myron Kratzer, Amerikaans onder minister van buitenlandse zaken, verklaard op een bijeenkomst van de Amerikaanse Senaatscommissie die de activiteiten van de regering op het gebied van mi lieukwesties nagaat. 1 Het plan tot het kopen van de Franse fabriek, dat in juni van het vorig Jaar bekend werd gemaakt, heeft ongerustheid gewekt in met name de Verenigde Staten. Men maakte zich zorgen over de moge lijkheid tot verspreiding van kern wapens want in de Franse fabriek zou men plutonium kunnen maken voor gebruik van kernwapens, WASHINGTON, BEIROET (Reuter, UPI, AP) De Verenigde Staten 'erkennen de constructieve rol' die Syrië heeft gespeeld bij het regelen van de crisis in Libanon. Dit heeft een woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse zaken verklaard. Hij beklemtoonde dat de Verenigde Staten 'bemoedigd zijn door de vooruitgang die is geboekt' op weg naar verzoening tussen de partijen. 'Wij hopen dat een politiek akkoord tot stand komt in Libanon, een politieke re geling die voor alle Libanezen aan vaardbaar Is', aldus de woordvoer der in Washington. In Libanon zelf, waa het bestand wonderwel in acht genomen wordt, lieten premier Rashieo Kar ami en de leiders van de Palestijnse be vrijdingsbeweging gisteren weten dat Israël een inval in Libanon zou overwegen om tc pogen de wapen stilstand in de Libanese burgeroor log te saboteren. Jasser Arafat, de leider van de PLO, heeft geregelde troepen van het Palestijnse bevrij dingsleger uit de straten van Bei roet teruggetrokken en heeft zijn guerrilla's in alle delen van Liba non opgedragen de hoogste staat van paraatheid in acht te nemen. De paraatheid werd aangekondigd na berichten over een Israëlische troepenconcentratie langs dc Liba nese grens, aldus een woordvoerder. Ook zouden de afgelopen tien da gen verkenningsvluchten van Ls- raëlische gevechtsvliegtuigen heb ben plaatsgevonden. Verder zouden Israëlische kannonneerboten de ter ritoriale wateren van Libanon ge durende de afgelopen paar dagen meermalen zijn binnengedrongen Volgens het blad Al Achram deelde Salem mee dat van de militaire schulden uit de Jaren 1960-1967 35 procent is voldaan, terwijl van de som die Cairo aan Moskou schuldig was wegens de wapenleveranties tot de oktoberoorlog van 1973 een kwart is afgelost. De wapens die tussen 1955 en 1960 van de Sowjet- Unie zijn gekocht, zijn volledig af betaald, aldus de premier. Volgens welingelichte kringen in Cairo waren de Egyptische uitgaven voor wapenaankopen het hoogst in de Jaren 1967-1973. In de zesdaagse oorlog van Juni 1967 waren name lijk de Egyptische strijdkrachten vrijwel geheel vernietigd. De om vang van de militaire schulden van Egypte aan de Sowjet-Unie werd deze week dinsdag voor het eerst onthuld op een geheime bijeen komst van de volksvergaderingHet geheel zou neerkomen op ongeveer zeven miljard dollar. De vorige maand hebben Egypti sche en Russische functionarissen overlegd over een door Egypte voorgesteld af betalingsschema. Deze onderhandelingen raakten in een Impasse. De regering in Cairo wlJ de afbetaling gedurende tien Jaar opschorten en dan haar economi sche en mlH tal re schulden over een periode van 30 tot 40 laar voldoen. Na de oorlog van 1973 beklaagde Egypte zich er herhaaldelijk over dat Moskou het verloren gegane militaire materieel niet wilde ver vangen. Botsing Bij een heftige botsing tussen de politie en inwoners van de stad Manzala hebben vijf mensen het leven verloren en zijn er 23 gewond geraakt. Dc politie wilde een man arresteren die werd gezocht ln ver band met een moord Diens broer verzette zich hiertegen en kreeg hulp van andere gezinsleden. Ir» het gevecht dat daarop volgde werden machinepistolen gebruikt. Twee wagens van de brandweer en vier van de politie brandden volledig utt en de plaatselijke politiepost werd vernield. ADVERTENTIE WASHINGTON (Reuter, AP) Het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden heeft gisteren met 246 tegen 124 stemmen zijn goed keuring gehecht aan een maatregel, die de commissie voor de in lichtingendiensten van het Huis belet geheime informatie in de openbaarheid te brengen zonder goedkeuring van de