Mos: nietig
h maar mooi
interklaas
schept problemen
Weekend-puzzel
m
m
m
3 O
E
1.
m
i
■n
tfp
Interessante strijd
om witte schijf 27
Niet piekeren
maar puzzelen
Oplossing
opgave
Nr. 584
Partijen uit kersttoernooi
s
Ej
A
A
A
i
A m
HET
-SATERDAG 17 JANUAR11976
PUZZEL
TROUW/KWARTET 19
et ve
we
Imin
groei
p naa
Tuinlui schelden nogal eens op
mos, vooral als het in het gazon
voorkomt. Die nietige plantjes
zijn vaak een teken van zure en
dichtgeslagen grond. Een te
ken, niet de oorzaak. Daarom is
het niet eerlijk dat het mos in
zo'n kwade reuk staat, want
het is een aanwijzing dat men
wat aan de grond moet doen,
als een „keurige" tuin en een
mooi grasveld tenminste op
prijs gesteld worden. Sproeien
of strooien met mosdoder heft
de oorzaak van de mosgroei
niet op.
En die oorzaak is niet alleen ver
zuring en dichtslaan van de grond
door te veel rollen en belopen,
maar ook teveel schaduw, te wei
nig voedsel in de bodem en stag
nerend water, bijvoorbeeld als in
het gras plassen blijven staan na
veel regen.
Ik zie graag mos: de zure grond
waarop de meeste gedijen, de ar
moede aan meststoffen, de scha
duw zijn juist voor de mooiste
mosplanten geschikt. Andere
mossen groeien zelfs met voorlief
de op kalkri jke, dus juist geen zure
grond. Maar waarom ik ze vooral
graag zie, is hun schoonheid. Die
petieterige plantjes met hun vaak
kleurige sporenkapsels blijken zo
prachtig gebouwd als je ze ver
groot door een loep bekijkt.
•Vlak voor het tegelpad door de
voortuin groeit een levermosje in
de schaduw van grassen, voeder
wikke, lievevrouwebedstro, kleine
kaardebol en nagelkruid. Plat op
de grond liggen groene „blaadjes",
die er uitzien als elkaar hier en
daar overdekkende lapjes. In de
zomermaanden steken daar op
dunne stelen parapluutjes boven
uit. Juister gezegd: alleen de ba
leinen, want de overtrek van de
parapluutjes ontbreekt. Dit steen-
levermos of parapluutjesmos ves
tigde zich in het eerste jaar nadat
ik de voortuin had aangelegd, te
gelijk met allerlei bladmossen die
de grond in korte tijd met een ta
pijt bedekten.
Verschillen
Er bestaan aanzienlijke verschil
len tussen bladmossen - dat is wat
iedereen als mos kent - en lever
mossen. De meeste levermossen
hebben van dat lapachtige „blad",
terwijl de bladmossen spitse
blaadjes aan een stengel hebben.
Er zijn ook wel levermossen met
dergelijke blaadjes, maar die zijn
toch bladmossen te onderscheiden
doordat zij op blad of stengel
broedbekertjes hebben, vaasjes
waarin als korreltjes met een loep
broedknoppen te zien zijn. Met re
genwater worden die weggespoeld
en ze groeien zonder meer uit tot
nieuwe levermosplantjes. Lever
mossen zijn sporenplanten: naast
deze verspreiding door broed
knoppen - je zou kunnen zeggen
een soort stekjes planten ze zich
ook geslachtelijk voort door mid
del van sporen.
Er zijn mannelijke en vrouwelijke
plantjes, die verschillend
„bloeien": de mannelijke dragen
parasolletjes met een gekartelde
rand, de vrouwelijke de al ge
noemde sterachtige parapluutjes
zonder overtrek op langere stelen.
Boven op de mannelijke parasol
letjes worden spermatozoïden ge
vormd, die veel op het zaad van
dieren lijken. De oppervlakte van
de iets komvormige parasolletjes
is een beetje harig en houdt daar
om gemakkelijk een regendruppel
vast, waarin de spermatozoïden
uitzwermen. Bij regenbuien spat
ten de regendruppels op de para
solletjes alle kanten uit en
sproeien zo de spermatozoïden ook
over de vrouwelijke levermos
plantjes. Aangelokt door een be
paald soort eiwitten vinden ze hun
weg naar de vrouwelijke orgaan
tjes die onder het sterretje van
paraplubaleinen in aparte huisjes
zitten. Daar groeien na de be
vruchting de sporen in ronde
doosjes, die openspringen en met
springdraden de sporen wegschie
ten.
