Noord-Ierland nu op rand van Iburgeroorlog Dood van Tsjoe En-lai vergroot de leegte rondom Mao Tse-toeng Italiaanse partijen krijgen vier dagen voor bezinning Arbeidsonrust in Spanje neemt toe Betogingen tegen Gromiko in Japan Libische studenten in Cairo bezetten ambassade Britten sturen keurtroepen Weer vrachtwagen in Italië gestolen Angola Hoofdarchitect van China's buitenlandse politiek S3 Uitweg uit crisis nog niet zichtbaar rsss IJsland dreigt te breken met Britse regering H6 VRIJDAG 9 JANUARI 1976 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 kind® it ws Tijgej n sen ibrach n doe ■spreid i geza een( bi BELFAST, LONDEN (Reuter, UPI) De invloedrijke Noord- ierse paramilitaire organisatie Ulster Defence Association (UDA) heeft gisteren verklaard dat het uitbreken van de burgeroorlog in de Britse provincie nog slechts een kwestie van tijd is. De Britse taatwj premier Wilson heeft gisteren 150 man commando-troepen naar Noord-Ierland gezonden om hevig bloedvergieten te voorkomen. rickei iderei bes eet De UDA die 58.000 (protestantse) leden telt heeft meegedeeld dat de volledige ooriogsverkl ar&ng aan het door katholieken beheerste verbo den Ierse Republikeinse Leger, de IBA, nog slechte afhangt van de Instemming van de UDA-achterban. De toekomst van het nu een jaar verklaard dat de leiding van de IRA het Inzetten van de SAS-troe- pen zal beschouwen als een uitda gende schending van het bestand met het Britse leger en dat hiermee het bestand aan het wankelen wordt gebracht. Het besluit van de Britse premier de SAS-troepen 1__, I/e lAJcuvvmcyu vwu iieu xiu jwair unu-wwjroii .rif" durend* bestand tussen het Britse elite-korps, dat zijn oorsprang leger en de IRA werd gisteren nog heeft in de Tweede Wereldoorlog Dllttti at d sciü beild m De ulzén kunst» li twe» ferijei d var aqua Fe re vd h ge-, doo (1 vai he hea n somberder dan zij al was door het besluit van de Britse premier antl- guerrillatroepen van de Special Air Services (SAS) naar Noord-Ierland te sturen. Republikeinse kringen hebben Van een verslaggever MILAAN Een vrachtwagen met ruim 25 ton metaal, bestemd voor de aanmaak van munten in Italië, is gisteren in Milaan gestolen. De wagen stond in een straat In het centrum van de stad. De chauf feur. de Nederlander Christlaan Bonn, had zijn auto een ogenblik in de steek gelaten. Hiervan maak ten twee mannen gebrudk. Zij for ceerden de deur, startten de motor en reden weg. Het tekort aan muntstukken bezorgt de Italianen al Jaren grote moeilijkheden. naar Ulster te sturen volgde op de moord het afgelopen weekeinde op vijf katholieken en tien protestan ten. Katholieke woordvoerders heb ben gezegd dat de SAS-troepen al Jaren clandestien in Noord-Ierland opereren. Het elite-korps ds onder de Noordierse katholieken zeer ge haat. De Britse minister voor Noord-Ier land Merlyn Rees en zijn Zuidierse collega Fatrick Cooney van Justitie hebben samen met veiligheidsfunc tionarissen vijf uur gesproken over de toestand In Ulster en de moge lijkheden een betere grensbewaking dn te stellen. Na afloop van het gesprek zeiden de ministers dat ze zeer tevreden zijn over de samen werking tussen Londen en Zuid- Ierland. In Bessbrook In South Armagh zijn gisteren negen van de maandag door IRA-leden vermoorde protes tanten begraven. De begrafenis plechtigheden In de twee kerken van Bessbrook werden bijgewoond door tweeduizend Inwoners van de stad. De tiende dode was woensdag al begraven. De Sowjet-Russische minister van buitenlandse za ken, AndreJ Gromiko is gisteren in Tokio aangeko men voor een vijfdaags bezoek aan Japan. De minis ter zal met de Japanse leiders besprekingen voeren over de verbetering van de betrekkingen tussen bel de landen. Onder meer zal over economische