Pax Christi trok
minder jongeren
Si
Pausschap in discussie
Vandaag
A
Prof. Runia rector
van Kamper hogeschool
I'
Vooral geboeid door eigen vragen
FAMILIEBERICHTEN
Verklaring van
hervormd Drachten
tegen drugs
Een vijfde van
joden woont
Missieraad tegen
inmenging in Angola
in Israël
Kerken nogal
brandgevaarlijk
Gebrek aan belangstelling
voor 't aardse in 'Appeal'
VOORBIJGANGER*
:e
DINSDAG 13 JANUARI 1976
KERK - BINNENLAND
DEN BOSCH De dalende lyn in het aantal deelnemers aan de Pax Christi Voettochten heeft zich ook
vorig jaar voortgezet. Deze tocht, de 19e, telde 3.015 deelnemers. Volgens de aalmoezenier van de voet
tochten, pater P. J. Verkoelen, bovendien een geflatteerd aantal, doordat het aantal oud-routiers (deel
nemers) toegenomen was.
TROUW-KWARTET jfN!
Volgens pater Verkoelen gebruiken
heel wat leerlingen in de laatste
klassen van het Havo en VWO hun
herfstvakantie om zich voor te be
reiden op de schoolonderzoeken. Dit
en een gebrek aan medewerking van
sommige schooldirecties geeft de aal
moezenier aan als oorzaak voor het
dalende deelnemerscyfer.
Sommige schooldirecteuren schijnen
de voettochten te links te vinden,
ofschoon aldus Verkoelen hier
voor geen steekhoudende argumen
ten te vinden zijn. De voettocht 1975
had als thema: 'Droom en Protest'
met als ondertitel Voor een nieuwe
levensstijl'.
Onder de jongeren leven wel veel
goede wil en idealisme om de wereld
te verbeteren, maar voor de mees
ten zijn maatschappelijke struc
turen onbekend gebied. Er is dan
ook weinig politiek engagement, ter
wijl de 'nieuwe levensstijl' in de
gesprekken slechts een uiterst ge
ringe rol heeft gespeeld.
De jongeren blijken voornamelijk
belangstelling te hebben voor hun
eigen levensvragen, hun plaats in
het leven en de zin ervan, alsmede
UIT
VAN LEZERS
Wanbegrip (2)
Als katholiek abonné van Trouw
moet ik ernstig bezwaar maken te
gen Inhoud en toon van het ingezon
den stuk van de heer Maas uit Leid-
sendam in uw blad van 7 januari jl.
Hij spreekt over een ketterse nieu
we katechlsmus zonder aan te ge
ven waarom. Hij zou eens moeten
beginnen deze om goede redenen in
vele talen verschenen geloofsbezln-
ning rustig en met een evangelisch
gelovig hart door te lezen en op zich
te laten inwerken. Het is ook lief
deloos om met betrekking tot een zo
integer mens als kardinaal Alfrink
van schismatiserend te spreken.
Heel de kerk van Christus is met
de derde wereld in beweging als in
een oecumenische (d.i. wereldwijde)
vaart, die als zodanig niet te stui
ten is en die alle kerkgenootschap
pen omvat, zowel de katholieke als
de reformatorische. Dit proces loopt
parallel met de veranderingspro
cessen op alle andere gebieden van
de samenleving. De jeugd, de Jonge
ren, de Jonge kerk gaan ons, oude
ren, hierin voor.
Intussen is het wel tragisch dat ve
len, gehecht aan eigen traditie en
zekerheden, en vaak mede door op
voeding. milieu, karakter en aanleg
dit proces niet kunnen volgen en er
door verbitterd raken. Deze mensen
hebben het inderdaad moeilijk. Ik
probeer daarin mee te leven, pogend
in liefde en zonder polarisatie. We
moeten durven vertrouwen op de
Geest, die waalt waar HU wil. de
Geest die levend maakt, die de nieu
we hemel en de nieuwe aarde tot
voltooiing zal brengen.