Steenlevermos
Het steenlevermos is heel ge
woon. Ik herinner me nog levendig
de eerste kennismaking, toen ik als
tienjarige ondanks ouderlijk ver
bod met vriendjes de broze korst
op een baggerdepot betrad. Die
was over grote oppervlakten be
dekt met dit plantje, waarvan we
toen de naam nog niet kenden.
In vroeger eeuwen zag men in de
vorm en de kleur van bladeren,
bloemen, wortels en vruchten een
aanwijzing tegen welke kwaal ze
zouden helpen. We noemen dat de
signatuurleer. Natuurlijk was de
oude kruidenkenners al heel lang
geleden het steenlevermos met
Vrouwelijk plantje met de stervormige sporenhouders.
zijn gelobde „blaadjes" opgeval
len, die doen denken aan een lever.
In de eerste uitgave van 1554 van
zijn .Cruydeboeck' schrijft Rem-
bert Dodoens (Dodonaeus) erover:
Steenlever cruyt vliddert ende
leyt op der aerden uitghesprevt
ben oft vischschellen over mal-
canderen ligghen ende op die op
perste sijde gruen sijn ende op
die andere ter aerden waerts
bruynachtich. Tusschen-deze bla-
derkens wassen corte steelkens
daer op wat wast dat ghelijck een
met sijnen bladeren die als schub- cleyn sterreken ghefatsoeneert es.
Mannelijk plantje van het steen
levermos met parasolletjes, bo
ven.
Die wortelen sijn seer cleyne dun
ne draykens onder die bladerkens
wassende daer mede dattet hem
aen die aerde ende aen die steen
rootsen ende steenachtighe plaet-
sen vast maeckt. Dit cruyt (alzoo
veerde alst een cruyt es) wast in
vochtighe coude hoven ende op
steenachtighe lomberachtighe
plaetsen daer die sonne selden en
de niet veel en schijnt. In Braeck-
maent ende Hoymaent comen die
steelkens met den sterrekens
voort. Dit cruyt wordt gheheeten
in Griecx ende in Latijn Lichen. In
die Apoteke Hepatica. In Hooch-
duytsch Brunnenleberkraut oder
Steinleberkraut. In Neerduytsch
Steenlever cruyt ende oock Lever-
cruyt. In Franchois Hepatique.
Steenlever cruyt es cout ende
drooghe van natueren. Steenlever
cruyt ghesoden ende ghedroncken
vercoelt die heete ende opent die
verstopte lever ende es seer goet
tseghen die derdedaechse cortsen
ende alle verhittinghen van den
bloede. Tselve cruyt als Dioscori-
des ende Plinius scrijven gruen
ghestooten ende op die wonden
gheleyt stelpt dat overvloedich
bloeyen ende bewaert ende be-
scermt die wonden van alle ver
hittinghen ende apostumatien.
Steenlever cruyt gheneest oock
alle quade heete ruydicheyt ende
dat wilt vier alst daer op ghestre-
ken wordt ende doet die littee-
kenen vergaen. Steenlever cruyt
in wijn ghesoden ende in den mont
ghehouwen stelpt die catarren des
hoofts die in den hals oft in die
keele vallen.'
De arts Dodonaeus was een groot
plantkundige, destijds waren die
twee functies vrijwel altijd ge
combineerd. Maar hij praatte niet,
zoals zijn collega's-tijdgenoten
deden, zonder meer de geneeshe
ren uit de Oudheid na. Maar hij
was bovenal een goed waarnemer
en beschrijver, die precies de ken
merken van het steenlevermos
noteerde.
robleem 1. Er moesten getallen van
rie cijfers worden gezocht die op
ndere wijze in die drie cijfers
unnen worden uitgedrukt. Twee
outen kwamen in de oplossingen
oor: 1) Men gebruikte niet drie
laar méér cijfers (dus de cijfers
an het getal meermalen); 2) Men
ebruikte bovendien andere cijfers,
ij juiste oplossing blijken er (tot
usver) 64 getallen te zijn die aan de
oorwaarden voldoen. Dit zijn:
19...121, 125...128. 143...145, 153, 184,
16, 240, 289. 324, 337,343, 347,354,355,
SO. 384, 432,456, 464,484, 595, 624,625,
60, 688,693,713,715,719...729,733,
34, 736, 744, 784, 790...799, 864 en 936.
n tal van gevallen zijn meerdere
logelijkheden. NIET goedgekeurd
eb ik oplossingen waarin het getal
elf nog een bewerking ondergaat
ls:
V147 7 x V4-1
roblecm 2. Het te vinden woord
estaat uit zestien verschillende
itters (als men de ij als i-j schrijft
elfs zeventien), namelijk FRAM-
K)ZENPLUKTYD, als volgt:
R—I
V
Probleem 3. Het verschil tussen de
hoogste en laagste rij van 20 cijfers
bedraagt ten hoogste 105: hoogste
143, laagste 38.