president. Ondanks heftige pleidooien van voorstanders van publicatie besliste het Huls president Ford het laatste woord te geven over vrijgave van het rapport. De uitslag betekende een overwinning voor Ford, die herhaaldelijk heeft gezegd dat fou ten van de Inlichtingendiensten weliswaar niet in de doofpot moe ten. maar dat gehele materiaal niet mag worden onthuld als het de veiligheid van de Verenigde Staten kan schaden. Tijdens de stemming bleek dat veel conservatieve Democraten zich achter Republikeinse Afgevaardig den hadden geschaard om publica tie tegen te houden. Een van de krachtigste voorstanders van publi catie was Otis Pike, voorzitter van de commissie voor de Inlichtingen diensten van het Huis. onder wiens lèiding het rapport tot stand kwam. Bepaalde delen van het rapport, onder meer over de rol van de CIA in het buitenland, zijn reeds uitge lekt naar de pers en gepubliceerd, hoewel ze officieel nog steeds ge heim zijn. Dit heeft tot felle kritiek van de CIA en het Witte Huis geleid. Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft gisteren de nieuwe wet ongel dig verklaard die het bedrag zou hebben beperkt dat presidentskan didaten hadden kunnen besteden aan hun verkiezingscampagnes. De wet stelde dat de kandidaten maxi maal 10 miljoen dollar mochten besteden aan dc campagnes voor de voorverkJezlngen en dat de twee overgebleven kandidaten na de na tionale conventies elk 20 miljoen dollar mochten uitgeven. Het hoog gerechtshof is wel akkoord gegaan met een artikel uit de wet waarbij per persoon niet meer dan 1000 dollar mag worden bijgedragen ln het verkiezlngsfonds van elke kan didaat. De beschouwing van Victor Zorza is deze week niet op tijd uit Washington binnen gekomen. door Rimmer Mulder De Canadese premier heeft deze week zijn opwachting gemaakt in Latijns-Amerika. Donderdag kwam hij aan in Venezuela. Daar voor waren Mexico en Cuba al afgewerkt. 76'. WASHINGTON Generaal Ge- Ltdaorge Brown, chef-staf van de i S^Amerikaanse strijdkrachten, i isheeft weinig waardering voor Jedihet uiterlijk van de Nederlandse e «oldaat. Voor een Senaats-com- metaüssie heeft hij de Nederlandse rogtetrljdkrachten ten tonele ge- CDvoerd als afschrikwekkend voor beeld voor politici die vakvere nigingen voor militairen willen ;toestaan. 'De Hollanders zijn de in lenigen die vakbonden hebben', kadzei Brown. 'En u moet ze eens denzien. Het is verschrikkelijk om r. ®hun erewacht te inspecteren. Zij lanknippen hun haar niet. zij poet- i 9ben hun schoenen niet. ie IVerder kwam hij niet wat op dat rieimoment werd hij onderbroken diqdoor zijn baas, minister van de fensie Donald Rumsfeld. 'Denk aan dat u spreekt over een *4- i b NAVO-bondgenoot', waarschuw de Rumsfeld. De minister ver telde later dat hij de generaal een por ln de rug had gegeven toen die begon over de Neder landse soldaat. Maar Brown was daarmee niet te stoppen. De ge neraal kreeg meteen commen taar van de democratische sena tor John Culver. 'Zo generaal, het is duidelijk dat u een sol daat bent en geen diplomaat', aldus Culver De Nederlandse minister van de fensie. Hendrik Vredeling, rea geerde gisteren op de uitspraken van Brown met te zeggen dat 'hij het er volstrekt niet mee eens was'. Hij wenste verder niet op deze zaak in te gaan. (Zie ook pag. 5). ons commentaar op Met zijn bezoek aan Cuba heeft Trudeau nogal wat kritiek los ge maakt, ln Canada zelf, maar vooral ook in de Verenigde Staten. Net nu de hele wereld heeft kunnen zien hoe duizenden Cubanen de oorlog ln het Afrikaanse Angola beslissen in het nadeel van wat Amerika zich daar als vrienden had gekozen, moet de Canadeze premier naar Havana om Fidel Castro te hand te drukken. Trudeau heeft de Cubaanse inmen ging in Angola openlijk afgekeurd, maar hij zag daarin geen reden om zijn voorgenomen bezoek af te zeg gen. De Cubanen hebben deze week hun waardering voorTrudeaus komst onder deze omstandigheden duide lijk laten merken. De Canadees liet zich door een geestdriftige menigte zelfs verleiden tot de uitroep: "Lang leve Cuba. Lang leve Castro! Trouwens, ook zonder de kwestie- Angola zou het uitstapje van de Canadese premier naar Cuba voor de Amerikanen