Utrecht Th. M. van der Heyden
Wanbegrip (slot)
Inderdaad, heer Maas, ook ik was ge
schrokken van het artikel van A. J.
Klei... maar ook van uw brief in
Trouw van 7 januari.
U schildert me daar wel een mooi
beeld van een rooms-katholiek at
Dacht u nu werkelijk, dat de scherp
zinnige jurist, paus Paulus VI, uw
ongedifferentieerde voorstelling van
een wezenskenmerk van het rooms-
Korte. duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet Postbus 859, Amsterdam.
Bij publlkatle wordt de naam van
de schrijver vermeld.
katholicisme zou waarderen? Mag ik
u eens herinneren aan die oude cate
chismus, die u misschien nog wel
zult kennen: wat is daarin het ant
woord op de vraag: Wat moeten wij
geloven? In hoeverre moeten wij dan
gehoorzaam zijn aan de paus? Nu, SCnGDS
wat het geloven betreft: de uitspra
ken ex cathedra zijn uiterst zeldzaam
en deze zijn dan nog altijd uitspra
ken ex cathedra. Wat de morele nor
men betreft, komen wij aan een
moeilijk punt. Natuurlijk kunnen wij
de woorden van onze kerkelijke lei
ders hierover niet zo maar naast ons
neerleggen. Het heeft er de schijn
van dat dit maar al te vaak gebeurt,
maar ik meen mij te'herinneren, dat
uiteindelijk voor ieder mens, ook
voor de katholiek, de uiteindelijke
beslissing over goed of kwaad in zijn
eigen geweten ligt
Amsterdam J. Hnpkens
Bewapening
"LEERZAAM', zo mag de TV-ru-
briekschrljver wat drs, Tromp ons
over de 'krankzinnige' bewapening
voorhield, zeker wel noemen, 't
Klinkt alleen bijna als een gotspe.
Want wat leren wij ervan? Gaan
wij de heren aan hun jasje trekken,
die de 'defensie-budgetten opstellen
of goedkeuren, de ministers en ka
merleden of hun onze stem niet
meer geven? Worden wij ons bewust
dat al dat moordtuig van ons geld
betaald wordt tegen de wil van onze
Heer en ondanks alle ellende in de
derde wereld? Gaan we evenveel ge
ven aan bv. Solidaridad, Betaald
antwoord, Wilde Ganzen of waaraan
dan ook? Krijgen de christen-anti
militaristen en het Interkerkelijk
Vredesberaad nu eens werkelijk ge
hoor?
H. I. Ambacht L. Vermaas
Voorbeeld
Denkt u, dat Willlbrord en Bonifa-
cius, Carey en Livingstone zich
druk gemaakt hebben over een theo
loog, die de slang en de ezel enz.
niet letterlijk neemt? Neen. Ze heb
ben zich een naam gemaakt, door de
wereld in de trekken. Als de kerk
niet de wereld Intrekt, trekt de we
reld de kerk in. Laat de gerefor
meerde synode het moderamen naar
Amin en naar Vorster toezenden om
die te bekeren. En laten de andere
synodeleden naar Afrika gaan. Dan
zou heel Nederland hier een voor
beeld aan kunnen nemen. Ik denk
d?f de slang en de ezel "luid spre
kend' zouden komen om hen uit te
kunnen van maandag tot en
met vrijdag telefonisch tot
16.30 uur opgegeven worden
op nummer 020-913456: en van
16.30-20.00 uur op nummer
020-220383. Dit laatste num
mer geldt ook voor ZONDAG
AVOND en dan van 18.00-20.00
uur.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Dlrektie - commerciële
afdelingen -
administratie:
Wibautstraat 131,
tel. 020-913456.
Postbus 859.
Redaktie:
Nieuwe Zljds Voorburg
wal 280. Amsterdam.
Tel 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM DORDRECHT:
Westblaak 9. Rotterdam.
Tel 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG LE'DEN:
Parkstraat 22, Oen Haag
Tel 070 469445.
Postbus 101.
ZWOLLE/GRONINGEN:
Melkmarkt 56. Zwolle.
Tel 05200-17030.