zaken en over de vier eilanden, ten noorden van Japan, die momenteel nog door de Sowjet-Unle bezet worden, gepraat worden. De Sowjet-Unle heeft echter nog niet laten blijken dat het bereid is tot concessies over deze eilanden-kwestie, die tot na toe de formele afsluiting van een Japans-Russische vredesverdrag na de Tweede Wereldoorlog in de a-eg staat. De be sprekingen moeten gezien worden tegen de achter grond vatf een op handen zijnd vriendschapsverdrag tussen Japan en China, waarvan het Kremlin al heeft gezeg dat zoiets de relaties tussen Moskou en Tokio zeker niet ten goede zal komen. i Vervolg van pagina 1 De OAE-ministers van buitenlandse zaken zijn gisteren begonnen met de voorbereidingen voor het debat over Angola. Woordvoerders van de OAE noemden de conferentie 'de grootste uitdaging 4n Afrifoa's na- kalomiiade tdjdipenk'. Als we failen zullen we een Afrikaanse geschie denis schrijven, waarvoor vele ge neraties Afrikanen zich zullen te vinden voor het Angolese pro bleem, dan zal het een geschiedenis zijn van trots en toekomst, aldus het Ethiopische staatshoofd Teler! Bonte. De Zuldafrikaanse minister van de fensie Botha heeft tegengesproken dat de regering to Kaapstad bereid zou zijn de Zuldafrikaanse troepen, die momenteel to Angola vechten terug te trekken. Het Amerikaanse radiostation NBG heeft dit gisteren gemeld. Zuld-Afrika heeft de publi catie van het bericht verboden. Bo tha verklaarde dat Zuld-Afrika door Dick Kooiman Eén van de meest opvallende eigenschappen van de Chinese premier Tsjoe En-lai was dat hij tijdens zijn lange loopbaan alle politieke crises wist te overleven. Politieke vloedgolven konden hem tijdelijk aan het oog onttrekken maar steeds als de eb intrad bleek Tsjoe's positie onaangetast. Een langdurig ziekbed sedert de afgelopen zomer kwam de inmiddels vergrijsde diplomaat echter niet meer te boven. Op 7 september 1975 ontving hij in het hospitaal nog een Roemeense partij- en regeringsdelegatie. Nadien werden zijn functies echter waargenomen door de verschillende vice-premiers en de Amrikaanse minister Kissinger kreeg tijdens zijn bezoek aan China eind oktober Tsjoe En-lai niet meer te zien. Tsjoe En-Had was rijn polMeke car rière ad vroeg giestaait. Hij werd to 1898 geboren to een aanzienlijke mandiarijmenfamilMie, die er prat op/ ging oolit vüjtf generaties onder één dak te hebben verenigd (een tradi tioneel famdilde-iidmal)Zeer tegen de zin van deze famöOiie vertrok Tsjoe En-Had na enkele jaren zendiingsc onder wij e op vijftien jarige leeftijd naar de Nankal school dn Tientsin, Deze school gold In dde tijd als non-konformiatisoh en antd-traditioneel. Tentsin ver volgens was een grote havenstad, waar de westerse wereld nadrukke- Ijk voelbaar was. In deze intellek- tuaiistische en kosmopolitische dampkring groeide Tsjoe En-lad op en wend hdj zich spoedig bewust van China's nationale schande, de onderworpenheid ten opzichte van de vreemde mogendheden. Hij ont wikkelde rich tot een studentenlei der dde aiktdes voerde tegen de bui tenlandse Inmenging In zijn land en tegen de konrupte Chinese rege ring die onmachtig bleek om deze inmenging te weerstaan. Zijn akti- viteiten brachten de jonge Tsjoe ln 1920 dn de gevangenis, waar hij een revolutionaire medestudente ont moette diie hij zonder overleg met familie-autoriteiten tot rijn bruid verkoos. Het verhaal ds romantisch maar ddlustreent vooral Tsjoe's vol ledige breuk met zijn traditionele achtergrond. Buitenlandse politiek China's nationale herstel bleef na dit eerste politieke optreden Tsjoe's vurigste streven, waaraan hij zijn verdere leven volledig wijdde. HIJ was politieke commissaris in het leger van Tbjlang Kai-shek, toen de communisten nog met de nationa listen