een luchtje hebben ge had. Het is geen toeval dat Trudeau bij zijn eerste grote reis naar Zuld- Amerika het meest anti-Amerikaan se land in dat gebied heeft aange daan. De Canadese regering heeft er kennelijk behoefte aan zo nu en dan openlijk te demonstreren dat zij bij haar buitenlandse politiek niet aan de hand van Washington wenst te lopen. is. Heel Canada is dus eigenlijk een lange grensstrook en de Invloed van het machtige buurland is daar bijzon der groot. Voor het bedrijfsleven van de VS is Canada gewoon een onderdeél van de Noordamerikaanse markt. Eco nomisch is het land daardoor volle dig afhankelijk van de VS. Van de Canadese buitenlandse handel is meer dan zeventig procent met de VS. Het grootste deel van de Cana dese industrie is in Amerikaanse handen. Ook in cultureel opzicht do mineren de VS volledig. De Cana dese markt wordt overspoeld met Amerikaanse tijdschriften, boeken en films. Daar tegen is het moeilijk concurreren met eigen culturele pro- dukten. Onprettig Ongelukkig Naast deze wereldmacht wordt Ca nada gemakkelijk over het hoofd ge- de VS volledig. Het is voor Canada ronduit frustre rend de Verenigde Staten als buur land te hebben. In politiek, econo misch en militair opzicht domineren zien. Daar komt nog bij dat Canada zo'n ongelukkige structuur heeft. Wat oppervlakte betreft is het op één na rrrr.~tctr> lqnH t"" W^r-oJd. Maar van de ruim 21 miljoen Cana dezen woont ruim tachtig procent ln een strook van nog geen honderd ki lometer breedlangs de grens met de VS, die ruim 4500 kilometer lang Deze positie van sterke afhankelijk heid is (vooral in economisch op zicht-I onprettig voor de Canadezen. Dat geeft aan de betrekkingen tus sen belde Noordamerikaan.se naties een wat onaangenaam aspect. Cana da wil meer zijn dan een aanhang sel van de VS en probeert zich daar om tegenover de buitenwereld dui delijk van zijn grote buur te onder schelden. Dat wordt in de VS niet altijd goed begrepen. Reeelmatig wordt Canada er ln de Amerikaanse pers van beticht anti-Amerikaans te zijn. Eind vorie Jaar was daar weer volop aanleiding voor. De knuppel werd in het hoenderhok ge gooid door William Porter, tot voor kort Washlngtons ambassadeur ln Ottawa. Hij had tijdens zijn ver blijf in Canada zoveel 'anti-Ameri kanisme' bespeurd, dat hij meende dat bij zijn afscheid een vermanend woord op zijn plaats was. Dat schoot premier Trudeau ln het verkeerde keelscat pn hij weigerde naar Por ters afscheidsreceptie te komen. In het parlement verklaarde hij dat'Ca nada geen kolonie van de VS' Is. Al vanaf zijn eerste optreden als re geringsleider (19«8) heeft de libe- Dc Canadese premier Trudeau laat zich toejuichen in Mexico. rale Trudeau duidelijk gemaakt dat hij zich onafhankelijk van Washing ton wil opstellen. Hij bewees dat destijds door de volksrepubliek Chi na te erkennen en de Amerikaanse inmenging in Vietnam te veroorde len. Canada was in die tijd een toe vluchtsoord voor duizenden dienst weigeraars en deserteurs uit de VS. Het zijn echter vooral de economi sche banden met de VS die de Cana dezen knellen en om daaraan iets te veranderen is veel tijd nodig. Tru deau werkt nu gestaag aan uitbrei dingvan Canada's handelsbetrekkin gen met andere landen. Daarvoor reisde hij vorig jaar naar Europa waar de uitgebreide EG een aantrek kelijke partner is. En nu was dan Latijns-Amerika aan de beurt. Bij deze laatste reis zal Washing ton zonder twijfel vele malen over de tong zijn gegaan. Zowel Vene zuela als Mexico behoort in de derde wereld tot de stroming, die pleit voor een zelfbewustere houding van de armere landen tegenover het rij ke deel van de wereld. Daarbij kom Je al gauw te praten over de VS en hun overheersende economische in vloed. Dat Trudeau Juist deze belde landen en Cuba ivoor veel Amerika nen een naam als een vloekwoord) als gesprekspartners ln Latijns- Amerika koos is typerend. Hij wil Canada een eigen rol laten spelen bij het zoeken naar nieuwe economische verhoudingen in de wereld. Iemand als de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Kissinger zal daar zeker niet mee ingenomen zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7