Postbus 3.
hun persoonlijke relatie met ande
ren. Het Pax Christi-rapport meent
de deelnemers aan de Bossche voet
tocht te kunnen typeren als: 'De
Pax Christi-trekkers zijn geen radi
cale jongeren en evenmin 'children
of God'. De marxisten, aktivisten,
atheïsten en allesloochenaars vor
men een uiterst klein groepje. Het
zijn jongeren, die zichzelf verkennen
en steeds minder behoefte eraan
hebben 'boodschappen de wereld in
te sturen'. Misschien toch een eli
taire groep van jongeren, idealis
tisch, gevoelig, die nog iets verwach
ten'. Nog een andere typering uit
het rapport: 'Er lopen weinig mis
dienaars mee, maar des te meer
religie-gevoelige mensen. De geest
van zoekend geloven heeft hen in
dringend bevlogen. Ik denk dat er
op deze voettocht heel wat kerk en
geloof gevierd is. Zeg het echter niet
te hardze zullen je niet geloven'.
Het Pax Christi-rapport bevat een
verslag van Gerard van der Lee over
het Belfast-project, dat betrekking
heeft op activiteiten in acht gemeen
schapscentra in Ierland, waar protes
tantse en katholieke kinderen in zo
merkampen worden bijeengebracht.
Door het jaar heen hebben deze kin
deren geen enkel contact met elkaar.
Zij leven in een voortdurende situa
tie van geweld en agressiviteit. Het
is gebleken, dat buitenlandse vrij
willigers nodig zijn om dit werk op
gang te houden. Zonder hen zouden
de zomerkampen niet meer gehou
den worden.
Het verslag bevat een reactie van
een Noordiers katholiek kind op een
dergelijk zomerkamp samen met
protestantse kinderen: 'Wanneer de
studenten hier zijn, lijkt de toestand
zo anders. Het zomerkamp is de eni
ge tijd, dat ik protestantse kinderen
zie. Ik hoor altijd, dat protestantse
kinderen heel slecht zijn, altijd wil
len vechten en mij en mijn vrienden
willen vermoorden. Maar in het
kamp ontmoet ik ze en ze vermoor
den ons niet, maar wij spelen met
elkaar en ik zie, dat zij niet anders
zijn dan ik. Zij zijn precies hetzelfde'.
KAMPEN Prof. dr. J. T. Bakker heeft het rectoraat van de theo
logische hogeschool van de gereformeerde kerken in Kampen over
gedragen aan prof. dr. K. Runia. De overdracht vond maandagavond
plaats tijdens de viering van de 121e jaardag van de hogeschool.
Prof. dr. E. van der Velde, buiten
gewoon hoogleraar (hij doceert ook
aan de Twentse technische hoge
school wijsbegeerte), sprak een re
de uit over de taken van de wijsbe
geerte in de theologische opleiding.
De eerste taak is volgens hem het
verhelderen van het wijsgerige ele
ment van de theologie. Verder dient
de wijsbegeerte mee te helpen om
inzicht te krijgen in de mens nu.
Urgent daarbij zijn de vragen van
oorlog en vrede, recht en onrecht,
goed en kwaad, lijden en geluk, rijk
en arm, geradicaliseerd door de mo
derne wetenschappen en de techno
logie.
Dergelijke vragen eisen aldus
prof. Van der Velde een kritische
bezinning op het wezen van de
mens en In direkte samenhang daar
mee een aangepaste uitleg van de
kennis, het politieke streven en de
ethiek.
Over de gebodsethiek zei hij nog
dat deze niet de moralistische bril
is, die door zijn gewichtigheid van
de neus kan glijden en daarbij eer
der het gezicht belemmert dan be
vordert. De geboden zijn niet zwaar
maar de ogen zelf van de menselij-
DRACHTEN De centrale kerke-
raad van de hervormde gemeente
te Drachten heeft uitgesproken, dat
het iedereen duidelijk moet zijn,
dat deze raad (om misverstand te
voorkomen: daarbij inbegrepen al
haar organen) heel duidelijk neen
zegt tegen het gebruik van verdo
vende middelen.