samenwerkten. Nadien ver vulde hdj dezelfde funktie in het communistische leger. Met Mao Tse-tung maakte hij de Lange Mars mee. toen de communistische troe pen achtervolgd door de legers van Tsjlang Kai-sjek een veilig heenko men zochten in Noord-West China. Na de definitieve communistische triomf was het Tsjoe En-lai die een gigantisch bestuurlijk apparaat op bouwde om het onmetelijke rijk effectief te kunnen regeren. Maar zijn belangrijkste bijdrage ligt on getwijfeld in China's optreden naar buiten. Tsjoe En-lal was de hoofd- architeot van China's buitenlandse Politiek, waarop hij ook na zijn terugtreden uit het ministerie van buitenlandse zaken (1958) onveran derd zijn stempel bleef drukken. Op deze buitenlandse politiek en op Tsjoe's bijzondere persoonlijkheid wil ik ln deze beschouwing de na druk leggen. Na de vestiging van de Chinese Volksrepubliek (1949) was Tsjoe de aangewezen man om voor het nieu we regime internationale erkenning te verkrijgen. Terwijl Mao Tse-tung op dat moment nog geen voet bul ten China's grenzen had gezet was de intellectueel begaafde Tsjoe één van de weinige topleiders die het buitenland zelf uit langdurige be schouwing kejide. Niet alleen had hij Japanse universiteiten bezocht, maar bovendien had hij gestudeerd en gewerkt in Europese hoofdste den als Parijs en Berlijn. In Parijs waren Tsjoe en zijn mede-studen ten tn contact gekomen met de communistische internationale, die de berooide Chinezen van aanvul lende fondsen voorzag. Nog vóórdat ln China een communistische partij was geformeerd had Tsjoe ln Parijs een communistische Jeugdliga ge vormd (1920). Deze buitenlandse ervaring, rijn talenkennis en con tactuele vaardigheden maakten Tsjoe En-lal tot de professionele onderhandelaar van het Chinese communisme. Krans voor Stalin Heel kort samengevat kan Tsjoe En-lal's buitenlandse politiek wor den getypteerd als het winnen van vrienden teneinde vijanden te iso leren. Na 1949 waren Amerika en het Westen de hoofdvijanden, tegen wie met name Russische steun werd gezocht. Regelmatig bezocht Tsjoe Moskou om naar huis terug te keren met Imposante akkoorden van vriendschap, samenwerking en economische bijstand. Toen het destallnisa(He-proces ln Rusland op gang kwam verschenen er barsten in de Chinees-Russische samenwer king. Naar buiten toe verhulde Tsjoe En-la4 het confltkt lange tijd met een fluwelen gordijn, terwijl hij intern, fel van leer trok tegen Chroestsjew en de zijnen. Op het Russische partij-congres van 1981. waar het Stalinisme werd veroor deeld. maakt Tsjoe En-lai de te genstellingen ln een dramatisch optreden openbaar: hij verliet de monstratief het congres en legde een krans op Staltos tombe. De in opkomst zijnde Afro-Aziati- sche naties boden Tsjoe een nieuw werkterrein. Al op de Bandung- De Chinese premier Tsjoe En-lai in gesprek met de toenmalige president van de Verenigde Staten, Richard Nixon, die in februari 1972 met ztfn vrouw een bezoek bracht aan China. conferentie van 1955 had hij rich opgeworpen als de voorvechter van de belangen van de onderontwik kelde landen. Met grote regelmaat legde hij vriendschapsbezoeken af en in 1963 ging Tsjoe 'op safari' Ln Afrika, waar hij niet minder dan blen landen bezocht. In zijn toe spraken beklemtoonde hij dat de westerse beschaving was gebouwd met het zweet en bloed ,van de Afro-Azlaten, die daarom op moes ten staan om zich hun rechtmatige deel toe te eigenen. ZIJ pogingen de leading te winnen over de Jonge neutralistieche staten teneinde zich sterk te maken tegenover het wes ten ontmoetten succes maar ken den tevens ernstige teleurstellin gen. Grote Azlatteche naburen als India en Indonesië kon Tsjoe niet blijven winnen. Na een openlijke greneoorlog met India (1982) stierf