31415-925536
8 5 ^—6 9 2 7 4 4 1—1
2 7 4 8-1 3 9 0 6 8
1 0 Ik6-5 13627
281 474976 0—1
7 1 5 2 9 J-1 5 7 J 6
3 0 <>-4-8 50-2935
3 9-6 1 4 0 8 1-2-5 7
I I
9^4 175J43923
5353 0-1 90456
86393795143
—K
I
Dit waren echt „familieproblemen"
waar je met z'n allen aan kon gaan
zitten en de heer A. H. Gaasbeek (29)
te Ede schrijft dan ook: „Met dank
aan Jan (3), Gerrit (7), Marlin (2) en
Ko (1)". Waarbij de vraag blijft: zijn
die getallen de leeftijden der won
derkinderen of de aantallen oplos
singen die zij vonden. En mej. C. de
Vries (14) te Amsterdam zegt het
kort:
Puzzels die ons goed bevallen
doen we altijd met z'n allen!
Uit de waardering blijkt, dat er
oplossers zijn, die niet van kleine
probleempjes houden. Het gemid
delde is 8,09; verkregen uit: 2(1,1%),
3(1,3%), 4(1.4%), 5(2,6%), 6(9.6%),
7(13,1%). 8(26,9%), 9(20,2%), 10(23,7%).
De ladder staat boven 217 punten
met als prijswinnaars: 1) dr. I. But
ler, Noordeinde 15, Delft (voor de 22e
maal); 2) H. J. M Lombaers, Ber
kenlaan 15, Bloemendaal (voor de 2e
keer); 3) ir. P. G. Sinia, Dammolen
88, Harmeien (voor de 10e maal); 4)
mej. E. F. J. Tolhuizen, Prof. v. d.
Heydenstraat 16, Nijmegen (voor de
tweede keer).
De Dobbelsteen. Op de reünie is af
gesproken dat elke deelnemer een
puzzel zou maken over één dobbel
steen, op grond van 't feit dat ieder
een onder andere een dobbelsteen
als extra prijs kreeg. Velen gaven
hieraan gehoor, maar ik mis er nog
enkele.
Het Puzzclboekje „Van alles wat".
Nee, het boekje kan niet bij mij
besteld worden. Hoewel ik wél de
prijzen voor de oplossingen vaststel.
Bestellingen dienen te geschieden
onder overmaking van 1 gulden op
de giro van de heer M. Vader. no.
595494 te Leiderdorp (voor twee
exemplaren behoeft slechts 1.40 te
worden overgemaakt).
Mr. G. van Vorden
Horizontaal: 1. schip der woestijn, 6.
insekt, 12. engelse titel, 14. aanloop,
16. waterstand, 18. Rijksgrens (afk.),
19. Holl. gravin, 21. voorzetsel, 22.
rondhout, 23. bevervilt, 26. ruif
(Z.N.), 29. rivier (mal.), 30. bende, 32.
plaats in Zeeland, 33. voorvoegsel,
34. landbouwwerktuig, 35. plaats in
de N.O.P., 37. muzieknoot, 38. voeg
woord, 39. vervoermiddel, 41. Euro
peaan, 43. bevel, 44. moeraskoorts,
45. afnemend getij, 47. vlek, 49.
meisjesnaam, 52. spil van een wiel,
54. oude lengtemaat, 55. soort bijl, 57.
lidwoord (fr.), 58. meisjesnaam, 59.
dierenverblijf, 61. lentemaand van
de Israëlieten, 63. strak, 65. ernstig,
67. kustvaartuig, 69. bijwoord, 70.
stoomturbine (afk.), 71. lof, 73. water
in N.Br., 74. voorzetsel, 75. eiland van
Estland, 77. ben, 79. goor, 80. goden
drank.