De aanleiding tot deze verklaring is
een onjuiste suggestie in de plaat
selijke pers, dat de hervormde dia-
konie minder moeite zou hebben
met druggebruik en gekant zou zijn
tegen de sluiting op last van b en
w van het centrum voor open
jeugdwerk Dxplo' wegens drugge
bruik en -handel In dit centrum.
Met andere instellingen was de
hervormde diakonie bij dit jeugd
werk betrokken.
In het plaatselijk kerkblad heeft ds.
S. Brandsma uiteengezet, waarom
hij met nog enkele kerkeraadsleden
tegen de verklaring stemde. Niet
dat hij druggebruik zou willen sti
muleren. Integendeel. Maar hij
acht het eenzijdig om alleen naar
deze vorm van verslaving 'de ver
manende vinger uit te strekken'.
Hij noemt in dit verband onder
andere roken, niet in het minst op
kerkelijke vergaderingen, alcohol
gebruik en 'onze gehechtheid aan
geld en bezit'.
DEN BOSCH De Nederlandse
Missieraad heeft in reactie op de
oproep van het Komiitee Kerken
voor Angola zich 'zeer beslist' aan
gesloten MJ ale protesten tegen
buitenlandse inmenging in Angola.
In de missieraad werken de ver
schillende organisaties op het ge
bied van missie en ontwikkelings
werk samen.
Hoewel vele leden van de r.k. mis
sieraad sympathie hebben voor de
MPLA wü de raad zich ndet voor
een partij in het bijzonder uitspre
ken.
De raad sluit zich aan bij het
standpunt van de r.k. kerk in An
gola, die een genuanceerd stand
punt inneemt. 'Door deze houding',
zo zegt de missieraad, "heeft de
kerk rich het lot van alle onder
drukten kunnen aantrekken'.
Prof. dr. K. Runia
ke geest'.
De hogeschool te Kampen telt mo
menteel 408 studenten van wie 45
eerstejaars. Vorig Jaar werden de
examens van de theologische hoge
school en van de Johannes Calvijn-
academie gelijkgesteld met die van
de rijksuniversiteiten.
LOS ANGELOS Elke vijf
uur moet de politie in de Ver
enigde Staten uitrukken om
een brand te blussen in een
kerk of een gebouw van een
andere godsdienstige gemeen
schap. Kerken, moskeeën, sy
nagogen en tempels schijnen
bijzonder brandgevaarlijk te
zijn, vooral als gevolg van
brandstichting. Ongeyeer de
helft van alle branden in dit
soort gebouwen worden aan
gestoken. Andere brandoorza
ken zijn: gebrekkige verwar
ming en defecte elektrische
leidingen. Vorig jaar is voor
ongeveer zeventig miljoen
gulden brandschade in kerken
in de VS ontstaan.
NEW YORK In de afgelopen tien
jaar is het aantal joden in de wereld
met een miljoen gestegen tot 14,23
miljoen. Dit blijkt uit het Ameri
kaanse joodse jaarboek 1976, dat zo
juist verschenen ls. 5,7 miljoen joden
wonen is de VS. Van hen wonen bijna
twee miljoen in New York. In
Europa wonen iets meer dan vier
miljoen joden. Van hen wonen de
meeste in de Sowj et-Unie (2,7 mil
joen). In Azië, met inbegrip van Is
raël wonen bijna drie miljoen joden.
In Israël ls het aantal 2,9 miljoen.
Als gevolg van de emigratie naar
Israël is het aantal Joden in Azië in
de afgelopen tien Jaar van 17,5 tot
21 percent gestegen. Het enige we
relddeel waar bet aantal joden in
deze tien jaar verminderd is, was
Afrika, waar hun aantal van 264.000
tot 185.000 daalde.