Nehroe de eertljdse vriend van de Bandung-conferentie, als Tsjoe's verbitterde vijand. Een regeling van de positie van de Chinezen ln Indonesië bleek, ondanks zijn in spanningen. een onoverkomelijk struikelblok. Na de coup van 1965 belandde Indonesië in het kamp van China's tegenstanders. De culturele revolutie die China op zich zelf terugwierp leidde tot een verharding van de Chinese buiten landse beleidslijn, met name tegen over Sowjet-Rusland. Na het voorbijtrekken van deze woelingen kwam opnieuw Tsjoe En-lai naar voren om een nieuwe koers uit te stippelen. Tegenover de Russische dreiging aan de noordgrens zocht hij nu openingen naar het Westen. De ptog-pong diplomatie werd in geluid, die leidde tot het opzienba rende bezoek van Nlxon aan Peking en het herstel van Ohdma's reohten ln de VN. In een recent vraagge sprek noemde Tsjoe En-lol dit met enige ironie de ware domino-theo rie: na de Chinees-Amerikaanse doorbraak zoekt tand na tand di plomatieke betrekkingen met ons! Geen grootheldsdwang Hoewel China onder Tsjoe's leiding internationaal als grootmacht is geaccepteerd, waarschuwde Tsjoe gedurig tegen het chauvinisme dat grootmachten bedreigt. Ben klein voorval mag dit Illustreren. Bij een bezoek aan Noord-Vietnam ver baasde Tsjoe zich bij het zien van een druk bezochte tempel. Zijn gast heer Ho TsJI-mlnh legde hem uit dat deze tempel gewijd was aan de Ngoejen-zusters. die bijna tweedui zend jaar geleden 4 la Jeanne d'Arc het Vietnamese volk hadden geleid ln verzet tegen een Chinese invasie. Tsjoe En-lal bracht prompt zijn respekt aan deze tempel en erkende dat. de betreffende Chinese gene raal Ma Yuan in de Chinese ge schiedenisboekjes ten onrechte als een held werd beschouwd. Dat be hoefde nodig korrektie en mede op aandringen van Tsjoe werd Ma Yu an voortaan als regelrechte agres sor gebrandmerkt. Dit ontbreken van grootheldsdwang heeft ook Tsjoe En-la1's persoonlij ke optreden gekenmerkt. Hij drong zich nooit op het eerste plan, maar fungeerde altijd als de onmisbare tweede. Ook daarom kon hij alle voorgaande port!j leiders sedert 1020 overleven. Tsjoe En-tal maakte geen deel uit van persoonlijke klie ken of politieke facties. Aan Ideolo gische haarkloverijen nam hij zel den deel en zijn taal bleef door gaans gespeend van Ideologisch Jargon. Hij was een zelfstandige persoonlijkheid die met zijn wend baarheid en gedurige glimlach de tijden kende om terug te treden en weer naar voren te komen. Een verscherping van de Ideologische lijn kon Tsjoe's glimlach tijdelijk doen verstarren en politieke stroomversnellingen als de Honderd Bloemen, de culturele revolutie en de anti-Confucius beweging brach ten hem soms op de achtergrond. Maar daar bleef hll een bemidde lende rol als scheidsrechter spelen en na elke woeling werd naar hem uitgezien voor een h erwt el van rust en evenwicht. Meer 'dan iemand anders behield hij een onafhanke- lljke positie ten opzichte van de -greWTfctder Mao Tse-toeng. wiens naast* wapenbroeder hij de laatste Jaren was. De dood van deze Tsjoe En-lal vergroot de leegte rondom Mao. Gevraagd naar Mao's opvol ging antwoordde Tsjoe En-lal en kele jaren geleden: wij moeten niet één maar tienduizenden opvolgers trainen. Maar bij een mogelijke op volgingscrisis zal Tsjoe En-lai nu als scheidsrechter ontbreken. Drs. D. Kooiman is wetenschap pelijk medewerker ln de nlet- Westerse geschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. ROME (Reuter, DPA) President Giovanni Leone van Italië heeft de partijen in het land na de val van het kabinet-Moro vier dagen 'de gelegenheid gegeven na te denken'. Pas maandag gal hij met het gebruikelijke overleg met vooraanstaande politici begin nen. Verwacht wordt, dat de Italiaanse president eind volgende