Verticaal: 2. reeds, 3. vijzel, 4. dus
(lat.), 5. editie (afk.), 7. muzieknoot, 8.
landstreek in Griekenland, 9. ge
tand muurwerk, 10. voegwoord, 11.
maat, 13. of dergelijke (afk.), 15.
aanleg, 17. tweetal, 19. glijvoertuig,
20. oorlogsgod, 22. toespraak, 24. sus
loco (afk.), 25. deel van de bijbel, 27.
waterstand, 28. water in Friesland,
31. niettegenstaande, 35. eetketeltje,
37. oude munt, 39. stapel, 40. dof, 41.
tweemaal, 42. godin van de aarde, 46.
tekengereedschap, 48. citroenkruid,
50. overblijfsel, 51. olifantsoppasser,
53. hemellichaam, 55. gemak, 56.
stukjes vlees aan een pen geregen,
58. kleurstof, 60. voertuig, 61. heden,
62. voorzetsel, 64. scheik. element, 66.
gast, 68. getroffen, 72. radio omroep
(afk.), 75. voorzetsel, 76. Chinese
lengtemaat, 77. pers. voornaamw.,
78. kindergroet
Oplossing tot en met woensdag a.s.
per briefkaart te zenden aan:
Trouw/Kwartet, Postbus 859, Am
sterdam. Linksboven vermelden:
weekendpuzzel.
Oplossing:
Hor. 1 A.K. 3. part, 7. egel. 10. ree, 12.
parodie. 15 Anne. 17. tel. 18. me. 19.
nis. 20. kit. 22. kam. 23. neg, 24. as. 26.
erker, 28. al. 29. kaam, 31. aleer, 33.
en, 34. pon. 36. ar. 37. ratel, 40. leem,
42. ge, 43, delen, 45. li. 46. tor, 47. ver.
48. iep, 50. aar, 51. er, 53. Eos, 55. rede,
57. rapport, 60. les, 61. lama, 62. lied,
63. Lt.
Vert.: 1. ara, 2. kennel, 4. A.P., 5. rat,
6. trek, 7. ed., 8. gil, 9. Ee, 11. enig, 13.
olie, 14. rem, 16. es, 18. mare, 21. tra,
22. keer, 23. naar, 24. Aa, 25. sap, 27.
klam, 29. knel, 30. mol, 32. Roer, 33.
eter, 35. nel, 38. ader, 39. lei, 41. ei, 42.
gordel, 44. neep, 46. tael, 47. vel, 49.
Pool, 50. ar, 52. ram, 54. Sri, 56. Est, 57.
ra, 58. pa, 59. te.
De prijswinnaars van de vorige
week zijn:
Mej. J. Kraak, Oostdijk 251 Oud
Beyerland
mej. Van Eden, Nieuwstraat 12,
Wageningen.
Margriet Souverijn, Driepiassen-
weg 54, Katwijk aan Zee.
Vandaag een beknopte analyse
van een zeer interessant duel uit de
ereklasse-competitie 1975. Uit het
treffen HuissenRDG heb ik de
partij tussen ir H. Otten en de Ha
genaar F. C. Luteijn in eerste in
stantie over het hoofd gezien.
In de bekende 32-28 19-23 opening
(GantwargDrost) bedient de
RDG-speler zich op de 17e zet van
de ook door niemand minder dan
Baba Sy gekozen voortzetting
(KoepermanSy Suikertoernooi
1974), met dien verstande dat hij
het wel consequent doorzet, terwijl
Baba Sy in de bewuste partij
vroegtijdig bakzeil haalde. Wel
licht geïnspireerd door genoemde
partijen zal Luteijn wel in deze
opening(en) hebben gegrasduind.
Met welk gevolg zal u weldra dui
delijk worden. Als achtergrondin
formatie is het wellicht interessant
te weten, dat ik aan de vooravond
van het duel KoepermanSy de
zwartspeler van de mogelijkheden
van 17. 9-14 en 7-12 m.i. vrij exact
op de hoogte heb gebracht, maar
dat Baba op het beslissende mo
ment mijn aanwijzingen niet goed
meer kon plaatsen. Vandaar zijn
vroegtijdige retirade!
Ir. H. Otten (wit)F. C. Luteijn.
1.32-28 19-23 2.28x1914x23 3.37-32
10-14 4. 35-30 20-25 5. 33-29 14-19 6.
40-35 5-10 7. 41-37 17-22 8. 46-41 11-
17 De bedoeling van het zwarte
spel zal u snel duidelijk worden.
De kracht van de zwarte speelwij
ze schuilt in de „hangende" schijf
op 10.