NEW YORK Een groep vaai een
en twtotóg theologen uit de omge
ving vatn Boston heeft een stuk
gepubliceerd tegen het Hartford
Appeal, een 'getuigenis' van theolo
gen uit verschillende Amerikaanse
kerken, dat begin vorig jaar ver
scheen. De een en twintig, onder
wie Harvey Cox, de bekende theo
loog uit Harvard, waarschuwen te
gen het gebrek aan belangstelling
voor het aardse in het Hartford
Appeal en roepen de christenen op
tot erkenning van Gods actieve
zorg voot de wereld.
Het stuk van de een en twintig
zegt dat vernieuwing van de kerk
en het christendom slechts te ver
wachten is in het lijden dat volgt
op een partijkeuze voor de armen
en verdrukten.
Het stuk is ontstaan onder de han
den van Norman Faramelli, de on
derdirecteur van het industriepas
toraat in Boston. Onder de een en
twintig zijn zes episcopalen. vier
presbyterianen, drie katholieken,
drie leden van de verenigde kerk
van Christus, twee baptisten, twee
lutheranen en een methodist. Vijf
van de een en twintig zijn vrou
wen.
Het Hartford Appeal riep de chris
tenen op, valse en verslappende we
reldse ideeën af te wijzen, die de
kerk zouden zijn binnengeslopen.
Het antwoord uit Boston verwerpt
het idee van Hartford dat sociale
betrokkenheid ondergeschikt be
hoort te zijn aan meer 'geestelijke'
zaken.
wulven. En Kuitert zou misschien
verbaasd staan en roepen: Ik kom
jullie spoedig na.
Vroomshoop J. Boessenkool
Toch heerlijk over moeilijke dingen
te kunnen schrijven zoals de heer
Scheps dat doet. Alsof Nederland,
Indonesië en de Molukkers elkaar
ln 1945 elkaar voor het eerst ont
moetten' Alsof Nederland bij bet
gedwongen vertrek daar in die verre
wereld nog wat te zeggen had. en
de Indonesiërs na eeuwen overheer
sing met een voorwaardelijke in vrij -
heidsstelling konden worden ach
tergelaten. In enkele opzichten geef
lk hem gelijk de bewering dat
een Republiek der Zuidmolukkers
onhaalbaar Is. ls Irreëel. We hebben
al zoveel zien gebeuren wat eerst
onhaalbaar leek dit kan er nog
bes* bU.
Op één ding mogen we wel wijzen:
met een grote mond tegen Indonesië
bereiken we geen goeds ook niet
als de Nederlanders daar volop aan
zouden meedoen. Want er zal eerst
van weerskanten veel wantrouwen
moeten worden overwonnen.
Hengelo Joh. Luimes
Democratie
In uw betoog over Lammers en de
PvdA' bent u ontoelaatbaar ver ge
gaan met het uitleggen van het be
grip democratie. U constateert na
melijk dat kiezers eigenlijk dom
en onmondig zijn, ze zouden im
mers pas met een vertraging van
jaren in de gaten krijgen wat er
aan de hand is. Wanneer U daarvan
uitgaat opent u de weg naar een to-
talitairdere interpretatie van demo
cratie en treedt u plotseling ln de
plaats van de kiezers, die u eerder
in het betoog nog voor andere doel
einden gebruikte. Toegegeven de
mocratie ls moeilijk. In die weten
schap zou u daarom enige waarde
ring moeten hebben voor een partij
die sierieus probeert vast te houden
aan wat hij z^n kiezers beloofd
heeft. Zo bezien hebben die kiezers
niet een meneer Lammers hun ver
trouwen gegeven, maar het pro
gramma waarvoor hij zei te staan.
Met het verdwijnen van de binding
met dat programma ls zijn binding
met zijn kiezers weg.
door dr. C. Rijnsdorp
Op 28 april 1967 heeft paus Paulus VI bij zijn bezoek aan het Secretariaat voor de eenheid der chris
tenen gezegd heel goed te weten, dat 'de paus.ongetwijfeld de grootste hinderpaal is op de weg van
de oecumenische beweging'. Een radicale protestant zou zeggen: hinderpalen zijn er om uit de weg te
worden geruimd. Maar voor een gelovige roomse ligt de zaak niet zo eenvoudig.