week in staat zal zijn, opdracht te geven tot de vorming van een nieuwe regering. Alle Italiaanse par ij ten hebben voor de komende dagen vergaderingen belegd van hun besturen. geen aanspraken heeft op Angola en dat hij wil dat het een vrij en onafhankelijk land wordt. Een woordvoerder van de bevrij dingsbeweging UNITA heeft giste ren gezegd dat troepen van de pro- Westerse alliantie van UNITA en FNLA op 18 kilometer van de be langrijke stad Malange staan. Ook twee andere door de rivaliserende organisatie MPLA beheerste steden worden belegerd. De UNITA-woord voerder zei dat als de OAE zondag de MPLA als enige wettige organi satie ln Angola erkent dit niet t* overriene gevolgen zal hebben. Ben concrete uitweg uit de crisis is tot dusver nog niet zichtbaar ge worden. De eootaiïlsten. die de val van het kabinet veroorzaakt heb ben, eisen meer invloed don tot dusver. Bovendien zouden de chris ten-democraten (DC) akkoord moeten gaan met 'steun' aan de regeringsmeerderheid van de com munisten. Maar deze els Is voor het DC-partij blad 'Popoio' van gisteren onaanvaardbaar Mocht er geen regering van cen trum-links tot 8tand komen, dan wordt de vorming van een over gangsregering of van een zakenka binet-Moto mogelijk geacht. Verkiezingen Ben laatste uitweg uit de crisis zouden voortijdige ontbinding van het parlement en nieuwe verkiezin gen rijn. Maar alle grote politieke partijen met Inbegrip van de communisti sche, rijn gekant tegen verkiezin gen omdat deze het bestuur van het land maandentang onmogelijk zou den maken en dat nu het aan ernstige economische moeilijkhe den ten prooi is. Het Turijnse dagblad 'La Stampa' schreef gisteren dat indien er geen levensvatbare politieke oplossing gevonden kan worden, verkiezingen de enige mogelijkheid zijn. De communisten die op een na de grootste partij uitmaken ln Italië, hebben In Juni WJ regionale ver kiezingen spectaculaire winsten be- SMJ kregen 83 pet. van d* uitgebrachte stemmen en verklein den de achterstand op de christen democraten tot nog geen twee pet. Voorts zouden de huidige werkloos heid ln Italië (het aantal werklozen bedraagt ongeveer 1.8 miljoen) en de noodhjdendheld van talloze be drijven koren op de molen kunnen zijn van de communisten by nieu we verkiezingen. CIA-gelden De CIA heeft volgens zijn directeur Willam Colby ln een televlaieuit- zendlng 'in de afgelopen maanden nog geen stuiver uitgegeven ln Ita lië. Colby reageerde daarmee op be richten ln de pers als zou de CIA aan christendemocraten to Italië een bedrug van zee miljoen dollar overgemaakt hebben. Colby sloot, niet uit dat er plannen zijn om nlet-communlsttoche Itali aanse politici en partijen financieel te steunen. Als motief voor deze steun moet volgens waarnemers de zorgen worden gezien die Washing ton zich maakt over de mogelijke gevolgen van communistische deel neming aan de Italiaanse regering. De Amerikanen vrezen dat Frank rijk en West-Duitstand erdoor sul len worden beïnvloed en niet ln de laatste plaats ook de Noordatlanri- sche verdragsorganlsatle. De partij leider van de Italiaanse christen-democraten Benlgno Zao- cagnlnl. noemde de berichten on- Protest tegen 'moord op studenten in Libië' CAIRO (Reuter, UPI) Naar schatting 250 Libische studenten die ln de Egyptische hoofdstad Cairo colleges volgen houden sinds woensdag de Libische ambassade in Cairo bezet. Ze willen hiermee protesteren tegen wat zij noemen de massamoord op studenten ln de Libische havenstad Benghazi door de Libische politie. Een leider van de studenten vertel de vta de telefoon dat de bezetting strikt vreedzaam was en dat de mensen in de ambassade gewoon met hun werk konden doorgaan. De Libische zaakgelastigde van de am bassade Mortaga Rahil bevestigde dit. Br is