9. 31-27 22x31 10. 36x27 6-11 11.45-
40 17-21 12. 38-33 21-26 13.41-36 11-
17 14. 30-24 19x30 15. 35x24 17-21
16. 43-38 12-17 17. 33-28. Na een
kleine omweg is nu de bewuste
stand uit de partijen Gantwarg
Drost en KoepermanBaba Sy
bereikt Zwart heeft twee plannen
tot zijn beschikking, nJ. direct of
feren van de schijf op 23 of eerst
opvangen met 9-14, wat wits cen
trum aantast, maar ook zijn eigen
centrum enigszins verzwakt, al zal
zwart in deze partij bewijzen dat
die verzwakking voornamelijk
voor de witte stand lastig is. Ik ben
van mening, dat in beide mogelijk
heden de meeste kansen voor
zwart zijn. Wit zal hooguit tot ge
lijkspel kunnen komen. De kansen
op foutjes zijn echter zeer groot, en
het vervelendste voor wit is dat een
klein foutje in dit spelsysteem erg
snel doorslaggevend kan zijn, dit
in tegenstelling tot zwart die zich
vaak nog zal kunnen redden.
17.9-14 18.28x19 14x2319.38-33
7-11
Zwart dreigt nu met 23-28. Daarom
besluit wit tot 20.33-28.w
20. 2-7 (voert nog een extra
schijf aan voor de aanval op 27).
21. 28x19 17-22. Wit staat nu voor
een groot probleem. Moet hij laten
slaan en proberen schijf 27 te ver
dedigen of moet hij sluiten met 36-
31. Voor de aardigheid het volgen
de variantje: 22.36-31 22-28 (na 7-12
of iets dergelijks vervallen wij in
oude varianten, die behandeld zijn
bij de partij VisserGoudt uit een
kolom in januari 1975) 23. 32x12
21x41 24.47x36 7x18 25.42-37 16-21
26. 39-33 3-9 (A) 27.44-39 9-14 28.24-
20! 14x23 29. 29-24 25x14 30. 24x19
13x24 31.37-32 26x28 32.33x2!
A: 26.4-9 27. 49-43 (er zijn ook
andere mogelijkheden!) 9-14 28.43-
38 14x23 29. 38-32 en wie er nu be
ter staat is zeer de vraag. M.i. is in
deze varianten wit zeker niet kans
loos.
Otten kiest in de partij echter voon
22. 39-33 22x31 23.36x27 11-17! Na
tuurlijk zet zwart de aanval onon
derbroken voort om na de winst
van schijf 27 (eventueel) zich pas te
bekommeren om de (te) ver opge
drongen schijf op 19.
24. 47-41 17-22 25. 41-36 22x31 26.
36x27 7-12 27. 44-39 12-17 28. 50-14
17-22. Hebbes zal zwart gedacht
hebben. Het nu volgende is een
witte wanhoopspoging die in wer
kelijkheid erg weinig om het lijf
29. 33-28 (ook 42-38 is kanloos)
22x31 30. 39-33 31-36 31.42-38 18-22
32. 28x17 21x12 33. 44-39 15-20 34.
24x15 13x24 35. 29x20 25x14 36. 34-
29 26-31 37. 37x26 36-41! Met het
verdere partljverloop zal ik u niet
lastig vallen, want het zal een ieder
duidelijk zijn dat wit kansloos is.
FRANK DROST
Ditmaal twee partijen uit het zo
juist geëindigde Italiaanse kerst
toernooi. Er waren vier buitenlan
ders en zes Italianen. De eerste
plaatsen werden bezet door: 1.
Pachman 6; 2/4. Formanek
(Ver.St), Paoli en Valenti (It.) 5; 5/
7. Beggi (It.), Ciric (Joeg.) en
Schneider (Zwed.) 4Vi. Het toer
nooi begon helaas met een inci
dent, omdat de twee aanwezige
Bulgaren, hoewel ze aanwezig wa
ren en spelen wilden, zich plotse
ling moesten terugtrekken uit poli
tieke overwegingen, omdat ik
meespeelde. Het was hun overi
gens al maandenlang bekend, dat
ik tot" dë deelnemers behoorde.
Deze boycot werd georganiseerd
door de aanwezige Tsjech Kubi-
cek, „omdat wij uit twee totaal ver
schillende werelden kwamen". Hij
deed ook een beroep op Ciric zich
terug te trekken, maar deze ant
woordde, dat hij gekomen was om
te spelen en niet voor een politieke
demonstratie. Ciric merkte op, en
ondervond, dat het hoe langer hoe
moeilijker wordt tegen de jeugd te
spelen. De jonge Amerikaanse
meester Formanek speelde de vol
gende vindingrijke partij tegen
hem.