Delft
A. A. J. Jacobs
Hij gelooft aan de apostolische op
volging, aan het primaat (de eerste
plaats) van de kerk van Rome, res
pectievelijk van haar bisschop; hij
gelooft aan het leergezag en aan de
hiërarchische kerkstructuur, die
merkwaardige afdalende machtslad
der van paus tot kapelaan, zoals een
en ander in de loop van de eeuwen is
ontstaan.
Doet hij dat blindelings, dan is er
niets aan de hand. Maar voor de zeer
velen die dat niet kunnen, vooral de
ontwikkelden, ook onder de geeste
lijkheid, staan er maar twee wegen
open: de kerk laten voor wat ze is,
respectievelijk haar te verlaten, of
zich kritisch opstellen tegenover het
bestaande, de bronnen en de ge
schiedenis van de kerk te onderzoe
ken en het beeld te ontwerpen van
een gerestaureerd en gezuiverd
pausschap aan de hand van Schrift
en traditie.
Noodzakelijk
Zij vinden zulk een arbeid noodza
kelijk, wil de kerk geloofwaardig
blijven en de tekenen van de tijden
verstaan. Mogelijk en binnen-kerke-
lijk gewettigd is volgens hen zulk
een kritische studie, als uitwerking
van de algemene gedachte van het
Tweede Vaticaans Concilie. Het Con
cilie heeft zijn voet gezet in de op
een kier geopende kerkdeur en dat is
niet meer ongedaan te maken. Be
houdende elementen binnen het Va-
ticaan proberen de kier te stoppen,
of er een tochtscherm voor te plaat
sen. Maar historische ontwikkelin
gen gaan hun eigen gang. De tekenen
van de tijden immers wijzen erop, ten
eerste dat het Rome van 1950 sterk
het stempel droeg van feodalisme en
renaissance. Maar het zwaartepunt
van de wereldgeschiedenis verplaatst
zich van het blanke westen naar de
derde wereld. De niet-westerse
roomse kerken beginnen de westerse
te overvleugelen. De problemen daar
zijn zo groot en zo anders dan Rome
ze ziet (of niet ziet), dat er een ster
ke vervreemding groeit tussen het
machtscentrum te Rome en vooral de
derde wereld. Trouwe roomsen, in
ternationaal georiënteerd, zien voor
uit naar de onvermijdelijk komende
pauswisseling en leven onder de
sterke spanning van de vraag: wat
dan?
Vernieuwing
Concilium is een rooms internatio
naal tijdschrift voor theologie. Num
mer 8 van zijn elfde jaargang, een
speciale aflevering van 130 bladzij
den, heeft tot titel Vernieuwing van
de kerk en Petrusambt eind 20e
eeuw. Het nummer werd voorbereid
onder verantwoordelijkheid van de
Italiaanse prof. Guiseppe Alberigo
(geb. 1926) en de Duitse prof. dr.
Walter Kasper (geb. 1933). Alberigo
schreef het Ten Geleide en Kasper
opent de rij van medewerkers met
een onderzoek naar wat blijvend en
wat veranderlijk is in het pausschap.
Aan het geheel werkten mee een
Duitser, twee Engelsen, drie Fran
sen, drie Italianen, een Vlaming en
een Zwitser.
H. Legrand behandelt het probleem
van de pauskeuze, en Yves Congar de
aan de paus gegeven titels. Brian
Tierney onderzoekt historische mo
dellen van het pausschap, waarna
Ramiero La Valle nagaat wat de
paus als bisschop van Rome (niet)
betekent. Emmanuel Lanne gaat na
in hoeverre er dienst van gemeen
schap is (moet zijn) tussen de room
se kerken. J. von Allmen vraagt zich
af hoe de paus dienaar kan zijn van
de christelijke eenheid, wanneer mo
menteel zijn ambt een hinderpaal is
op de weg van de oecumenische be
weging. John Coulson beschrijft de
spanning tussen het leergezag van
de 'ene' kerk en zijn relatie tot de
sensus fidelium, d.w.z. het algemeen
gevoelen van de gelovigen. Jan Kerk-
hofs stelt te boek wat de niet-wes
terse kerken van het pausschap in de
jaren tachtig verwachten. Tenslotte
analyseren en critiseren Giovanni
Cereti en Luigi Sartori tezamen de
romeinse curie en stellen de open
heid van de Wereldraad ten voor
beeld.