dan ook nilct om ingrijpen van de Egyptische autoriteiten ge vraagd, aldus Rahtl, die eraan toe voegde dat hij verwachtte dat de bezetting morgen wel afgelopen zou zijn. m een gesprek met hst persbureau UPI zei een studentenleider die on bekend wenste te blijven dat de Libische autoriteiten de verklezln- Kvan de studentenunde ln Beng- noor hun hand gezet hadden. Toen de studenten daar afgelopen zondag en maandag tegen protes teerden bestormden Libische veilig heidstroepen de universiteitscam pus. waarbij tien studenten gedood een groot aantal gewond werden en waarna honderden studenten gear resteerd werden. Eisen Volgens de studentenleider hebben de bezetters met gebruikmaking van de verbindlngsfacUdteiten van de ambassade verscheidene eisen overgebracht aan de regering in Tripoli. ZU eisen onder mssr ont binding van de stud enten-unit van de universiteit van Benghazi (waarvan het bestuur toch maar gemanipuleerd zal worden), berech- van de n sonen voor de moord op de ten en vrijlating van alle genomen studenten. Verder ze dat de Libische regering functionaris naar Cairo zendt om met hen te onderhandelen. Als niet binnen 48 uur aan onee eisen Is voldaan 'zullen wij niet verant woordelijk zijn voor de gevolgen', aldus de studenten gisteren. MADRID (Reuter, UPI) De Spaanse politie heelt gisteravond met traangas demonstraties van Madrlleense arbeiders uit elkaar ge jaagd. Het ging hier om een betoging van ongeveer veertlenduleend arbeiders, die ln het suideltjke stadsdeel van Madrid demonsteer den voor meer loon en hun solidariteit betuigden met de stakende metro-werknemers. De golf van arbeidsonrust is de kotste dagen ln Spanje snel ln omvang toegenomen, waardoor het nieuwe bewind onder koning Juan Carlos ln een moeilijk parket komt. Intussen zijn militairen Ingescha keld om de twee drukste van de zeven metrolijnen ln bedrijf te houden. Rond 600 arbeiders van de John Deere tree tor-fabriek hielden een sit-down-staklng ln de San Sebas- t.iankerk. uit protest tegen het ont slag van 110 coltoga's die aan een staking hadden meegedaan. In een andere kerk vergaderden 4.000 sta kende metro-arbeiders, die besloten niet aan het werk te gaan voor hen een loonsverhoging van 50 procent met terugwerkende kracht tot au gustus is toegezegd. Ook onder de 150.000 bouwvakkers ln Madrid zijn stakingsplannen in discussie. De bouwvakkers eisen 23 procent loonsverhoging (tot een dagloon van 850 peseta's, ongeveer 42 gulden), een 40 urige werkweek en een maand betaalde vakantie. De werkgevers hebben die eisen afgewezen. Ook elders to Spanje wordt ge staakt. De berichten uit Spanje over het Invoeren van hervormingen in dit land berusten niet op schijn. Dit is de mening van mr. C. Berkhouwer, vioe-voorzitter van het Europese Parlement, die gisteren is terugge keerd oppSchiphol van een bezoek van acht dogen aan de Spaanse hoofdstad. Tijdens zijn verüÜJf heeft hij onder meer besprekingen gevoerd met de Spaanse mtotaterz van binnenlandse en van buiten landse zaken, alsmede met politici 'uit alle gelederen'. REIJKJAVIK (Reuter) De IJs landse regering heeft gisteren ver klaard dat zij de diplomatieke be trekkingen met Engeland zal verbre ken als de schepen van de Britse ma rine niet hun aanvallen op IJslandse patrouillevaartuigen bij de oostkust van het eiland staken. Ook besloot het kabinet in Reykjavik om een speciale bijeenkomst van de NAVO-raad te vragen ter bespreking van de Jongste incidenten ln het vis serijconflict. Volgens een verklaring van de rege ring vertrekt het hoofd van het mi nisterie van buitenlandse zaken Pe ter Thorsteinsson binnenkort naar Europa om wat hij 'de ernstlr" si tuatie' noemde te bespreken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1976 | | pagina 7