Caro-Kann.
FORMANEK—CIRIC
Reggio Emilia, 1975/6.
1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 de4 4. Pe4:
Pf6 5. Pf6:+ gf6!? 6. Lc4. Nog
nauwkeuriger is 6. Pe2 Lg4. Pd3!
6.Lf5 7. Pf3 e6 8. De2 Lg7? En
hier was Le7 veel beter. 9. Ph4 Lg6
10. c3 Pd7 11. Ld2 Pb6 12. Lb3 Dc7
13. g3. Waarschijnlijk is direct Pg6:
nog juister. 13a5 14. a3 a4 15.
La2 Dd7 16. 0-0-0 Pc8? Hier had
zwart kort moeten rokeren. 17.
Pg6: hg6 18. h4 Pe7 19. h5! g5 20. f4
Pf5 21. Df3 De7 22. Tdel gf4 23.
Lf4: Lh6 24. Lh6: Ph6: 25. d5! cd5
26. Ld5:0-0-0 27. Th4! b5.
Jl
8
(onder diagram:) Stelling na
27.b5.
Er dreigde 28. Lb7:+! Db7:29. Tc4+
Kb8 30. Tb4. Natuurlijk was Td5:?
wegens 28. Dd5: onmogelijk. 28.
Le6:! fe6 29. Dc6+ Dc7 30. Db5:
Db7 31. Dc4+ Kb8 32. De6: De drei
ging Tb4 is nu niet meer te pare
ren. 32.Pg4 33. Tg4: Th5: 34.Tb4
Tb5 35. Df6:. Opgegeven.
Toren-pendel.
Dit eindspel berust op een interes
sant thema: De witte toren pendelt
heen en weer en maakt op die ma
nier het beslissende ingrijpen van
de witte koning mogelijk.
T. DAWSON, Magyar Sakkelet,
1923.
(Onder diagram:) Wit speelt en
wint. De voor de eerste plaats be
slissende partij was de volgende:
Spaans
FORMANEK—PACHMAN.
Reggio Emilia, 1975/6.
1. e4 e5 2. Pf3 Pf6 3. Lb5 Pf6 4. 0-0
Pe4:5. d4 Le7 6. de5 d5 7. c4 a6! Te
gen Smejkal speelde Smyslow
eens wat slechter dc? 8. Pd4! Ld7 9.
Pc6: bc 10. Lc4:. 8. La4 dc4! 9. Pd4
Pc5! 10. Lc6:+. Na 10. Pc6: Ddl: 11.
Ldl: bc 12. Lf3 0-0 13. Lc6: Tb8 14.
Ld5 Pd3 staat zwart uitstekend.
10.bc6 11. Pc6: Ddl: 12.Tdl: Pd3
Pe7: Ke7: 14. Pa3 Le6 15. b3 Pe5:
16. f4? Dit leidt tot verlies. 16. Lb2
f6 17. Le5: fe 18. Pc4: Ic4: 19. bc
Thd8 zou een iets gunstiger tore
neindspel voor zwart geven.
16.Pd3 17. Pc4: Lc4: 18. La3+
Ke6 19. bc4 Thd8 20. Tabl Td7 21.
g3 Kf5! 22. Tb7 Te8 23. c5 Te6 24.
Tbbl Te2 25. c6 Td5 26. Tb2! Gees
tig gevonden, maar toch niet vol
doende. Na 26. Tb7 was Pf4:! 27.
Tfl Tg2+ 28. Khl Tf2! 29. Tbbl Ph3
gevolgd. 26.Tb2: 27. Lb2: f6 28.
La3 Ke4 29. Tbl Td4! (dreigt Ta4
of c4) 30. Lf8 g6 31. Kg2 Tc4 32. Tb8
Tc2+ 33. Kh3 h5! 34. Le7 Pf2+ 35.
Kh4 Pg4 36. H3 Pe3! Dit is beslis
send. 37. Lf6: Kf5 met de dreiging
Pg2 mat. 37. g4 Pg2+ 38. Kg3 H4+
39. Kh2 Pf4:+ 40. Khl Pd5. Opge
geven.
OPLOSSING EINDSPEL: 1. Ta4!
Ke8 2. Th4! Te5+ 3. Kd2 Kd8 4.Ta4!
Td5+ 5. Kc3 Ke8 6. Th4! Te5+ 7.'
Kd4 en wint.
LUDEK PACILMANj