De Nederlandse versie van Cincilium
is een uitgave van De Horstink te
Amersfoort. Het boekje kost 10,90
plus 2,portokosten en is te be
stellen op postgiro 291025 van De
Horstink, onder vermelding van de
bestelling.
'Rode' citaten
Uw recensent heeft in deze belang
rijke aflevering veel met zwart on
derstreept, maar wat hem bijzonder
trof met rood. Ik volsta met enkele
'rode' citaten. Aanhalingstekens laat
ik weg; ik vermeld de bladzijde zon
der auteursnaam. Het valt te voor
zien, dat het pausdom op korte ter
mijn eigen doeleinden zal blijven
nastreven die slechts verwijderd ver
band houden met de doeleinden van
de kerken (9). Uitdrukkelijker dan
in het verleden is gebeurd, heeft Va-
ticanum II verklaard, dat het hoog
ste gezag in de kerk zowel collegiaal
als persoonlijk kan worden uitge
oefend (12). De curie is een probleem
voor de hele universele kerk (14).
De kerk is als bouwwerk van de H.
Geest een open systeem (32). Wat is
de intrinsieke aard van het gezag in
de kerk is het een soort rege-
Paus Paulus
ringsmacht of is het een ambt van
pastorale dienst? (57). De doctrine
van de pauselijke onfeilbaarheid.
werd pas na de reformatie wijd en
zijd geaccepteerd (63). Tegenwoor
dig bestaan de principes van monar
chie en collegialiteit in het roomse
denken naast elkaar. Het komt mij
voor, dat ze niet op de juiste wijze
met elkaar verzoend zijn (65). Zo
lang de curie wordt verstaan als het
centrale bestuursapparaat van de
universele kerk, kan geen paus bis
schop van Rome zijn (75). Het ec-
clesiologisch en oecumenisch pro
bleem is dus niet 'paus of geen paus',
maar: 'welke paus voor welke kerk'?
(91). De inspiratiebron van de kerk
moet niet worden gezoch bü de paus,
maar in de conspiratio (98), d.w.z. de
gemeenschappelijke voorlichting van
de H. Geest. De verscheidenheid aan
theologische uitleg zal men be
schouwen als een betere bescherming
van de traditie dan de eenvormige
systematische theologie van het re
cente verleden (101). Of de kerk
houdt op exclusief westers te zijn of
zij moet haar aanspraak op universa
liteit defenitief prijsgeven (107).
Dit alles liegt er niet om, en ook de
protestant kan hier zijn lesje leren.
Er valt tegenwoordig heel wat te
zien vanuit het kraaienest van het
kerkeschip!
TE GAUW GERUSTGESTELD?
In het bekende toneelstuk Huis
van Jean-Paul Sartre zegt een
de gekwelde figuren in de geff
geerde hotelkamer op een bepaï
moment: wil je zo gauw gerusti
steld worden? Waarom weet ik n
precies, maar die vraag heeft I
eigenlijk nooit meer losgelad
Mensen geruststellen kan als teg«T
hanger van het paniekzaaien «jki
bijzonder goed werk zijn. Uit dr
niek komt namelijk weinig go
voort. Paniekzaaien. zoala somm
hanteerders van publieke commuj T
catiemedia dat menen te moei L_[
doen, kan ook de bedoeling hebbf
om mensen murw te maken. Ie<
voorval wordt net zolang opgety
zen en van vette koppen voorzien
bracht totdat de lezers of de kijk» A
het wel geloven en er voortaan
uitgaan dat de wereld en met nai
de aan het bewind zijnde reger
toch onverbeterlijk zijn. Somm 1
lieden zijn bij die laatste gedacl
bijzonder gebaat. Even verwerj J
lijk is het voortijdig, te gauw, f
ruststellen. Valse profeten zijn da
aan te herkennen. Zij roepen: vre
vrede en geen gevaar. Het gi
goed, er hoeft niets te gebeur
God zorgt en zijn hemel wac
voegt de religieuze flank van
geruststellers eraan toe. En ook
zijn blijkbaar gebaat bij orde n
rust, bij een voortgaan van bestaa
de toestanden en het voortduren vÈN
bestaande verhoudingen. Men k
verzot zijn op sensatie en men k
te gauw gerustgesteld willen wi10
den en vaak gaat het samen omi
het beide voorbijgaat aan die en<
menswaardige houding die ons lie
kend geworden is, namelijk die v F*
de mens die antwoord geeft, in v 1®F-
antwoordelijkheid tegenover
van wie alle dingen zijn en daa d'
tegelijk in verantwoordelij kh 1 1
voor de mensen.
iet:
leri
gen
rite
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Terneuzen: J. Geb:
te Bleiswijk; Westbroek: C.
Bart te Putten.
Aangenomen de benoeming tot
stand in het pastoraat te 't HanK[|Lj
M. Heymans a.s. em. pred. te K .A
wijk a. d. Rijn.
Bedankt voor Stellendam: J. M.
Raad te Stolwijk.
GEREF. KERKEN
Aangenomen te Schagen: J. S.
Lanser te Metsalwier, die bedanlrs
voor Leens-Hornhuizen.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Bedankt voor Rijnsburg en Spaki
burg N.: P. Schelling te Midd
burg.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Emmeloord: drs.
Kruis te Den Boschte Mitch
(Canada): W. van Sorge te Sch
dam; te Bunschoten: M. Vlietstra
Werkendam.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn: A. Bac
Boskoop.
Aangenomen naar Tholen: G. Mo
te Genemuiden.
Bedankt voor Kruiningen, Melisk
ke en Wageningen: J. van Haaren
Amersfoort; voor Den Haag C.:
W. Verhoef te Chilliwack (Canad i|
BAPT. GEMEENTEN
Aangenomen naar Vroomshi
Westerhaar: W. Kos te Delfzijl.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Beilen. A .E. N. IQ]
Bruin te Paesens-Moddergat.
Ds. D. van der Ent Bra el
Op 73-jarige leeftijd is te Sch 1 C
penzeel (Gld.) overleden de h N
vormde emeritus-predikant D. v
der Ent Braat. Hij heeft de h
vormde gemeenten gediend te Ov
langbroek, te Woubrugge, te Mo^ Z
foort, te Elburg, te Opheusden
Elspeet en te Monster, waar hi,
1967 met emeritaat ging. Nadl,
was hij nog ruim twee jaar pretje
kant-voorganger van de afdel inj
Haarlem van de gereformeef
bond.
lek
iidc
Dr. J. Stellingwerff
Dr. J. Stellingwerff, de bibliothe
ris van de Vrije Universiteit te Afea;
sterdam, verzorgde de uitgave Her
meer dan honderd brieven van
ah
aan emigranten uit Amsterda -al:
<k
ïuv
mensen die in de tijd van de afscb
ding onder leiding van ds. H.
Scholte zich in Amerika, in Io
vestigden. Dit leverde een Hjvig j
zeer royaal geïllustreerd boekwv
op, dat de titel 'Amsterdamse eiilch
granten' kreeg (ondertitel: on j.
kende brieven uit de prairie v
Iowa, 1840-1873). We hebben er Z\i\
onze kerstbtjlage uitvoerig o 0g
geschreven en uit geciteerd, I
boek ls nu uitgekomen bij BuiJ ge
Schipperheijn te Amsterdam am
het kost tot april 64 gulden; da ien<
na wordt de prijs 76 gulden.
Set
Billy Graham
Billy Graham komt van drie
acht juni in Essen als spreker
het dan te houden 'Christival
dat georganiseerd wordt door lat
groep conservatieve evangelic
rondom de Essense predikant
rich Parzany.
va;
